LYASI LYA KUSAMBILILA LYA 34
LWIMBO 107 Leeza I Mufuano wa Ntono
Vya Kubalangilila Ntono ni Luse Baalia Baakikita Lizambi
“Leeza kupitila buwame bwakue ali mukwezia kukutungulula evi ufikiile kulapila.”—BAR. 2:4, NWT.
KIKATA KIINE
Tuli kumona bakote vibapalile kukita evi kubakwasia baalia bali bakita lizambi likata.
1. Ni kiki kili kyakitika ku bantu bange bali bakita lizambi likata?
NGA vitwaakisambilila mu lyasi lyaakipita, Paulo waakipeele kilonghaano kya Korinto malaizio a kukonka palua olia mwalalume waakitile lizambi likata. Ozo mwalalume taalapiile, pa kako waafumiiziwe mu kilonghaano. Anzia evio, nga evelia vilandile lilembo limaniine mutue wa lyasi lyetu, bantu bange baalia bali bakita lizambi likata kunti bakwasiiwa. Kunti batungululua evi bafikiile kulapila. (Bar. 2:4) Bakote kunti babakwasia syani babo bantu evi bafikiile kulapila?
2-3. Ni kiki kitupalile kukita kine twamana nangue lupua ao nkazi netu waakikita lizambi likata, kabili juu ya ki?
2 Kine bakote te bamanine nangue muntu waakikita lizambi likata, tebavinda kumukwasia. Ni kiki kitupalile kukita kine twamana nangue lupua ao nkazi netu waakikita lizambi likata, lelia lili kulengia pange afumiiwe mu kilonghaano? Kya kwanza, tupalile kumusonsezia ozo lupua ao nkazi aye ababwile bakote evi bamukwasie.—Is. 1:18; Miil Bat. 20:28; 1 Pet. 5:2.
3 Ale kine ozo muntu waakikita kilubo wakaana kubabwila bakote? Kine i evio, tupalile kuya kubabwila bakote evi bakabe kumukwasia mu nzila ipalile. Kekio i kintu kya ntono kitupalile kukita pantu te tutonene kumuzezia lupua ao nkazi wetu. Kine muntu olia waakikita lizambi watwalilila mu lwendo lwakue lubipile, wakaba kukila kwinoona burafiki bwakue pamo ni Yehova. Kabili, kunti wainoona lulumbi ao sifa ya kilonghaano. Pa kako, ata sie kine kunti kyakola kukita evio, tupalile kuya kubabwila bakote pantu tumutonene Yehova pamo ni ozo lupua ao nkazi waakikita lizambi likata.—Malum. 27:14.
BAKOTE BALI BABAKWASIA SYANI BAALIA BAAKIKITA LIZAMBI LIKATA?
4. Bakote bapalile kwikwinda kukita ki musita ubali mukumukwasia muntu olia waakikita lizambi likata?
4 Mu kilonghaano, kine muntu umo wakita lizambi likata, bakote bali basaakula bakote batatu pakati kabo, baalia bali ni buvinde, baaluke kabungue ka kulanzyania nakue.a Babo balalume bapalile kuya bali ni kiasi, kabili baikefiizie. Musita ubali kuya baikwinda kumukwasia muntu evi afikiile kulapila, bapalile kuya bainikile nangue te bapalile kumupatikizia aaluluke. (Mal Miz. 30:19) Bakote bapalile kuya bainikile nangue te kila muntu ali wafikiila kulapila nga evelia vyaakitile Likolo Daudi. (2 Sam. 12:13) Bange kunti basaakula kukaana kukonka masoke akue Yehova. (Kut. 4:6-8) Anzia evio, kintu kikata kipalile kukita bakote ni keki: kumukwasia olia waakikita kilubo evi afikiile kulapila. Ni mafunde ki ali abakwasia bakote musita ubali mukumukwasia olia waakikita kilubo?
5. Musita ubali mukumukwasia olia waakikita kilubo, bakote bapalile kuya balangulukile musoko ki? (2 Timoteo 2:24-26) (Mona ni foto.)
5 Bakote bapalile kumumona olia waakikita kilubo kuya wali nga mukooko wa mana azezele. (Luk. 15:4, 6) Pa kako, musita ubali mukumukwasia, te bapalile kulanda nakue basasile, ao kumukitila mu nzila isili ya buwame. Bakote te bapalile kutontonkania sie nangue bapalile kupeleela sie pa kumwipuzia muntu bipuzio ni kumana mpunda viili. Inzi, bapalile kulangilila mibele ili mu lilembo lya 2 Timoteo 2:24-26. (Soma.) Musita bakote lubali mukwikwinda evi bakumie mutima wa muntu akitile lizambi, bapalile kutwalilila kuya bafuukile, kabili balangiliile buwame.
Nga evelia vyaali vyakita basungi ba mu nsita ya kale, bakote bali bakita kyonse kibali kuvinda evi kumukwasia mukooko azezele (Mona lifungu lya 5)
6. Bakote bapalile kukeba syani butunguluzi bwakue Yehova ntanzi ya kuya kusaakaana ni muntu olia waakikita lizambi likata? (Baroma 2:4)
6 Bakote bapalilenke kukeba butunguluzi bwakue Yehova. Bapalile kwikwinda kumupala Yehova mu byonse bibali kumukitila muntu akitile lizambi, ni koku balangulukile milandu yakue Paulo ilandile nangue: “Leeza kupitila buwame bwakue ali mukwezia kukutungulula evi ufikiile kulapila.” (Soma Baroma 2:4.) Bakote bapalile kuya balangulukile nangue, kya kwanza bene ni basungi bali pensina butunguluzi bwakue Kristu. (Is. 11:3, 4; Mat. 18:18-20) Ntanzi ya kusaakaana ni muntu olia waakikita lizambi, bakote bali mu kako kabungue bapalile kupepanke kuli Yehova evi bavinde kumukwasia olia waakikita lizambi afikiile kulapila. Bapalile kukebulula mpunda mu Malembo ni mu mpapulo yetu. Kabili, bapalile kupepa kuli Yehova evi abakwasie kumunvua muntu ni kwinika aali viili. Babo bakote bapalile kutontonkania palua bintu belia byaakimulengia pange ozo muntu atontonkanie mu ezio nzila ni kuponena mu lizambi.—Tus Maf. 20:5.
7-8. Bakote kunti bapala syani mibele yakue Yehova ya kupembelela musita ubali mukumukwasia olia waakikita kilubo?
7 Bakote bapalile kupala mibele ya kupembelela yakue Yehova. Bapalile kuya balangulukile Yehova vyabanga wabakitila baalia babanga bakita mazambi mu nsita ya kale. Kwa mufuano, Yehova waamulangiliile Kaini mibele ya kupembelela. Waamubwilile kelia kyakaba kumupata kine taalulukile, kabili waamulandile nangue kine wanakila, wakaba kupaalua. (Kut. 4:6, 7) Yehova waamutumine kabika Natani evi aye amusoke Daudi. Natani waabombiizie mufuano olia waamukwasiizie Daudi afikiile kulapila. (2 Sam. 12:1-7) Kabili, Yehova ‘waatwaliliile kutuma’ ba kabika “mara ingi,” ku Baisraeli musita ubaandilue kumunakila. (Yer. 7:24, 25) Taali wapembelela bantu bakue balapilenke ntanzi ya kubakwasia. Inzi, wene i abanga wali wa kwanza kubasoka evi balapile.
8 Bakote bali bakonka mufuano wakue Yehova musita ubali baikwinda kumukwasia olia waakikita lizambi likata. Nga vilandile 2 Timoteo 4:2, bali babakitila “mu muteekatima.” Pa kako, lyonse mukote apalile kuya wateekameene ni kulangilila mibele ya kupembelela evi kumukwasia olia akitile lizambi afikiile kutona kukita biweme. Kine mukote wasasa ao wafipua, olia waakikita lizambi kunti wakaana kutwilizia masoke ni kukaana kulapila.”
9-10. Bakote kunti bamukwasia syani olia akitile lizambi atontonkanie palua lwendo lwakue?
9 Bakote bapalile kukeba bintu byaakilengia muntu afikiile kukita lizambi likata. Kwa mufuano, eba ozu Mukristu waakiba waya watopa bukebuke pantu waakiba wapuulula kukita lisambililo lya bunke lya Bibilia ni kusimikila? Eba, waakiba wasyapepa sie limo-limo ao pa muulu-muulu? Ao eba, waakiba walekeleele nkulu ibipile iye yamutungulula? Ni bani baakiba wapisia musita pamo nabo? Kabili, waakiba waisansamusia mu nzila ki? Kusaakula bebio bintu kwaakimusonsezia aaluke ni mawazo a syani, kabili atone sana kukita ki? Eba, ozo muntu enikile bintu byaakikita vibyaakimulengia Yehova, Baba wakue eyunvue?
10 Kupitila kumwipuzia bipuzio bya mana olia waakikita lizambi, inzi bila kumwingilila mu bintu byakue bya bunke, bakote kunti bamukula mu buwame ni kumukwasia atontonkanie palua lwendo lwakue. (Tus Maf. 20:5) Kukila pa kako, nga vyaakitile Natani kuli Daudi, bakote kunti babombia mifuano, evi kumukwasia olia waakikita kilubo atontonkanie ni kumona vili kubipa kwa bikitua byakue. Musita ubali kwikala nakue lya kwanza, pange ozo muntu kunti wanuuna kakiine palua lwendo lubipile lwaakikonka, kabili pange kunti walapila penka papo.
11. Yesu waabakitiile syani ba mazambi?
11 Bakote bapalile kwikwinda kumupala Yesu. Yesu waamukwasiizie Sauli kupitila kumwipuzia kipuzio kya mulangue. Waamwipuziizie evi: ‘Sauli, Sauli, ale kyuli wanghemiizia evi ni kiki?’ Kupitila kekio kipuzio, Yesu waamukwasiizie Sauli enike nangue belia byabanga wakita byaali byabipile. (Miil Bat. 9:3-6) Kabili, ni palua ‘olia mwanakazi Yezebeli,’ Yesu waalandile evi: “Naamusiliile musita wa kulapila.”—Nfy. 2:20, 21.
12-13. Bakote kunti bamupeela syani olia waakikita kilubo musita wa kulapila? (Mona ni foto.)
12 Evi kumupala Yesu, bakote te bapalile kupingula lubilo-lubilo nangue olia waakikita lizambi tatonene kwalulula mawazo ni bikitua byakue. Bamo kunti balapila musita bakote lubaikala nabo lya kwanza sie, inzi bange kunti kyalomba kwikala nabo mara ingi. Pa kako, bakote kunti bapanga kwikala mara ingi ni muntu olia waakikita lizambi. Pange kisia kwikala nakue lya kwanza, wene kunti watendeka kutontonkania sana palua belia bibaakimwana. Pange kunti walangilila mibele ya kwikeefia ni kumulomba Yehova amweleele lizambi lyakue. (Malum. 32:5; 38:18) Pa kako, lubakaba kwikala nakue lwendo lunge, pange kunti waalulula aali yakue kupusana ni vyaakikita lubaakikala nakue lya kwanza.
13 Evi kumutungulula muntu olia waakikita lizambi afikiile kulapila, bakote bapalile kwibiika pa fwasi yakue ni kumulangilila buwame. Bapalile kupepa kuli Yehova evi apaale kwikwinda kwabo ni kuswapila nangue ozo Mukristu wakaba kwibweziamo mano ni kulapila.—2 Tim. 2:25, 26.
Bakote kunti baikala mara ingi pamo ni olia waakikita kilubo evi kumupeela musita wa kulapila (Mona lifungu lya 12)
14. Kine olia waakikita lizambi walapila nani apalile kupeelua bulumba,kabili juu ya ki?
14 Kine olia waakikita lizambi walapila, kekio kili kuleta nsansa ikata! (Luk. 15:7, 10) Nani apalile kupeelua bulumba? Eba, ni bakote? Mona vyaalembele mutumua Paulo palua bantu ba mazambi: “[Pange] Leeza wakabapeela musita wa kulapila.” (2 Tim. 2:25) Pa kako, Yehova, i ali wamukwasia Mukristu alulule mawazo ni aali yakue, apana muntu unge. Paulo walondolola bintu biweme bili byakitika kisia muntu kulapila. Ozo muntu kunti wakila kwaluka ni kumana kusili na kilubo palua kisinka kya Bibilia. Mano akue aweme ali kubwela, kabili kunti wavinda kwepa miteo yakue Sataana.—2 Tim. 2:26.
15. Bakote kunti batwalilila kumukwasia syani muntu olia waakikita lizambi ni kulapila?
15 Kine olia waakikita kilubo walapila, kabungue kapalile kutwalilila kumupempula evi kumukwasia kulumia kiketekelo kyakue, ni kumukwasia kulwisia meezio akue Sataana ni kumukwasia abambe kukita biweme. (Baeb. 12:12, 13) Kulanda kisinka, bakote te bapalile kumubwila muntu ata umo bintu paleepale palua lizambi lyaakikita lupua ao nkazi. Inzi, ni kiki kibapalile kubwila kilonghaano?
“PA MENSO A BANTU BONSE, BASASILILE”
16. Kukonkana ni 1 Timoteo 5:20, Paulo waali wakeba kulanda ki musita lwaalandile nangue “pa menso a bantu bonse”?
16 Soma 1 Timoteo 5:20. Paulo waamulembeele ezio milandu mukote nakue Timoteo kukonkana ni vya kubakitila baalia ‘bali bakita bibipile ao mazambi.’ Waali wakeba kulanda ki? Taali wakeba kulanda nangue bulanzi “pa menso a bantu bonse” bulangiliile ntanzi ya kilonghaano kyonse. Inzi, waali walandila palua bantu banini baalia baakimana ntanzi mazambi aakikita muntu. Kwa mufuano, baalia baakimumona muntu wakita lizambi, ao baalia baakibwilua na mwine. Bakote bakaba kubabwila babo bantu kwa siri nangue olia muntu waakikita lizambi waakyololua.
17. Kine lizambi lya muntu lyaakimanika sana mu kilonghaano ao kimonekele nangue lyakaba kufikiila kumanika, bakote bakaba kupunda syani, kabili juu ya ki?
17 Mu aali inge, pange lizambi kunti lyamanika sana mu kilonghaano ao pange lyakaba kufikiila kumanika. Mu aali ya evio, bulanzi “pa menso a bantu bonse” bubiikile mukati kilonghaano kyonse. Pa kako, mukote umo ali kupunda ku kilonghaano nangue lupua ao nkazi ntwani waakisasililua. Juu ya ki? Paulo waasuka nangue: “Evi ni bange bamweneko,” ni kutiina kukita lizambi.
18. Bakote bapalile kukita syani kine muntu abatiziiziwe olia asinafikie myaka 18 wakita lizambi likata? (Mona ni foto.)
18 Bakote bapalile kukita syani kine muntu abatiziiziwe olia asinafikie myaka 18 wakita lizambi likata? Kabungue ka Bakote ba mu kilonghaano kapalile kusaakula bakote babili evi baye bekale pamo ni ozo mwanike bali pamo ni bavyazi bakue Bakristu.b Babo bakote, bapalile kumana nzila yaakibombia kale bavyazi evi kumukwasia mwana wabo afikiile kulapila. Kine ozo mwana alangiliile sie aali iweme, kabili kine bavyazi bali mukuvinda kumukwasia bwino, babo bakote babili, kunti bapingula nangue te kilombele kabungue kakitue evi kwikala pamo ni ozo mwanike ni bavyazi bakue. Nga vitumanine, bavyazi i bapeelue na Leeza miilo ya koolola baana babo mu nzila ya ntono. (Mal Miz. 6:6, 7; Tus Maf. 6:20; 22:6; Baef. 6:2-4) Kisia papo, bakote bapalile kuya batoosia pamo ni bavyazi bakue ozo mwana mu bipindi paleepale evi kusininkizia kine ali mukukwasiiwa nga vikipalile. Ale kine ozo mwanike abatiziiziwe watwalilila mu lwendo lwakue lubipile? Kine i evio, bakote batatu bakaba kwikala nakue bali pamo ni bavyazi bakue Bakristu.
Kine mwanike olia asinafikie myaka 18 wakita lizambi likata, bakote babili bapalile kwikala nakue bali pamo ni bavyazi bakue Bakristu (Mona lifungu lya 18)
“YEHOVA ALAMBALEELE SANA MU NTONO, KABILI ALI NI LUSE”
19. Bakote kunti bamupala syani Yehova musita ubali mukulanzyania ni olia waakikita lizambi likata?
19 Bakote baalia bali babombela mu tubungue, bali ni miilo ikata ntanzi yakue Yehova ya kusunga kilonghaano kisyale kyaswetele. (1 Bakor. 5:7) Kabili, bapalile kuya batonene baalia bali bakita lizambi basonseziiwe ni kufikiila kulapila kine kyakitika. Pa kako, musita ubali mukumukwasia muntu, bapalile kuya baswapiile nangue wakaba kwaluluka. Juu ya ki? Pantu batonene kumupala Yehova, olia “alambaleele sana mu ntono, kabili ali ni luse.” (Yak. 5:11) Mutumua Yoane waabakitiile ba lupua ni ba nkazi mu nzila ya ntono. Waalembele evi: “Mwe baana bane, kyalengia kuti milembele evi, ni pa mulandu wa kuti mulekele kukita bintu bibipile. Inzi, kine umo pakati kenu wakita bintu bibipile, amane nangue tukwete mukwasi ali watulandilako kuli Situe ao Baba wetu. Ni ye i Yesu Kristu, kabili i mulunghami.”—1 Yoan. 2:1.
20. Twakaba kusambilila ki mu lyasi lya kupeleezia lya aza maasi ali mu lolu Lupungu?
20 Kya bulanda, nsita inge Mukristu kunti wakaana kulapila. Kine wakita evio, apalile kufumiiwa mu kilonghaano. Bakote bapalile kukita ki kine olia waakikita lizambi wafumiiwa mu kilonghaano? Twakaba kusambilila vibapalile kukita mu lyasi lya kupeleezia lya aza maasi ali mu lolu Lupungu.
LWIMBO 103 Basungi batupeelue na Yehova
a Lwa kale, bebio bikundi bibanga byakuutua nangue, tubungue twa bupinguzi. Inzi, pantu kupingula kuli mukati ka miilo ili yabomba bebio bikundi, tetukaba kuya twabombia kabili bobo bulanzi. Inzi, twakaba kuya twakuuta sie nangue, kabungue ka bakote.
b Belia bilandilue palua bavyazi bili byabombiiwa ni palua bantu bali basungana ao bantu bange baalia bali ni miilo ya kwemena mwana nga vipalile kukita bavyazi.