Tan komoto na a pasi foe na trapoe foe gridifasi
„Loekoe boen nanga ala sortoe foe gridifasi, bikasi awinsi wan sma abi moro leki de nofo, en goedoe no e gi en libi.” — LUKAS 12:15, The New English Bible.
1. Foe san-ede meki na warskow foe Paulus tége gridifasi de so foe algemeen belang?
WI E libi na ini wan grontapoe di e anbegi na boen-ede di wan sma kan abi foe abi goedoe. Foe na sé foe bisnis alaten nomo den e naki na a doro foe den sma gridi-lostoe foe kon goedoe. A waka boen foe sani na ini a libi gewoonlek sma e marki nanga a hé foe wan sma moni di a e wroko. Foe dat’ede den foeroe warskow di a bijbel e meki oen jere tége gridifasi èn den takroe égifasi foe bigi-ai di tai nanga en de so foe algemeen belang. (Kol. 3:5; 1 Tim. 6:10). Leki fa na wortoeboekoe e taki dan joe abi na ini gridi-fasi èn na ini bigi-aifasi na elementi foe wan tranga lostoe foe abi sani, èn na lostoe disi na a sé foe gridifasi e go spesroetoe na tapoe goedoe na skinfasi. Gridifasi kan de net so serjoesoe leki hoeroedoe ofoe afkodré. Bika Paulus ben warskow: ’No tan moro langa na ini na kompani foe wan sma, di den e kari wan brada, di de wan hoeroeman ofoe wan gridi sma ofoe wan afkodré anbegiman, ofoe wan skempi-man ofoe wan droengoeman ofoe wan bedrigiman, èn no njan srefi nanga so wan sma.’ — 1 Kor. 5:11; Ef. 5:3, 5.
2. Sortoe warskow tége bigi-aifasi Jezus nanga Jehovah ben gi wi?
2 Jezus ben warskow en bakaman: „Kibri joesrefi gi ibri sortoe foe gridifasi” (Luk. 12:15). Èn Jehovah srefi ben poti na ini den Tin Gebod wan gebod pe a e kroetoe na takroe égifasi: „Joe no mag abi bigi-ai na tapoe na oso foe tra sma na joe sé. Joe no mag abi bigi-ai tapoe na oema foe na sma a joe sé, no tapoe en mansrafoe, no tapoe en oemasrafoe, no tapoe en mankaw, no tapoe en boeriki, no tapoe wan sani di de foe tra sma na joe sé.” — Ex. 20:17; Rom. 13:9.
No wan sma kan meki na a de na ai foe en kon slap
3. Fa gridifasi ben teki Eva èn bakaten den Israelsma abra?
3 Tapoe na punt foe gridifasi nanga bigi-ai no wan sma kan meki na de na ai foe en kon slap. Di Eva ben sondoe na ini na djari foe Eden, dan disi ben kon foe gridifasi: „Na oema [ben si] taki na bon ben boen leki njanjan èn dati a ben de wan sani pe na lostoe foe na ai ben e go na en, ija, na bon ben meki joe loekoe nanga bigi-ai na en” (Gen. 3:6). Na wan bepaalde okasi na ini na gran sabana den Israëlsma ben sori wan tegoe gridifasi. Di Jehovah leki wan bakapisi foe na knoroe foe den, taki soso mana den ben abi foe njan, ben sorgoe na ini wan hoeveelheid kwartels (wan sortoe fowroe) pasa marki, den ben fadon leki tap’ala a tapoe èn den ben kisi hebi strafoe. — Num. 11:4-6, 31-33.
4. Sortoe tra historia eksempre e meki wi si o kefarlek gridifasi de?
4 Bakaten, na ini na stré foe Jericho, gridifasi ben meki Achan go so fara foe ben foefoeroe pikinso solfroe nanga gowtoe nanga wan diri krosi foe den sani foe a foto di den ben wini (Joz. 7:20, 21). Gridifasi ben meki Gehazi, na foetoeboi foe Elisa, ben proberi foe kisi wini na monisé foe a wondroe kon boen foe Naäman en gwasisiki (2 Kon. 5:20-27). Ooktoe kownoe Achab ben de wan gridiman. A ben gi en heiden oema Izebel pasi foe meki plan foe kiri en buurman, Naboth, sodati a ben kan kisi na froktoe djari foe Naboth (1 Kon. 21:1-19). Te foe kaba wi abi na geval ete foe Judas Iskáriot, di ben de ini wan krosbé matifasi nanga Jezus; a ben misbroiki na wan gridifasi en positsi foe di a ben foefoeroe foe na gemeenschappelek monidosoe. Ooktoe gridifasi ben meki a go so fara foe tori Jezus foe 30 solfroe moni. — Matt. 26:14-16; Joh. 12:6.
5. San wi e leri foe den ondrofeni foe ala sortoe sma di ben fadon go na ini na trapoe foe gridifasi?
5 Ala den gridi sma disi e kisi strafoe. Ma joe ben si dati ala sortoe sma ben fadon go na ini na trapoe foe gridifasi? Eva ben de wan volmaakti oema di ben libi na ini na paradijs. Achan nanga den Israëlsma ben si nanga den égi ai den wondroe foe Jehovah. Achab ben de wan kownoe, kande na moro goedoe man foe na kondre. Gehazi nanga Judas ben e prisiri densrefi na ini na boen jeje demakandra èn bigi grani foe a dienst. Tokoe den alamala ben kon kisi gridifasi. Èn soboen ibri wan sma awinsi o goedoe a de ofoe o bigi en grani de ofoe omeni ondrofeni a abi — kan fadon go na ini na trapoe disi. A no de wan wondroe di Jezus ben gi na warskow disi: „Kibri joesrefi gi ibri sortoe foe gridifasi”! — Luk. 12:15.
6. San de fanowdoe efoe wi wani komoto foe na trapoe foe gridifasi?
6 Ma fa wi kan doe dati? Soso te wi dwengi wisrefi èn alaten nomo e ondrosoekoe wisrefi. Gridifasi e bigin na ini na ati. Efoe wi wani komoto na a pasi foe gridifasi, dan wi moe ondrosoekoe wi ati alaten nomo foe si efoe wan ofoe tra fasi foe gridifasi e bigin meki roetoe drape. A bijbel e jepi wi na ini disi. Fa so? Leki wan eksempre foe di tanapoe na ini san Jezus nanga en discipel ben taki foe gridifasi. A loekoe foe den wortoe dati de wán réde foe wi moe aksi wisrefi wantoe aksi foe ondrosoekoe wisrefi foe si fa wi tanapoe nanga gridifasi.
Ondrosoekoe den réde di e boewégi wi ati
7. Fa wi e kisi jepi foe ondrosoekoe wisrefi nanga na piki di Jezsu ben gi na wan man di ben de ini wan afersi foe goedoe?
7 Jezus ben gi en warskow tége bigi-ai ini a tori foe wan aksi foe wan foe den arkiman foe en: „Leriman, taigi mi brada dati a prati na goedoe nanga mi.” Jezus ben piki: „Libisma, soema ben poti mi leki kroetoeman ofoe pratiman tapoe oenoe?” (Luk. 12:13, 14). Dan a ben warskow tége bigi-aifasi. Te joe loekoe na prenspari jejewroko di Jezus ben kon foe doe na a ten dati leki a no ben wani go na ini wan trobi foe sani di abi foe doe nanga goedoe (Joh. 18:37). Ma na takmakandra disi e gi oenoe wan réde foe aksi wisrefi wan aksi foe ondrosoekoe wisrefi. Kon wi taki dati wi no de troetroe wan sma di mankeri sani, ma wi ben feni dati wi ben kan kisi wan goedoe ofoe moni di wan trobi de foe en, efoe wan famiri goedoe di wan feti de foe en. Ofara wi ben sa kan go dan ini a feti foe oenoe foe wini na afersi? Omeni foe wi dienst gi Jehovah ofoe foe wi matifasi nanga wi brada wi ben sa poti na wan sé foe de séker foe den reti di wi feni dati wi abi? — Odo 20:21; 1 Kor. 6:7.
8. Fa wi kan tan farawe foe de leki meester foe wet foe soema Jezus ben taki foe den na ini Lukas 20:46, 47?
8 Loekoe ete wan sani di Jezus ben taki. A ben warskow en bakaman: „Loekoe boen nanga den meester foe wet, di . . . njan den oso foe den weduwe plat” (Luk. 20:46, 47). Fa disi ben de wan ogri-ati sori foe gridifasi. A no de foe taki dati kristensma de ferprekti foe sorgoe foe weduwe èn no foe foefoeroe den (Jak. 1:27). Ma kon wi taki now pikinso dati joe ben sa sabi wan weduwe di ben kisi wan boen pisi moni foe na verzekering èn dati foe wan noodsituwasi joe abi moni es’esi fanowdoe. Joe fosi prakseri ben sa de dan foe go na a weduwe disi, foe di joe e méne dati a ben sa de moro makriki foe overtoigi en, ofoe foedi joe e feni dati en moesoe foe jepi, foe di ’a abi nofo moni’? Ofoe kow prakseri pikinso dati joe ben leni moni kaba èn joe kan pai disi moeilek baka. Joe ben sa firi joesrefi nanga reti foe no pai na weduwe baka foe di ’a no sa meki en lastiki gi joe’ ofoe kande foe di joe e denki ’dati a no abi a moni troetroe fanowdoe’? loekoe boen dati joe no go waka na baka wan kron denki na ini na tori foe gronprakseri te wi de ini moeilekheid foe moni.
9. Fa wi kan fadon go na ini a trapoe foe ’bewondroe persoonlekheid foe na wini foe wi ede’?
9 Ooktoe Judas ben skrifi foe wan fasi foe gridifasi di kan kisi wi. A ben taki foe sma di ben foefoeroe pasi kon na ini na kristen gemeente èn ben pori disi nanga na gridifasi nanga loesoefasi foe libi foe den; den ben sori taki „den no de getrow na wi wan enkri éginari èn Masra, Jezus Kristus” (Jud. 4). Boiti foe dati, den ’ben bewondroe persoonlekheid foe den gi wini ede’ (Jud. 16). Wi no ben sa wani de so. Ma go prakseri pikinso: Wi e si dati wi e feni en moro boen foe de makandra nanga goedoe kristen èn dati wi no e poti someni prakseri na den pótiwan na ini na gemeente? Efoe disi de so, dan disi ben sa kan kon foe di wi e howpoe dati wan ofoe tra fasi foe kon moro betre nanga dati? (Teki gersi Tori foe den Apostel 20:33; 1 Thessalonika 2:5). Te wi sori taki wi lobi foe teki brada di abi frantwortoe ini na organisaatsi na wi oso, wi e doe disi dan nanga lobi, ofoe foedi wi e howpoe ini presi foe dati kisi grani? Efoe disi de so, dan wi e bewondroe ooktoe ’persoonlekheden foe wi égi wini ede’.
10. Na sortoe fasi wi ben sa kan kisi wini na monisé na ini anbegi foe Jehovah? Efoe wi e doe disi, dan soema eksempre wi e waka na en baka dan?
10 Wan vorm foe gridifasi di ben de wan tergi sani gi Jezus, ben de di a ben ’miti na ini na tempel na den seriman foe kaw nanga skapoe, doifi èn na den moni bisnisman di ben sidon drape na tapoe na presi foe den’. A faja gi na oso foe Jehovah ben tjari en so fara foe jagi den komoto foe na tempel èn foe bari taki: „No meki moro langa na oso foe mi Tata tron wan oso foe bai èn seri sani!” (Joh. 2:13-17) Wi e sori wan srefi faja? Dan a ben sa de boen foe aksi wisrefi: Mi ben sa taki foe bisnis afersi na ini na kownoekondre-komakandrapresi? Mi e proeberi foe meki kompe kristen kisi belangstelling gi bisnis projekt, foe di a de gi den leki kristen brada moro moeilek foe taki Nono? Wi e gebroiki den foeroe mati di wi abi na ini na organisaatsi foe bradi mi bisnis kontakt? Wi séker no mag de so nanga gridifasi foe wini wan sani foe na kontakti fee wi nanga wi brada nanga sisa na monisé.
11. Sortoe kristen gronprakseri e jepi wi foe hori na joisti jejefasi te wi e doe bisnis nanga makandra?
11 Dati wani taki dati kristensma noiti kan doe bisnis nanga makandra? Nono. A de soso so dati wan ten nanga wan presi de foe doe bisnis, èn wan tra ten nanga presi de foe anbegi (Prék. 3:1). Ma te kristensma wel e taki nanga makandra foe bisnisafersi, dan den no mag poti den bijbel gronprakseri a wan sé. Efoe wan kristen e meki wan kroederi foe doe bisnis, dan a no moesoe soekoe olo na ini na wet foe komoto na ondro den moreel ferprekti foe na wet (Matt. 5:37). Ooktoe a no mag tron wan sma sondro sari-ati ofoe di e teki refensi te wan bisnis no e waka moro kwetkweti èn a e lasi moni na ini. Na apostel Paulus ben skrifi den Korintesma: „Troetroe, a wani taki wan lasi krinkrin gi joe dati joe abi kroetoe nanga makandra. Foe san-ede joe no e meki den doe joe kroektoe? Foe san-ede joe no e meki den bidrigi joe moro foeroe? (1 Kor. 6:7) Foe na boen foe na gemeente joe man foe go so fara foe den bedrigi joe na presi foe joe go na kroetoebakra?
12. Sortoe bijble gronprakseri de wan jepi gi den sma di e doe bisnis foe komoto na a pasi foe na trapoe foe gridifasi?
12 Wan kristen di de bisnisman, moe loekoe boen srefsrefi. Na ini a ten disi a e go na ini na bisnisgrontapoe nofotron sondro sari-ati. Ma wan kristen no kan handri so. A no mag frigiti noiti taki a de wan discipel foe Kristus. A no wan abi na nen dati a de oneerlek ofoe abi bidrigifasi. (Teki gersi Odo 20:14; Jes. 33:15.) Èn noiti a mag frigiti dati Jezus ben warskow foe meki goedoe tron wan gado, ofoe dati Johannes ben warskow foe na lostoe foe skin èn na lostoe foe den ai èn na meki bigi nanga den sani di wan sma abi foe tan a libi” (1 Joh. 2:16; Matt. 6:24). Joe leki wan kristen bisnisman ofoe bisnisoema kan kakafoetoe gi na tesi toe wroko tapoe na gridifasi foe trawan foe na boen foe wan moro bigi seri? Ofoe joe ben kan wroko na tapoe na sosofasi ofoe gridifasi foe den foe meki joe bisnisafersi go na fesi? Joe e doe joe grontapoe wroko na so wan fasi dati joe no e sjen foe begi foe en na ini den begi foe joe na Jehovah? — Matt. 6:11; Fil. 4:6, 7.
13, 14. (a) Sortoe balansfasi goedoe kristen moe hori? Èn den di no goedoe? (b) Fa na begi di skrifi na ini Odo 30:8 e jepi wi foe leri redelekheid tapoe a punt foe goedoe?
13 Te foe kaba Paulus ben skrifi gi Timóteus: „Den . . . di ben teki a bosroiti foe kon goedoe, e fadon go na ini tesi èn wan trapoe foe foeroe soso èn takroe lostoe, di e trowe sma go na ini pori èn verdoemenis” (1 Tim. 6:9). De wan goedoe sma a no wan sondoe, ala di goedoe abi en égi problema nanga tesi (Matt. 19:24-26.). Na kefar didon na den wan di „teki na bosroiti foe kon goedoe”. Wan owroeman ben taki foe eksempre: „Na problema e kon nofotron te wan sma e loekoe na en kristen brada goedoe èn e taki: ’Foe san-ede mi no kan de so?’”
14 A bijbel e gi wi na dek’ati: „Meki joe fasi foe libi de fri foe na lobi foe moni, de tevréde nanga den disiten sani. Dan a ben taki: ’Mi no sa libi joe kwetkweti ofoe gwe libi joe oiti’” (Hebr. 13:5). Efoe joe goedoe, joe e si dati dan leki wan presenti, leki wan sani di joe kan gebroiki na ini Jehovah dienst? Na wan bepaalde okasi Jezus ben taki gi wan goedoe jongoeman dati efoe a ben wani waka na en baka a ben sa prati ala en goedoe. Efoe Jezus ben sa taki dati gi joe, joe ben sa ferkisi foe hori joe goedoe ofoe joe ben sa waka na baka Jezus? (Matt. 19:24-26) Efoe joe no goedoe, joe kan de tevréde nanga dati? Joe kan komoto foe na pasi foe a strafoe foe bigi-aifasi? Joe de klari foe poti fertrow na ini Jehovah pramisi: „Mi no sa libi joe èn no sa gwe libi joe oiti”? — Loekoe ooktoe Odo 30:8.
De goedoeman na ini Gado
15, 16. (a) Sortoe agersifasi Jezus ben gebroiki foe poti krakti tapoe rai di e doe foe bigi-aifasi? (b) San ben de troetroe na problema foe na man ini Jezus agersitori?
15 Di Jezus ben warskow en arkiman ’foe kibri densrefi foe ibri sortoe foe gridifasi’, a ben ferteri den moro fara foe wan gronman di a gron foe en ben meki boen foeroe njanjan. Na man „ben prakseri na ensrefi èn ben taki: ’San mi sa doe, now di mi no kan tjari na njanjan foe mi kon makandra na no wan presi?’ A ben taki dan: ’Disi mi sa doe: mi sa broko mi maksin èn bow moro bigi wan èn na ini dati mi sa poti ala den karoe foe mi èn ala den boen sani di mi e tjari kon makandra, èn mi sa taki gi mi sili taki: ’Sili, joe abi foeroe sani foe foeroe jari didon; teki en makriki, njan, èn meki prisiri.’” Ma na a srefi neti dati a man ben dede. Ala den goedoe dati di a ben tjari kon makandra no ben jepi en kwetkweti. Jezus ben tapoe nanga den wortoe: „Na so a de go nanga wan sma di e tjari goedoe kon makandra gi ensrefi, ma di no de goedoeman ini Gado.” — Luk. 12:16-21.
16 A man ben doe wan ofoe tra sondoe di ben de bigi, soleki bidrigifasi ofoe foefoeroe? Na agersitori no e taki disi. Tokoe a ben abi wan problema. A ben fertrow gi wan séker ten di ben de na en fesi tapoe en goedoe èn frigiti wan moro penspari sani, ’foe de goedoeman na ini Gado’. Joisti foedi troe kristen e meki a matifasi foe den nanga Gado de na moro prenspari sani na ini den libi, meki den kan komoto na a pasi foe na trapoe foe gridifasi èn na a fasi dati den no de wan pisi foe na grontapoe. — Joh. 17:16.
17. Fa wan balansi kristen e loekoe a problema foe sorgoe gi den sani foe tan a libi?
17 Jezus ben gi wan dé na rai: „No broko ede noiti èn no taki: ’San wi sa njan?’ ofoe: ’San wi sa dringi?’ ofoe: ’San wi sa weri?’ Bika na ala den sani disi den naatsi e feti a den baka fajafaja” (Matt. 6:31, 32). A de troe taki wi alamala tanapoe a fesi den srefi problema leki den „naatsi”. Moro foeroe foe wi moe wroko tranga foe sorgoe foe den sani foe tan a libi èn foe bai den sani di wi abi fanowdoe tapoe na kontren foe njanjan, dringi, nanga krosi (2 Thess. 3:10-12). Ma wi e wégri foe meki ’a de goedoeman na ini Gado foe wi’ go a baka nanga den sortoe brok’-ede disi.
18. Fa fertrow na ini jehovah sa jepi wi foe komoto na a pasi foe gridifasi?
18 Jehovah de a Fonten foe ala goedoe (Tori. 14:15, 17). A ben pramisi spesroetoe foe sorgoe gi en dienstknegti. Jezus ben taki: „Joe hemel Tata ben sabi dati joe abi ala den sani disi fanowdoe. Tan soekoe dan fosi a kownoekondre èn en regtvaardikifasi èn ala den tra sani joe sa kisi a tapoe” (Matt. 6:32, 33; Ps. 37:25). Joe e bribi na pramisi dati? Joe e fertrow a tapoe dati Jehovah sa hori ensrefi a dati? Joe sa de tevréde nanga san Jehovah e gi? Efoe dati de so, dan joe komoto na a pasi foe a trapoe foe gridifasi (Kol. 3:5). A dienst foe joe gi Jehovah èn joe matifasi nanga en alaten sa kon na a fosi presi èn joe heri libifasi sa de wan sori foe joe bribi na ini en.
Joe kan memre disi ete?
◻ Gridifasi kan teki sortoe sma abra?
◻ Fa wi kan kibri wisrefi gi gridifasi?
◻ Fa gridifasi e sori ensrefi sontron?
◻ Sortoe aksi e jepi wi foe si efoe wi e tan farawe foe na trapoe foe gridifasi?
◻ San de wan boen kibri tége gridifasi?