Bibele ea Bedell—Bohato ba ho Thusa Batho ho Utloisisa Bibele

HA William Bedell, e leng moruti oa Monyesemane a ea Ireland ka 1627, o ile a fumana boemo bo makatsang. Ireland, e leng naha eo baahi ba eona ba bangata e leng Mak’hatholike, e ne e busoa ke Brithani ea Boprostanta. Bo-raliphetoho ba Maprostanta ba ne ba se ba fetoletse Bibele ka lipuo tsohle tse buuoang Europe. Empa ho ne ho bonahala ho se le ea mong ea thahasellang ho e fetolela ka Seaerishe.

Bedell o ne a e-na le maikutlo a matla a hore Maaerishe “ha aa lokela ho tingoa tsebo ea lentsoe la Molimo ho fihlela a ka ithuta Senyesemane.” O ile a qala ho fetolela Bibele ka Seaerishe. Empa a hanyetsoa ka mabifi, haholo-holo ke Maprostanta. Ke hobane’ng a ne a etsa joalo?

BATHO BA THIBELOA HO BUA SEAERISHE

Bedell o ile a nka hore o tlameha ho ithuta Seaerishe. O ile a khothalletsa liithuti ho bua Seaerishe ha e e-ba e mong oa ba ka holimo-limo Trinity College e Dublin le nakong eo e leng mobishopo oa Kilmore. Ha e le hantle, ha Mofumahali Elizabeth I oa Engelane a theha Trinity College, sepheo sa hae e ne e le hore ho rupeloe baruti ba neng ba ka ruta bafo ba hae Bibele ka leleme leo ba le antseng letsoeleng. Bedell o ile a leka ho phethahatsa seo.

Sebakeng se tlas’a taolo ea mobishopo oa Kilmore, boholo ba batho bo ne bo bua Seaerishe. Kahoo, Bedell o ile a phehella hore ho be le baruti ba buang Seaerishe. O ile a etsa boipiletso ba hae tumellanong le mantsoe a moapostola Pauluse a ho 1 Bakorinthe 14:19 ha a re: “Ka phuthehong nka mpa ka bua mantsoe a mahlano ka kelello ea ka, e le hore hape nka ruta ba bang ka molomo, ho e-na le mantsoe a likete tse leshome ka leleme lesele,” e leng ka puo eo batho ba sa e utloisiseng hantle.

Empa ba boholong ba ile ba leka kahohle ho mo thibela. Bo-rahistori ba re batho ba bang ba ile ba re ho sebelisoa ha Seaerishe ho “kotsi Naheng” ’me ba bang ba re “ho khahlanong le merero ea ’Muso.” Ba bang ba ile ba re ho molemong oa naha ea Engelane hore ebe batho ba buang Seaerishe ba lula ba se na tsebo. Ha e le hantle, ho ile ha etsoa melao e neng e re Maaerishe a tlohele puo ea ’ona le meetlo ebe a ithuta Senyesemane ’me a latele mekhoa ea Manyesemane.

BEDELL O FETOLELA BIBELE

Bedell ha aa ka a tšosoa ke maikutlo ao a hatellang. Mathoasong a lilemo tsa bo-1630, o ile a qala ho fetolella Bibele e neng e sa tsoa hatisoa ea Senyesemane (King James Version ea 1611) Seaerisheng. O ne a batla ho fetolela Bibele eo batho ba bangata ba neng ba tla khona ho e utloisisa. O ile a ba le maikutlo a matla a hore batho ba futsanehileng ba ke ke ba khona ho etsa lipatlisiso Bibeleng e le hore ba fumane tsela e eang bophelong bo sa feleng hafeela ba ntse ba sa khone ho ipalla eona.—Johanne 17:3.

Bedell hase eena oa pele ea ileng a ba le maikutlo a joalo. Lilemong tse ka bang 30 pele ho moo, mobishopo ea bitsoang William Daniel, o ile a bona kamoo ho neng ho le thata kateng hore batho ba ithute seo Bibele e se rutang ha ba e bala ka puo eo ba sa e tsebeng. Daniel o ne a fetoletse Mangolo a Segerike a Bakreste ka Seaerishe. Eaba Bedell o fetolela Mangolo a Seheberu. Bibele ea Bedell e kopantse phetolelo ea hae le ea pejana ea William Daniel. Kahoo, Bibele ea Bedell—e leng Bibele ea pele ea Seaerishe e feletseng—e bile eona feela Bibele ea Seaerishe ka lilemo tse 300 tse latelang.

Bedell eo e neng e le setsebi sa Seheberu, o ile a kōpa banna ba babeli bao Seaerishe e leng puo eo ba e antseng letsoeleng hore ba mo thuse ho fetolela Bibele ho tloha Senyesemaneng ho ea Seaerisheng. Ha ba ntse ba tsoela pele, Bedell, hammoho le banna ba seng bakae ba neng ba mo thusa, ba ile ba hlahloba ka hloko temana e ’ngoe le e ’ngoe le ho e lokisa. Ba ile ba etsa lipatlisiso phetolelong ea Setaliana ea setsebi sa thuto ea bolumeli sa Switzerland se bitsoang Giovanni Diodati, hammoho le ho Greek Septuagint le Bibeleng ea khale ea Seheberu e ngotsoeng ka letsoho.

Sehlopha sena se ile sa latela mohlala oa bafetoleli ba King James Version (bao ho ka etsahalang hore Bedell o ne a tseba ba bangata ba bona) ’me sa kenya lebitso la Molimo libakeng tse ngata ka Bibeleng. Ka mohlala, ho Exoda 6:3 se ile sa fetolela lebitso la Molimo e le “Iehovah.” Buka ea pele e ngotsoeng ka letsoho ea Bedell e bolokiloe Laebraring ea Marsh e Dublin, Ireland.—Sheba lebokose le reng “Bedell o Hopoloa ka Mosebetsi oa Hae o Motle.”

BIBLE EA BEDELL E QETELLA E HATISITSOE

Bedell o ile a qeta ho fetolela Bibele ea hae hoo e ka bang ka 1640. Empa o ne a sitoa ho e hatisa hang-hang. Hobane’ng? O ne a ntse a hanyetsoa ka matla. Banyefoli ba ne ba eisa mofetoleli oa Bedell ea ka sehloohong, e le hore batho ba se ke ba tšepa litaba tseo a li fetoletseng. Ka lonya ba ile ba ba ba etsa hore a tšoaroe ’me a koalloe teronkong. Ho phaella moo, Bedell o ile a iphumana a keneletse ntoeng e mahlo-mafubelu ea borabele bo khahlanong le Senyesemane e ileng ea loana ka 1641. Maaerishe a moo a ile a sireletsa Bedell ka nako e itseng le hoja e le Monyesemane kaha a ile a elelloa hore o amehile ka ’ona e le kannete. Leha ho le joalo, masole a marabele a ile a qetella a mo koaletse teronkong tlas’a maemo a mabe haholo. Boemo bona bo ile ba etsa hore a shoe a sa le monyenyane ka 1642. O ile a shoa pele phetolelo ea hae ea Bibele e hatisoa.

Mosebetsi oa Bedell oa phetolelo e ile ea batla e e-ba oa lefeela ha ntlo ea hae e ne e phenyekolloa e bile e senngoa. Ka lehlohonolo motsoalle oa hae oa hlooho ea khomo o ile a khona ho balehisa litokomane tsohle tseo a li fetoletseng. Ha nako e ntse e-ea, li ile tsa fihla matsohong a Narcissus Marsh, eo hamorao e ileng ea e-ba moarekabishopo oa Armagh le moeta-pele oa Kereke ea Ireland. Rasaense ea bitsoang Robert Boyle o ile a mo tšehetsa ka lichelete ’me a ba le sebete sa ho hatisa Bibele ea Bedell ka 1685.

TSOELO-PELE E NYENYANE EMPA E LE E IKHETHANG

Hase linaha tsohle tse ileng tsa nka Bibele ea Bedell e le ea bohlokoa. Ho ntse ho le joalo, e bile bohato bo bonyenyane empa e le ba bohlokoa e le hore batho ba buang Seaerishe ba lulang Ireland, Scotland le libakeng tse ling, ba utloisise Bibele hamolemo. Ba ne ba ka ithuta ka Molimo ha ba bala Bibele ka puo ea habo bona.—Matheu 5:3, 6.

Bibele ea Bedell e ’nile ea thusa batho ba ratang ’nete hore ba bale Lentsoe la Molimo ho fihlela mehleng ea kajeno. Motho e mong ea buang Seaerishe, ea sa tsoa ithuta Bibele o re: “Ha re bala Bibele ea Bedell, re ile ra utloa Lentsoe la Molimo ka puo eo re e antseng letsoeleng. Bibele ena e nthusitse hammoho le lelapa la ka hore re ithute linnete tse babatsehang tse ka Bibeleng.”