Na Mekete ea Kotulo e Khahlisa Molimo?

LITHOLOANA tse lutlisang mathe, meroho e monate le mangata a lijo-thollo tse atlehileng tse entsoeng setha, ke pono e khahlang. Nakong ea kotulo lialetare le lifala tsa likereke tsa Engelane li khaba ka lintho tse joalo. Joaloka libakeng tse ling, mekete e mengata Europe e tšoaea ho qala le ho fela ha nako ea kotulo.

Ba iphelisang ka ho lema ba thabela lijalo ka ho khetheha. Ka sebele, Molimo o ile a khothalletsa sechaba sa boholo-holo sa Iseraele hore se keteke mekete e meraro ea selemo le selemo e neng e amana le kotulo. Mathoasong a nako ea selemo, nakong ea Mokete oa Mahobe a se nang Litomoso, Baiseraele ba ne ba tlisetsa Molimo ngata ea litholoana tsa pele tsa kotulo ea harese. Ka Mokete oa Libeke (kapa, Pentekonta), ha nako ea selemo e ella bofelong, ba ne ba nyehela mahobe a entsoeng ka litholoana tsa pele tsa kotulo ea koro. Ka hoetla ho ne ho e-ba le Mokete oa Kotulo, o neng o tšoaea ho fela ha selemo sa Baiseraele sa temo. (Exoda 23:14-17) Mekete ena e ne e le “liphutheho tse halalelang” le linako tsa thabo.—Levitike 23:2; Deuteronoma 16:16.

Joale ho thoe’ng ka mekete ea kajeno ea kotulo? Na e khahlisa Molimo?

Metsoako ea Bohetene

A tšoentsoe ke tsela eo mokete oa ha habo oa nako ea kotulo o etsoang ka eona le ke botahoa bo amanang le mokete oo, ka 1843 moruti oa Chache oa Cornwall, Engelane, o ile a etsa qeto ea ho tsosolosa moetlo oa boholo-holo oa kotulo. O ile a nka tse ling tsa lijo-thollo tse kotutsoeng pele ’me a etsa sakaramente bakeng sa kereke ea hae. Ka ho etsa joalo, o ile a ntšetsa pele mokete oa Lammas—mokete oa “Bokreste” oo ba bang ba reng o simoloha borapeling ba boholo-holo ba Lugh, molimo oa Macelt.a Kahoo, mokete oa kotulo oa kajeno oa Machache o simolohile boheteneng.

Ho thoe’ng ka mekete e meng e etsoang qetellong ea nako ea kotulo? Ho ea ka Encyclopædia Britannica, meetlo e mengata e hlokomelehang meketeng ena e simoloha “tumelong ea hore [lijo-thollo] li na le moea kapa hore lijo-thollo li na le ’mè oa tsona.” Libakeng tse ling lihoai li ne li lumela hore moea o lula ngateng ea ho qetela ea lijo-thollo tse kotuloang. E le ho leleka moea oo, li ne li pola ho ntša lijo-thollo tseo. Sebakeng se seng ba ne ba loha makhasi a lijo-thollo ho etsa “popi ea thollo” eo ba e bolokang bakeng sa “lehlohonolo” ho fihlela ha ho jaloa peō hape selemong se tlang. Joale ba lema liqoapi tsa lijo-thollo tseo ka tšepo ea hore sena se tla hlohonolofatsa lijalo tse ncha.

Litšōmo tse ling li amahanya nako ea kotulo le borapeli ba molimo oa Bababylona, Tammuze, molekane oa molimotsana oa pelehi, Ishtare. Ho khaola hlooho e butsoitseng ea sejo-thollo ho ne ho bapisoa le ho shoa ha Tammuze pele ho nako. Litšōmo tse ling tsona li bile li amahanya nako ea kotulo le mahlabelo a batho—mokhoa o hloiloeng ke Jehova Molimo.—Levitike 20:2; Jeremia 7:30, 31.

Pono ea Molimo ke Efe?

Tsela eo Molimo a neng a sebelisana le Iseraele ea boholo-holo ka eona e senola ka ho hlaka hore Jehova, ’Mōpi le Mohloli oa bophelo, o ne a batla hore barapeli ba hae ba inehele ho eena a a le mong. (Pesaleme ea 36:9; Nahume 1:2) Mehleng ea moprofeta Ezekiele, tloaelo ea ho llela molimo Tammuze e ne e le ‘manyala a maholo’ mahlong a Jehova. Thuto ena, hammoho le tse ling tsa bohata tsa bolumeli, li ile tsa etsa hore Molimo a ikoale litsebe bakeng sa lithapelo tsa barapeli bao ba bohata.—Ezekiele 8:6, 13, 14, 18.

Bapisa sena le seo Jehova Molimo a ileng a laela Baiseraele hore ba se boloke mabapi le kotulo. Moketeng oa Kotulo, Baiseraele ba ne ba e-ba le kopano e hlophisitsoeng eo ho eona ba bacha le ba hōlileng, barui le mafutsana, ba neng ba lula liahelong tsa nakoana tse neng li khabisoa ka makhasi a matenya a lifate tse ntle. Ena e ne e le nako ea thabo e khōlō ho bona, empa e ne e boetse e le nako ea hore ba ikhopotse topollo eo Molimo a ileng a e etsetsa baholo-holo ba bona nakong ea ha ba ne ba Falla Egepeta.—Levitike 23:40-43.

Nakong ea mekete ea Baiseraele, linyehelo li ne li etsetsoa Jehova, Molimo a le mong oa ’nete. (Deuteronoma 8:10-20) Ha e le tabeng ea se boletsoeng ka holimo ea ho lumela hore lijalo li na le moea, ha ho moo Bibele e reng lintho tse kotutsoeng, tse kang mangata a koro, li na le moea.b ’Me Mangolo a bontša ka ho hlaka hore litšoantšo ha li phele, ha li khone ho bua, ho bona, ho utloa, ho fofonela, ho ama kapa ho thusa barapeli ba tsona ka tsela leha e le efe.—Pesaleme ea 115:5-8; Baroma 1:23-25.

Kajeno Bakreste ha ba tlas’a selekane sa Molao seo Molimo a neng a se thehile le sechaba sa boholo-holo sa Iseraele. Ka sebele, Molimo ‘o se tlositse tseleng ka ho se otlella thupeng ea tlhokofatso ea Jesu.’ (Bakolose 2:13, 14) Bahlanka ba kajeno ba Jehova ba phela ka “molao oa Kreste” ’me ka kananelo ba arabela ho sohle seo Molimo a fanang ka sona.—Bagalata 6:2.

Moapostola Pauluse o ile a bolela ka ho hlaka hore mekete ea Sejuda e ne e le “seriti sa lintho tse tlang ho tla,” a phaella ka hore, “empa ntho ea sebele ke ea Kreste.” (Bakolose 2:16, 17) Ka lebaka leo, Bakreste ba ’nete ba amohela monahano oa Mangolo: “Lintho tseo lichaba li li etsang sehlabelo li li hlabela bademona, eseng Molimo . . . Le ke ke la ba ba noang senoelo sa Jehova le senoelo sa bademona.” (1 Bakorinthe 10:20, 21) Ho feta moo, Bakreste ba mamela molao-taelo o reng ba “khaotse ho ama ntho e sa hloekang.” Na mekete ea kotulo ea moo u lulang teng e na le khopolo ea bohetene kapa ea bolumeli ba bohata? Haeba ho joalo, Bakreste ba ’nete ba ka qoba ho se khahlise Jehova ka ho hana ho itsoakanya ka tsela leha e le efe le borapeli bo silafetseng joalo.—2 Bakorinthe 6:17.

Ha ngoana ea nang le kananelo a fuoa mpho ke ntate oa hae, o leboha mang? Na o leboha motho osele kapa o leboha motsoali oa hae? Ka thapelo e tlohang botebong ba pelo, barapeli ba Molimo ba leboha Jehova, Ntate oa bona oa leholimo letsatsi le leng le le leng bakeng sa ho fana ha hae ka seatla se bulehileng.—2 Bakorinthe 6:18; 1 Bathesalonika 5:17, 18.

[Mongolo o botlaaseng ba leqephe]