Pono ea Bibele

Na Botho ba Hao bo ea ka Hore na Mali a Hao ke a Sehlopha Sefe?

LINAHENG tse ling, ho etsa qeto ka botho ba motho ho latela hore na o oela sehlopheng sefe sa mali, ho se ho atile haholo. Ka mohlala, Japane, ho tloaelehile hore motho a qalise moqoqo ka hore a botse: “Mali a hao ke a sehlopha sefe?” Babuelli ba khopolo ena ba bolela hore batho ba mali a sehlopha sa A ba imametse, ha ba nke lintho habobebe, ’me ke batho ba sa tšepeng lintho feela-feela; ba sehlopha sa B bona ke batho ba pelo e bulehileng, ba maikutlo a feto-fetohang, ba hoka-hokehang habonolo; le lintho tse ling tse joalo. Ho boetse ho fumanoe hore motho oa sehlopha se itseng sa mali a ka ’na a thatafalloa—kapa a nolofalloa—ke ho tloaelana le motho oa sehlopha se seng sa mali.

Ho itšetlehiloe ka sena, ba bang ba nka taba ea sehlopha sa mali e le ea bohlokoa ha ba beha liithuti ka lihlopha sekolong, ha ho khethoa baokameli lik’hamphaning, kapa esita le ha ho khethoa molekane. Na ho na le bopaki leha e le bofe ba hore botho ba rōna bo laoloa ke hore na re sehlopheng sefe sa mali? Na ebe ho na le seo Bibele e se rutang ka taba ee?

Sehlopha sa Mali ke Eng?

The World Book Multimedia Encyclopedia ea hlalosa: “Lera la lisele tse khubelu le na le liprotheine tse bitsoang li-antigen. Ho se ho hlokometsoe lisele tse khubelu tse fetang 300 tse nang le li-antigen.” Le hoja batho ba bang ba e-na le mofuta o itseng oa li-antigen, ba bang ha ba na oona, ’me li-antigen tse ling tsona li ke ke tsa phelisana le tse ling. Ka hona, joalokaha encyclopedia ena e bolela, “Litsebi tsa saense li arotse mali a batho ka lihlopha tse fapa-fapaneng ho latela hore na li-antigen tsa mofuta o itseng li teng kapa ha li eo.”

Mokhoa oo ba bangata ba o sebelisang oa ho khetholla mali, ke mokhoa oa ABO, o khonang ho arola mali ka lihlopha tse ’nè—A, B, AB le O. Ho ekelletsa moo, mokhoa o sebelisoang haholo ke oa Rh. Ha e le hantle, ho na le mekhoa e ka bang 20 e tsejoang ea ho khetholla mali. Ho hlakile ke hona hore mali ke ntho e rarahaneng haholo. Encyclopædia Britannica e re: “Palo e khōlō ea lisele tse khubelu tse nang le li-antigen tsa mefuta e sa tšoaneng e etsa hore ho be thata haholo hore batho ba be le metsoako e tšoanang sehlopheng se le seng sa mali, ntle feela le tabeng ea mafahla a tšoanang hantle.”

Ka nepo, sena se ka bolela hore motho e mong le e mong o na le “mofuta oa mali” o ikhethang. Kahoo, ho batla ho se na bopaki ba hore batho ba sehlopheng se le seng sa mali ba na le mekhoa e itseng e tšoanang. Ho na le lintho tse ngata tseo ka ho hlaka e leng tsona tse tlatsetsang bothong ba rōna.

Ke Eng e Laolang Botho ba Rōna?

Encyclopædia Britannica ea hlalosa: “Botho ba motho ke mekhoa eo a itšoarang ka eona, eo a e futsitseng le eo a itloaelitseng eona, e mo khethollang ho ba bang.” E, ho phaella ho seo re se futsitseng, ho sa na le mekhoa e meng e susumetsang botho ba rōna—e kang tikoloho ea lelapa, thuto, botsoalle, le lintho tse monate le tse bosula tse hlahetseng motho bophelong. Ka lebaka leo, hase lefutso feela le etsang hore re itšoare ka tsela eo re itšoarang ka eona. Esita le mafahla a tšoanang hantle, a nang le liphatsa tse tšoanang tsa lefutso, hangata botho ba ’ona ha bo tšoane.

Ntlha e ’ngoe ea bohlokoa ke ea hore botho ba motho bo ka fetoha kapa ba fetoloa. Moapostola Pauluse o ile a hatisa ntlha ea hore matla a thuto ea Bokreste a ka fetola motho. O ngotse: “Hlobolang botho ba khale le litloaelo tsa bona, ’me le ikapese botho bo bocha, boo ka tsebo e nepahetseng bo ntseng bo nchafatsoa ho ea ka setšoantšo sa Ea bo bōpileng.” (Bakolose 3:9, 10) Bakreste baa lumela hore ke baetsalibe le hore ba na le tšekamelo ea ho etsa sebe eo ba e futsitseng. Ba lokela ho fetola botho ba bona e le hore ba amohelehe ho Molimo.

Ke’ng e thusang hore phetoho e joalo e be ntho e ka etsahalang? Ke matla a lentsoe la Molimo, kapa a molaetsa oa lona. Mabapi le tšusumetso e matla ea lentsoe la Molimo, e fumanoang ka Bibeleng, Pauluse o ile a ngola: “Lentsoe la Molimo lea phela ’me le fana ka matla ’me le bohale ho feta sabole leha e le efe e sehang ka nģa tse peli ’me le phunyeletsa esita le ho ea fihla moo ho arohanang moea le boikutlo, le manonyello le moko oa ’ona, ’me le khona ho lemoha menahano le boikemisetso ba pelo.” (Baheberu 4:12) Ha motho a lumella moea oa Molimo hore o mo susumetse, ’me a leka ho iphaphatha le litekanyetso tsa boitšoaro tse hlalosoang ka Bibeleng, hanyane ka hanyane botho ba hae bo ka fetoha. Botho ba Bokreste bo thehiloeng ka tsela ena, bo akarelletsa “lerato le mofuthu la qenehelo, mosa, ho ikokobetsa kelellong, bonolo, le tiisetso.”—Bakolose 3:12.

Ho Leka-lekana ha Bokreste

Bonneteng, ha ho na molao-motheo oa Bibele o thibelang ho ithuta ka lihlopha tsa mali. Empa taba ea hore na sena se ama boitšoaro ba motho joang e se e le taba e ’ngoe esele. Joaloka linthong tsohle tse ling bophelong, re lokela ho lumella Lentsoe la Molimo hore e be lona le re tataisang. (Pesaleme ea 119:105) Ho leka-lekana le hona ke habohlokoa.—Bafilipi 4:5.

Ka sebele e ka ba ho sa utloahaleng hore motho a re sehlopha sa mali seo a oelang ho sona ke sona se etsang hore a hlōlehe ho lokisa mefokolo eo a nang le eona bothong ba hae. Ho sa tsotellehe mofuta oa liphatsa tsa bona tsa lefutso, Bakreste ba lokela ho tsoela pele ho ’na ba bōpa botho ba bona hore bo bonahatse litekanyetso tsa Jehova le Jesu ka hohle kamoo ba ka khonang.—Baefese 5:1.

Ho ekelletsa moo, Bakreste ba leka ka matla ho nka batho ba bang kamoo Jehova a ba nkang kateng. “Molimo ha a leeme.” (Liketso 10:34, 35) Jehova o amohela batho ba mefuta eohle ka thabo. Kahoo, e ka ba ho sa utloahaleng, ebile e se tsela ea Bokreste, ho koekoetla kapa ho qoba ho ba le batho ba bang hobane feela mali a bona e le a sehlopha se seng. E ne e tla ba ho tšoanang haeba e mong a ne a ka ea ikamahanya feela le ba sehlopha sa mali “se lumellanang le sa hae.” Bibele ea lemosa: “Haeba le tsoela pele ho bontša leeme, le etsa sebe.”—Jakobo 2:9.

Ha saense le theknoloji li ntse li hatela pele, ho ba le lintho tse ngata tse sibolloang hammoho le likhopolo-taba tse thehoang mabapi le ’mele oa motho. Lintho tsena ka tloaelo li hapa thahasello. Ho ntse ho le joalo, e tla ba hantle ha Bakreste ba lumella Bibele—eseng menahano ea batho—hore e tataise mehopolo ea bona. Likarolong tsohle tsa bophelo, ho hlokahala hore Bakreste ba ‘nepisise lintho tsohle’ ’me ba “tšoarelle ka tieo ho se setle.”—1 Bathesalonika 5:21.

Haeba u rata ho fumana boitsebiso bo eketsehileng kapa ho ba le motho ea u etelang ho u khannela thuto ea lehae ea Bibele e sa lefelloeng, ka kōpo ngola ’me u romelle lebitso la hao le aterese ea hao ea lapeng ho Lipaki Tsa Jehova, Private Bag X2067, Krugersdorp, 1740, South Africa, kapa atereseng e loketseng ho tse thathamisitsoeng leqepheng la 5.