Waktitoren LIBRARY TAPU INTERNET
Waktitoren
LIBRARY TAPU INTERNET
Sranantongo
  • BIJBEL
  • BUKU
  • KONMAKANDRA
  • w99 1/9 blz. 8-13
  • Yonguwan—Kakafutu Gi a Yeye fu Grontapu

Felem no de na a pisi disi.

Sorry, wan sani no go bun di wi pruberi fu drai a felem.

  • Yonguwan—Kakafutu Gi a Yeye fu Grontapu
  • A Waktitoren—A e taki fu Yehovah Kownukondre 1999
  • Edeprakseri
  • A srefi sortu tori
  • Kon Sabi a Yeye fu Grontapu
  • Fasi fa a Yeye fu Grontapu E Sori Ensrefi
  • Kakafutu Gi a Yeye fu Grontapu
  • Sori „wan Tra Yeye”
  • Joe e kakafoetoe gi a jeje foe grontapoe?
    A Waktitoren—A e taki fu Yehovah Kownukondre 1994
  • Jongoesma — Na baka san oenoe e feti?
    A Waktitoren—A e taki fu Yehovah Kownukondre 1993
  • Kibri joesrefi gi pokoe di no boen!
    A Waktitoren—A e taki fu Yehovah Kownukondre 1993
  • No kon abi a yeye fu grontapu, ma a yeye fu Gado
    A Waktitoren—A e taki fu Yehovah Kownukondre 2011
Moro sani
A Waktitoren—A e taki fu Yehovah Kownukondre 1999
w99 1/9 blz. 8-13

Yonguwan—Kakafutu Gi a Yeye fu Grontapu

„Now wi no ben kisi a yeye fu grontapu, ma a yeye di e kon fu Gado.”—1 KORENTESMA 2:12.

1, 2. (a) Sortu difrenti wi kan si na mindri den yonguwan fu grontapu èn den yonguwan ini den gemeente fu Yehovah Kotoigi? (b) Sortu switi prèise kan gi na furu yonguwan di de Kotoigi?

„A MORO yongu geslakti fu wi e firi sari, sma no wani den moro, èn den e meki opruru.” Na so a koranti The Sun-Herald fu Australia ben taki. A ben taki moro fara: „Rapport fu krutubangi e sori taki a nomru fu yongusma di musu kon na fesi krutubangi fu seryusu ogridu ede, gro nanga 22 procent [te yu teki en gersi a yari di pasa] . . . A nomru fu pikin di e kiri densrefi kon dri tron moro furu sensi a yari 1965 . . . Èn a feni di den yongu sma no man feni en nanga bigisma, tron neleki wan dipi peti, fu taki en so, pe moro nanga moro yongu sma e fadon go na ini; a de wan situwâsi pe den e gebroiki drug èn sopi èn pe den e pori densrefi, èn tra sma e frigiti den.” Ma a sitiwâsi disi no de so na ini wán kondre nomo. Na heri grontapu, papa nanga mama, sma di e gi skoroleri, nanga sma di kisi spesrutu leri fu yepi trawan na frustan sei, e sari fu a situwâsi pe yonguwan de na ini.

2 ¡Wan krin difrenti de na mindri moro furu fu den yonguwan na ini a ten disi èn den yonguwan di e tyari densrefi na wan bun fasi na ini den gemeente fu Yehovah Kotoigi! A no de so taki den de volmaakti. Densrefi abi fu feti tu nanga „den lostu di yongu sma abi” (2 Timoteus 2:22). Ma nanga deki-ati, den yonguwan disi leki wan grupu e teki a sei fu sani di bun, èn den weigri fu gi abra na a druk fu grontapu. ¡Nanga wi heri ati wi e prèise ala yonguwan di e wini a feti teige den „triki wroko” fu Satan! (Efeisesma 6:11, futuwortu.) Neleki fa a ben de nanga na apostel Yohanes, na so wi wani taki tu: „Mi e skrifi unu, yonkuman [nanga uma], bika unu tranga èn a wortu fu Gado e tan na ini unu èn unu wini na ogriwan.”—1 Yohanes 2:14.

3. San a wortu „yeye” kan wani taki?

3 Ma toku, fu tan wini a feti fu yu teige a godelowsuwan, yu musu kakafutu fayafaya teige a sani di Bijbel e kari „a yeye fu grontapu” (1 Korentesma 2:12). Soleki fa wan buku di e taki fu Grikitongo e taki, dan „yeye” kan wani taki „a denki noso a krakti di e furu èn e tiri a sili fu wan sma”. Fu eksempre, efu yu e si taki wan sma abi wan faya ati, dan yu ben sa kan taki dati a sma abi wan takru „yeye”. A „yeye” fu yu, a denki noso firi fu yu, noso yu prakseri fu inisei abi krakti na tapu den bosroiti di yu e teki; a e pusu yu fu du sani èn fu taki sani. A de moi fu si taki ibri sma aparti èn grupu fu sma kan sori wan „yeye”. Na apostel Paulus ben skrifi wan grupu Kresten: „A no frudini bun-ati fu Masra Yesus Krestes musu de nanga a yeye di unu e sori” (Fileimon 25). Ma sortu yeye a grontapu disi e sori dan? Fu di „a heri grontapu e didon na ini a makti fu a godelowsu wan”, Satan Didibri, meki a no kan kwetikweti taki a yeye fu grontapu bun, ¿a no so?—1 Yohanes 5:19.

Kon Sabi a Yeye fu Grontapu

4, 5. (a) Sortu yeye ben abi krakti na tapu den wan na ini a gemeente fu Efeise bifo den ben tron Kresten? (b) Suma na „a tiriman fu a makti fu a loktu”, èn san na a „loktu”?

4 Paulus ben skrifi: „Na unu Gado ben meki kon na libi, ala di unu ben dede di unu ben pasa a wet èn ini den sondu fu unu, pe wan ten unu ben waka na ini, akruderi a seti fu sani fu a grontapu disi, akruderi a tiriman fu a makti fu a loktu, a yeye di e wroko now na ini den manpikin fu trangayesi. Iya, na mindri den wi alamala ben tyari wisrefi wan leisi akruderi den lostu fu wi skin, fu di wi ben du den sani di a skin nanga den prakseri ben wani, èn trutru wi ben de pikin fu atibron, neleki den trawan.”—Efeisesma 2:1-3.

5 Bifo den ben leri a Kresten fasi fu libi, dan sondro taki den ben sabi dati, den Kresten na Efeise ben de bakaman fu „a tiriman fu a makti fu a loktu”, Satan Didibri. A „loktu” dati no de wan trutru presi pe Satan nanga den ogri yeye fu en e tan. Di Paulus ben skrifi den wortu disi, dan Satan Didibri nanga den ogri yeye fu en ben kan go na hemel ete. (Teki gersi Yob 1:6; Openbaring 12:7-12.) A wortu „loktu” wani taki a yeye, noso a denki di e basi a grontapu fu Satan. (Teki gersi Openbaring 16:17-21.) Neleki a loktu di de na wi lontu, a yeye disi de na ala sei.

6. San na „a makti fu a loktu”, èn fa a abi krakti na tapu furu yonguwan?

6 Ma san na „a makti fu a loktu”? A de krin taki disi e sori go na a tranga krakti di a „loktu” disi abi na sma tapu. Paulus ben taki dati a yeye disi „e wroko na ini den manpikin fu trangayesi”. So bun, a yeye fu grontapu e meki wan yeye fu trangayesi nanga opruru kon, èn a druk fu speri na wan fasi fa a makti disi e sori ensrefi. „Te yu de na skoro”, na so wan yongu umapikin di de wan Kotoigi e taki, „dan ala sma e gi yu deki-ati ala ten fu meki opruru pikinso. Den pikin abi moro lespeki gi yu efu yu e du wan sani di e sori taki yu wani meki opruru.”

Fasi fa a Yeye fu Grontapu E Sori Ensrefi

7-9. (a) Kari wan tu fasi fa a yeye fu grontapu e sori ensrefi na mindri yongu sma na ini a ten disi. (b) ¿Yu si iniwan fu den sani disi na ini yu kontren?

7 San na wan tu fasi fa a yeye fu grontapu e sori ensrefi na mindri den yongu sma na ini a ten disi? Den e bedrigi trawan èn den e meki opruru. Wan rapport na ini wan tijdschrift e taki dati moro leki 70 procent fu den yongu studenti nanga den moro owru studenti na universiteit, ben taki dati den ben spiek na a ten di den ben de na middelbaar skoro. Taki sondro fu abi lespeki, spotu èn taki dotitaki, na sani di e pasa furu tu. A tru taki ten na ten Yob nanga na apostel Paulus ben gebroiki wortu di son sma ben kan si leki spotu, fu sori taki den ben atibron nanga reti (Yob 12:2; 2 Korentesma 12:13). Ma a spotu di furu yongu sma e spotu na wan ogri-ati fasi, de furutron a srefi leki te den e kosi sma.

8 A meki di den e meki prisiri pasa marki, na so srefi wan fasi fa a yeye fu grontapu e sori ensrefi. Den presi pe yonguwan kan go te neti fu dansi èn meki prisiri, ravesa èn tra fasi fu bradyari fesa, na pôpi sani gi yongu sma. Tumusi aparti fasi fu weri krosi nanga wan tumusi aparti fasi fa den e sorgu densrefi, de fu si furu tu. Furu fu den yonguwan fu a ten disi e sori taki den de wán nanga na opruru yeye fu a grontapu disi, fu di den e weri krosi di bigi tumusi èn di den e kari hip-hop modo, noso den e lon na baka kefarlek takru modo di e kenki ibritron baka, soleki a boro di sma e boro a skin fu den na furu presi. (Teki gersi Romesma 6:16.) Wan tra fasi fa a yeye disi e sori ensrefi na a broko di sma e broko den ede nanga materia gudu pasa marki. Soleki fa wan tijdschrift di e gi leri e taki, dan „bisnisman e meki pikin si furu reklame doronomo fu bun furu produkt di den kan kisi”. Na a ten di yongu sma na ini den Verenigde Staten e kaba middelbaar skoro, dan den si 360.000 reklame na tapu tv. Den speri fu yu kan dwengi yu tu fu bai sani. Wan umapikin fu 14 yari e taki: „Ala sma e aksi yu ala ten: ’Fu sortu merk a djakti noso jeans fu yu de?’”

9 Sensi Bijbel ten, Satan gebroiki takru poku leki wan wrokosani fu gi sma deki-ati fu tyari densrefi na wan fasi di no krin. (Teki gersi Exodus 32:17-19; Psalm 69:12; Yesaya 23:16.) A no de fu fruwondru dan, taki poku nanga wortu di e kori sma na seks sei — noso di e taki krinkrin fu seks — nanga dotitaki èn esi-esi èn bradyari poku di e wiki sma firi, de pôpi. Wan tra fasi fa a doti yeye disi fu grontapu e sori ensrefi de na ini seks hurudu (1 Korentesma 6:9-11). The New York Times e taki: „Gi furu tini, seks kon tron wan sani di den musu du efu den wani taki den speri fu den e feni den bun . . . Moro leki tu fu a di fu dri pisi fu den moro owru studenti na middelbaar skoro ben abi seks kaba.” Wan artikel na ini The Wall Street Journal ben kari buweisi taki pikin na mindri 8 te nanga 12 yari e „kon aktief na seks sei moro nanga moro”. Wan umasma di e gi rai na tapu skoro afersi èn di go nanga pensyun kaba, e taki: „Wi e bigin fu si wan tu pikin kaba di de na ini a di fu 6 klas èn di de nanga bere.”b

Kakafutu Gi a Yeye fu Grontapu

10. Fa son yonguwan fu Kresten osofamiri broko kindi gi a yeye fu grontapu?

10 Na wan sari sani taki wan tu Kresten yonguwan broko kindi gi a yeye fu grontapu. „Mi ben tyari misrefi na wan bun fasi na fesi mi papa nanga mama èn na fesi kompekresten,” na so wan umapikin na Yapan e erken. „Ma mi ben libi wan tra libi tu.” Wan yongu umapikin na Kenia e taki: „Gi wan pisi ten mi ben libi wan dobru libi, èn dati ben wani taki dati mi ben go na fesa, mi ben arki rock poku, èn mi ben abi mati di no bun. Mi ben sabi taki disi no ben bun, ma mi ben pruberi fu du neleki mi no ben sabi dati, fu di mi ben howpu taki, baka wan pisi ten, a ben sa kon na wan kaba. Ma dati no ben pasa. Sani ben kon takru moro nanga moro.” Wan tra yonguwan na Doisrikondre e taki: „A heri sani ben bigin fu di mi ben abi mati di no bun. Baka dati mi ben bigin smoko. Mi ben wani hati mi papa nanga mama, ma mi ben hati misrefi nomo.”

11. Fa Kaleb ben man kakafutu fu no du san na ipi sma ben du, di tin spion ben tyari wan boskopu kon di no bun?

11 Ma toku, a kan fu kakafutu gi a yeye fu grontapu, iya, fu weigri fu teki a yeye disi. Luku na owruten eksempre fu Kaleb. Di den tin spion di ben de fredeman ben tyari wan boskopu di no ben bun fu a Pramisi Kondre, dan Kaleb makandra nanga Yosua, ben weigri fu meki sma tapu skreki gi den èn fu waka na baka na ipi sma. Nanga deki-ati den ben fruklari: „A kondre di wi ben pasa go na ini fu luku fa a de, na wan heri, heri bun kondre. Efu Yehovah abi prisiri nanga wi, dan seiker a sa tyari wi go na ini a kondre disi èn gi wi dati, wan kondre pe merki nanga oni e lon” (Numeri 14:7, 8). San ben meki taki Kaleb ben man kakafutu gi ala a druk dati? Yehovah ben taki fu Kaleb: „A ben abi wan tra yeye na ini en.”—Numeri 14:24.

Sori „wan Tra Yeye”

12. Fu san ede a de prenspari fu sori „wan tra yeye” te wi e taki?

12 Na ini a ten disi, wan sma abi deki-ati nanga krakti fanowdu fu sori „wan tra yeye”, noso fu sori wan tra denki èn firi — wan yeye di e difrenti fu di fu grontapu. Wan fasi fa yu kan du disi na fu di yu e tan farawe fu taki na wan spotu fasi noso fu sori nanga a fasi fa yu e taki dati yu no abi lespeki. A de moi fu si taki na Ingrisi wortu fu „spotu fasi fu taki” teki puru fu a Griki werkwortu di trutru wani taki „fu priti meti neleki fa dagu e du dati”. (Teki gersi Galasiasma 5:15.) Neleki fa den tifi fu wan dagu kan priti meti puru fu wan bonyo, na so a taki fu „lafu tori” na wan spotu fasi, kan puru a wartifasi fu trawan. Ma Kolosesma 3:8 e frumane yu fu ’puru ala den sani disi na yu: bita-ati, atibron, takrudu, skempi nanga dotitaki komoto na yu mofo’. Èn Odo 10:19 e taki: „Te sma e taki furu wortu pasa marki, dan fowtu no e mankeri, ma a sma di e dwengi en mofobuba, e handri nanga koni.” Efu wan sma e afrontu yu, dan dwengi yusrefi fu ’drai a tra seifesi gi en tu’, kande fu di yu e taki na wan bedari fasi èn nanga vrede nanga a sma di afrontu yu, te yu de yu wawan nanga en.—Mateus 5:39; Odo 15:1.

13. Fa yonguwan kan sori taki den abi wan balansi fasi fu si materia sani?

13 Wan tra fasi fu sori „wan tra yeye” na fu tan abi wan balansi fasi fu si materia sani. A tru taki a de wan gewoon sani fu sma wani abi moi sani. Soleki fa a sori, dan Yesus Krestes srefi ben abi no moro mendri leki wán krosi di ben bun srefisrefi (Yohanes 19:23, 24). Ma te na angri fu wani abi sani e kon so tranga taki doronomo yu e begi yu papa noso mama fu bai sani di den no man pai gi dati srefisrefi, noso te yu wani waka na baka tra yonguwan nomo, dan a yeye fu grontapu kan abi moro krakti na yu tapu leki yu e denki srefi. Bijbel e taki: „Ala sani na ini grontapu — a lostu fu skin nanga a lostu fu den ai nanga a prodo di wan sma e prodo nanga den sani di a abi fu tan na libi — no e komoto na a Tata, ma e komoto na grontapu.” ¡Iya, no broko kindi gi a makti di a yeye fu grontapu abi fu lobi materia gudu pasa marki! Leri fu de tevrede nanga den sani di yu abi.—1 Yohanes 2:16; 1 Timoteus 6:8-10.

14. (a) Fa a pipel fu Gado na ini den dei fu Yesaya ben sori taki den no ben si prisiriten na wan balansi fasi? (b) Sortu kefar son Kresten yonguwan miti na den presi pe den go te neti fu dansi èn meki prisiri, èn na den bradyari fesa?

14 A de prenspari tu fu hori prisiriten na a yoisti presi. A profeiti Yesaya ben meki bekènti: „¡Helu fu den wan di e opo fruku mamanten soso fu den kan suku dringi nomo di e drungu sma, èn di e tan te lati mofoneti, so taki a win srefi e meki den kon faya! Èn harpu musu de nanga sani fu prei poku di abi snaar, tamboerijn, nanga froiti, nanga win musu de na den fesa fu den; ma san Yehovah e du den no e luku, èn a wroko fu den anu fu en den no si” (Yesaya 5:11, 12). A de wan sari sani taki wan tu yongu Kresten teki prati na den srefi sortu bradyari fesa disi. Di den ben aksi wan grupu yongu Kresten fu fruteri san e pasa na den presi pe yonguwan kan go te neti fu dansi èn meki prisiri, dan wan yongu sisa ben taki: „Den e feti ala ten. Mi ben de leti na den mindri.” Wan yongu brada ben taki moro fara: „Den e dringi, den e smoko, den sani disi den e du.” Wan tra yongu brada ben erken: „Sma e kon drungu. ¡Den e du neleki den law! Èn den abi drugs. Wan lo takru sani e pasa. Efu yu e go drape èn yu e denki taki a no sa abi krakti na yu tapu, dan yu fowtu.” Nanga reti Bijbel e taki fu „bradyari fesa” leki wan fu den „wroko fu a skin”.—Galasiasma 5:19-21; Byington; Romesma 13:13.

15. Sortu balansi fasi fu si prisiriten Bijbel e gi?

15 Fu wai pasi gi prisiriten di no bun, no sa meki taki yu sa abi wan libi pe yu no kan abi prisiri. ¡Wi e anbegi wan „koloku Gado” di wani taki yu musu prisiri na ini yu yongu yari! (1 Timoteus 1:11; Preikiman 11:9) Ma Bijbel e warskow: „A sma di lobi prisiri, [„prisiriten,” Lamsa] sa de wan sma di e pinari” (Odo 21:17). Iya, efu yu e meki prisiriten de a moro prenspari sani na ini yu libi, dan yu sa pinari na yeye fasi. So bun, waka na baka Bijbel gronprakseri te yu e luku sortu prisiriten yu sa abi. Furu fasi de fu meki prisiri di sa bow yu èn di no sa broko yu.c—Preikiman 11:10.

16. Fa Kresten yonguwan kan sori taki den de difrenti?

16 Yu sa sori fu de difrenti tu te yu de bescheiden ini a fasi fa yu e weri krosi èn ini a fasi fa yu e sorgu yusrefi, ala di yu e weigri fu teki den modo fu grontapu di e kenki doronomo (Romesma 12:2; 1 Timoteus 2:9). A sa marki yu leki difrenti tu efu yu e luku bun sortu poku yu e arki (Filipisma 4:8, 9). „Mi abi poku di mi sabi taki mi musu iti den gowe”, na so wan yongu Kresten e bekènti, „¡ma a de so moi fu arki!” Na so wan tra yonkuman ben erken tu: „Poku na wan trapu gi mi fu di mi lobi en. Efu mi e si taki wan sani no bun nanga a poku, noso efu mi papa noso mama e sori mi na tapu disi, dan trutru mi abi fu dwengi mi frustan fu meki a basi mi ati, fu di na ini mi ati mi lobi a poku dati.” ¡Yonguwan, „sabi san Satan abi na prakseri”! (2 Korentesma 2:11) ¡A e gebroiki poku fu meki yongu Kresten drai den baka gi Yehovah! Wi kisi artikel na ini den Waktitoren publikâsi di e taki fu rap, heavy metal, nanga tra rock poku.d Ma den publikâsi fu a Waktitoren no kan taki wan sani fu ibri nyun fasi fu poku di e kon kande. Fu dati ede, te yu e teki a poku di yu wani, dan yu musu gebroiki „a krakti fu man denki” èn „a koni fu man si sani krin”.—Odo 2:11.

17. (a) San na por·neiʹa, èn sortu sani de na ini tu?  (b) San na a wani fu Gado te a abi fu du nanga sani na moreel sei?

17 Leki lasti, yu musu hori yusrefi krin na moreel sei. Bijbel e gi wi tranga: „Lowe gi hurudu” (1 Korentesma 6:18). A Griki wortu gi hurudu, por·neiʹa, e sori go na ala sortu seks di no mag èn di abi na ini a gebroiki di sma e gebroiki den syenpresi fu abi seks dorosei fu a trowlibi. Disi wani taki tu seks di sma e du nanga mofo na a syenpresi èn a prei di sma e prei fu espresi nanga den syenpresi. Wan tu yongu Kresten ben du den sani disi, fu di den ben denki taki dati a no hurudu trutru. Ma a Wortu fu Gado e taki krin: „Disi na san Gado wani, taki unu musu kon santa, taki unu tan farawe fu hurudu; taki ibriwan fu unu musu sabi fa fu kisi en eigi prapi na ini santafasi èn na ini grani.”—1 Tesalonikasma 4:3, 4.

18. (a) Fa wan yonguwan kan meki taki a yeye fu grontapu no e doti en? (b) Fu sortu sani wi sa taki na ini a tra artikel?

18 ¡Iya, nanga a yepi fu Yehovah, yu kan meki taki a yeye fu grontapu no e doti yu! (1 Petrus 5:10) Ma toku, furutron Satan e poti den trapu fu en di kan kiri wi na wan kibri fasi, èn son leisi wi abi a koni fu man si sani krin trutru fanowdu fu man si a kefar. Wi tra artikel meki fu yepi yonguwan fu kweki a koni di den abi fu man si sani krin.

[Futuwortu]

a Dansi fesa pe nofotron den e dansi a heri neti. Gi moro bodoi, luku „Jonge mensen vragen — Zijn raves onschuldig vermaak?” (Yongu Sma E Aksi — ¿Den Fesa Pe Sma E Dansi Heri Neti Kan Du Mi Ogri?) na ini na Ontwaakt! fu 22 december 1997.

b Pikin di de wan sani fu 11 yari.

c Gi rai, luku bladzijde 296 te nanga 303 fu a buku Wat jonge mensen vragen — Praktische antwoorden.

d Luku na uitgave fu A Waktitoren fu 1 april 1993.

Aksi fu Luku Sani Syatu Baka

◻ San na „a yeye fu grontapu”, èn fa a abi „makti” na tapu sma?

◻ Na sortu fasi a yeye fu grontapu e sori ensrefi na mindri den yonguwan na ini a ten disi?

◻ Fa Kresten yonguwan kan sori „wan tra yeye” te a abi fu du nanga a fasi fa den e taki èn na abi di den abi prisiriten?

◻ Fa Kresten yonguwan kan sori „wan tra yeye” te a abi fu du nanga sani na moreel sei èn nanga poku?

[Prenki na tapu bladzijde 9]

Furu yonguwan e sori nanga a fasi fa den e tyari densrefi, taki den de na ondro a „makti” fu a yeye fu grontapu

[Prenki na tapu bladzijde 10]

Luku bun sortu poku yu e arki

[Prenki na tapu bladzijde 11]

Yu abi deki-ati fanowdu fu man kakafutu gi a yeye fu grontapu

    Sranantongo buku (1978-2025)
    Log Out
    Log In
    • Sranantongo
    • Seni en gi wan sma
    • Settings
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Gebruiksvoorwaarden
    • Privacybeleid
    • Privacyinstellingen
    • JW.ORG
    • Log In
    Seni en gi wan sma