Wan trow di de leki wini gi milyun milyun sma di e libi now
„Yehovah, wi Gado, na Almaktiwan, go tiri leki kownu . . . Meki wi gi en grani, bika na trow fu na Lam doro èn en uma ben sreka en srefi.” — OPENBARING 19:6, 7.
1. Oten na profeytisingi fu Openbaring 19:6-8 sa singi, èn fu san-ede?
DEN wortu disi di e seki yu ati de wan pisi fu wan profeyti singi fu na wini fu aan feti. Oten a singi fu en sa bigin? Baka na pori fu na owru feyantiman fu someni yarihondro fu Yehovah anbegi — „Babilon na Bigiwan”, na agersi „bigi huru” di e teki presi fu ala fasi fu falsi anbegi. Wan krutu musu tyari kon tapu en fu na fasi fa a ben teki presi gi Gado na wan fowtu fasi. Fa a ben kori na libisma famiri fu di a ben go bumuy nanga politik, en bigi-ayfasi fu lobi gudu èn en hogri-atifasi ini a lobi di a lobi fu kiri sma di a ben sori gi Yehovah tru anbegiman! — Openbaring 17:1-6, 18:23, 24; 19:1, 2; Yakobus 4:4.
2. (a) Fa Yehovah sa meki na pori fu Babilon na Bigiwan kon? (b) San den sma di o pori na falsi fasi fu anbegi sa du na presi fu preyse Yehovah?
2 Dyonsrode Yehovah Gado sa poti na ini na ati fu den politik tiriman fu na grontapu fu pori en (Openbaring 17:12, 16, 17). Ma den sma di o pori na falsi fasi fu anbegi no sa teki prati ini na singi fu na tumusi moy singi fu a wini di den wini en. Na presi fu dati, dan na ondro a makti fu Satan, di en beynen na Gog, den sa opo kon feti nanga den sma di abi na tru fasi fu anbegi èn di e libi na ini vrede èn e hori den srefi aparti fu na takrudu fu na grontapu disi. — Yesaya 2:2-4; Eseykièl 38:2, 8-12; Yohanes 17:14; Yakobus 1:27.
3. Fu sortu reyde ede meki Yehovah grontapu futuboy sa teki prati ini a heymel singi?
3 Na opo kon feti disi di de leki wan tyalansi na Gado fu na sey fu den politik tiriman sa abi leki bakapisi na kon fu na feti fu Armageddon, pe den antikerki nâsi sa kon na den kba krinkrin. Dan na pori krakti fu Satan nanga en ogri yeye sa figi puru fu na grontapu (Openbaring 16:14, 16; 19:11-21; 20:1, 2). Nanga ati di furu nanga tangi dan ala libisma di tan a libi sa moksi den sten na a heymel koor: „Preyse Yah, bika Yehovah, wi Gado, na Almaktiwan go tiri leki kownu” (Openbaring 19:6). Iya, den sortu sani disi di o seki grontapu sa de a bigin fu wan nyun pisiten. Yehovah sa ben poti en soevereiniteit reti èn krin a grontapu fu ala den wan di e strey nanga en tirimakti. Te fu kba a ten sa doro gi na heymel trow. Na profeyti singi e go moro fara: „Meki wi prisiri èn breyti èn meki wi gi en a grani, bika na trow fu na Lam doro èn en uma ben sreka en srefi” — Openbaring 19:7, 8.
4. (a) Suma na Lam nanga en „uma” e prenki? (b) Sortu aksi e aksi dya, èn fa wi kan feni den piki?
4 Na Lam na no wan tra sma moro leki na glori Krestes Yeyses, èn en uma na ala den 144.000 kotrow salfu bakaman di tyari kon now na wan nanga en na ini heymel. Den heymel trowpatna disi de makandra ala den memre fu Gado Kownukondre, di sa tyari na libisma famiri, makandra nanga den wan di sa opo baka fu dede, kon kisi libisma volmaktifasi (Openbaring 5:8-10; 14:1-4; 20:4, 12, 13; 21:3-5, 9, 10; 22:1-3). Den sani di o psa èn di musu meki wan blesi trow kon sa waka bun? Fa yu kan nyanbun fu na trow dati? Fu kisi na piki tapu den aksi disi meki wi go ondrosuku den sani di ben psa lontu na trow fu Isak so leki wi e feni dati skrifi na ini Genesis kapitri 24.
Wan trowmisi di Gado teki gi Isak
5, 6. Fu san-ede Abraham ben tanapu a tapu taki Isak no ben sa trow wan Kanan uma, èn gi suma disi de wan tumusi moy tyariman na ini na ten disi? (1 Korente sma 7:39)?
5 Na tori e bigin nanga disi, taki Abraham e gi ordru na a man di e tiri en oso, a de krin taki a de Eliyeyser (Genesis 15:2; 24:2). „Mi musu meki yu sweri na Yehovah”, Abraham ben taki, „taki yu no sa teki gi mi manpikin no wan uma fu den umapikin fu den Kanan sma, di wi e libi a den mindri, ma yu sa go na mi kondre èn na mi famiri èn yu sa teki seyker wan uma gi mi manpikin Isak.” — Genesis 24:3, 4.
6 Fu san-ede Abraham ben tanapu a tapu taki en manpikin no ben sa trow nanga wan Kanan uma? Fu di den Kanan sma ben de bakapikin fu Kanan, di Noa ben fluku (Genesis 9:25). Boyti fu dati, den Kanan sma sma ben sabi fu na porifasi fu den èn leki a moro prenspari sani, den no ben de anbegiman fu Yehovah (Genesis 13:13; Leviticus 18:3, 17-28). A de wan sani fu frustan taki Abraham ben wani en manpikin trow nanga wan sma fu en eygi famiri, bakapikin fu Sem, di ben kisi na blesi fu Noa di ben kon fu santa yeye (Genesis 9:26). Fa disi de wan tumusi moy tyariman gi kresten sma di wani trow ini na ten disi! — Deuteronomium 7:3, 4.
7. Fa Abraham ben sreka Eliyeyser gi a wroko fu en?
7 Fu dati-ede Eliyeyser ben bigin na wan waka fu moro leki 800 kilomeytri go na Mesopotamiya. A ben de sreka sreka nanga tin kameri di ben tyari furu presenti (Genesis 24:10). Boyti fu dati, a ben kan denki dipi fu den wortu disi fu en meystri di e tranga yu bribi: „Yehovah, na Gado fu heymel, sa seni en engel go na yu fesi èn yu sa teki seyker fu drape wan uma gi mi manpikin.” — Genesis 24:7.
8, 9. (a) San ben psa di Eliyeyser ben doro na foto Nahor? (b) Nanga yepi fu sortu ondrosuku den ben sa kan feni wan trowmisi di ben bun?
8 Te fu kba a ben doro na foto Mahor, noordsey fu Mesopotamiya. Eliyeyser ben meki den kameri di ben weri kindi fu rostu na wan peti dorosey fu na foto. A ben de na a ten fu na dey taki umasma ben kon teki watra — futru wan tumusi moy okasi gi Eliyeyser fu luku na wan trowmisi di a kan feni! Ma sortu uma a ben musu de? Na sma di ben de moro moy? Nôno. Eliyeyser moro furu ben abi belangstelling ini wan uma di ben abi wan persoonlijkheid fu gi en srefi ini na anbegi fu Gado. Disi e kon na krin na ini na sakafasi begi fu bribi di a e taki now: „Yehovah, na Gado fu mi meystri Abraham, meki tide a psa na mi fesi èn sori lobi bun fasi gi mi meystri Abraham. Luku, mi e tanapu now na wan watra fonten, èn den umapikin fu den man fu na foto e kon na dorosey fu kisi watra. A musu psa taki na yongu uma di mi sa taki: ’Saka tangi tangi yu watrakan, so taki mi mag dringi’ èn di trutru sa taki: ’Dringi, èn mi sa meki yu kameri dringi so srefi tu’, na dati yu musu teki gi yu knekti, gi Isak; èn meki mi sabi nanga disi taki yu e sori loyaal lobi gi mi meystri.” — Genesis 24:11-14.
9 Dati ben de tru tru wan bun ondrosuku. Leki fa The New Encyclopaedia Britannica e taki dan wan kameri efu watra e kiri en srefi srefi, e ’dringi na ini tin minuut [95 liter] watra’. Now den kameri fu Abraham no ben abi fu de so taki watra ben kiri den so kofarlek, ma den uma sma fu na ten dati sondro dege dege ben sabi omeni watra a meti ben kan dringi. A ben musu de seyker wan uma di ben abi switifasi, di ben wroko tranga èn di no ben denki na en srefi, èn di ben pristeri fu gi tin weri kameri fu wan freymde sma fu dringi watra.
10, 11. (a) Na sortu aparti fasi na begi fu Eliyeyser ben kon tru? (b) Fa Rebeka ben sori eygifasi di ben bun? (c) Fa Eliyeyser ben du tapu disi?
10 Bifo Eliyeyser ben kba srefi nanga en begi, a piki ben gi, so leki na tori e taki: „drape Rebeka ben kon na doro . . . A yongu uma now ben moy na skin, wan nyunwenke èn no wan man ben libi ete nanga en; èn a ben saka go na a peti èn ben go furu en watrakan èn a ben kon baka na tapusey. Wantron wantron na knekti ben waka esi go na en èn ben taki: ’Gi mi tangitangi wan mofowatra fu yu watrakan.’ Tapu disi a uma ben taki: ’Dringi, mi masra.’ Ne a ben saka esi-esi en watrakan tapu en anu èn a ben gi en fu dringi. Baka di a ben meki en dringi nofo, a ben taki: ’Yu kameri tu mi sa kisi watra gi, te leki den dringi nofo.’ So bun, a ben kanti esi-esi en watrakan leygi na ini na watrabaki èn ben waka alaten agen go na a peti fu kisi watra, èn a ben tan kisi watra gi ala en kameri.” — Genesis 24:15-20.
11 Eliyeyser ben luku „nanga bigi fruwondru” aladi a ben si na wondru yere di Gado ben yere en begi. Di na nyunwenke di de fu preyse ben klari a ben gi en leki payman wan gowtu nosolinga èn tu gowtu anubuy èn a ben taki: „Suma umapikin yu de?” Di Eliyeyser ben kon yere taki a ben de wan pikin fu Abraham brada, a ben beni ini respeki anbegi na fesi fu Yehovah èn a ben taki: „Blesi fu Yehovah, na Gado fu mi meystri Abraham, di no ben hori fu gi en lobi bunfasi èn kotrowfasi na mi meystri. Na tapu mi pasi Yehovah tyari mi go na a oso fu den brada fu mi meystri.” — Genesis 24:21-27.
12. Fa a tori ben doro en heymarki na a oso fu Rebeka?
12 Rebeka ben lon nanga bigi prisiri go na oso fu fruteri drape san ben psa. Di Rebeka ppa èn brada bakaten ben yere fu Eliyeyser eygi mofo san ben de na prakseri fu en waka èn fa Yehovah ben yere en begi, dan den ben agri sondro draydray taki Rebeka ben sa tron Isak uma. „Now a ben psa taki di Abraham futuboy ben yere a wortu fu den, wantewante a ben trowe en srefi na gron a fesi Yehovah. Dan na futuboy ben teki solfru sani èn gowtu sani èn krosi èn ben gi den na Rebeka; èn a ben gi moy sani na en brada èn na en mma.” — Genesis 24:52, 53
Na fasi fa na trowmisi nanga futuboy ben du
13. Fa ben kon na krin taki na bosroyti fu Yehovah ben de na yoysti wan?
13 Fa Rebeka ben si na grani taki Gado ben teki en fu de leki Isak uma? Na tra dey wan sani ben psa pe den trutru inisey firi fu en ben kon na krin. Now di Eliyeyser ben du san a ben abi na prakseri nanga a waka fu en, dan sondro dray dray a ben wani go baka na en meystri. Ma Rebeka famiri ben wani sote taki na trowmisi ben tan moro pikinso tin dey ete nanga den. Fu dati meki na afersi ben poti na fesi Rebeka so taki en ben kan taki efu a ben de klariklari fu gwe wantron wantron. „Mi de klariklari fu go”, a ben taki. Taki a ben piki fu gwe libi en famiri wante wante èn fu hari gwe na wan farawe kondre fu trow drape nanga wan man di a no ben si noyti ete wanten, ben de wan tumusi moy sori fu bribi na ini na tiri fu Yehovah. Disi ben sori taki a ben de na yoysti sma. — Genesis 24:54-58.
14. (a) Suma ben go makandra nanga Rebeka? (b) Sortu waka den ben abi a den fesi?
14 Rebeka ben abi sma di ben go nanga en na a waka fu en. Na tori e fruteri: „Rebeka nanga en umafutuboy ben opo tanapu èn den rèy dan tapu den kameri gwe” (Genesis 24:61). Na so na grupu fu kameri ben bigin na wan kofarlek waka fu moro leki 800 kolimeytri psa freymde kontren. „Na gemiddelde esi di kameri e waka di e tyari lay”, na buku The Living World of Animals e taki, „na so wan sani fu [4 kilomeytri] wan yuru.;” Efu den kameri fu Abraham ben hori na si fu waka dati ayti yuru wan dey, dan a ben o aksi moro leki 25 dey fu doro na presi fu den na ini na Negeb.
15. (a) Sortu tumusi moy eksenpre wi e si na ini Eliyeyser, Rebeka nanga den umafutuboy fu en? (b) San na tori e prenki?
15 Eliyeyser, Rebeka nanga en umafutuboy, ben frutrow krinkrin tapu Yehovah tiri, wan tumusi moy eksenpre gi kresten sma na ini na ten disi! (Odo 3:5, 6). Boyti fu dati, na tori de wan profeyti drama di e tranga yu bribi. So leki wi ben si, dan Abraham de wan prenki fu Yehovah Gado, di ben offer en lobi Manpikin, na Moro Bigi Isak, so taki sondu sma ben sa kisi têgo libi (Yohanes 3:16). Den sreka gi na trow fu Isak ben kon wan pisiten baka di a ben psa na dede tapu na offer altari. Disi ben sori na profeytifasi tapu a teki sreka gi na heymel trow di ben bigin trutru baka na opobaka fu Yeyses.
Na trow fu na Moro bigi Isak
16. (a) Fa Abraham futuboy e prenki Gado santa yeye na wan fasi di fiti? (b) Sortu aksi wan sma kan aksi en srefi ini na tori fu na yeye nanga na trowmisi?
16 Eliyeyser nen wani taki „mi Gado na mi yepiman”. Fu na sey fu en nen nanga en waka nanga libi, a de wan prenki di fiti fu na santa yeye fu na Moro Bigi Abraham, Yehovah Gado, di a yeye fu en a ben seni go na a farawe kondre disi, na grontapu fu teki wan trowmisi di fiti gi na moro Bigi Isak (Yohanes 14:26; 15:26). Na trowmisi grupu na a „gemeente”, di de fu disipri di santa yeye wiki kon de leki yeye manpikin fu Gado (Efeysiya sma 5:25-27; Romen 8:15-17). So leki Rebeka ben kisi diri presenti, na so den fosi menre fu na kresten gemeente ben kisi tapu a dey fu Pinkster 33 G.T. wondru presenti leki buweysi fu na kari di Gado ben kari den (Tori fu den apostel 2:1-4). Neleki Rebeka na so den ben de klari klari fu libi ala grontapu nanga skinbanti fu kon de wan te fu kba nanga den heymel trowmasra. Fu sensi a ten di aparti memre fu na trowmisi grupu ben kisi kari èn te na a dede fu den, den musu kibri na yeye nyunwenke fasi fu den aladi den e waka psa Satan kofarlek grontapu di kan kori yu (Yohanes 15:18, 19; 2 Korente sma 11:3; Yakobus 4:4). Furu nanga santa yeye na trowmisi grupu na wan kotrowfasi e gi na kari na tra sma fu meki kobroyki fu Yehovah seti fu kisi frulusu (Openbaring 22:17). Yu e waka na baka na eksenpre fu en fu di yu e gi yesi na a tiri fu na yeye?
17. (a) San den tin kameri e prenki (b) Fa wi musu si na beybri èn den buku di abi a beybri leki fundamenti èn di na trowmisi grupu e gi? (Tori fu den apostel 17:11)
17 Na trowmisi grupu abi furu warderi gi san den tin kameri e prenki. Na nomru tin na ini beybri e kobroyki fu sori tapu volmaaktifasi ofu wan sani di no mankeri noti ini na tori fu sani na grontapu. Den tin kameri yu kan teki gersi nanga na heri èn volmaakti wortu fu Gado, di nanga yepi fu en na trowmisi grupu e kisi yeye nnyan nanga yeye presenti (Yohanes 17:17; Efeysiya sma 1:13, 14; 1 Yohanes 2:5). Fu na watra di Rebeka ben gi den kameri fu dringi Na Wachttoren fu 15 yanuari 1949 ben tyari disi kon so tapu na trowmisi grupu: „Nanga furu lobi den e si na wortu fu Gado di e gi den furu fu en yeye. Den e poti belangstelling na ini na skrifi Wortu fu en, e dini en èn e meki a kon ’fris’ agen, fu di den e poti prakseri a tapu èn e sori wan opregti broko-ede gi na boskopu nanga na marki fu en èn e winsi fu bribi en.” Leki eksenpre fu disi na fikapisi fu na trowmisi grupu ben meki a kan taki milyun milyun sma ben man fu kisi na fris nanga modern New World Translation of the Holy Scriptures. Yu e sori warderi gi na tumusi moy vertaling [poti abra] efu yu abi disi now ofu no abi en na ini yu tongo fu di yu e stuka alaten na beybri makandra nanga den stuka yepisani di na trowmisi grupu e gi? — 2 Timoteyus 3:16.
Na trowfesa fu na Lam e doro
18. Fu san-ede Rebeka nanga en uma futuboy de wan prenki fu konpe fu na trowmisi na ini na ten disi?
18 Na ini den kriboy dey disi fu Satan grontapu wan „bigi ipi” ben moksi den srefi na a trowmisi grupu, di yu kan teki gersi nanga den umafutuboy fu Rebeka. Neleki fa a ben de na ini na tori fu Rebeka na so den de furu moro leki na heri nomru fu na trowmisi grupu fu 144.000. Den de na „bigi ipi” „tra skapu” fu Yeyses Krestes (Openbaring 7:4, 9; Yohanes 10:16). Leki wan loyaal grupu di e waka na baka na trowmisi so srefi tu den musu tan fri fu flaka fu na pori grontapu fu Satan. Den musu teki tu na tiri fu Yehovah yeye nanga en wortu so leki dati e tyari kon na krin gi den nanga yepi fu na trowmisi grupu. Ma na payman fu den na wan trawan. Efu den tan hori baka loyaal gi Krestes trowmisi, dan den sa psa libilibi na kba fu Satan grontapu èn abi na tumusi moy okasi fu libi fu têgo na ini wan grontapu paradeysi. — Openbaring 21:3, 4.
19. San ben psa di Rebeka nanga en umafutuboy ben doro na presi pe den musu de?
19 Rebeka nanga „en umafutuboy” ben doro a presi bun pe den ben musu go? Iya. Na beybri tori e taki: „Èn Isak ben waka na a ten di neti ben o doro a dorosey na ini na firigron fu denki dipi. Di a opo en ay luku luku, drape kameri ben kon! Di Rebeka ben opo en ay a ben kisi Isak fu si èn nanga wan sei-esi buweygi a ben grati saka fu na kameri.” Baka di Eliyeyser ben fruteri fa a wroko fu en ben waka bun, dan Isak ben teki Rebeka leki en uma èn „a ben kon lobi en srefi srefi”. — Genesis 24:63-67.
20. Sortu reyde fu prisiri na trow fu Isak e prenki?
20 Na a srefi fasi na prakseri fu Yehovah ini na tori fu na trowmisi fu Krestes no kan misi (Yesaya 55:11). Dyonsrode, baka te Babilon na Bigiwan kisi en krutu èn pori, dan den kriboywan fu na fikapisi fu na trowmisi sa klari a waka fu den. A ten fu den sa kon fu prati fu den konpe fu den, èn fu kon de wán na ini wan trow nanga na Moro Bigi Isak na ini heymel. Fa disi o de wan tumusi bigi okasi fu prisiri na ini na heri universum! — Openbaring 19:6-8.
21. San wi alamala musu du ala di na heymarki fu na heymel trow e kon krosibey?
21 Ini na yuruten dati milyun milyun sma e blesi den srefi fu di den e gi yesi na a diniwroko fu a fika pisi fu na trowmisi di dey fu dey e kon moro pikinso. Bifo ala den disi sa klari a waka fu den na ini dede, dan a pori fu na grontapu makti fu falsi fasi fu anbegi di yu kan teki gersi nanga wan huru sa tyari a bigin kon fu na „bigi banawtu so leki sensi na bigin fu grontapu te now no ben kon ete”. Na ten di tan abra de syatu. Efu yu wani tan na libi, dan a de a moro prenspari sani fu abi wan prati na a du fu den kobòt fu Gado! (Mateyus 24:14, 21; Markus 13:10; Lukas 21:15; Yohanes 13:34) Den sortu kobòt disi abi spesrutu fu du nanga wi muylek ten. So bun efu yu de fu na fikapisi fu na trowmisi ofu fu na „bigi ipi” fu na grupu di e waka na en baka, tan gi yesi na Yehovah leki wan grani gi en èn gi yu eygi têgo koloku. Fa a sa de wan bigi sani taki na bigi ipi di den memre fu en de now kba mati fu Gado, sa tan libi aladi Yehovah ’e meki ala sani nyun’ èn milyun milyun sma tapu wan paradeysi grontapu sa prisiri na ini winimarki di sa tan! — Openbaring 21:5; 22:1, 2, 17.
Yu kan memre disi?
◻ Sortu span sani di ben psa musu feni presi heri esi?
◻ San e dyaranti taki na heymel trowfesa sa waka bun dorodoro?
◻ San wi kan teki gersi Eliyeyser nanga den tin kameri?
◻ Suma na ini na ten disi de ini na srefi lin leki Rebeka nanga en uma futuboy?
◻ San wi e leri fu den sani di psa èn di ben meki na trow fu Isak kon?