Pale ea Bophelo

Ho Boloka Bophelo bo le Bonolo Bakeng sa ho Sebeletsa Jehova

JOALOKAHA HO BOLETSE CLARA GERBER MOYER

Ke lilemo li 92 ’me ke tsamaea haboima, empa ke sa ntse ke e-na le kelello e hlaphohileng e tšoarang. Ke leboha hakaakang hore ebe ke bile le tokelo ea ho sebeletsa Jehova ho tloha bongoaneng! Ho phela bophelo bo bonolo, bo sa rarahanang ho tlatselitse ka mokhoa o ke keng oa lekanngoa letlotlong leo.

KE HLAHETSE Alliance, Ohio, U.S.A., ka la 18 August, 1907, ke le ngoana oa matsibolo baneng ba bahlano. Ha ke ne ke le lilemo li robeli, mosebeletsi oa nako e tletseng oa Liithuti tsa Bibele, e leng kamoo Lipaki tsa Jehova li neng li bitsoa kateng ka nako eo, o ile a etela polasing eso ea lebese ka baesekele. O ile a kopana le ’Mè, Laura Gerber, monyako, ’me a botsa hore na oa tseba hore ke hobane’ng ha bobe bo lumeletsoe. Kamehla ’Mè o ne a ’nile a ipotsa seo.

Ka mor’a ho batla maikutlo a Ntate, ea neng a le ka ntle molikong, ’Mè o ile a odara sete ea meqolo e tšeletseng ea Studies in the Scriptures. O ile a thabela ho e bala haholo ’me o ile a angoa ka ho teba ke linnete tsa Bibele tseo a neng a ithuta tsona. O ile a ithuta Moqolo oa 6, The New Creation, ’me a utloisisa ka ho hlaka tlhokahalo ea kolobetso ea Bokreste ea qoeliso. Kaha o ne a sa tsebe hore na o tla fumana Liithuti tsa Bibele joang, o ile a kōpa Ntate hore a mo kolobetse molatsoaneng o polasing, le hoja e ne e le khoeli e batang ea March 1916.

Nakoana ka mor’a moo ’Mè o ile a bona phatlalatso koranteng e tsebisang ka puo Holong ea Daughters of Veterans e Alliance. Sehlooho sa puo ena se ne se re, “Morero oa Molimo oa Linako.” O ile a arabela hang-hang, kaha sehlooho sa Moqolo oa 1 oa Studies in the Scriptures se ne se tšoana le sa puo eo. Kariki e ile ea lokisoa, ’me lelapa lohle le ile la ea sebokeng ka lekhetlo la pele ka kariki. Ho tloha ka nako eo ho ea pele re ile ra kopanela libokeng malapeng a barab’abo rōna mantsiboeeng a Sontaha le a Laboraro. Kapele ka mor’a moo, ’Mè o ile a kolobetsoa hape ke moemeli oa phutheho ea Bokreste. Ntate, eo kamehla a neng a phathahane mosebetsing oa polasi, o ile a qetella a e-na le thahasello thutong ea Bibele, ’me o ile a kolobetsoa ka mor’a lilemo tse seng kae.

Ho Kopana le ba Etellang Pele

Ka la 10 June, 1917, J. F. Rutherford, eo ka nako eo e neng e le mopresidente oa Mokhatlo oa Watch Tower, o ile a etela Alliance a il’o bua ka sehlooho se reng “Ke Hobane’ng ha Lichaba li Loana?” Ke ne ke le lilemo li robong ’me ke ile ka ea le batsoali ba ka le likhaitseli tsa ka tse peli, Willie le Charles. Ho ile ha e-ba teng bongata bo ka holimo ho lekholo. Ka mor’a puo ea Mor’abo rōna Rutherford, bongata ba ba neng ba le teng bo ile ba nka foto ka ntle ho Holo ea Columbia, moo a neng a nehelana ka puo ea hae teng. Bekeng e latelang, sebakeng sona seo, A. H. Macmillan o ile a fana ka puo eo sehlooho sa eona se neng se re “’Muso oa Molimo o Tlang.” E ne e le tokelo hore ebe bara bana babo rōna ba etela motse oa rōna o monyenyane.

Likopano Tsa Pele Tse sa Lebaleheng

Kopano ea pele eo ke bileng ho eona e bile ea 1918 Atwater, Ohio, lik’hilomithara tse seng kae ho tloha Alliance. ’Mè o ile a botsa moemeli oa Mokhatlo sebakeng seo hore na ke se ke le moholo ka ho lekaneng hore nka kolobetsoa. Ke ne ke ikutloa hore ke entse boinehelo bo loketseng ho Molimo bakeng sa ho etsa thato ea hae, ka hona, ke ile ka lumelloa ho kolobetsoa letsatsing leo molatsoaneng o pel’a serapa se seholo sa lifate tsa liapole. Ke ile ka hlobolela ka tenteng eo barab’abo rōna ba neng ba e etselitse morero oo ’me ka kolobetsoa ke apere seaparo sa khale sa ho robala se boima.

Ka September 1919, ’na le batsoali ba ka re ile ra palama terene ra ea Sandusky, Ohio, e Lake Erie. Ha re le moo re ile ra palama seketsoana, ’me ka mor’a nakoana ra fihla Cedar Point moo kopano ea rōna e sa lebaleheng e neng e lokela ho tšoareloa teng. Ha re theoha seketsoana sena, ho ne ho e-na le lephephe la lijo tse bobebe tsa motšehare boema-kepeng. Ke ile ka fumana hamburger, eo ho ’na e neng e le ntho ea boemo bo phahameng mehleng eo. E ne e le monate haholo! Tlhōrō ea ba bileng teng kopanong ea rōna ea matsatsi a robeli e bile 7 000. Ho ne ho se na lihōlisa lentsoe, ka hona ke ile ka tlameha ho mamela ka hloko.

Kopanong ena makasine eo e leng molekane oa Molula-Qhooa, eo sehlooho sa eona e neng e le The Golden Age (eo hona joale e leng Tsoha!), e ile ea lokolloa. E le hore ke be teng kopanong eo, ke ile ka lofa sekolo bekeng ea pele, empa ho ne ho tšoaneleha. Cedar Point e ne e le sebaka sa boikhathollo, ’me sebakeng sa ho jela sa moo ho ne ho e-na le liapehi tse neng li apehela baeti. Empa ka mabaka a itseng, liapehi le bafepi ba basali ba ne ba teraekile, ka hona, barab’abo rōna ba Bakreste ba nang le tsebo ea ho apeha ba ile ba qala ho sebetsa ka thata ’me ba apehela baeti ba tlileng kopanong. Mashome a mangata a lilemo ka mor’a moo, batho ba Jehova ba ile ba ikapehela lijo likopanong tse nyenyane le tse khōlō.

Le rōna re bile le tokelo ea ho khutlela Cedar Point ka September 1922 bakeng sa kopano ea matsatsi a robong eo ho eona tlhōrō ea ba bileng teng e bileng 18 000. Ke moo Mor’abo rōna Rutherford a ileng a re khothalletsa hore re ‘phatlalatse, re phatlalatse, re phatlalatse Morena le ’muso oa hae.’ Leha ho le joalo, ke ne ke qalisitse tšebeletso ea ka ka ho aba lipampitšana le The Golden Age lilemong tse ’maloa tse fetileng.

Ho Ananela Tšebeletso

Mathoasong a 1918, ke ile ka kopanela kabong ea pampitšana eo sehlooho sa eona se reng The Fall of Babylon mapolasing a haufi. Kaha ho ne ho bata, re ne re ee re bese lejoe le kang sesepa setofong sa patsi lapeng ebe re le kenya ka kariking bakeng sa ho futhumatsa maoto a rōna. Re ne re apara lijase tse boima, re roala likatiba, kaha kariki eo e ne e koahetsoe ka holimo feela ’me ka mahlakoreng ho kentsoe likharetene empa ho se na sefuthumatsi. Empa tseo e ne e le linako tsa thabo.

Ka 1920 ho ile ha etsoa khatiso e khethehileng ea The Finished Mystery e bitsoang ZG, ka sebōpeho sa makasine.a ’Na le batsoali ba ka re ile ra tsoela ka ntle ho Alliance re nkile sengoliloeng sena. Mehleng eo e mong le e mong o ne a tsamaea a le mong ha a e-ea ka ntlo le ntlo. Ka hona, ke ne ke tšohile ha ke ne ke nyolohela foranteng moo batho ba ’maloa ba neng ba lutse teng. Ka mor’a ho beha taba ea ka, mosali e mong o ile a re: “Na ha aa re bolella taba e monate e khutšoanyane?” eaba o amohela sengoliloeng seo. Ke ile ka tsamaisa li-ZG tse 13 letsatsing leo, e leng lekhetlo la pele leo ka lona ke ileng ka bua haleletsana ka tsela e reriloeng ka ntlo le ntlo.

Ha ke ne ke le sehlopheng sa borobong, ’Mè o ile a tšoaroa ke pneumonia ’me o ne a le liphateng ka nako e fetang khoeli. Hazel, ngoan’eso oa ho fela bananeng, e ne e le lesea, ka hona, ke ile ka tlohela sekolo e le hore ke thuse mosebetsing oa polasi le ho hlokomeleng bana. Ho ntse ho le joalo, lelapa leso le ne le nka ’nete ea Bibele ka ho teba, ’me re ne re e-ba teng kamehla libokeng tsohle tsa phutheho.

Ka 1928 Sehopotsong sa lefu la Kreste, pampitšana eo sehlooho sa eona se reng “Where Are the Nine?” e ile ea abeloa bohle ba neng ba le teng. E ne e tšohla Luka 17:11-19, moo Bibele e reng ke a le mong feela ho balepera ba leshome ba hloekisitsoeng eo ka boikokobetso a ileng a leboha Jesu ha a mo folisitse ka mohlolo. Seo se ile sa ama pelo ea ka. Ke ile ka ipotsa, ‘Ke ananela hakae?’

Kaha joale lintho li ne li re tsamaela hantle lapeng ’me ke ne ke phela hantle ke bile ke sa sitisoe ke letho, ke ile ka etsa qeto ea ho tloha lapeng ’me ke kenele tšebeletso ea bopula-maliboho, e leng kamoo tšebeletso ea nako e tletseng e bitsoang kateng. Batsoali ba ka ba ile ba nkhothalletsa ho etsa joalo. Kahoo, ’na le Agnes Aleta eo ke neng ke abetsoe ho ea sebetsa le eena, re ile ra fuoa kabelo, ’me ka la 28 August, 1928 re ile ra palama terene ka 9:00 bosiu. E mong le e mong o ne a e-na le sutuk’heise e le ’ngoe le mokotlana oa ho nka lingoliloeng tsa rōna tsa Bibele. Ha re le seteisheneng, banab’eso ba banana le batsoali ba ka ba ne ba lla, ’me le rōna re ne re lla. Ke ne ke nahana hore mohlomong ha ke sa tla hlola ke ba bona hape, kaha re ne re lumela hore Armagedone e haufi. Hoseng ha letsatsi le latelang, re ile ra fihla kabelong ea rōna Brooksville, Kentucky.

Re ile ra hira kamore e nyenyane ntlong ea bolulo eaba re reka mabekere a spaghetti ra ba ra iketsetsa li-sandwich. Letsatsi le leng le le leng re ne re e-ea libakeng tse sa tšoaneng, e mong le e mong a sebetsa a le mong ’me re abela beng ba matlo libuka tse hlano ka monehelo oa R1,98. Re ile ra sebetsa motse ona butle-butle, re kopana le batho ba bangata ba neng ba hlile ba thahasella Bibele.

Ka likhoeli tse ka bang tharo, re ne re se re etetse e mong le e mong Brooksville le mathōko a eona hammoho le Augusta. Ka hona, re ile ra fetela pele motseng oa Maysville, oa Paris le oa Richmond. Lilemong tse tharo tse latelang, re ile ra sebetsa literekeng tse ngata tsa Kentucky moo ho neng ho se liphutheho. Hangata re ne re thusoa ke metsoalle le litho tsa malapa ba tsoang Ohio ba neng ba tsamaea ka likoloi, ’me ba sebetsa le rōna tšebeletsong ka nako e etsang beke kapa ho feta lekhetlo ka leng.

Likopano Tse Ling Tse sa Lebaleheng

Kopano ea Columbus, Ohio, ea la 24-30 July, 1931 ka sebele ha e lebalehe. Ke moo ho ileng ha tsebisoa hore re tla khetholloa ka lebitso le thehiloeng Bibeleng la Lipaki tsa Jehova. (Esaia 43:12) Pele ho moo, ha batho ba ne ba re botsa hore na re litho tsa bolumeli bofe, re ne re re, ba “Liithuti tsa Bibele tsa Machaba.” Empa ka sebele seo se ne se sa re khetholle hantle, kaha ho ne ho e-na le liithuti tsa Bibele malumeling a mang a sa tšoaneng.

Agnes, eo ke neng ke sebetsa le eena, o ne a nyetsoe, ’me ke ne ke setse ke le mong; ka hona, ke ile ka thaba ha ho ne ho tsebisoa hore ba batlang batho bao ba ka bulang maliboho le bona ba lokela ho itlhahisa sebakeng se itseng. Ha ke le moo ke ile ka kopana le Bertha le Elsie Garty le Bessie Ensminger. Ba ne ba e-na le likoloi tse peli ’me ba ne ba batla morali’abo bona oa bone oa pula-maliboho ea ka sebetsang le bona. Re ile ra tloha kopanong hammoho, le hoja re ne re sa tsebane pele ho moo.

Lehlabula re ne re sebetsa ho pholletsa le naha ea Pennsylvania. Joale, ha mariha a ntse a atamela, re ne re kōpa likabelo linaheng tse ka boroa tse futhumetseng haholoanyane tsa North Carolina, Virginia le Maryland. Nakong ea selemo re ne re khutlela ka leboea. Eo e ne e le tloaelo ea bo-pula-maliboho ba nakong eo. Ka 1934, John Booth le Rudolph Abbuhl, ba neng ba latela tloaelo ena, ba ile ba tsamaea le Ralph Moyer le moen’ae Willard ho ea Hazard, Kentucky.

Ke ne ke ile ka kopana le Ralph ka makhetlo a ’maloa, ’me re ile ra tloaelana hamolemo kopanong ea Washington, D.C., e neng e tšoeroe ho tloha ka la 30 May ho ea ho la 3 June, 1935. ’Na le Ralph re ne re lutse hammoho foranteng ha puo e buang ka “letšoele le leholo,” kapa “bongata bo boholo” e ntse e tsoela pele. (Tšenolo 7:9-14) Ho fihlela ka nako eo, re ne re lumela hore ba letšoele le leholo ke litho tsa sehlopha sa leholimo tse tšepahalang hanyenyane ho feta ba 144 000. (Tšenolo 14:1-3) Ka hona, ke ne ke sa batle ho ba e mong oa bona!

Ha Mor’abo rōna Rutherford a ne a hlalosa hore ba letšoele le leholo ke sehlopha sa lefatšeng sa baphonyohi ba Armagedone ba tšepahalang, ba bangata ba ile ba makala. Eaba o mema bohle ba letšoele le leholo hore ba eme. Ha e le hantle, ha kea ka ka ema, empa Ralph o ile a ema. Hamorao, lintho li ile tsa ntlhakela haholoanyane kelellong, ka hona, 1935 e bile selemo sa ho qetela seo ka sona ke ileng ka ja bohobe le veine tsa tšoantšetso Sehopotsong sa lefu la Kreste. Leha ho le joalo, ’Mè o ile a tsoela pele ho ja ho fihlela lefung la hae ka November 1957.

Molekane oa Kamehla

’Na le Ralph re ile ra tsoela pele ho ngollana. Ke ne ke sebetsa Lake Placid, New York, ’me eena o ne a le Pennsylvania. Ka 1936 o ile a haha k’haravene e nyenyane eo a neng a ka e hula ka koloi ea hae. O ile a e hula ho tloha Pottstown, Pennsylvania, ho ea Newark, New Jersey, a ea kopanong e neng e tšoaretsoe moo ka la 16-18 October. Ka mor’a lenaneo mantsiboeeng a mang, ba ’maloa ho rōna bo-pula-maliboho re ile ra ea bona k’haravene e ncha ea Ralph. ’Na le eena re ne re eme ka har’a k’haravene ena pel’a sinki ha a ne a botsa, “Na u rata k’haravene ee?”

Ha ke ōma ka hlooho, o ile a botsa, “Na u batla ho lula ka har’a eona?”

Ke ile ka arabela “e,” eaba o nkaka hamonate ka tsela eo ke sa tl’o hlola ke e lebala. Ka mor’a matsatsi a seng makae, re ile ra fumana lengolo la tumello ea ho nyalana. Ka la 19 October, letsatsi le latelang la kopano, re ile ra ea Brooklyn ’me ra nka leeto la ho bona mohaho oa khatiso oa Mokhatlo oa Watch Tower. Eaba re kōpa tšimo. Grant Suiter e ne e le eena ea ikarabellang bakeng sa tšimo, ’me o ile a re botsa hore na ke mang ea tla e sebetsa. Ralph o ile a re, “Re tla e sebetsa haeba re ka nyalana.”

Mor’abo rōna Suiter o ile a arabela: “Haeba le ka khutla ka 5:00 mantsiboea, re ka lokisetsa seo.” Ka hona, mantsiboeeng ao re ile ra nyalana lehaeng la Paki e ’ngoe ea Brooklyn Heights. Re ile ra jela sebakeng sa ho jela sa moo le metsoalle e meng ra ntan’o palama lipalangoang tsa sechaba ho ea k’haraveneng ea Ralph e neng e le Newark, New Jersey.

Kapele ka mor’a moo, re ne re le tseleng e eang Heathsville, Virginia, eo e neng e le kabelo ea rōna ea pele re le hammoho. Re ile ra sebetsa Seterekeng sa Northumberland ra ntan’o fetela seterekeng sa Fulton le sa Franklin, Pennsylvania. Ka 1939, Ralph o ile a memeloa ho etsa mosebetsi oa libaka, e leng mosebetsi oo ho oona re neng re tla etela liphutheho tse ’maloa re potoloha. Re ne re sebeletsa liphutheho naheng ea Tennessee. Selemong se latelang mora oa rōna, Allen, o ile a hlaha, ’me ka 1941 re ile ra khaotsa ho etsa mosebetsi oa libaka. Eaba re isoa Marion, Virginia re le bo-pula-maliboho ba khethehileng. Mehleng eo, seo se ne se bolela ho qeta lihora tse 200 ka khoeli tšebeletsong.

Re Etsa Liphetoho

Ka 1943, ke ile ka bona ho hlokahala hore ke tele tšebeletso ea bopula-maliboho bo khethehileng. Ho lula ka k’haraveneng e nyenyane, ke hlokomela ngoana e monyenyane, ke apeha lijo, ke boloka liaparo tsa rōna kaofela li hloekile ke bile ke qeta lihora tse ka bang 60 tšebeletsong khoeli le khoeli e ne e ka ba sohle seo ke neng nka se etsa. Empa Ralph o ile a tsoela pele ho ba pula-maliboho ea khethehileng.

Re ile ra khutlela Alliance, Ohio ka 1945, ra rekisa k’haravene eo e bileng lehae la rōna ka lilemo tse robong, ’me ra fallela ntlong ea polasi ra lula le batsoali ba ka. Ke hona sebakeng seo, foranteng e ka pele, moo morali oa rōna Rebekah a ileng a hlahela teng. Ralph o ile a sebetsa mosebetsi oa nakoana toropong ’me a tsoela pele e le pula-maliboho oa kamehla. Ke ile ka sebetsa polasing ’me ka etsa sohle seo ke neng ke khona ho se etsa ho mo thusa ho tsoela pele a bula maliboho. Le hoja lelapa leso le ile la ithaopela ho re fa setša le ntlo ntle ho tefo, Ralph o ile a hana. O ne a batla ho lula a sa sitisoe ke letho e le hore re ka hahamalla lithahasello tsa ’Muso ka botlalo haholoanyane.

Ka 1950 re ile ra fallela Pottstown, Pennsylvania, ’me ra hira ntlo ka R25 ka khoeli. Lilemong tse latelang tse 30, rente e ile ea nyolohela ho R75 feela. Re ile ra ikutloa hore Jehova o re thusa ho boloka bophelo ba rōna bo le bonolo. (Matheu 6:31-33) Ralph o ne a sebetsa matsatsi a mararo ka beke a kuta batho moriri. Beke e ’ngoe le e ’ngoe re ne re ithuta Bibele le bana ba rōna ba babeli, re e-ba teng libokeng tsa phutheho re bile re bolela litaba tse molemo tsa ’Muso re le lelapa. Ralph o ne a sebeletsa e le molebeli ea okamelang oa phutheho e haufi. Ka ho boloka bophelo ba rōna bo le bonolo, re ile ra khona ho etsa ho hongata tšebeletsong ea Jehova.

Ke Lahleheloa ke Molekane oa ka ea Ratoang

Ka la 17 May, 1981, re ne re lutse ka Holong ea ’Muso, re mametse puo ea phatlalatsa. Ralph o ile a ikutloa a sa phela hantle, a ea ka mor’a holo, ’me a re mohlokomeli a ntlisetse molaetsa oa hore o ea hae. Sena se ne se sa tšoanele Ralph ho hang hoo ke ileng ka kōpa e mong hore a nkise hae ka koloi hang-hang. Ralph o ile a bolaoa ke stroke se matla pele hora eo e fela. Ha thuto ea Molula-Qhooa e fela hoseng hoo, ho ile ha tsebisoa phutheho hore o hlokahetse.

Khoeling eona eo Ralph o ne a se a sebelitse lihora tse fetang 50 tšebeletsong. O bile tšebeletsong ea nako e tletseng e le pula-maliboho ka lilemo tse fetang tse 46. O ne a khannile lithuto tsa Bibele le batho ba fetang lekholo bao qetellong e ileng ea e-ba Lipaki tsa Jehova tse kolobelitsoeng. Litlhohonolofatso tsa moea tseo re li fumaneng li ne li tšoanela boitelo leha e le bofe boo re bo entseng ho theosa le lilemo.

Ke Ananela Litokelo Tsa Ka

Ka lilemo tse 18 tse fetileng, ke ’nile ka lula ke le mong, ke e-ba teng libokeng, ke pakela ba bang ha ke khona, ’me ke ithuta Lentsoe la Molimo. Hona joale ke lula foleteng ea maqheku a tlohetseng mosebetsi. Ke na le thepa ea ntlo e seng kae ’me ke ikhethetse ho se be le thelevishene. Empa ke na le phihlelo e ngata bophelong bo enneng moeeng. Batsoali ba ka le likhaitseli tsa ka ba ile ba tšepahala ho fihlela lefung la bona, ’me banab’eso ba babeli ba banana ba tsoela pele ka botšepehi tseleng ea ’nete.

Ke thabela hore ebe mora oa ka, Allen, o sebeletsa e le moholo oa Mokreste. Ka lilemo tse ngata o ’nile a kenya lintho tse tsamaisang molumo Liholong tsa ’Muso le Liholong tsa Likopano ’me o ’nile a sebetsa lefapheng la ho kenya lintho tse tsamaisang molumo likopanong tsa lehlabula. Mosali oa hae ke mosebeletsi oa Molimo ea tšepahalang, ’me bara ba bona ba babeli ba sebeletsa e le baholo. Morali oa ka, Rebekah Karres o qetile lilemo tse fetang 35 a le tšebeletsong ea nako e tletseng, ho akarelletsa le lilemo tse ’nè tseo ka tsona a bileng ntlo-khōlō ea lefatše ea Lipaki tsa Jehova Brooklyn. Eena le monna oa hae ba qetile lilemo tse fetileng tse 25 ba le mosebetsing oa ho tsamaea likarolong tse sa tšoaneng tsa United States.

Jesu o itse ’Muso o tšoana le letlotlo le patiloeng le ka fumanoang. (Matheu 13:44) Ke leboha hore ebe lelapa la ka le fumane letlotlo leo lilemong tse ngata haholo tse fetileng. Ke tokelo e kaakang ho hetla morao lilemong tse fetileng tse fetang 80 tsa tšebeletso e nehetsoeng ho Molimo—ke sa ikoahlaee! Haeba ke ne nka khutlela bocheng, ke ne nka phela ka tsela e tšoanang hobane, ka sebele, ‘mosa oa Molimo o lerato o molemo ho feta bophelo.’—Pesaleme ea 63:3, NW.

[Mongolo o botlaaseng ba leqephe]

[Setšoantšo se leqepheng la 23]

Re ile ra mamela puo ea Mor’abo rōna Rutherford ka 1917 Alliance, Ohio

[Setšoantšo se leqepheng la 23]

’Na le Ralph ka pel’a k’haravene eo a e hahileng

[Setšoantšo se leqepheng la 24]

’Na le bana ba ka ba babeli kajeno