Tan Hori Yu „Howpu fu Frulusu” Fayafaya!
„Weri . . . leki wan fetimusu a howpu fu frulusu.”—1 TESALONIKASMA 5:8.
1. Fa „a howpu fu frulusu” de wan yepi te sma musu horidoro?
A HOWPU di wan sma abi fu kisi frulusu kan yepi en fu horidoro srefi na ondro den moro takru situwâsi. Wan sma di en boto sungu èn di de na tapu watra na tapu pisipisi udu di tai na makandra, kan tan horidoro moro langa efu a sabi taki yepi de na pasi e kon. Na so a de tu taki dusundusun yari langa, man nanga uma di abi bribi na ini „a frulusu fu Yehovah” kisi krakti fu horidoro na ini ten fu problema. A howpu disi noiti ben meki sma lasi-ati (Exodus 14:13; Psalm 3:8; Romesma 5:5; 9:33). Na apostel Paulus ben agersi „a howpu fu frulusu” nanga „a fetimusu” fu den fetisani na yeye fasi fu wan Kresten (1 Tesalonikasma 5:8; Efeisesma 6:17). Iya, a frutrow di wi e frutrow taki Gado sa frulusu wi, e kibri wi krakti fu man denki, e yepi wi fu hori wisrefi ala di wi abi gens, kwinsi nanga tesi.
2. Na sortu fasi „a howpu fu frulusu” prenspari gi tru anbegi?
2 „Howpu di abi fu du nanga a tamara fu sma, no ben de wan sani di den heiden ben abi”, dati wani taki den nâsi di ben de lontu den fosi yarihondro Kresten, na so The International Standard Bible Encyclopedia e skrifi (Efeisesma 2:12; 1 Tesalonikasma 4:13). Toku a „howpu fu frulusu” na wan prenspari sani fu tru anbegi. Fa so? Na a fosi presi, a frulusu fu den futuboi fu Yehovah abi fu du nanga en eigi nen. A psalm skrifiman Asaf ben begi: „Yepi wi, o Gado fu wi frulusu, fu a glori fu yu nen ede; èn frulusu wi” (Psalm 79:9; Esekièl 20:9). Boiti dati, efu wi wani abi wan tranga matifasi nanga Yehovah dan a de tranga fanowdu taki wi e frutrow tapu den pramisi blesi fu en. Paulus ben taki en so: „Sondro bribi wan sma no man plisi en na wan bun fasi, bika a sma di e kon na Gado, musu bribi taki a de èn taki a e tron a sma di e pai den wan di e suku en seryusu” (Hebrewsma 11:6). Moro fara, Paulus ben fruklari taki a frulusu fu sma di e sori berow ben meki en tranga fanowdu fu Yesus kon na grontapu. A ben fruklari: „Den wortu de getrow èn a warti fu teki ala sani di taki dati Krestes Yesus ben kon na ini grontapu fu frulusu sondu sma” (1 Timoteus 1:15). Èn na apostel Petrus ben taki fu frulusu leki ’a kaba [noso, a bakapisi] fu a bribi fu unu’ (1 Petrus 1:9). A de krin, taki a de wan yoisti sani fu abi howpu fu kisi frulusu. Ma san na frulusu trutru? Èn san de fanowdu fu kan kisi en?
San Na Frulusu
3. Sortu frulusu den futuboi fu Yehovah fu owruten ben ondrofeni?
3 Na ini den Hebrew Buku fu Bijbel, furutron „frulusu” wani taki kon fri noso kisi frulusu fu kwinsi noso kon fri fu dede na wan ogri-ati fasi, wan esi-esi dede. Fu eksempre, di David ben e kari Yehovah „a Sma di e sorgu taki mi feni kibri” a ben taki: „Mi Gado na mi klepston. . . . Na en mi sa suku kibri, mi Frulusuman, fu ogri di sma e du nanga tranga yu e frulusu mi. Yehovah, a Sma di musu kisi prèise, mi sa kari, èn mi sa kisi frulusu fu den feanti fu mi” (2 Samuèl 22:2-4). David ben sabi taki Yehovah e arki te den getrow futuboi fu En e bari fu kisi yepi.—Psalm 31:22, 23; 145:19.
4. Sortu howpu gi libi na ini a ten di e kon den futuboi fu Yehovah di ben libi bifo a pisi ten fu den Kresten, ben abi?
4 Den futuboi fu Yehovah di ben libi bifo a pisi ten fu den Kresten ben abi a howpu tu fu libi na ini a ten di e kon (Yob 14:13-15; Yesaya 25:8; Danièl 12:13). Fu taki leti, furu fu den pramisi fu meki sma kon fri, di de fu feni na ini den Hebrew Buku fu Bijbel ben de profeititori di e sori go na wan moro bigi frulusu — wán di e tyari go na têgo libi (Yesaya 49:6, 8; Tori fu den Apostel 13:47; 2 Korentesma 6:2). Na ini a ten fu Yesus, furu Dyu ben abi a howpu fu têgo libi, ma den ben weigri fu teki Yesus leki a sma di ben o meki a howpu fu den kon tru. Yesus ben taigi den kerki fesiman fu en ten: „Unu e ondrosuku den Buku fu Bijbel, fu di unu e denki taki nanga yepi fu den unu sa kisi têgo libi; èn yoisti den disi na den wan di e kotoigi fu mi.”—Yohanes 5:39.
5. San frulusu wani taki te fu kaba?
5 Nanga yepi fu Yesus, Gado ben tyari kon na krin san ala den sani di abi fu du nanga frulusu wani taki. A wani taki fu kon fri fu a tiri di sondu e tiri, fu a katibo fu falsi kerki, fu a grontapu di Satan e basi, fu a frede fu libisma èn srefi fu a frede gi dede (Yohanes 17:16; Romesma 8:2; Kolosesma 1:13; Openbaring 18:2, 4). Te fu kaba, gi getrow futuboi fu Gado, frulusu no wani taki nomo fu kon fri fu kwinsi nanga banawtu, ma so srefi fu kisi na okasi fu libi fu têgo (Yohanes 6:40; 17:3). Yesus ben leri taki gi wan „pikin ipi”, frulusu wani taki dati den sa kisi wan opobaka fu libi na ini hemel fu tiri makandra nanga Krestes na ini a Kownukondre (Lukas 12:32). Gi a tra pisi fu a libisma famiri, frulusu wani taki fu kisi volmaakti libi èn fu kisi a matifasi nanga Gado di Adam nanga Efa ben abi na ini a dyari fu Eden bifo den ben sondu (Tori fu den Apostel 3:21; Efeisesma 1:10). Têgo libi na ondro den paradijs situwâsi dati, ben de a prakseri di Gado ben abi biginbigin gi a libisma famiri (Genesis 1:28; Markus 10:30). Ma fa a kan taki den sortu situwâsi disi sa kon baka?
A Fondamenti fu Frulusu—A Lusu-paiman
6, 7. San na a rol fu Yesus na ini a frulusu fu wi?
6 Sma kan kisi têgo frulusu nomo nanga yepi fu a frulusu-ofrandi fu Krestes. Fu san ede? Bijbel e fruklari taki di Adam ben sondu a ben „seri” ensrefi nanga ala den bakapikin fu en di ben musu gebore ete, di wi de na ini tu, na ini sondu — na so a ben meki taki wan lusu-paiman ben de fanowdu efu a libisma famiri ben wani abi wan howpu di fiti (Romesma 5:14, 15; 7:14). A sorgu di Gado ben o sorgu taki a heri libisma famiri ben kan kisi wan lusu-paiman, ben de fu si na den meti-ofrandi na ondro a Wet fu Moses èn di de wan prenki fu dati (Hebrewsma 10:1-10; 1 Yohanes 2:2). Yesus ben de a sma di a srakti-ofrandi fu en ben de a kontru fu den profeiti prenki dati. Na engel fu Yehovah ben bariwroko bifo Yesus ben gebore: „A sa frulusu en pipel fu den sondu fu den.”—Mateus 1:21; Hebrewsma 2:10.
7 A nyunwenke Maria ben kisi Yesus nanga yepi fu wan wondru, èn leki a Manpikin fu Gado, Yesus no ben kisi dede abra fu Adam. A tru tori disi makandra nanga a fasi fa Yesus ben libi na wan trutru getrow fasi, ben meki taki a ben doro den markitiki di ben de fanowdu fu bai a libisma famiri baka fu sondu nanga dede (Yohanes 8:36; 1 Korentesma 15:22). Tra fasi leki ala tra libisma, Yesus no ben kisi a krutu strafu fu dede fu di a no ben abi sondu. A ben kon na grontapu nanga a marki „fu gi en sili leki wan lusu-paiman ini a presi fu furu sma” (Mateus 20:28). Fu di Yesus du dati, meki now di a kisi wan opobaka èn di a poti na tapu a kownusturu, a abi a makti fu gi frulusu na ala den sma di e doro den markitiki fu Gado.—Openbaring 12:10.
San De Fanowdu fu Kisi Frulusu?
8, 9. (a) Fa Yesus ben piki na aksi, di ben abi fu du nanga frulusu, di wan gudu yongu tiriman ben poti? (b) Fa Yesus ben teki na okasi disi fu gi en disipel leri?
8 Wan leisi, wan gudu yongu tiriman fu Israèl ben aksi Yesus: „San mi musu du fu kisi têgo libi?” (Markus 10:17). A sani di a ben aksi ben tyari kon na krin fa moro furu fu den Dyu fu a ten fu en ben denki kande — taki Gado e aksi spesrutu bun wroko èn efu sma e du nofo fu den wroko dati, dan a sma dati kan kisi frulusu fu Gado. Ma a sortu gwenti dati fu gi densrefi na ini a dini fu Gado, ben kan kon fu di den ben e prakseri den eigi wini nomo. Den sortu wroko dati no ben man sorgu taki sma o kisi wan seiker howpu fu frulusu, fu di no wan onvolmaakti libisma ben kan doro den markitiki fu Gado trutru.
9 Di Yesus ben piki na aksi fu a man, a ben memre en nomo taki a musu gi yesi na den komando fu Gado. A yongu tiriman gi Yesus a dyaranti gawgaw taki a ben hori ensrefi na den komando dati fu sensi en yongu yari. A piki di a gi ben meki Yesus firi lobi gi en. Yesus ben taigi en: „Wan sani de ete di yu e mankeri: Go, seri ala den sani di yu abi èn prati den gi den pôtisma, èn yu sa abi gudu na ini hemel; èn kon, waka na mi baka.” Ma a yonkuman ben gowe ala di a ben abi dipi sari, „bika a ben abi furu gudu”. Baka dati Yesus ben sori den disipel fu en taki a de wan prenspari sani taki te sma e tai densrefi pasa marki na grontapu gudu, dan dati kan meki taki den no e kisi frulusu. No wan sma kan kisi frulusu nanga den muiti di ensrefi e du. Ma Yesus ben go doro fu gi den a dyaranti: „Libisma no kan du dati kwetikweti, ma a no de so nanga Gado, bika Gado kan du ala sani.” (Markus 10:18-27; Lukas 18:18-23). Fa a kan taki sma e kisi frulusu?
10. Na sortu markitiki wi musu hori wisrefi fu kan kisi frulusu?
10 Frulusu na wan presenti fu Gado, ma wi no e kisi en fu soso (Romesma 6:23). Wan tu spesrutu markitiki de di ibriwan sma musu hori ensrefi na den fu kan kisi a presenti dati. Yesus ben taki: „Gado ben lobi grontapu sote, taki a ben gi en wan-enkri gebore Manpikin, so taki ibriwan sma di e sori bribi na ini en, no ben sa kisi pori, ma ben sa abi têgo libi. Èn na apostel Yohanes ben taki moro fara: „A sma di e sori bribi na ini a Manpikin, abi têgo libi; a sma di no e gi yesi na a Manpikin, no sa si a libi” (Yohanes 3:16, 36). A de krin, taki Gado e aksi taki ibriwan sma di wani kisi têgo frulusu musu abi bribi èn musu gi yesi. Ibriwan sma musu teki a bosroiti fu teki a lusu-paiman èn fu waka na ini den futustap fu Yesus.
11. Fa wan sma di no de volmaakti kan meki taki Yehovah feni en bun?
11 Wi no de volmaakti. Dati meki wi no gebore nanga na eigifasi fu gi yesi èn wi no man gi yesi na wan volmaakti fasi kwetikweti. Fu dati ede Yehovah ben sorgu gi wan lusu-paiman fu tapu den sondu fu wi. Ma toku wi musu du muiti doronomo fu libi akruderi den pasi fu Gado. Neleki san Yesus ben taigi a gudu yongu tiriman, dan wi musu tan hori den komando fu Gado. Te wi e du so, dan dati no e meki wawan taki Gado e feni wi bun ma a e tyari bigi prisiri kon tu, bika „den komando fu en no de wan hebi lai”; den e gi „kowru-ati” (1 Yohanes 5:3; Odo 3:1, 8). Toku a no makriki fu tan hori na a howpu fu frulusu.
„Feti wan Tranga Feti gi a Bribi”
12. Fa a howpu fu frulusu e gi wan Kresten krakti fu kakafutu gi tesi di abi fu du nanga sani di no de akruderi bun gwenti nanga gronprakseri?
12 A disipel Yudas ben wani skrifi gi den fosi Kresten fu „a frulusu di [den ben] abi makandra”. Ma a hori di moro furu sma no ben hori densrefi na bun gwenti nanga gronprakseri, ben meki taki a ben musu gi rai na den brada fu en fu „feti wan tranga feti gi a bribi”. Iya, fu kisi frulusu dan a no nofo fu abi bribi, fu tan hori na a tru Kresten bribi, èn fu gi yesi te ala sani e waka bun. A gi di wi e gi wisrefi na ini a dini fu Yehovah, musu tranga nofo fu yepi wi fu kakafutu gi tesi nanga den sani di abi krakti na wi tapu di no de akruderi bun gwenti nanga gronprakseri. Toku, takru seks hurudu nanga pori libi, na abi di sma no abi lespeki gi tirimakti, nanga pratifasi nanga tweifri ben e pori a fasi fu denki fu a fosi yarihondro gemeente. Fu yepi den fu feti nanga den sortu lostu dati, dan Yudas ben gi den kompekresten deki-ati fu tan hori a marki fu den krin na prakseri: „Lobiwan, [unu] musu bow unsrefi tapu a moro santa bribi fu unu èn begi nanga santa yeye, èn sorgu taki unu e tan na ini a lobi fu Gado, ala di unu e wakti a sari-ati fu wi Masra Yesus Krestes, nanga têgo libi na prakseri” (Yudas 3-11, 8-15, 19-21). A howpu fu kisi frulusu ben kan gi den krakti ini a feti di den ben e feti fu tan krin na a sei fu bun gwenti nanga gronprakseri.
13. Fa wi kan sori taki wi no e misi a marki fu a no-frudini bun-ati fu Gado?
13 Yehovah Gado e fruwakti taki den sma di a o gi frulusu musu de wan eksempre na a sei fu bun gwenti nanga gronprakseri (1 Korentesma 6:9, 10). Ma a hori di wi e hori wisrefi na markitiki na a sei fu bun gwenti nanga gronprakseri, no wani taki dati wi e krutu trawan nomonomo. A no wi musu bosroiti san na a têgo tamara fu wi kompe-libisma. Na presi fu dati, na Gado o du dati, so leki fa Paulus ben taigi den Grikisma na ini Ateine: „A poti wan dei pe a abi na prakseri fu krutu a grontapu pe sma e libi na tapu na ini regtfardikifasi, fu di a sa gebroiki wan man di a poti na wroko” — Yesus Krestes (Tori fu den Apostel 17:31; Yohanes 5:22). Efu wi e libi nanga bribi ini Yesus en lusu-paiman, dan wi no abi fu frede a dei fu krutu di e kon (Hebrewsma 10:38, 39). A prenspari sani de taki noiti wi no musu „teki a no-frudini bun-ati fu Gado [a meki kon bun baka nanga en nanga yepi fu a lusu-paiman] èn misi a marki fu dati”. Dati sa pasa, te wi e gi pasi meki takru denki èn fowtu fasi fu tyari wisrefi de wan tesi gi wi (2 Korentesma 6:1). Moro furu, te wi e yepi tra sma fu kisi frulusu, dan wi e sori taki wi no e misi a marki fu a sari-ati fu Gado. Fa wi kan yepi den?
Prati a Howpu fu Frulusu
14, 15. Suma Yesus ben gi a wroko fu preiki a bun nyunsu fu frulusu?
14 Di na apostel Paulus ben teki skrifi wortu fu a profeiti Yoèl, a ben skrifi: „Ibriwan sma di e kari a nen fu Yehovah, sa kisi frulusu.” Dan a taki moro fara: „Ma fa den sa kari en efu den no e bribi na ini en? Ma fa den sa bribi na ini en efu den no yere fu en? Ma fa den sa yere sondro fu wan sma e preiki?” Wan tu vers baka dati, Paulus e tyari kon na krin taki bribi no e kon fu ensrefi; na presi fu dati, a „e kon baka di sma yere sani”, dati wani taki „a wortu di e taki fu Krestes”.—Romesma 10:13, 14, 17; Yoèl 2:32.
15 Suma o tyari „a wortu di e taki fu Krestes” go na den sma fu den nâsi? Yesus ben gi en disipel a wroko dati fu du — den sma di kisi a leri fu a „wortu” dati kaba (Mateus 24:14; 28:19, 20; Yohanes 17:20). Te wi e go du a Kownukondre preikiwroko èn a wroko fu meki disipel, dan wi e du soifri san na apostel Paulus ben skrifi fu dati, a tron disi a ben teki skrifi wortu fu Yesaya: „O switi den futu fu den wan de di e meki bun nyunsu fu bun sani bekènti!” Srefi efu furu sma no e teki a bun nyunsu di wi e tyari, dan toku den futu fu wi „switi” gi Yehovah.—Romesma 10:15; Yesaya 52:7.
16, 17. San na den tu marki di a preikiwroko fu wi abi?
16 A wroko disi di wi e du, e doro tu prenspari marki. A fosiwan na, a bun nyunsu musu preiki so taki a nen fu Gado sa meki kon hei èn den sma di wani kisi frulusu sa sabi pe den musu go. Paulus ben frustan a pisi disi fu a komando. A ben taki: „Fu taki leti, Yehovah gi wi wan komando nanga den wortu disi: ’Mi meki yu tron so srefi wan leti gi den nâsi, so taki a frulusu fu yu kan doro te na a moro farawe presi fu grontapu.’” Fu dati ede, leki disipel fu Krestes, ibriwan fu wi musu abi wan prati fu tyari a boskopu go na den sma fu den nâsi.—Tori fu den Apostel 13:47; Yesaya 49:6.
17 A di fu tu na, a preiki di a bun nyunsu e preiki e poti a fondamenti gi a regtfardiki krutu fu Gado. Yesus ben taki fu a krutu dati: „Te a Manpikin fu libisma e doro na ini en glori, èn ala den engel makandra nanga en, dan a sa go sidon na tapu en glori kownusturu. Èn ala den nâsi sa tyari kon makandra na en fesi, èn a sa prati sma fu makandra, neleki fa wan skapuman e prati den skapu fu den bokoboko.” Ala di a krutu nanga a pratiwroko sa du „te a Manpikin fu libisma e doro na ini en glori”, toku a preikiwroko e gi sma na ini a ten disi na okasi fu erken den brada fu Krestes na yeye fasi. Na so fasi den kan wroko fu horibaka gi den so taki densrefi kan kisi têgo frulusu.—Mateus 25:31-46.
Tan „De Seiker fu a Howpu”
18. Fa wi kan meki a „howpu fu frulusu” fu wi tan fayafaya?
18 A fayafaya prati di wi abi na a preikiwroko, na wan fasi tu fu yepi wi fu tan hori wi howpu fayafaya. Paulus ben skrifi: „Wi wani taki ibriwan fu unu musu sori a srefi faya fu wroko, fu kan de seiker fu a howpu te na a kaba” (Hebrewsma 6:11). Meki ibriwan fu wi, weri now „leki wan fetimusu a howpu fu frulusu” èn na so fasi wi e tan memre taki „Gado no ben gi wi abra na atibron, ma na a kisi fu frulusu nanga yepi fu wi Masra Yesus Krestes” (1 Tesalonikasma 5:8, 9). Meki wi teki a frumane fu Petrus na ati tu: „Tranga un yeye fu du a wroko, hori unsrefi dorodoro; poti un howpu tapu a no-frudini bun-ati di unu sa kisi” (1 Petrus 1:13). Ala den sma di e du so sa si taki a „howpu fu frulusu” fu den sa doro en marki krinkrin!
19. Tapu sortu penti wi o poti prakseri na ini na artikel di e kon now?
19 Na a srefi ten, fa wi musu si a ten di tan abra gi a sistema disi? Fa wi kan gebroiki a ten dati fu kisi frulusu gi wisrefi èn gi tra sma? Wi sa poti prakseri na den aksi disi na ini na artikel di e kon now.
Yu Kan Tyari Disi Kon Na Krin?
• Fu san ede wi musu tan hori wi „howpu fu frulusu” fayafaya?
• San frulusu wani taki?
• San wi musu du fu kisi a presenti fu frulusu?
• Sortu marki a preikiwroko fu wi e doro akruderi a prakseri fu Gado?
[Prenki na tapu bladzijde 10]
Frulusu wani taki moro leki soso fu kon fri fu pori