Sortu Gado yu e anbegi?
NA A heri grontapu, sma ben sa piki na aksi disi na furu difrenti fasi. Na apostru Paulus ben taki: „Furu ’gado’ èn furu ’masra’ de” èn den gado di sma e anbegi na ini na ten disi kon de milyunmilyun (1 Korente sma 8:5). Ma yu sabi, taki furu sma e anbegi wan tra gado leki na wan di den denki taki den e anbegi? Èn yu ben frustan taki furu sma di taki taki gado no de e gi den srefi moro leki den wan di e bribi ini wan gado? Fa so?
We, wan sani san anbegi wani taki na „bigi respeki, srefi psa marki, grani ofu a gi di wan sma e gi en srefi abra ini a dini fu Gado, iya, srefi psa marki”. Ini den fosi tongo fu beibri, den wortu gi anbegi abi na prakseri fu dini ofu boigi gi wan sma. Nanga disi na ini prakseri, meki wi go luku fa sma kan meki na fowtu ini na tori fu suma ofu san den e anbegi trutru.
Anbegi di smeltri kon na wán
Teki na eksenpre fu den Samaria sma fu owruten. Furu fu den ben de ini a bigin freimde sma di den Asiria sma ben tyari go na Palestina fu poti den na ini na presi fu den tin noordsei lo fu Israèl, di den ben tyari go ini katibo. A fesi fu dati, den ben waka baka heiden gado, ma now den ben du muiti fu leri sabi Yehovah, na Gado fu Israèl. Den ben libi na owru relisi fu den? Nono. Beibri e fruteri: „Den ben du akruderi na owru relisi fu den. Èn den nâsi disi ben tron [nâsi] di ben frede Yehovah, ma den ben dini den eigi popki di sma ben meki nanga anu” (2 Kownu 17:40, 41). Na so den Samaria sma, aladi ini nen den ben erken Yehovah, toku ben dini den owru gado fu den ete, èn na so fasi ben abi wan sortu relisi di smeltri kon na wán.
So wan srefi sortu sani ben psa di zendeling ben tyari na lomsu bribi kon na ini Zuid-Amerika. Den ben bekeer a moro bigi pisi fu na pipri, ma leki den Samaria sma fu owruten, na pipri no ben frigiti den fosi gado fu den. Na so sma kan si taki „kresten” na ini Brasyon e du te now ete den heiden fodu gwenti, soleki den fesa di e gi grani na gado fu owruten, so leki na umagado Iemanjá. Den srefi sani disi e psa na ini tra kondre fu Zuid-Amerika.
Boiti fu dati, na relisi di den zendeling dati ben tyari go na Zuid-Amerika ben de so srefi wan relisi di smeltri kon na wán. Furu fu den leri fu den, so leki na Driwanfasi, na hèlfaya, nanga na dede di na sili no e dede, ben kon fu heiden relisi nanga filosofie fu owruten. Yu no ben kan feni den kwetikweti na ini na beibri. Na a srefi fasi den fesa fu den — so srefi Kresneti nanga Pasen — no abi den rutu ini Krestes.a A kan, taki yu e hori den sortu heiden fesa disi èn e bribi ini den sortu no-kresten leri disi èn toku ete e anbegi na Gado fu beibri, di ben taki: „Yu no mag abi no wan tra gado kontrari mi”? (Exodus 20:3) Kwetikweti!
„Kibri yu srefi gi kruktu gado”
Luku wan tra fasi fa den e kori sma ini na tori fu anbegi. Na apostru Yohanes ben skrifi: „Yongu pikin, kibri unu srefi gi den kruktu gado” (1 Yohanes 5:21). So wan wán dusun milyun sma e taki, taki den de fu na krestenheid, èn den wan disi e taki na wan asranti fasi kande taki den e anbegi na srefi Gado di Yohanes ben anbegi. Toku, hondrohondro milyunmilyun fu den e boigi gi popki fu „santawan”, ofu fu Yeises èn fu na wenke Maria.
Tra finifini fasi fu kruktu gado anbegi de tu. Ini na yari 44 G.T. kownu Herodes Agripa ben hori wan publiki taki, èn na pipri ben abi so furu prisiri nanga dati taki den ben bari taki: „Na sten fu wan gado, èn no fu wan libisma!” (Tori fu den Apostru 12:21, 22). Iya, den ben anbegi Herodes, fu di den meki wan gado fu en. Den srefi sani e psa ini a ten disi. Ini den opruru dei di a Nazisme ben kon tron na makti na ini Europa, dan na bari taki fu den wortu „Heil Hitler!” ben de trutru wan bari taki fu wortu fu gi anbegi. Furu sma ben wani fu feti èn fu dede gi na Führer neleki a ben de wan gado, na frulusuman fu na nâsi. Toku, moro furu fu den wan di ben gi so wan grani ben de memre fu den kerki fu na krestenheid!
Bifo èn baka Hitler, tra politiek tiriman ben opo den srefi na wan srefi sortu fasi leki sma di e tyari frulusu kon èn den ben aksi nanga tranga fu sma fu gi den srefi abra na ini na dini fu dén wawan. Den sma di ben broko kindi ben meki gado fu den man disi, awasi sortu relisi den „anbegiman” ben de na ini ofu srefi efu den ben taki taki den ben de sma di no e bribi taki Gado de. Na grani di sportman, felemstari èn trawan di e gi sma wan prisiriten, èn di abi furu krakti na tapu sma, e kisi fu den sma di lobi den, abi so srefi fu du nanga anbegi.
Anbegi fu moni
Prakseri moro fara san Yeises ben wani taki nanga den wortu fu en di a ben taki: „No wan sma kan dini tu meistri leki srafu, bika ofu a no sa wani si a wan na ai èn lobi na trawan, ofu a sa tai hori na a wan èn wisiwasi na trawan. Yu no kan dini Gado nanga Gudu leki srafu” (Mateyus 6:24). Yu sabi wan sma di de ini wan bribi ma a moro prenspari sani ini en libi na a wroko fu moni? Suma so wan sma e dini dan trutru, Gado ofu gudu? Omeni sma yu sabi di no de ini bribi, ma di na ede fu den furu nanga soso a feti baka a wroko fu moni? A no de fu taki, taki den tu na anbegiman fu moni, èn kande de nanga moro faya srefi leki furu bribiman.
Na apostru Paulus ben fruklari wan srefi sortu gronprakseri di a ben skrifi: „Kiri, fu dati-ede, den memre fu yu skin di de na grontapu ini a tori fu hurudu, no-krinfasi, angri fu seks, ogri lostu nanga bigi-ai san wani taki a srefi leki a dini fu kruktu gado” (Kolose sma 3:5). Efu na angri di wi e angri fu wan sani de so tranga taki wi e du ala muiti fu kisi en, èn kande srefi e psa na wet te wi e du disi, dan a sani dati na wan kruktu gado gi wi, wan gado (Efeisia sma 5:5). Na ini wan tra brifi, Paulus ben skrifi fu son ogriman: „Na gado fu den na den bere” (Filipi sma 3:19). Efu na heri marki na ini wi libi de fu prisi wi srefi, fu furu a bere fu wi, so leki fa sma e taki en, dan wi de wi eigi gado. Omeni sma yu sabi di e anbegi a sortu fu gado disi?
Iya, so leki na apostru Paulus ben skrifi: „Furu ’gado’ èn furu ’masra’ de”. Èn ini furu kofal, dan den anbegiman fu den, de leki den Samaria sma fu owruten, fu di den e dini a wán gado nanga den wortu fu den èn wan trawan nanga den du fu den. Ma fu taki en leti, dan soso wán Gado de di e frudini wi anbegi. Yu sabi suma na en? Moro ete, wan sani de di e tyari na anbegi fu ala tra gado kon na wán, aparti fu en. San na dati? Wi sa si dati na ini na artikel di e kon.
[Foetoewortoe]
a Fu moro bodoi, luku na buku Joe kan libi foe têgo na ini wan Paradijs na grontapoe, bladzijde 92, 93 di na Watchtower Bible and Tract Society of New York, Inc. tyari kon na doro.