Pristeri srakti-ofrandi di e plisi Yehovah
„Meki nanga yepi fu [Yeyses Krestes] ala ten wi pristeri wan srakti-ofrandi fu prèyse, dati na den froktu fu den mofububa di e meki en nen bekenti na publiki” — HEBREW SMA 13:15.
1. San Yehovah ben gi sondu Israèl sma tranga fu du?
YEHOVAH na a Yepiman fu den sma di e pristeri En srakti-ofrandi di a e feni bun. Fu dati-ede meki en bun-ati ben de wan dey tapu den Israèl sma di ben pristeri meti-ofrandi. Ma san ben psa baka di den ben sondu ala ten baka? Nanga mofo fu na profeyti Hoseya den ben kisi fu yere: „Dray kon baka, ow Israèl, na Yehovah, yu Gado, bika yu ben naki futu na ini yu sondu. Teki wortu nanga yu èn dray kon baka na Yehovah. Taygi en, unu alamala: ’Meki a de so taki yu gi pardon fu sondu; èn teki san bun, èn na a tra sey wi wani pristeri den yongu mankaw fu wi mofobuba.’” — Hoseya 14:1, 2.
2. San ben de ’den yongu mankaw fu den mofobuba’, èn fa na apostru Paulus ben sori na tapu Hoseya profeytitori?
2 Na so a ben kon taki Gado pipri ini owruten ben kisi deki-ati fu pristeri Yehovah Gado ’den yongu mankaw fu den mofobuba fu den’. San ben de dati? Iya, fu tru, srakti-ofrandi fu opregti prèyse! Te na apostru Paulus e sori na tapu na profeytitori disi a e gi deki-ati na den Hebrew kresten „fu pristeri wan srakti-ofrandi fu prèyse, dati wani taki, den froktu fu den mofobuba di e meki en nen bekenti na publiki” (Hebrew sma 13:15). San kan yepi Yehovah Kotoygi na ini na ten disi fu pristeri den sortu srakti-ofrandi disi?
„Waka na baka a bribi fu den”
3. San ben de na prenspari sani san na apostru Paulus ben taki na ini Hebrew sma 13:7, èn sortu aksi e tyari kon na fesi?
3 Na poti na ini wi libi fu a ray di Paulus ben gi na den Hebrew sma sa yepi wi fu pristeri srakti-ofrandi na wi Gran Yepiman, Yehovah Gado. Na apostru ben skrifi fu eksenpre: „Hori den sma na ini prakseri di e teki fesi a mindri unu, di ben taki a wortu fu Gado gi unu, èn waka na baka na bribi fu den, ala di yu e hori na kba fu a waka nanga libi fu den na ini prakseri” (Hebrew sma 13:7). Na suma Paulus ben sori di a ben taki „hori den na ini prakseri di e teki fesi a mindri unu”, ofu „de tiriman fu unu?” — Nyun-Grontapuvertaling, Studibeybri, futuwortu.
4. (a) Leki fa na Griki tekst e taki, dan san „teki fesi” wani taki? (b) Suma na den sma di „e teki fesi” a mindri Yehovah Kotoygi?
4 Paulus ben taki fu den sma di „e teki fesi”, ofu e tiri (vers 7, 17, 24). Na Ingrisi wortu gi tiri (govern) e waka psa na Latijn tongo go baka na a Griki tongo ky.ber’na.o, dati wani taki „stuur wan sipi, tyari wan sani, tiri wan sani”. Kresten owruman e tiri fu di den e kobroyki den „koni fu den fu tyari sani” (Griki: ky.ber’ne.seis) fu di den e sorgu fu a wroko fu tiri sani èn fu sori fa sani musu psa na ini a gemeente (1 Korente sma 12:28). Ma den apostru nanga tra owruman na ini Yerusalen ben dini leki wan skin di ben sori fa sani musu psa èn di ben gi ray na ala gemeente (Tori fu den 5:1, 2, 27-29). Na ini na ten disi fu dati-ede wan tiriskin fu owruman e sorgu fu hori ay na yeyefasi tapu Yehovah Kotoygi na a heri grontapu.
5. Fu san-ede èn fa wi musu begi gi den gemeente owruman nanga memre fu na Tiri Skin?
5 Owruman na ini den presi pe gemeente de èn memre fu na tiri skin e teki fesi a mindri wi; fu dati-ede wi musu respeki den èn begi taki Gado mag gi den na koni di den abi fanowdu fu tiri na gemeente. (Teki gersi Efeysiya sma 1:15-17.) O fa a de wan sani di fiti fu hori ibriwan sma na ini prakseri ’di taki a wortu fu Gado gi wi’! Timoteyus no wwan ben kisi leri fu en mma nanga en gran mma ma bakaten so srefi fu Paulus nanga trawan (2 Timoteyus 1:5, 6; 3:14). Timoteyus sobun ben kan hori ay a tapu fa a waka nanga libi fu den sma di ben teki fesi ben kon de èn a ben man fu waka na baka a bribi fu den.
6. Wi musu waka na baka na bribi fu suma, ma suma wi e waka na en baka?
6 Sma leki Abel, Noa, Abraham, Sara, Rakab nanga Moses ben sori bribi (Hebrew sma 11:1-40). Fu dati-ede sondro draydray wi kan waka a baka a bribi fu den, fu di den ben de loyaal na Gado di den ben dede. Ma wi kan ’waka’ so srefi a baka ’na bribi’ fu loyaal man di e teki fesi now a mindri wi. A no de fu taki, taki wi no e waka na baka onvolmaakti libisma, bika wi e hori wi ay na tapu Krestes. Wan beybri vertaler Edgar J. Goodspeed ben taki: „Den deki-ati bribiman fu fositen no de a moderi fu a bribiman, bika na ini Krestes a abi wan moro bun patron . . . Na kresten streylonman musu hori en ay na tapu Yeyses.” Iya, ’Krestes ben nyan pina gi wi, èn ben libi wan moderi a baka gi wi, fu wi waka soyfri na ini en futumarki’. — 1 Petrus 2:21; Hebrew sma 12:1-3.
7. Fa Hebrew sma 13:8 musu abi krakti na tapu wi fasi di wi musu abi fu nyan pina fu Yeyses Krestes ede?
7 Te Paulus e poti prakseri na tapu Gado Manpikin, dan a e taki moro fara: „Yeyses de esrede nanga tide èn fu têgo na srefiwan” (Hebrew sma 13:8). Kotrow kotoygi so leki Stefanus nanga Yakobus ben sori na soyfri retifasi di no e seki, akruderi na patron fu Yeyses stanfastefasi (Tori fu den 7:1-60; 12:1, 2). Fu di den ben wani fu dede leki bakaman fu Krestes meki a bribi fu den de wan sani di warti fu wi waka na en baka. Ini na ten di psa, na ini a ten disi èn srefi na ini na ten di e kon, dan sma di e gi den srefi ini a dini fu Gado no e aksi fu kon fri fu dede fu a bribi fu den leki Yeyses disipri.
Tan farawe fu falsi leri
8. Fa yu ben kan taki nanga eygi wortu den wortu fu Paulus na in Hebrew sma 13:9?
8 Fu di a sma di Yeyses de èn den leri fu en no e kenki, meki wi musu hori tranga na san en nanga en disipri ben leri. Gi den Hebrew sma den ben taki: „No meki furu sortu nanga freymde leri hari unu gwe; bika a de wan tumusi moy sani taki na ati kon fasti nanga yepi fu na no-frudini bunfasi, no nanga nnyan, pe den sma di e gi den srefi abra na disi no ben feni wini.” — Hebrew sma 13:9.
9. Tapu sortu moro hey sani Paulus ben sori na ini a brifi gi den Hebrew kresten?
9 Dyu sma ben sori tapu afersi leki na wondru fasi fa na Wèti ben gi na a bergi Sinayi, èn na kownuwroko fu David di ben o tan. Ma Paulus ben meki den Hebrew kresten si taki ala di a tyari kon fu na Wètifrubontu ben de wan sani di e furu yu nanga respeki, Yehovah na wan moro krakti fasi ben gi kotoygi nanga marki, wondru nanga krakti wroko nanga a prati fu santa yeye di a ben meki na nyun frubontu kisi krakti (Tori fu den 2:1-4; Hebrew sma 2:2-4) Na heymel kownukondre fu Krestes no kan seki, so leki dati ben psa nanga na grontapu kownuwroko fu den tiriman ini na famiri fu David na ini 607 bifo G.T. (Hebrew sma 1:8, 9; 12:28). Boyti fu dati Yehovah e tyari salfuwan kon makandra na fesi wan sani di e furu den nanga moro furu respeki leki na wondru sori fu sani na a bergi Sinayi, bika den e kon na a heymel bergi Siyon. — Hebrew sma 12:18-27.
10. Nanga san na ati e kon fasti leki fa Hebrew sma 13:9 e taki?
10 Den Hebrew sma fu dati-ede ben musu meki taki „furu sortu nanga freymde leri” fu den Yudaist sma no ben hari den gwe (Galasiya sma 5:1-6). No nanga den sortu leri disi ma ’nanga Gado no-frudini bunfasi na ati kan kon fasti’ so taki a kan tan stanfaste na ini na waarheid. A de krin taki sonwan ben taki-go-taki-kon fu nnyan nanga ofrandi, bika Paulus ben taki, taki na ati no ben kon de fasti „nanga nnyan, pe den sma di e gi den srefi abra na disi no ben feni wini”. Yeye winimarki e kon fu a gi di wan sma e gi en srefi na ini a dini fu Gado nanga warderi gi na lusuprèys, no fu soso broko-ede fu na nyan fu bepaalde nnyan èn na hori fu spesrutu dey (Rome sma 14:5-9). Boyti fu dati, na srakti-ofrandi fu Krestes ben meki den srakti-ofrandi fu Leyfi no ben de bun moro. — Hebrew sma 9:9-14; 10:5-10.
Srakti-ofrandi di e prisi Gado
11. (a) San na a prenspari sani fu Paulus wortu na ini Hebrew sma 13:10, 11? (b) Sortu agersi altari kresten sma abi?
11 Pristri fu Leyfi ben nyan meti fu ofrandi meti, ma Paulus ben skrifi: „Wi abi wan altari di den sma di e du santa diniwroko na ini na tenti [na tabernakel], no abi reti fu nyan fu en. Bika den skin fu den meti dati di na heypristri ben tyari a brudu fu den go na ini na santa presi fu na bun fu sonde ede, ben bron dorosey fu na legrepresi” na a Verzoendey (Hebrew sma 13:10, 11; Leviticus 16:27; 1 Korente sma 9:13). Kresten sma abi wan agersi altari di e sori a tapu fu go na Gado tapu na fundamenti fu Yeyses srakti-ofrandi di e meki sondu kon bun èn di abi leki bakapisi fu kisi pardon fu Yehovah èn frulusu fu kisi têgo libi.
12. Tapu san Hebrew sma 13:12-14 e poti krakti gi salfu kresten?
12 Paulus no e go doro tapu na kruderi di sani e kruderi nanga na Verzoendey, ma e taki ete: „Fu dati-ede meki Yeyses tu, fu santa a pipri nanga en eygi brudu, ben nyan pina dorosey fu na portu” fu Yerusalen. Drape Krestes ben dede èn a ben sorgu gi na heri srakti-ofrandi di e meki sondu kon bun dorodoro (Hebrew sma 13:12; Yohanes 19:17; 1 Yohanes 2:1, 2). Na apostru Paulus ben taki tranga nanga konpe salfu kresten: „Meki wi go dan na en [Krestes] na dorosey fu na legrepresi èn tyari na syen di a ben tyari, bika wi no abi dya wan foto di e tan, ma wi e suku seryusu na wan di e kon” (Hebrew sma 13:13, 14; Leviticus 16:10). Ala di wi e kisi syen so leki dati ben psa nanga Yeyses, toku wi e hori doro leki kotoygi fu Yehovah. Wi ’e poti gadolowsufasi nanga grontapu lostu na wan sey èn e libi nanga gosontu frustan nanga regtfardikifasi èn na gi di wi e gi wi srefi na ini na dini fu Gado a mindri fu na disiten seti fu sani disi’ ala di wi e luku go na a nyun grontapu (Titus 2:11-14; 2 Petrus 3:13; 1 Yohanes 2:15-17). Èn salfuwan a mindri wi e suku seryusu na „foto”, na heymel kownukondre. — Hebrew sma 12:22.
13. Fu sortu sani a no e go wwan na den srakti-ofrandi di e prisi Gado?
13 Paulus ben kari moro fara srakti-ofrandi di e prisi Gado: „Meki wi tyari nanga yepi fu en [Yeyses] ala ten wan srakti-ofrandi fu prèyse gi Gado, dati na den froktu fu den mofobuba di e meki en nen bekenti na publiki. Boyti fu dati, no frigiti fu du bun èn fu prati sani nanga trawan, bika den sortu srakti-ofrandi dati e prisi Gado srefisrefi” (Hebrew sma 13:15, 16). Srakti-ofrandi fu wan kresten no de soso ini wroko di e sori lobi gi sma. Sma ini algemeen e du den sortu sani disi. Disi ben psa fu eksenpre na a kba fu 1988 di sma fu furu nâsi ben kon fu yepi den sma di ben ondrofeni takru bakapisi fu na gronseki na ini Rosya Armeyniya.
14. Na sortu wroko krakti e poti a tapu efu e a go fu pristeri wan srakti-ofrandi di Gado e teki?
14 Na santa diniwroko di wi e du gi Yehovah „nanga frede èn respeki ini na dini fu Gado” abi en fondamenti na tapu a sortu fu lobi di e òfer en srefi èn di Yeyses ben sori (Hebrew sma 12:28; Yohanes 13:34; 15:13). Na diniwroko disi e poti krakti a tapu wi preykiwroko, fu di nanga yepi fu Krestes leki Granpristri ’wi e pristeri Gado wan srakti-ofrandi fu prèyse, na froktu fu den mofobuba di e meki en nen bekenti na publiki’ (Hoseya 14:2; Rome sma 10:10-15; Hebrew sma 7:26). A no de fu taki taki ’wi no e frigiti fu du bun èn fu prati sani nanga trawan’, èn srefi gi tra sma tu leki „den wan di de nanga wi na ini a srefi bribi” (Galasiya sma 6:10). Spesrutu te konpe kresten e ondrofeni ranpu ofu de ini nowtu ofu ini problema, wi e yepi na wan lobi fasi na skinfasi èn na yeyefasi. Fu san-ede? Fu di wi lobi makandra. Wi wani tu taki sondro degedege den kan hori tranga ini a meki bekenti na publiki fu a howpu fu den, „bika den sortu srakti-ofrandi dati e prisi Gado srefisrefi”. — Hebrew sma 10:23-25; Yakobus 1:27.
Saka yu srefi
15. (a) Fa yu ben kan taki nanga yu eygi wortu na ray fu Hebrew sma 13:17? (b) Fu san-ede wi musu sori respeki gi den sma di e teki fesi?
15 Fu kan gi srakti-ofrandi di Gado e teki, dan wi musu wroko dorodoro nanga Gado organisâsi. Sondro fu tan amra tapu a tori fu makti, dan Paulus ben skrifi: „Gi yesi na den di e teki fesi na mindri unu èn saka unu srefi, bika den e hori ay na tapu unu sili leki sma di sa gi frantiwortu, so taki den sa mag du disi nanga prisiri èn no nanga soktu, bika disi ben sa du unu ogri” (Hebrew sma 13:17). Wi musu abi respeki gi den owruman di den poti a wroko fu teki fesi na ini na gemeente, so taki den no abi fu soktu fu sari ede fu di wi e misi fu wroko makandra. Mi-no-ke-fasi fu wi sey fu saka wi srefi ben sa wani taki wan hebi gi den opziener èn ben sa du unu ogri na yeyesey. Na yeye fu wroko makandra e meki en moro makriki gi owruman fu gi yepi èn fu meki wánfasi nanga go a fesi fu na Kownukondrepreykiwroko kon. — Psalm 133:1-3.
16. Fu san-ede a de wan sani di fiti fu saka na ondro den sma di e teki fesi a mindri wi?
16 Fa a de wan sani di fiti fu saka wi srefi na den sma di e teki fesi! Den e gi leri na tapu wi konmakandra èn e yepi wi na ini na diniwroko. Leki herder den abi na tanbun fu wi na prakseri (1 Petrus 5:2, 3). Den e yepi wi fu hori wan bun matifasi nanga Gado èn nanga na gemeente (Tori fu den Apostru 20:28-30). Fu di wi e saka wi srefi na ondro a koni èn lobi fasi fu hori ay na tapu sani, dan wi e sori respeki gi na Moro Hey Opziener, Yehovah Gado, èn en Opziener di a gi ala makti, Yeyses Krestes. — 1 Petrus 2:25; Openbaring 1:1; 2:1–3:22.
Tan begi
17. Paulus ben aksi fu sortu begi, èn fu san-ede nanga reti a ben kan aksi fu dati?
17 Fu di Paulus nanga en konpe ben kon prati fu den Hebrew sma, kande fu frufolgu ede, meki a ben taki: „Tan begi gi wi, bika wi abi na frutrow taki wi abi wan opregti konsensi, fu di na ini ala sani wi e tyari wi srefi na wan opregtifasi. Ma mi e frumane unu moro spesrutu fu du disi so taki moro esi mi sa kan de na unu” (Hebrew sma 13:18, 19). Efu Paulus ben de wan sma nanga triki, di abi wan konsensi di bron, sortu reti a ben sa abi fu aksi den Hebrew sma fu begi taki a ben sa kan de a den baka? (Odo 3:32; 1 Timoteyus 4:1, 2) A no de fu taki, taki a ben de wan opregti bedinari, di nanga wan opregti konsensi ben kakafutu gi den Yudaist sma (Tori fu den 20:17-27). Paulus ben abi so srefi na frutrow taki a ben sa man fu kon de baka na den Hebrew sma efu den ben begi efu dati mag psa.
18. Efu wi e fruwakti fu trawan begi gi wi, dan sortu aksi wi ben sa kan aksi wi srefi?
18 Na aksi fu Paulus fu den Hebrew sma begi gi en e sori taki a de yoysti gi kresten fu begi gi makandra èn srefi fu kari den na nen (Teki gersi Efeysiya sma 6:7-20.) Ma efu wi e fruwakti taki tra sma e begi gi wi, dan wi no musu de leki na apostru èn sorgu taki wi ’abi wan opregti konsensi èn e tyari wi srefi na ini ala sani na wan opregtifasi’? Yu de opregti na ini ala afersi? Èn yu abi na srefi frutrow ini begi di Paulus ben abi? — 1 Yohanes 5:14, 15.
Lasti wortu nanga deki-ati
19. (a) San ben de na winsi fu Paulus na ini begi fu na bun fu den Hebrew sma? (b) Fu san-ede na nyun frubontu na wan têgo frubontu?
19 Baka di Paulus ben aksi fu den Hebrew sma begi gi en, dan a ben tyari wan winsi di de leki wan begi kon na fesi, namku: „Meki now na Gado fu vrede, di ben tyari komoto fu dede na Bigi Herder fu den skapu nanga na brudu fu wan têgo frubontu, wi Masra Yeyses, gi yu ala san bun fu du en wani, èn nanga yepi fu Yeyses Krestes e du na ini wi san switi na ini en ay; na en na glori musu de ini ala têgo ten.” (Hebrew sma 13:20, 21). Nanga wan grontapu fu vrede na ini prakseri „na Gado fu vrede” ben opo Krestes baka go kisi libi fu a no dede moro na ini heymel, pe Yeyses pristeri na waarde fu en brudu di lon èn di meki na nyun frubontu kisi krakti (Yesaya 9:6, 7; Lukas 22:20). A de wan têgo frubontu fu di den sma di de na grontapu, e kisi winimarki di e tan fu den dienst fu den 144.000 yeye manpikin fu Gado di e tiri nanga Yeyses na ini heymel èn di de na ini a nyun frubontu (Openbaring 14:1-4; 20:4-6). A de nanga yepi fu Krestes taki Gado di wi e gi glori, ’e gi wi ala bun sani di de fanowdu fu du en wani èn di de switi na ini en ay’.
20. Fa yu ben kan taki nanga eygi wortu èn tyari kon na krin den lasti deki-ati fu Paulus gi den Hebrew kresten?
20 Fu di a no ben de seyker fa den Hebrew sma ben sa teki en brifi, meki Paulus ben taki: „Now mi e frumane unu, unu brada, fu frudrage na wortu disi fu deki-ati [fu arki na Gado Manpikin èn no na den yudaist sma], bika fu tru na ini pikinso wortu mi skrifi wan brifi [te yu teki na belang fu na afersi na ini prakseri]. Hori na prakseri taki wi brada Timoteyus kon fri [fu strafu-oso], di nanga en, efu a kon heri esi, mi sa si unu.” Te na apostru kande e skrifi komoto fu Rome dan a e howpu taki a ben sa fisiti den Hebrew sma na ini Yerusalen makandra nanga Timoteyus. Dan Paulus ben taki: „Tyari den odi fu mi go abra na ala sma di e teki fesi a mindri unu [leki owruman di e wroko tranga] èn na ala santa wan [den wan di abi na heymel howpu]. Den di de na ini Italiya, e seni den odi fu den gi unu. Na no-frudini bunfasi [fu Gado] musu de nanga unu alamala.” — Hebrew sma 13:22-25.
Wan brifi di a waarde fu en e tan
21. Na brifi gi den Hebrew sma e yepi fu frustan sortu prenspari sani?
21 Kande moro leki iniwan tra buku fu den Santa Buku fu na beybri na brifi gi den Hebrew sma e yepi wi fu frustan san den srakti-ofrandi wani taki di den ben pristeri na ondro na Wèti. Na brifi e sori krin taki na srakti-ofrandi fu Yeyses Krestes de na wan enkri sani di e gi na fanowdu lusuprèys fu na bun fu na sondu libismafamiri. Èn wan warti boskopu di wi e kisi fu na brifi de taki wi musu arki na a Manpikin fu Gado.
22. San na wantu reyde gi wi fu de grantangi fu na brifi gi den Hebrew sma?
22 Boyti fu dati, so leki wi ben si na ini den tu artikel a fesi, dan wi abi moro reyde ete fu de grantangi gi na brifi na den Hebrew sma di skrifi na ondro krakti fu santa yeye. A e yepi wi fu no kon weri na ini wi diniwroko, èn e furu wi nanga deki-ati, fu di wi sabi taki Yehovah na wi Yepiman. Boyti fu dati, na brifi e gi wi deki-ati fu kobroyki wi mofobuba èn ala den talenti fu wi sondro gridifasi fu du santa diniwroko dey nanga neti èn fu pristeri opregti srakti-ofrandi di e prisi wi lobi Gado Yehovah di de fu prèyse.
Fa yu ben sa piki?
◻ Fa na brifi gi den Hebrew sma e yepi den fu tan farawe fu falsi leri?
◻ Den srakti-ofrandi di e prisi Gado e sori na tapu sortu prenspari wroko?
◻ Suma na den sma di „e teki fesi”, èn fu san-ede wi musu saka wi srefi na den ondro?
◻ Fa a brifi gi den Hebrew sma e poti prakseri tapu begi?
◻ Fa wi kan taki taki na brifi gi den Hebrew kresten de fu wan waarde di e tan?
[Prenki na tapu bladzijde 23]
Srakti-ofrandi di e prisi Gado wani taki tu a tyari fu herderfisiti èn a bow fu a bribi fu konpe kresten nanga yepi fu ray di e sori lobi