SIFUNDVO 31
Khombisa Kutsi Uyabahlonipha Labanye
IMIBHALO itsi ‘asihloniphe bantfu bato tonkhe tinhlobo’ futsi ‘singakhulumi kabi nganobe ngubani.’ (1 Phet. 2:17; Thit. 3:2) Bonkhe bantfu lesihlangana nabo bentiwe “ngemfanekiso waNkulunkulu.” (Jak. 3:9) Khristu wabafela bonkhe. (Joh. 3:16) Futsi bonkhe bafanelwe kuva tindzaba letimnandzi kuze batilalele futsi basindziswe. (2 Phet. 3:9) Labanye bantfu banetikhundla letibenta bafanelwe kuhlonishwa ngendlela lekhetsekile.
Kungani labanye bantfu bangayibonisi inhlonipho liBhayibheli lelisikhutsata kutsi sibe nayo? Emasiko endzawo angancuma kutsi ngubani lofanelwe kuhlonishwa, kuye ngelizinga lekuphila, libala, bulilli, imphilo, iminyaka, umcebo, nobe sikhundla. Kwandza kwenkhohlakalo leyentiwa bantfu labasetikhundleni kwente kutsi labanyenti bangasabahloniphi bantfu labanjalo. Kuletinye tindzawo, kunetintfo letinyenti bantfu letingabenetisi, kungaba kusebenta ema-awa lamanyenti kuze nje banakekele tidzingo tabo letibalulekile, kanye nekutsi bahlala nebantfu labete inhlonipho. Bantfu labasha bacindzetelwa kutsi bahlanganyele ekuvukeleni bothishela labangatsandvwa kanye nalabanye bantfu labasetikhundleni. Labanyenti babangelwa tinhlelo te-TV letiveta bantfwana bakhohlisa batali babo futsi bafune kutsi tintfo tentiwe ngendlela yabo. Kudzingeka sitikhandle kuze lombono lonjena welive ungasenti kutsi singabahloniphi labanye. Kodvwa-ke nangabe sibahlonipha labanye, loko kutawukwenta kutsi sikhone kukhulumisana kahle nabo.
Kukhombisa Inhlonipho. Umuntfu lowenta umsebenti wenkholo kulindzeleke kutsi akhombise inhlonipho ngekutsi agcoke futsi atiphatse ngendlela lefanele. Loko lokutsatfwa njengekutiphatsa lokukahle kuyehluka kuye ngetindzawo. Labanye bakutsatsa ngekutsi awuhloniphi nangabe uya kumuntfu ufake sigcoko nobe ufake tandla emakhikhini. Kuletinye tindzawo loko kuyemukeleka. Kufanele ucabangele simo sendzawo kuze ungatewubakhuba labanye. Kwenta kanjalo kutakusita kutsi ubalekele tintfo letingavimba kutsi uphumelele ekutjeleni labanye tindzaba letimnandzi.
Loku kuyasebenta nasendleleni lesibita ngayo labanye bantfu, ikakhulukati bantfu labadzala. Kutsatfwa njengekwedzelela kutsi umuntfu lomncane abite umuntfu lomdzala ngeligama, ngaphandle nangabe kushito yena kutsi angambita. Kuletinye tindzawo nebantfu labadzala nabo akukafaneli bababite ngemagama bantfu labangabati. Letinye tilwimi tisebentisa “ni-” losicu sebunyenti nobe lamanye emagama kuze bakhombise inhlonipho kumuntfu lomdzala nobe kumuntfu losesikhundleni.
Kukhombisa Ngenhlonipho Kutsi Uyanaka. Kuletinye tindzawo kudzingeka ukhombise kutsi umuntfu uyambona, kungaba ngulohlangana naye endleleni nobe lomkhandza endlini. Loku ungakwenta ngekutsi umbingelele, umoyitele, uvume ngenhloko, nobe uphakamise emashiya. Kungamnaki lomunye umuntfu kutsatfwa njengekungahloniphi.
Ngisho nobe ukhombisa kutsi uyabanaka, kulabanye bantfu loko kungase kungasho lutfo. Kungani? Kungobe bangabona shengatsi awubatsatsi njengebantfu lababalulekile. Kuyintfo levamile kutsi bantfu behlukaniswe ngetici tabo letisemtimbeni. Bantfu labakhubatekile kanye nalabanetinkinga temphilo bavame kunganakwa. Kodvwa-ke liVi laNkulunkulu liyasitjela kutsi singabaphatsa njani ngelutsandvo nangenhlonipho bantfu labanjalo. (Mat. 8:2, 3) Ngandlela tsite, sonkhe iyasitsintsa imiphumela yesono lesasitfola ku-Adamu. Bewungativa uhlonishwa yini nangabe njalo bantfu basebentisa sici sakho nabakhuluma ngawe? Bewungeke yini utsandze kutsi banake tintfo letinhle lonato?
Kuhlonipha labanye kufaka ekhatsi nekuhlonipha inhloko yelikhaya. Kuletinye tindzawo kudzingeka kutsi ukhulume nenhloko yelikhaya kucala ngaphambi kwekutsi ushumayele kulabanye lobatfola kulelo khaya. Nanobe umsebenti wekushumayela nekufundzisa lesitfunywe wona uvela kuJehova, siyati kutsi batali ngibo Nkulunkulu labanikete umtfwalo wekucecesha, wekuyala newekucondzisa bantfwana babo. (Ef. 6:1-4) Kungako-ke nawufika ekhaya kukahle kutsi ucale ukhulume nebatali ngaphambi kwekutsi ukhulume nebantfwana.
Kukhula ngeminyaka kwenta umuntfu abe nalokuhlangenwe nako futsi loko kumenta afanelwe yinhlonipho. (Jobe 32:6, 7) Kwati loku kwasita dzadze losemusha lolihlahlandlela eSri Lanka labekhuluma nalomunye mkhulu. Ekucaleni lomkhulu wala kucoca naye, watsi: “Yini umntfwana langangifundzisa yona ngeliBhayibheli?” Lodzadze watsi: “Angiketeli kutekufundzisa, kodvwa ngitokucocela lokutsite lengikufundzile futsi kwangijabulisa nalengifisa kukutjela labanye.” Lenhlonipho leyaboniswa ngulelihlahlandlela yenta lomkhulu wafisa kulalela. Watsi: “Ngitjele-ke, yini loloyifundzile?” Lodzadze watsi: “Ngifundze kutsi yini lokufanele ngiyente kuze ngiphile phakadze.” Ngako lomkhulu wacala kufundza liBhayibheli naBoFakazi BaJehova. Akusibo bonkhe bantfu labatawusho kutsi kufanele bahlonishwe, kodvwa labanyenti batakujabulela loko.
Kodvwa-ke kungenteka kutsi sibese siyecisa kulendzaba yekukhombisa inhlonipho. Etihlengeni tasePacific kanye nakuletinye tindzawo, kukhulekela nawungena emtini nobe esikhulwini sendzawo kusita BoFakazi kutsi bemukelwe, kuphindze kubavulele ematfuba ekutsi bakhulume netikhulu kanye nebantfu labangephansi kwato. Nobe kunjalo, akukafaneli bese uyecisa. (Taga 29:5) Ngalokufanako, lulwimi kungenteka lube nemagama lasetjentiswako ekuveta inhlonipho, kodvwa inhlonipho lekhonjiswa ngumKhristu ayisho kutsi sekufanele usebentise lamagama nalapho kungadzingeki khona.
Kukhombisa Inhlonipho Nawukhuluma. LiBhayibheli lisincusa kutsi sichaze litsemba lesinalo “ngemoya lomuhle nangenhlonipho lenkhulu.” (1 Phet. 3:15) Nanobe kungaba melula kutsi sisheshe sisho kutsi umbono wemuntfu awusikahle, kukuhlakanipha yini kutsi loku sikwente ngendlela letawumenta angahlonipheki? Ngeke yini kube kuhle kutsi sicale silalele ngesineke, mhlawumbe simbute kutsi kungani ativa ngaleyo ndlela, bese sicabanga ngaloko njengobe simchazela ngemiBhalo?
Inhlonipho lesiyibonisa nasicoca nemuntfu loyedvwa kufanele ibonakale nalapho setfula inkhulumo ebandleni. Sikhulumi lesibahloniphako bantfu lesikhuluma nabo ngeke sibagceke kabuhlungu nobe kuvakale shengatsi sitsi: “Loku beningakwenta kube benifuna.” Kukhuluma ngalendlela kubacedza emandla labanye. Kuncono kakhulu kutsi bantfu lokhuluma nabo ubatsatse njengebantfu labatsandza Jehova nalabafuna kumkhonta. Nasilingisa Jesu, kufanele sibe nekucondza nasikhuluma nebantfu lababutsakatsaka ekukhonteni Jehova, labete lokuhlangenwe nako, nobe labo labatsatsa sikhatsi kusebentisa seluleko seliBhayibheli.
Bantfu lokhuluma nabo batawukuva kutsi uyabahlonipha nangabe ukhombisa kutsi nawe kufanele ukusebentise loko lokushiwo liVi laNkulunkulu. Ngako-ke, ungawasebentisi kakhulu emavi latsi “nine” nawuchaza imibhalo. Asewunake umehluko lokhona kunangu umbuto lotsi: “Nine nenta konkhe lokusemandleni enu yini?” kanye nasemavini latsi: “Ngamunye wetfu kufanele atibute: ‘Ngenta konkhe lokusemandleni ami yini?’” Lemibuto isho intfo yinye, kodvwa umehluko kutsi kulowekucala, sikhulumi sona siyatikhipha kuloko lokufanele kwentiwe. Kulowesibili, sikhulumi sibakhutsata bonkhe kutsi batihlole, kuhlanganise naso.
Ungabi nemkhuba wekusho tintfo letihlekisako kuze nje wente labo labakulalele kutsi bahleke. Loku kubangela kutsi loko lokushiwo liBhayibheli kungahlonipheki. Kuliciniso kutsi kufanele siwujabulele umsebenti lesiwentela Nkulunkulu. Kungenteka kube netintfo letijabulisako enkhulumeni lesabelwe yona. Kodvwa-ke nangabe tintfo letibalulekile utenta tihlekise, loko kukhombisa kutsi awubahloniphi labo labakulalele futsi naNkulunkulu naye awumhloniphi.
Shengatsi nasikhuluma nebantfu, indlela lesitiphatsa ngayo kanye naloko lesikushoko ngaso sonkhe sikhatsi kungakhombisa kutsi bantfu sibatsatsa ngendlela Jehova lasifundzise ngayo.