Barnabas — A „Manpikin foe trowstoe”
OTEN ben de a lasti leisi di joe ben kisi trowstoe foe wan mati? Joe e memre a lasti leisi di joe ben trowstoe wan tra sma? Ten na ten wi alamala abi deki-ati fanowdoe, èn fa wi e warderi den sma di e gi wi a deki-ati dati na wan lobi-ati fasi! Foe trowstoe wan sma wani taki foe teki ten foe arki en, foe froestan en èn foe jepi en. Joe de klariklari foe doe dati?
Wan sma di ben sori so wan fasi foe de klariklari èn di ben de leki wan eksempre ben de Barnabas, di „ben de wan boen man èn a ben foeroe nanga santa jeje èn nanga bribi” (Tori foe den Apostel 11:24). Foe san ede den ben kan taki dati foe Barnabas? San a ben doe taki a e froedini a fasi disi fa sma e taki foe en?
Wan jepiman di lobi foe gi sani
En troetroe nen ben de Josef, ma den apostel ben gi en wan njoenman-nen di ben sori na wan joisti fasi a fasi fa a ben de — Barnabas, san wani taki, „Manpikin foe trowstoe”a (Tori foe den Apostel 4:36). A kresten gemeente ben seti no so langa pasa ete. Son sma e denki taki fosi Barnabas ben de wan foe den disipel foe Jesus (Lukas 10:1, 2). Awansi dati ben de so noso no ben de so, a man disi ben handri na wan toemoesi boen fasi.
Sjatoe baka a Pinksterfesa foe 33 G.T., Barnabas, di ben de wan Leifisma foe Siprus, ben seri wan pisi gron nanga en friwani èn a ben gi a moni na den apostel. Foe san ede a ben doe dati? A tori na ini Tori foe den Apostel e froeteri wi taki na mindri den kresten na Jerusalem na a ten dati, „den sani ben e prati gi ibri sma akroederi san a ben abi fanowdoe”. Soleki fa a sori, dan Barnabas ben si taki wan nowtoe ben de, èn na wan switi fasi a ben doe wan sani na a nowtoe di ben de (Tori foe den Apostel 4:34-37). A kan taki a ben de wan goedoe man, ma a no ben draidrai foe gi den materia sani di a ben abi èn foe gi ensrefi foe meki Kownoekondre afersi go na fesi.b „Awansi pe Barnabas ben feni sma noso situwâsi di abi deki-ati fanowdoe, a ben gi ala deki-ati di a ben man gi”, na so sabiman F. F. Bruce e taki. A sani disi de krin foe si na a di foe toe sani di ben pasa pe a ben de ini a tori.
Wan sani foe 36 G.T., Saulus foe Tarsus (baka ten a ben tron na apostel Paulus), di ben de wan kresten now, ben e proeberi foe meki kontakti nanga a gemeente ini Jerusalem, „ma den alamala ben frede foe en, bika den no ben bribi taki a ben de wan disipel”. Fa a ben kan overtoigi a gemeente taki a drai di a ben drai en libi ben de troetroe èn taki a no ben de soso wan triki fasi foe pori a gemeente moro? „Barnabas ben kon jepi en èn ben tjari en go na den apostel.” — Tori foe den Apostel 9:26, 27; Galasiasma 1:13, 18, 19.
A no skrifi foe san ede Barnabas ben froetrow Saulus. Awansi fa a no fa, a „Manpikin foe trowstoe” ben handri akroederi en njoenman-nen, foe di a ben e arki Saulus èn ben e jepi en foe poeroe en na ini wan moeilek situwâsi di ben gersi leki a no ben sa waka boen. Ala di baka ten Saulus ben drai go baka na Tarsus, a foto pe a ben gebore, tokoe wan matifasi ben kon na mindri den toe man. Na ini den jari di ben moesoe kon ete, a matifasi dati ben sa abi prenspari bakapisi. — Tori foe den Apostel 9:30.
Na Antiòkia
Wan sani foe 45 G.T., njoensoe foe sani di no ben gwenti pasa na Antiòkia foe Siria ben doro Jerusalem — foeroe sma di ben libi na ini a foto dati èn di ben taki a Grikitongo, ben e tron bribiman. A gemeente ben seni Barnabas go foe ondrosoekoe a tori èn foe orga a wroko drape. Den no ben kan teki wan moro koni bosroiti. Lukas e taki: „Di a ben doro drape èn ben si a no-froedini boen-atifasi foe Gado, dan a ben prisiri èn a ben bigin gi den alamala deki-ati foe tan na Masra èn foe meki a sani dati de a prakseri foe den ati; bika a ben de wan boen man èn a ben foeroe nanga santa jeje èn nanga bribi. Èn wan bigi ipi ben kon bribi na ini Masra toe.” — Tori foe den Apostel 11:22-24.
Dati no ben de ala san a ben doe. Soleki fa sabiman Giuseppe Ricciotti e taki, dan „Barnabas ben de wan man di ben doe sani, èn a ben froestan wantewante san ben de fanowdoe foe seti sani boen èn foe handri, foe ben man sorgoe taki, sani di ben e gro so boen ben kan koti bogobogo baka ten. Foe dati ede a moro prenspari sani di ben de fanowdoe ben de wrokoman foe go koti.” Foe di Barnabas ben kon foe Siprus, dan kande a ben e gwenti foe abi demakandra nanga heiden. Kande a ben firi taki a ben de spesroetoe bekwaam foe preiki gi heiden. Ma a ben de klariklari foe meki trawan doe a span wroko disi toe di e gi sma deki-ati.
Barnabas ben abi Saulus na prakseri. Pikinmoro seiker Barnabas ben sabi san Gado ben tjari kon na krin gi Ananias na wan profeiti fasi na a ten di Saulus ben drai en libi, taki a man di ben froefolgoe sma fosi ben de ’wan prapi di Jesus froekisi, foe tjari a nen foe Jesus go na den nâsi’ (Tori foe den Apostel 9:15). Dati meki Barnabas ben bigin go na Tarsus — wan rèis foe so wan 200 kilometer — foe go soekoe Saulus. Den toe man ben wroko nanga makandra leki patna wan heri jari langa, èn „a ben de na Antiòkia foe a fosi leisi” na ini a pisi ten disi, „taki nanga a tiri foe Gado den ben kari den disipel kresten”. — Tori foe den Apostel 11:25, 26.
Na ini a ten di Claudius ben tiri, wan hebi angriten ben kon na difrenti presi foe a Grontapoemakti Rome. Soleki fa a djoe historia skrifiman Josephus e taki, dan na Jerusalem „foeroe sma dede foe di den no ben abi den sani di ben de fanowdoe foe bai njanjan”. Dati meki den disipel foe Antiòkia „ben teki a bosroiti foe seni wan jepi go na den brada di e libi na Judea, akroederi san ibriwan foe den ben kan gi; èn den ben doe disi toe èn ben seni a jepi go gi den owroeman nanga anoe foe Barnabas nanga Saulus”. Baka di den toe man doe a wroko dati dorodoro, den drai go baka makandra nanga Johanes Markus na Antiòkia, pe sma ben e si den toe leki den profeiti nanga den leriman foe a gemeente. — Tori foe den Apostel 11:29, 30; 12:25; 13:1.
Wan spesroetoe zending toewijzing
Dan wan toemoesi aparti sani ben feni presi. „Ala di den ben e doe diniwroko gi Jehovah na poebliki èn ben e faste, a santa jeje ben taki: ’Poeroe Barnabas nanga Saulus poti aparti gi mi foe a wroko di mi kari den foe doe.’ ” Prakseri foe dati! A jeje foe Jehovah ben komanderi taki den toe man disi ben moesoe kisi wan spesroetoe toewijzing. „Foe dati ede den man disi, di santa jeje ben seni den go, ben go na Seleucia, èn foe drape den ben waka nanga boto go na Siprus.” Nanga reti den ben kan kari Barnabas wan apostel toe, noso wan sma di seni go. — Tori foe den Apostel 13:2, 4; 14:14.
Baka di den rèis pasa na ini Siprus èn meki Sergius Paulus, a tiriman foe na èilanti foe Rome teki a kresten bribi, den ben go doro na Perge, na a zuidsei sjoro foe Pikin Asia, pe Johanes Markus ben hari ensrefi poeroe èn ben drai go baka na Jerusalem (Tori foe den Apostel 13:13). A gersi taki te leki a ten dati, Barnabas ben abi wan ròl leki a sma di ben moesoe teki fesi, kande leki a patna di ben abi moro ondrofeni. Sensi a ten dati, na Saulus (di den ben kari Paulus now) e teki fesi. (Teki gersi Tori foe den Apostel 13:7, 13, 16; 15:2.) A fasi disi fa sani ben waka ben hati a firi foe Barnabas? Nôno, a ben de wan lepi kresten di nanga sakafasi ben erken taki Jehovah ben gebroiki en patna toe na wan krakti fasi. Nanga jepi foe den, Jehovah ben wani taki ete tra kontren ben moesoe jere a boen njoensoe.
Te joe loekoe en boen, dan bifo den ben trowe den toe man komoto foe Antiòkia na Pisidia, a heri kontren ben jere a wortoe foe Gado foe Paulus nanga Barnabas, èn wan nomroe foe sma ben teki a boskopoe (Tori foe den Apostel 13:43, 48-52). Na Ikonium, „wan bigi ipi djoe nanga Grikisma ben tron bribiman”. A sani dati ben boeweigi Paulus nanga Barnabas foe gebroiki foeroe ten drape, èn den ben ’taki sondro frede ini a makti foe Jehovah, di ben meki taki marki nanga wondroewroko ben feni presi nanga den anoe foe den’. Di den toe man ben jere taki plan ben meki foe ston den, dan a ben de wan koni sani foe den foe lowe èn go doro nanga a wroko foe den na Likaonia, Listra nanga Derbe. Ala di Paulus nanga Barnabas ben e ondrofeni sani na Listra di ben de wan kefar gi a libi foe den, tokoe ala toe ben tan „gi den sili foe den disipel tranga, ala di den ben gi den deki-ati foe tan na ini a bribi èn den ben taki: ’Wi moesoe pasa foeroe banawtoe foe go na ini a kownoekondre foe Gado’ ”. — Tori foe den Apostel 14:1-7, 19-22.
Den toe fajafaja preikiman disi no ben meki taki sani e tapoe skreki gi den. Na presi foe dati den ben drai go baka foe gi den njoen kresten deki-ati na presi pe den ben kisi hebi gens kaba, kande foe jepi den man di ben doro den markitiki foe teki fesi na ini den njoen gemeente.
A besnijdenis afersi
So wan 16 jari baka a Pinksterfesa foe 33 G.T., Barnabas ben abi foe doe nanga wan sani di ben de so prenspari ini a historia, ini a tori foe a besnijdenis afersi. „Wan toe man ben komoto na Judea [go na Antiòkia foe Siria] èn ben bigin leri den brada: ’Efoe oenoe no meki den besnij oenoe akroederi a gwenti foe Moses, dan oenoe no kan kisi froeloesoe.’ ” Barnabas nanga Paulus ben sabi foe san den ben ondrofeni taki a sani dati no ben de so, èn den no ben agri nanga a tori. Na presi foe sori a makti foe den, den ben erken taki a sani disi ben de wan afersi di ben moesoe loesoe foe a boen foe a heri gemeenschap foe brada. Dati meki den ben tjari na afersi go na a tiri skin na Jerusalem, pe den verslag foe den ben jepi foe loesoe na afersi. Baka dati, Paulus nanga Barnabas, di den ben taki foe den leki „lobiwan . . . di gi den sili abra gi a nen foe wi Masra Jesus Krestes”, ben de na mindri den wan di ben kisi a toewijzing foe meki den brada na Antiòkia kon sabi a bosroiti di ben teki. Di den ben leisi a brifi di ben kon foe a tiri skin èn lezing ben e hori, dan a gemeente „ben prisiri foe a deki-ati di den ben kisi” èn ben kisi „tranga”. — Tori foe den Apostel 15:1, 2, 4, 25-32.
„Wan bigi atibron”
Baka di wi kon sabi so foeroe boen tori foe Barnabas, dan wi ben sa kan denki taki noiti wi ben sa man waka baka na eksempre foe en. Ma a „Manpikin foe trowstoe” ben de onvolmaakti neleki fa wi alamala de onvolmaakti. Di en nanga Paulus ben e meki plan gi wan di foe toe zending waka foe go fisiti den gemeente, den no ben agri nanga wan sani. Barnabas ben abi a fasti bosroiti foe teki en neef Johanes Markus go nanga en, ma Paulus no ben feni dati wan joisti bosroiti, foe di Johanes Markus ben gowe foe den na a fosi zending waka. „Wan bigi atibron ben kon, so taki den ben gowe foe makandra; èn Barnabas ben teki Markus go nanga en èn den ben waka nanga boto go na Siprus”, ala di „Paulus ben teki Silas èn a ben gowe” na wan tra sei. — Tori foe den Apostel 15:36-40.
Troetroe wan sari tori! Ma tokoe a sani di ben pasa e froeteri wi wan tra sani foe a persoonlijkheid foe Barnabas. „A sa de ala ten wan grani gi Barnabas taki a ben de klariklari foe teki wan tjans èn foe abi froetrow ini Markus wan di foe toe leisi”, na so wan sabiman e taki. Soleki fa a skrifiman dati e taki, dan a ben kan de so, taki „a froetrow di Barnabas ben abi ini Markus ben jepi en foe abi froetrow ini ensrefi baka èn ben de leki wan deki-ati foe hori ensrefi na san a ben pramisi”. Soleki fa sani ben kon na krin baka ten, dan Barnabas ben abi reti krinkrin foe abi froetrow ini Markus, bika a ten ben doro pe srefi Paulus ben erken taki den ben kan gebroiki Markus boen na ini a kresten diniwroko. — 2 Timoteus 4:11; teki gersi Kolosesma 4:10.
Na eksempre foe Barnabas kan gi wi deki-ati foe teki ten foe arki, foe froestan èn foe gi deki-ati na den wan di lasi-ati èn gi praktis jepi awansi pe wi si a sani taki dati de fanowdoe. A tori foe a de di a ben de klariklari foe dini den brada foe en nanga safri-atifasi èn nanga deki-ati, èn so srefi den kefalek boen bakapisi di a sani dati ben tjari kon, e gi deki-ati kaba. Fa a de wan blesi foe abi sma leki Barnabas na ini wi gemeente na ini a ten disi!
[Foetoewortoe]
a Foe kari wan sma „manpikin foe” wan spesroetoe eigifasi, ben poti krakti tapoe wan toemoesi aparti eigifasi. (Loekoe Deuteronomium 3:18, foetoewortoe.) Na ini a fosi jarihondro, a ben de wan gwenti foe gebroiki njoenman-nen foe poti prakseri tapoe den eigifasi foe wan sma. (Teki gersi Markus 3:17.) A ben de wan fasi fa trawan ben e sori warderi gi a sma.
b Te son sma e prakseri san a Wet foe Moses ben taki, dan den aksi densrefi fa Barnabas, wan Leifisma, ben tron eiginari foe wan pisi gron (Numeri 18:20). Ma wi moesoe sabi taki a no de krin efoe a gron ben de na Palestina noso na Siprus. Moro fara, a kan taki a sani dati ben de wan pisi gron nomo pe den ben e beri dede sma èn di Barnabas ben kisi na ini a kontren foe Jerusalem. Awansi fa a sani ben de, Barnabas ben gi en gron foe jepi trawan.
[Prenki na tapoe bladzijde 23]
Barnabas „ben de wan boen man èn a ben foeroe nanga santa jeje èn nanga bribi”