Je! Wewe Huona Ugumu Kufanya Maamuzi

“Je! unalipenda? Nilinunue?” akauliza Flora, akionyesha koti jeusi lililoshonwa vizuri alilokuwa akilijaribu. “Nalipenda,” akasema Anna rafikiye, “lakini uchaguzi ni wako.” Kwa kudhoofishwa na kusitasita, Flora akalirudisha koti kwenye kining’inizio na kutoka dukani.

Tangu warudi nyumbani hazikuwa zimepita dakika 15 wakati Flora alipotamka hivi, “Ningalipaswa kuwa nilinunua koti lile!” Wakarudi kwenye duka asubuhi yake, lakini ikawa ni kuchelewa mno. Koti halikuwapo—likiwa limeuziwa mtu mwingine.

UNAPOKABILIWA na uamuzi wa kibinafsi, je! wewe hung’ang’ana kwa shida, kuahirisha, na mwishowe kumwuliza mtu mwingine akuamulie? Na baada ya uamuzi kufanywa, je! wewe huzidi kujiuliza kama uchaguzi tofauti ndio ungefaa zaidi? Ikiwa ndivyo, yawezekana unaelewa kisa cha Flora kilicho juu. Wajua jinsi kufanya uamuzi kunavyoweza kuwa jambo gumu.

Hata hivyo, unaweza kujifunza kufanya maamuzi kwa urahisi na upendezi mwingi zaidi. Jinsi gani?

Punguza Mfadhaiko Wako

Unapong’ang’ana na uamuzi, je! wewe hufadhaika juu ya kufanya uchaguzi unaofaa, kama kwamba ni mojawapo tu la mambo ya kuchaguliwa lingefaulu? Ikiwa ndivyo, utafurahi kujua kwamba ni mara chache hilo linakuwa lazima. Kitabu Overcoming Indecisiveness, cha Dakt. Theodore Isaac Rubin, hutaja hivi: “Kwa ujumla sikuzote mfanya uamuzi na wala si mojawapo uchaguzi ndiye hufanya uamuzi ufaulu. . . . Kushindwa kwa uamuzi kwahusiana kidogo au hakuhusiani kamwe na uchaguzi. Kushindwa hutokana moja kwa moja na hulingana na kukosa kujitoa mhanga.”

Ndiyo, katika visa vilivyo vingi, jingine la mambo ya kuchaguliwa laweza kufaulu likifuatiwa bila kuacha. Kwa hiyo tegemeza kwa moyo wote uamuzi uliokwisha fanywa. Hilo litapunguza wasiwasi mwingi unaoshirikishwa na kufanya uamuzi.

Lakini unaweza kuufanyaje uamuzi huo kihalisi?

Fikiri kwa Mpango

Hilo ni jambo la maana, hasa ikiwa unashughulika na uamuzi unaohusisha mambo ya muda mrefu: kununua kitu kikubwa; kuchagua nyumba, kazi ya maisha, mwenzi wa ndoa. Kataa mwelekeo wowote wa kuruhusu akili yako iruke-ruke kwa hangaiko kutoka wazo moja hadi jingine. Kwanza, kusanya mambo ya hakika unayohitaji. Kisha, kwenye karatasi, orodhesha mambo unayoweza kuchagua. Twaa kila jambo, na kuorodhesha faida na hasara yayo , ukilinganisha hayo na mahitaji yako. Ikiwa unajijua mwenyewe—mapendeleo yako ya kibinafsi, thamani, mambo ya kutangulizwa, imara, na udhaifu mbalimbali—uko katika hali ya kuona ni jambo gani la kuchaguliwa linalotosheleza mahitaji yako yaliyo makubwa zaidi.

Isipokuwa uwe unatakiwa kuamua mara moja, tumia wakati uruhusu maono yako ya kikweli yajitokeze. Kuharakisha hatua hiyo kutabana tu uwezo wako wa kufanya uamuzi. Kwa kweli, kutumia siku kadhaa, majuma, au hata miezi ukifikiria kila la mambo ya kuchaguliwa, moja moja kwa wakati mmoja, kwaweza kufurahisha. Dakt. Harold H. Bloomfield asema hivi: “Watu wengi hufikiria mfadhaiko, hangaiko, na wasiwasi haviepukiki maadamu wanang’ang’ana na tatizo au uamuzi.” Lakini si lazima uahirishe furaha hadi uamuzi ufikiwe. Unaweza kuchagua kufurahia hatua yenyewe ya kufanya uamuzi. Ni sehemu ya maisha yenye kutokeza kipingamizi na yenye kuthawabisha.

‘Lakini Ningali Nimevurugika!’

Vipi ikiwa, baada ya kufikiria kwa mpango mambo unayopaswa kuchagua kati yake, ungali unasitasita? Unaweza kufanya nini? Je! unapaswa kutafuta msaada kutoka kwa rafiki?

Watu wengine, wakiwa bila ya uhakika, sikuzote hutaka wengine wawaamulie. Bila shaka, ikiwa unashughulika na jambo linalotaka zaidi ya maarifa na ujuzi wako, basi kutafuta kwako ushauri wa mtu anayestahili kusingekuwa ni kuepa daraka. Wale ambao kwa kufanikiwa wamefanya maamuzi yanayofanana na lile lako huenda wakadokeza mambo mengine yanayoweza kuchaguliwa na habari za hakika za ziada ili kukusaidia. (Mithali 15:22) Hata hivyo, mtu ambaye unatafuta msaada wake atachukua ombi lako kwa uzito zaidi ikiwa kwanza umekwisha yafikiria-fikiria mambo kulingana na uwezo wako wote.

Ikiwa kufanya uchaguzi wa mwisho ni jambo gumu, kumbuka kwamba kufanya uamuzi karibu sikuzote hutia ndani kuwa tayari kupata hasara. Ikiwa unaogopa kufanya uchaguzi hadi uwe na uhakika kabisa utafaulu, utaendelea kusitasita, kwa maana maamuzi mengi hutia ndani hali ya kutokuwa na hakika na ni lazima yafanywe kwa kutegemea uwezekano. (Mhubiri 11:4) Katika visa vilivyo vingi, hakuna jambo lolote moja lile lililo na kila faida. Hata ufanye uchaguzi gani, kutakuwako jambo la kudhabihu. Kwa hiyo fanya uchaguzi ambao yaelekea ndio bora zaidi, na . . .

Tegemeza Uamuzi Wako!

Kataa kishawishi cha kutilia shaka uamuzi wako ukiisha fanywa. Kumbuka, kila mara unapofikiri akilini ‘labda ningalipaswa,’ unajinyang’anya nguvu ambazo zingeweza kutumiwa kutegemeza uamuzi wako na kuufanya ufaulu. Kwa hiyo usiendelee kutazama nyuma, ukishangaa jinsi mambo yangeweza kuwa kama ungalifanya uchaguzi tofauti. Isipokuwa utokee ushuhuda ulio wazi unaothibitisha wapaswa ubadili akili, achilia mbali maoni yako yaliyokataliwa. Tia nguvu zako kwenye uamuzi wako.

Katika kufanya muhtasari: Fikiria kwa mpango, chagua jambo litakaloelekea zaidi kufaulu, na tegemeza uamuzi huo kwa moyo wote. Ni jambo lisiloepukika kwamba, baadhi ya maamuzi yako yatakuwa mazuri kuliko mengine. Hata hivyo, uwezo na uhakika wako utaongezeka ukubalipo daraka la kufanya na kutegemeza maamuzi ya kibinafsi.

[Sanduku katika ukurasa wa 27]

BAADHI YA HATUA ZA MSINGI ZA KUFANYA UAMUZI

1: Kuorodhesha na kuchunguza uwezekano wote, mambo, au uchaguzi unaohusika katika suala hilo

2: Kuendeleza maono na mawazo bila kuyazuia juu ya kila uchaguzi uwezekanao

3. Kulinganisha mambo mbalimbali ya kuchaguliwa na mambo ya kutangulizwa yaliyokwisha imarishwa

4. Kufikia mkataa kwa kufanya uchaguzi mmoja na kuanza kutupilia mbali ule ambao haukuchaguliwa

5. Kuweka maono, mawazo, wakati, na nguvu na kukamilisha utupiliaji mbali wa mambo ya kuchaguliwa ambayo hayakutumiwa

6. Kugeuza uamuzi huo kuwa kitendo chenye tazamio zuri