Waktitoren LIBRARY TAPU INTERNET
Waktitoren
LIBRARY TAPU INTERNET
Sranantongo
  • BIJBEL
  • BUKU
  • KONMAKANDRA
  • w85 15/4 blz. 1-5
  • De getrow na Gado „di e si na kibrifasi”

Felem no de na a pisi disi.

Sorry, wan sani no go bun di wi pruberi fu drai a felem.

  • De getrow na Gado „di e si na kibrifasi”
  • A Waktitoren—A e taki fu Yehovah Kownukondre 1985
  • Edeprakseri
  • A srefi sortu tori
  • Gi en ai noti e tan kibri
  • Tesi di e kon tapoe wi ini a tori foe gl jesi ini a tori foe broedoe
  • Kibri libi nanga jepi foe broedoe — Fa?
    A Waktitoren—A e taki fu Yehovah Kownukondre 1991
  • Waka so leki fa Jehovah leri joe foe waka
    A Waktitoren—A e taki fu Yehovah Kownukondre 1991
  • Respeki foe broedoe na ini na frede foe Gado
    A Waktitoren—A e taki fu Yehovah Kownukondre 1986
  • Si a libi di yu kisi leki wan trutru warti sani
    A Waktitoren—A e taki fu Yehovah Kownukondre 2004
A Waktitoren—A e taki fu Yehovah Kownukondre 1985
w85 15/4 blz. 1-5

De getrow na Gado „di e si na kibrifasi”

„Begi . . . na joe Tata, di de na ini kibrifasi; dan joe Tata, di e si na ini kibrifasi, sa pai joe.” — MATTÉUS 6:6.

1, 2. Fa wi kan sori dati fertrow afersi di gersi taki den de fertrow tokoe kan kon na krin? (1 Sam. 21:7; 22:9)

WANTOE jari pasa kaba wan oema di ben de Kotoigi foe Jehovah ben telefon go na en brada na Long Island (New York). Foe di a ben abi wan tra fasi foe anbegi Gado, a oema ben froeteri en foe a pramisi foe Gado foe poeroe ogri na grontapoe èn tjari paradijsfasi foe libi kon. Di na takmakandra ben kon na wan kaba èn a brada foe en ben poti a telefon, a ben jere leki wan froewondroe gi en wan sten di ben taki: „Wan momenti grantangi, mi wani aksi joe wan aksi.”

2 A ben de a oema di ben e sorgoe gi na telefon. A ben arki toe. Nanga den telefon toestel di ben de na a ten dati disi ben kan, aladi a ben de tége boen maniri èn tége na wet foe na telefon dienst. Na Kotoigi ben feni en wan moi sani taki den wortoe foe en ben wiki sowan belangstelling èn a ben meki mofo foe taki moro fara foe dati, ma a no ben de so wan switi sani gi en dati wan tra sma ben arki makandra a takmakandra foe en. Ija. tra sma e si sontron sani di wi e denki dati den de wan kibritori. — Prék. 10:20.

3. Na sortoe fasi kristensma alaten de wan pré?

3 Disi no mag de gi troe kristen, di e feti alaten foe de getrow na Gado, wan bigi problema. Na apostel Paulus ben taki: „Wi ben tron wan pré foe kino gi na grontapoe, gi den engel èn gi libisma” (1 Kor. 4:9). A ben sori na tapoe wan sani di ben de wan gwenti na ini na prégron pe man ben e feti nanga makandra. Leki na laatste nomroe den Romeinsma ben moe meki den sma di ben sa feti èn kande séker ben sa dede kon a fesi na publiki nanga sososkin. Kristensma na ini a ten disi de ooktoe wan pré, gi famirman di no e bribi, sma di den e wroko nanga den, birti nanga skoromati. Den sma di e loekoe na wi, kande e kisi wan boen ofoe wan takroe loekoe tapoe na kristendom tapoe a gron foe wi waka èn libi. — 1 Petr. 2:12.

4. Fa a kan wroko na tapoe wan sma te a sabi dati trawan e loekoe en?

4 Te wi sabi dati tra sma e loekoe wi dan wi abi dati ini wi denki, nanga ini prakseri na winsi di Paulus ben taki: „Na no wan enkri fasi wi e gi wan réde foe stotoe foetoe fadon, sodati fowtoe no kan feni na tapoe wi diniwroko” (2 Kor. 6:3). Na sabi dati tra sma e loekoe wi kan tranga na bosroiti foe wi foe doe joisti sani. Ma efoe wi e kisi tesi tapoe wi kristen gronprakseri dorosé foe na ai foe trawan, san wi e doe dan?

Gi en ai noti e tan kibri

5. Sortoe difrenti ben de mindri na fasi fa den djoe tiriman ben sori densrefi na publiki èn fa den ben de na inisé?

5 Foeroe djoe kerki tiriman foe na fosi jarhondro ben de na dorosé tra sma leki den ben de na inisé. Jezus ben meki na warskow de foe jere na ini na Bergipréki: „Loekoe boen dati joe no sori joe regtvaardikifasi na fesi foe tra sma foe den kan si dati” (Matt. 6:1, 2). Den kerki tiriman di ben de leki beker di ben krin na dorosé, ma ’na inisé ben de foeroe nanga foefoeroe èn sani di de pasa marki’, leki „weti kerki grebi di na dorosé ben loekoe moi na ai, ma inisé ben foeroe nanga dedebonjo èn ala sortoe dotisani”. — Matt. 23:25-28; teki gersi Psalm 26:4.

6. San Jehovah kan si foe wi?

6 Den wortoe disi moe jepi wi foe froestan dati na belangstelling foe Jehovah e go moro fara leki den sani di tra sma kan si. Jezus ben gi wi na rai: „Efoe joe e begi, go dan na ini joe inisé kamra èn begi baka te joe sroto joe doro na joe Tata di de na kibrifasi; dan joe Tata, di e si na kibrifasi, sa pai joe en” (Matt. 6:6). Ija, Gado kan jere den begi di wi e seni go te no wan tra sma de na wi. Noti e pasa na ai foe Gado. A man foe gi a gro foe wan sma foe sensi na ten di a bigin gro leki wan embryo èn e lési kande na genetis patron di sa bepaal bakaten den marki toe a sma di a sa de (Psalm 139:15, 16; Gen. 25:23). A kan lési srefi den kibri firi foe wi ati (1 Sam. 16:7; 1 Kon. 8:39; Jer. 17:10; Tori. 1:24). Loekoe pikinso foe den troetori disi moe abi krakti na tapoe wi.

7. Tapoe sortoe kontren kande loen de gi wan kristen foe tjari kenki kon?

7 Foe tron troe kristen, wi ben moe doe moeiti net leki den fosi ten kristen foe wini serjoesoe swakifasi nanga sondoe (1 Kor. 6:9-11; Tori 26:20; 1 Petr. 4:1-4). Ma fa a de nanga swakifasi di kande tra sma no sabi? Dati sma no sabi den swaki punt disi no e meki den de moro mendri serjoesoe. Disi e kon a fesi nanga den wortoe foe David: „Na sma di na kibrifasi e froeteri lé foe en kompe foe pori en nen, na en mi e tapoe en mofo. A sma di en ai de nanga hémemre èn en ati e meki bigi, en mi no kan ferfrage” (Ps. 101:5). Awasi a ben doe na kibrifasi na fesi foe soso wan sma. lé foe pori sma nen ben fowtoe. David foe dat’ede no ben sa si na sondoe disi di ben de kibri leki wan sani di no de noti.

8. Fa wi sabi taki ogri di doe a kibrifasi no e pasa a prakseri foe Jehovah?

8 Ooktoe na sma di e doe ogri no moe overtoigi ensrefi dati na sondoe no kon na ondro na ai foe Gado, „di e si na ini kibrifasi”. Te joe e loekoe en boen dan Gado ben bewijsi dati en belangstelling e go na disi, dati sma srefi te den wroko foe den no de bekenti ini algemeen, de getrow. Prakseri pikinso na geval foe Achan. Den Israëlsma ben moe pori Jericho nanga den sma di ben libi na ini, den godlowsoe Kanaänsma. Soso na solfroe nanga na gowtoe èn na kopro no ben a foe pori; dati ben poti spesroetoe gi den goedoe foe na santa presi foe Gado (Joz. 6:17-19). Ma Achan ben fadon gi na tesi èn teki wan diri krosi èn pikinso solfroe èn gowtoe. A ben kibri disi ondro en tenti. Kande a ben prakseri dati no wan sma ben sa kon sabi disi. Ma a ben kori a Sma „di e si a kibrifasi”? Nono. Gado ben loekoe a tapoe, dati a sondoe foe Achan ben tjari kon na krin èn a dedestrafoe ben tjari kon na tapoe en nanga en osofamiri. — Joz. 7:1, 16-26.

9. San wi moe doe foe kisi a boenati foe Gado èn hori en?

9 Elihu ben sori bigi koni di a ben taki foe Jehovah: „Bikasi en ai de tapoe den pasi foe libisma, èn a e si ala en pasi. No wan doengroe de, èn no wan enkri dipi schaduw pe den sma di e doe takroe kan go kibri” (Job 34:21, 22). Efoe joe wani kisi na boen-ati foe Jehovah Gado, èn dan hori en, dan wi moe feti soboen a baka foe libi akroederi en gronprakseri, no wawan te wi sabi dati tra sma e loekoe wi, ma ooktoe te wi libifasi gersi dati a de kibri gi na ai foe trawan. Èn alaten den ’ai foe Gado de tapoe den pasi foe libisma’.

10. (a) Sortoe toemsi moi eksempre Paulus ben gi ini wan afersi di ben kan tan wan kibritori? (b) Sortoe kontren pe a de mogelek foe fadon gi tesi na kibrifasi, e ferdini wi prakseri?

10 A kan de dati wan kristen e ondrofeni wan ofoe tra tesi sondro dati en kompe anbegiman sabi dati. Dati ben pasa nanga Paulus di a ben de na ini straf’oso. Den djoe ben poti fowtoe na tapoe en dati a ben meki wan oproeroe kon èn ben „proeberi foe doti na santafasi foe na tempel” (Tori. 24:1-6). Paulus ben kotoigi dati a no ben abi fowtoe na fesi na Romeingranman Felix, di leki fa historiaman skrifi taki a ben abi ogri-ati èn ben lobi hoeroedoe. Felix ben hori Paulus na ini straf’oso, na ini na howpoe dati Paulus ben sa gi en moni (Tori. 24:10-21, 26). Aladi na apostel ben sabi na rai foe bijbel foe no gi ofoe teki presenti nanga na prakseri foe boigi na reti kroetoe, tokoe a ben kan redeneer, dati na gi foe tjoekoe ben sa meki a kon fri. Aladi tra sma no ben a foe sabi dati a ben gi tjoekoe, Paulus no ben a foe broko en ede dati a ben sa meki den naki foetoe fadon (Ex. 23:8; Psalm 15:1, 5; Odo 17:23). Tokoe Paulus no tak-go-tak-kon na a fasi dati. Foeroe sma na mindri Jehovah pipel na ini a ten disi ben tanapoe na fesi tra tesi, foe eksempre na ini a tori foe a wet foe Gado di abi foe doe nanga broedoe, a pré nanga den sjenpresi na kibrifasi èn dringi sopi pasa marki. Meki oen go loekoe pikinso fa joe ofoe den lobiwan foe joe ben sa kan abi foe doe nanga den sortoe tesi disi.

Tesi di e kon tapoe wi ini a tori foe gl jesi ini a tori foe broedoe

11. Sortoe fundamenti foe na kristen standpunt ini a tori foe na gebroiki foe broedoe de?

11 A wet foe Gado ini a tori foe broedoe séker no de njoen ofoe wan sani di no de krin. Via wi gemeenschappelek fosten tata Noach Jehovah ben gi na heri libismafamiri na gebod: „Meti nanga en sili — en broedoe — joe no mag njan” (Gen. 9:4). Krakti ben poti ete wantron na ini na Wet foe Mozes tapoe na santafasi foe broedoe, di e teki a presi foe a libi di Gado ben gi. Broedoe ben kan gebroiki na tapoe na altari, ma na ini ala tra geval a ben moe ’kanti trowe na gron leki watra’ (Lev. 17:11-14; Deut. 12:23-25). Na gebod dati wan sma no mag hori ensrefi a libi nanga jepi foe broedoe ben tan abi krakti baka di a Wet foe Mozes ben kon a wan kaba? Séker. Tapoe san son sma ben sa kari na fosi kristen concilie (wan algemene kerki komakandra), den apostel nanga den owroeman, (di ben de a tiriskin) ben teki na bosroiti dati den kristensma ben moesoe ’hori densrefi farawe foe afkodré, hoeroedoe, foe sani di verstikt [pe broedoe ben tan na ini] èn foe broedoe’. Na gebroiki foe broedoe na wan fasi di no boen ben de net so wan serjoesoe pasa foe a wet soleki seks hoeroedoe di no ben mag. — Tori. 15:20, 21, 28, 29.

12. Sortoe-standpunt den fosten kristen ben teki ini a tori foe broedoe?

12 Den fosten kristen ben gi jesi na a wet foe Gado di ben abi foe doe nanga broedoe. Aladi son sma na a ten dati ben e dringi na broedoe foe fetiman leki „dresi” tége adoebe (fadon siki), troe kristensma no ben doe disi. Èn net so toe den no ben sa njan njanjan na ini san broedoe ben de na ini, awinsi a wégri ben sa wani taki dede gi den nanga den pikin foe den. Foe sensi a ten dati difrenti theoloog nanga tra sma ben erken dati a wet foe Gado ben o tapoe kristensma foe hori den libi foe di den e teki broedoe.

13. (a) Foe san-ede ini a tn di e kon joe ben sa kan kon tanapoe na fesi wan tesi di abi foe doe nanga broedoe? (b) San wi moe hori na ini prakseri leki na moro prenspari réde foe san-ede kristensma no e teki broedoe?

13 Na lasti ten broedoe transfusie ben tron wan algemene behandelingsmethode di sma teki. Wan kristen foe dat’ede tapoe a punt disi tanapoe na fesi wan tesi. Datra, sma di e sorgoe sikisma èn srefi famirman kan kon tranga na tapoe wan sma foe teki broedoe. Ma a no de foe taki dati sma di sabi sani boen sabi dati broedoe transfusie tapoe ensrefi e go makandra nanga serjoesoe risico. Na tijdschrift Time (5 november 1984) ben taki dati „ibri jari so wan 100.000 Amerkan sma e kisi hepatitis nanga a kisi foe broedoe transfusie”, spesroetoe nanga wan virus di de wan kibri tori, dati soso nanga wan „eliminatie proces den kan kon sabi en”. Time ben froeteri ooktoe dati moro leki 6500 geval toe AIDS (a kon mendri foe na natuurlek weerstand) den ben feni, foe san sowan foe den „ben abi foe doe nanga transfusie”. A rapport ben taki: „Pikinmoro afoe foe den sma ben dede, aladi na dede cijfer de te toe kaba kande 90% ofoe moro hé.” A no de foe taki dati Jehovah Kotoigi no e bow a bewijsi foe den foe wégri broedoe dati broedoe de wan takroe dresi. Srefi efoe datra ben sa kan gi na djaranti dati wan transfusie ben de boen dorodoro, dan ete a Wortoe foe Gado e gi komando a wi ’dati wi moe kibri wisrefi gi broedoe’. — Tori. 21:25.

14. Na fesi oe sortoe „kibri tesi” ini a tori foe broedoe joe kan kon tanapoe?

14 Kow taki dati joe kisi foe jere taki joe abi wan transfusie tranga fanowdoe. Joe ben sa denki dan na a wet foe Gado di abi foe doe nanga broedoe, a no so? Èn joe bosroiti foe gi jesi na Gado awinsi den wantronwantron bakapisi foe na bosroiti dati, séker kande sa kon moro tranga efoe tra kristen ben de na joe. (Teki gersi nanga Daniël 3:13-18). Ma efoe now wan datra ofoe kroetoebakra na ini kibrifasi ben sa poti joe ondro druk foe teki broedoe, ija, ben sa taigi joe srefi foe libi na frantwortoe a fesi toe Gado foe dati na en?

15. Sortoe fasi foe loekoe sani di no de joisti foe na sé di wi e teki na ini bredoe son datra nanga tra sma di abi makti ben teki?

15 Rapport toe difrenti kondre e ferteri, dati datra, sma na ini atoso di e sorgoe gi sma èn kroetoeman son tron no nanga leti e denki dati Jehovah Kotoigi na fesi foe sma taki dati den no wani broedoe transfusie, ma inisé ini den ati e denki tra fasi foe dati. Ini wan geval wan kroetoebakra ben teki a bosroiti nanga en égi makti „dati na kern foe na problema no ben de na ini na kerki overtoigi foe [a sikiman], ma ini na wégri foe en foe teken wan papira di ben skrifi dati a ben teki broedoe na wan tra okasi a fesi. A no ben abi bezwaar toe ondrofeni na behandeling dati, ma a no ben wani dati den skrifi dati a ben gebroiki en.” A tra sé foe a tori de troe: dati presi foe Jehovah Kotoigi e wégri na wan swakifasi foe poti den anoe na ondro wan ’makti di e gi foe gi den broedoe’, den ben bewijsi dati a de na krakti winsi foe den foe teken wettelek document pe datra e kon fri foe ibri frantwortoe di de ini na wégri foe den.a

16. Efoe wan sma na ini kibrifasi ben sa gi joe dek’ati foe teki broedoe, san joe no mag frigiti dan?

16 Datra nanga kroetoebakra e proeberi kande foe overtoigi joe foe teki broedoe foe di den ben si dati sma na wan tra kerki-bribi no ben wani teki wan ofoe tra datra behandelingsmethode ma di na ’baka tapoe doro den teki den wel’. Son datra nanga tra sma di abi makti ben taki srefi taki den sabi wan kotoigi di ben gi pasi dati na kibrifasi a kisi transfusie. Efoe disi ben pasa, dan a ben sa kan de wan sma di ben kon pas ini kontakti nanga Jehovah Kotoigi. Dienstknegti di gi densrefi na ini na dini foe Gado sabi heri boen dati sowan skeki no ben sa pasa a prakseri foe Gado. Prakseri pikinso nanga a sondoe foe David ini a tori foe Bathséba nanga Uría. Jehovah ben si ala sani èn ben seni Nathan nanga boskopoe: ’Aladi joe [David] na ini kibrifasi ben handri, mi foe mi sé sa doe na afersi disi na fesi foe heri Israël èn na fesi foe na son.’ Soleki fa Gado ben taki David ben ondrofeni bakaten den sari bakapisi foe en ’kibri sondoe’. — 2 Sam. 11:27-12:12; 16:21.

17. (a) Fa na teki foe broedoetransfusie na kibrifasi kan tjari moeilekheid gi trawan? (b) Fa wan sisa ben tan stanfaste srefi a ondro fo ai na ini a tori foe na broedoekwestie, èn fa disi ben waka?

17 Ooktoe na lobi foe wi kristen brada nanga sisa moe jepi joe foe kakafoetoe gi na druk foe gi pasi foe pasa ini kibrifasi na wet foe Gado ini a tori foe broedoe. Fa so? Efoe wan datra ofoe wan kroetoebakra ben sa proeberi foe meki joe teki broedoe ondro dwengi, awinsi disi de na kibrifasi dan joe moe denki na den ekstra moeilekheid di na tra Kotoigi ben sa kisi nanga disi. Èn prakseri pikinso na ondrofenitori disi foe den Verenigde Staten:

Sisa Rodriguez ben kisi wan behandeling foe wan ontsteking. Ne a ben kon siki srefsrefi. Na diagnose foe a datra foe en ben de wan inisé broedoe èn a ben taki foe wan e’esi opname ini wan bigi atoso. Sisa Rodriguez ben ferteri den sma di e loekoe sikiman foe na afdeling foe es’esi geval „mi no e teki broedoe transfusie awinsi san e pasa.” Di den zuster foe na atoso ben poti en bakaten na ondro druk, foe di den ben taigi en dati son Kotoigi ben teki wel broedoe. a ben hori na san ai bribi. Someni dé langa a sisa disi ben tan lasi broedoe èn a ben kon moro moro swaki, sodati te foe kaba den ben tjari en go na intensive care afdeling. Ne na atoso meki wan kroetoe bakra foe na moro hé kroetoe foe na staat New York kon.

Wan moen a baka na kroetoebakra disi ben taki na ini na zaal foe na atoso nanga moro leki 150 datra foe na tori „Soema libi a de eigenlek?” Ooktoe a ben taki dati a ben miti sma di fosi ben wégri broedoe ma di ben gi pasi te den ben teki wan kroetoebakra kon. Ma fa a ben go na a tori foe sisa Rodriguez? A kroetoebakra ferteri dati a kibrifasi a ben proeberi foe tjari en go so fara ’foe en tjari a frantwortoe’ foedi a sisa e agri dati na kroetoe meki na komando gi foe kisi wan broedoe transfusie. San a ben doe? A kroetoebakra ben froeteri den datra di ben kon makandra dati misi Rodriguez nanga ala krakti di a ben kan tjari kon makandra taki a no ben sa teki broedoe èn dati a ben moe libi en en wawan èn ben moe komoto gwe na a kamra. Foe dat’ede a so na kroetoebakra ben taki a no ben abi no wan gron foe meki den gi en broedoe tége a winsi foe en.

18. Sortoe faste bosroiti ini a tori foe na broedoe kwestie wi moe sori krin èn san kan de séker sa de den bakapisi?

18 Disi e poti krakti a tapoe o prenspari a de foe meki krin dati bisnis no kan doe nanga a sé di wi teki na a tori foe broedoe. Den apostel ben teki sowan fasti bosroiti èn ben taki: „Wi moe gi jesi na Gado leki tiriman moro leki libisma” (Tori. 5:29). Na geval foe sisa Rodriguez e meki wi si ooktoe san den bakapisi kan de gi trawan te wan kotoigi meki wan skeki. Aladi a ben siki èn ben swaki na skinfasi, a ben moe kakafoetoe gi ekstra druk en wawan foe di wan sma a fesi kande na ini kibrifasi ben pasa a wet foe Gado. A no de foe taki dati sowan pasa foe wet no ben sa de wan kibritori gi na „Kroetoeman foe na heri grontapoe” (Gen. 18:25). Kolokoe dati sisa Rodriguez no ben sabi foe skeki „na ini kibrifasi” èn na ini publiki. Èn bakaten, di a ben kisi en gesontoe, a ben taki a fesi foe na srefi komakandra foe datra, dati a ben teki na faste bosroiti foe tan getrow na Gado.

19. Sortoe sani wi moe abi alaten ini wi prakseri?

19 Ooktoe wi moe de getrow, efoe wi doe de now bekenti ini algemeen ofoe no. Jehovah e prisiri na ini sowan getrowfasi èn sa pai dati. Ooktoe a sa tjari regtvaardiki pai kon tapoe den sma di no ben de getrow na publiki ofoe „na ini kibrifasi” na en markitiki (Psalm 51:6; Job 34:24). Soleki wi sa studeri na ini na artikel di e kon, a e sorgoe na wan lobifasi na ini volmaakti rai di sa jepi wi foe wini eventueel kibri swakifasi.

[Foetoewortoe]

a Foeroe Amerkan atoso e gebroiki wan formulier di nen WÉGRI FOE GI BROEDOE TRANSFUSIE, san den druk toe na ini wan publikatie foe na American Medical Association, Medicolegal Forms with Legal Analysis.

San joe ben sa piki?

◻ Sortoe makti di Gado abi, moe wroko na tapoe wi waka nanga libi?

◻ Sortoe toemsi prenspari leri de gi oenoe na ini a ondrofeni foe Achan?

◻ Sortoe ogri kan doe efoe wan kristen na ini kibrifasi e pasa a wet foe Gado di abi foe doe nanga broedoe?

◻ San moe de a faste bosroiti foe joe na ini a tori foe a fasi fa Jehovah e si broedoe?

[Prenki na tapoe bladzijde 4]

A libi nanga waka foe wán Kotoigi kan meki a de gi na tra Kotoigi moro makriki foe de getrow na Gado

    Sranantongo buku (1978-2025)
    Log Out
    Log In
    • Sranantongo
    • Seni en gi wan sma
    • Settings
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Gebruiksvoorwaarden
    • Privacybeleid
    • Privacyinstellingen
    • JW.ORG
    • Log In
    Seni en gi wan sma