Referencia ndrígóo I̱yi̱i̱ʼ dí najmulú náa reunión xóo kúwi̱i̱n ga̱jma̱a̱ xóo Etaraʼa Cristianos
© 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
3-9 NOVIEMBRE
GÍʼDOO NUMUU RÍ NA̱ʼKHA̱ NÁA BIBLIA EL CANTAR DE LOS CANTARES 1, 2
Gajkhun nindúún kuyamijná
Lá maʼndún kuyamijná kámuu mbiʼi xáʼ.
9 Rí mbiʼi xúgi̱ xa̱bi̱i̱ Jeobá bi̱ nidamijná nduyáá rí na̱nguá nindxu̱u̱ xóo mbá rí nimbánun. Nandún kuyamijná gajkhun. Mú, xú káʼnii esngajma rí nandún kuyamijná gajkhun xá. Nusngajma mbaʼa enii rí xú nandún kuyamijná. Mbá rí ikhaa nindxu̱u̱ rí naʼthí náa Biblia rí maʼndún kuñún eʼwíínʼ (1 Juan 4:8). Imbo̱o̱ nindxu̱u̱ rí maʼndulú kuʼñúún bi̱ kuwa náa guʼwúlú. Ma̱ngaa rí xóo nandulúʼ kuʼñúún bi̱ nambáxulúʼ gajmiúlú (Juan 11:3). Rí imbo̱o̱ nindxu̱u̱ rí maʼndún kuyamijná mbáa xa̱biya̱ ga̱jma̱a̱ mbáa a̱ʼgu̱ (Prov. 5:15-20). Bi̱ nidamijná gíʼmaa musngajma xúgíʼ enii rígi̱ maski ajndu tsíguapiin. Náa numuu rá. Numuu rí bi̱ nidamijná nambáxu̱u̱n itháan ga̱jma̱a̱ nakuwa itháan májánʼ índo̱ nájmi̱i̱n nusngajma rí nandún kuyamijná ga̱jma̱a̱ rí nuthi ma̱ngaa rí nuni. Rúʼko̱ gambáñun makuwá tsímáá. Náa i̱ʼwáʼ xuajin, anu̱ún ethi tsíin gúdiin e̱jñún. Índo̱ narígá rígi̱ ma̱ngaa gíʼdoo numuu rí bi̱ nidamijná musngajma rí nandún kuyamijná xó má egún runiʼnumijná. Xúʼko̱ maʼni rí maʼndún kuyamijná itháan ga̱jma̱a̱ makuwa itháan májánʼ.
10 Índo̱ bi̱ nidamijná nusngajma má xúʼko̱ rí nandún kuyamijná, ma̱ngaa naʼni makuwá itháan májánʼ ga̱jma̱a̱ nañambá mu xúni nduwamijná. Náa El Cantar de los Cantares naʼthí rí Salomón nixnúu sulamita xábí oro ga̱jma̱a̱ plata. Ma̱ngaa niʼthúu̱n rí ‹mitsiʼyáa xóo gu̱nʼ nijndii› ga̱jma̱a̱ ‹rí kaʼwii xóo a̱jkha̱ʼ› (Cant. de Cant. 1:9-11; 6:10). Mú sulamita nindoo kaʼyoo báxtúu. Ndiéjunʼ nimbáyúu mu xáʼni nduwaʼ báxtúu índo̱ na̱nguá kuwa mbóó xá. (Atraxnuu El Cantar de los Cantares 1:2, 3.) Ikhaa nirmáʼáan a̱jkiu̱u̱n rí niʼthúu̱n báxtúu. Ikhaa ndiʼyoo rí ajngóo ninindxu̱u̱ “itháan májánʼ ki xóo vino”. Índo̱ na̱nguá xtáa ga̱jma̱a̱ ikhaa, naʼni̱i̱ a̱jkiu̱u̱n índo̱ naku̱ma̱a̱ ajngáa rígi̱, ninindxu̱u̱ asndu xóo rí magadirámúʼ aceite náa edxu̱u̱ (Sal. 23:5; 104:15). Ndiéjunʼ gándoo gajmañún ga̱jma̱a̱ numuu rígi̱ bi̱ nidamijná rá. Índo̱ garmáʼáan a̱jkiu̱ún ajngáa rí nijmún mu musngajma rí nandún kuyamijná mambáñun mu xúni̱ nduwamijná.
Guʼyáʼ rí gíʼdoo numuu
Lá maʼndún kuyamijná kámuu mbiʼi xáʼ.
11 Bi̱ nandún munigu̱nʼ mbaʼa rí ma̱ndoo majmañún ga̱jma̱a̱ numuu sulamita náa El Cantar de los Cantares. Ikhaa na̱nguá nindoo kaʼyoo Salomón. Ikha jngó niwi̱ji̱ jmbu ga̱jma̱a̱ niʼthún gu̱ʼu̱ bi̱ kuwa náa palacio ndrígóo Salomón: “Xúni̱ rí maʼndoʼ ka̱yo̱o̱ asndu índo̱ ikhúúnʼ gáʼndoʼ ka̱yo̱o̱” (Cant. de Cant. 2:7; 3:5). Ndiéjunʼ gándoo gajmañúlú náa ajngáa rígi̱ rá. Dí ra̱májánʼ nindxu̱u̱ rí majngruigaʼ ga̱jma̱ʼ asndu tsáa xa̱bíi. Itháan májánʼ maraʼti̱i̱n mu mbi̱ya̱a̱ xa̱bu̱ bi̱ phú maʼnda̱ʼ xtayáá gajkhun.
10-16 NOVIEMBRE
GÍʼDOO NUMUU RÍ NA̱ʼKHA̱ NÁA BIBLIA EL CANTAR DE LOS CANTARES 3-5
Itháan má gíʼdoo numuu dí manindxu̱lú májáanʼ xa̱bu̱
Lá maʼndún kuyamijná kámuu mbiʼi xáʼ.
8 Ikhiin táʼndun kuyamijná numuu rí mitsiʼñíin. Báxtúu niniguʼ kaʼyoo sulamita ga̱jma̱a̱ numuu rí niʼthún májánʼ eʼwíínʼ xa̱bu̱ (atraxnuu El Cantar de los Cantares 4:7, 11). Ikha jngó niʼthúu̱n: “Náa rawanʼ nagájnuu yááʼ, novia ndrígóoʼ. Leche ga̱jma̱a̱ yááʼ rígá náa agoo rajuanʼ”. Ikhaa ndiʼyoo rí ajngáa rí niʼthí sulamita ninindxu̱u̱ májánʼ wéñuʼ xóo leche ga̱jma̱a̱ itháan mitawun xóo yááʼ. Ma̱ngaa niʼthí: “Ra̱ʼkhá tháán mitsiʼñán ni̱ndxa̱ʼ, compañera ndrígóʼ, ga̱jma̱a̱ nda̱a̱ nimbá dí ra̱májánʼ náa ikháánʼ”. Ajngáa rígi̱ nasngájma rí báxtúu niniguʼ xú káʼnii xa̱bu̱ ninindxu̱u̱ sulamita, raʼkháa i̱ndó rí mitsiʼyáa.
Lá maʼndún kuyamijná kámuu mbiʼi xáʼ.
15 (Atraxnuu El Cantar de los Cantares 4:12.) Báxtúu niʼthí rí sulamita nindxu̱u̱ xóo “mbá ixi̱ ri̱ʼi̱ rí kúguama̱ʼa̱” náa xándoo mato̱ʼo̱o̱ asndu tsáa xa̱bíi. Náa numuu rá. Numuu rí ikhaa nandoo kaʼyoo i̱ndó báxtúu. Numuu rí ikhaa mbayáa báxtúu táʼninduwaʼ ga̱jma̱a̱ táriʼñuu Salomón. Ikhaa ninindxu̱u̱ xóo mbá muro raʼkháa xóo mbá xkrugua dí ragákhi̱i̱ mambaʼtoo (Cant. de Cant. 8:8-10). Xúʼko̱ má cristianos bi̱ ni̱ndxu̱ún novio bi̱ nuriyaʼ má awan mudamijná ragíʼmaa muninduwamijná. Ragíʼmaa manigu̱nʼ kuyáá imba̱a̱.
g04 22/12 9 kutriga̱ 2-5
Tsiʼyá rí itháán gíʼdoo numuu
Lá xa̱bu̱ nduyáá dí gíʼdoo numuu xóo phú nindxu̱ún eʼwíinʼ ráʼ. Georgina, bi̱ naʼni má gu̱wa̱ʼ tsiguʼ dí ninujúnʼ naʼthí: “Náa xúgíʼ tsiguʼ dí xtaa gajmuʼ a̱jmbio̱ʼ dí itháan naniguʼ náa ikhaa, nindxu̱u̱ dí naʼthúnʼ dí gajkhun ga̱jma̱a̱ dí tséʼni nduwúúnʼ. Ikhaa ndaʼyo dí itháan gíʼdoo numuu maʼni rí naniguuʼ Dios, ikha jngóo naʼni tsiakimínaʼ mbaʼyamajkhuʼ ga̱jma̱a̱ nasngájmaa dí nandoo kaʼyoʼ. Índo̱ naraʼwíí mbá dí maʼni, ikhaa narajxu̱u̱. Rúʼko̱ naʼni dí maku̱mu̱ʼ dí gúʼdo numuʼ, ndayoo dí gajkhun nandoo kaʼyoʼ”.
Daniel, bi̱ ninigúnʼ nákhá 1987, naʼthí: “Aʼgiuʼ mitsiʼyáa, raʼkháa indó mbájníí ma̱ngaa xóo nindxu̱u̱, rúʼko̱ naʼni dí maʼndoʼ kayoo itháan. Naxmiéjuunʼ kaʼñún eʼwíinʼ ga̱jma̱a̱ naʼniún rí májánʼ. Numuu dí naʼniminaʼ maʼnindxu̱u̱ mbáa májáanʼ xa̱bi̱i̱ Dios, ikha jngóo naniguʼ maxtáá gajmuʼ”.
Ragíʼmaa manindxu̱lú xóo nindxu̱ún xa̱bu̱ numbaaʼ, bi̱ i̱ndó nduyáá xóo mbájníí nindxu̱ún eʼwíinʼ, gíʼmaa makru̱ʼu̱lú dí xáʼngulú manindxu̱lú mitsiʼñáanʼ xó má nandún xa̱bu̱ numbaaʼ ga̱jma̱a̱ rígi̱ ragíʼdoo numuu, itháan má májánʼ dí muguaʼdáá cualidades mu manindxu̱lú mbáa míjiáanʼ xa̱bu̱. Náa Biblia naʼthí: “Mbáa xa̱bu̱ ma̱ndoo makujma̱á rí nindxu̱u̱ májáanʼ, mú ragájkhun, ga̱jma̱a̱ dí mitsiʼyá nanújngoó, mú a̱ʼgu̱ bi̱ namíñuu kaʼyoo Jeobá magruigú gamajkhu”. Mú, ma̱ngaa naʼthí: “Mbáa a̱ʼgu̱ mitsiʼyáa bi̱ tsémajkhuu rí mandxa̱ʼóo májánʼ edxu̱u̱, nindxu̱u̱ xóo mbá xábí oro dí gídáʼ náa rakhóo a̱ga” (Proverbios 11:22; 31:30).
Angá rawuunʼ Dios naʼthulú: “Guni̱ tsiʼyáa a̱jkiu̱ún ga̱jma̱a̱ mbá rí tséʼchuu, rígi̱ nindxu̱u̱ rí xákiʼniin ga̱jma̱a̱ rí xúthi mbaʼ muthíí, numuu dí rígi̱ gíʼdoo wéñuuʼ numuu eʼyoo Dios” (1 Pedro 3:4). Dí muʼni tsiʼyáa a̱jkiu̱lú, xóo muʼthá, manindxu̱lú míjiáanʼ xa̱bu̱ gíʼdoo itháan numuu ki xóo muʼni tsiʼyámijná. Ga̱jma̱a̱ xúgiáan ma̱ndoo muʼni rí naniguuʼ Dios.
Guʼyáʼ rí gíʼdoo numuu
Lá maʼndún kuyamijná kámuu mbiʼi xáʼ.
11 Bi̱ nandún munigu̱nʼ mbaʼa rí ma̱ndoo majmañún ga̱jma̱a̱ numuu sulamita náa El Cantar de los Cantares. Ikhaa na̱nguá nindoo kaʼyoo Salomón. Ikha jngó niwi̱ji̱ jmbu ga̱jma̱a̱ niʼthún gu̱ʼu̱ bi̱ kuwa náa palacio ndrígóo Salomón: “Xúni̱ rí maʼndoʼ ka̱yo̱o̱ asndu índo̱ ikhúúnʼ gáʼndoʼ ka̱yo̱o̱” (Cant. de Cant. 2:7; 3:5). Ndiéjunʼ gándoo gajmañúlú náa ajngáa rígi̱ rá. Dí ra̱májánʼ nindxu̱u̱ rí majngruigaʼ ga̱jma̱ʼ asndu tsáa xa̱bíi. Itháan májánʼ maraʼti̱i̱n mu mbi̱ya̱a̱ xa̱bu̱ bi̱ phú maʼnda̱ʼ xtayáá gajkhun.
17-23 NOVIEMBRE
GÍʼDOO NUMUU RÍ NA̱ʼKHA̱ NÁA BIBLIA EL CANTAR DE LOS CANTARES 6-8
Ganindxa̱a̱ʼ mbá xtájtsí, raʼkháa mbá xkrugua
Lá maʼndún kuyamijná kámuu mbiʼi xáʼ.
15 (Atraxnuu El Cantar de los Cantares 4:12.) Báxtúu niʼthí rí sulamita nindxu̱u̱ xóo “mbá ixi̱ ri̱ʼi̱ rí kúguama̱ʼa̱” náa xándoo mato̱ʼo̱o̱ asndu tsáa xa̱bíi. Náa numuu rá. Numuu rí ikhaa nandoo kaʼyoo i̱ndó báxtúu. Numuu rí ikhaa mbayáa báxtúu táʼninduwaʼ ga̱jma̱a̱ táriʼñuu Salomón. Ikhaa ninindxu̱u̱ xóo mbá muro raʼkháa xóo mbá xkrugua dí ragákhi̱i̱ mambaʼtoo (Cant. de Cant. 8:8-10). Xúʼko̱ má cristianos bi̱ ni̱ndxu̱ún novio bi̱ nuriyaʼ má awan mudamijná ragíʼmaa muninduwamijná. Ragíʼmaa manigu̱nʼ kuyáá imba̱a̱.
16 Bi̱ ni̱ndxu̱ún novio rí mbiʼi xúgi̱ gíʼmaa muñeumíjna̱. Xú káʼnii gándoo muni xá. Gíʼmaa muni gaʼduunʼ xúgíʼ rí maʼni maʼga̱ kagu̱u̱n rí xúnimbu̱ún xtángoo ndrígóo Jeobá. Gíʼmaa muriyaʼ awan ndiéjunʼ rí gúni (Cant. de Cant. 1:6; 2:10-15). Ragíʼmaa makuwá ndajkuíin náa na̱nguá kuwa xa̱bu̱. Índo̱ gusngajma rí nandún kuyamijná gíʼmaa mani̱ndxu̱u̱ mikaʼwu.
Xátatsiʼñáminaʼ matani dí ra̱májánʼ
18 Numbaaʼ ndrígóo Satanás na̱jkha̱ raʼni itháan mixkawiʼ. Mú xa̱bi̱i̱ Dios nuni mbá tsiakii mu muni gaʼduunʼ dí ra̱májánʼ rí nagua̱ʼa̱ muni ga̱jma̱a̱ makuwá mikaʼwu. Ga̱jma̱a̱ Jeobá ra̱ʼkhá tháán edxuu kaʼñúún. Ikha jngó, gajmulú nájtsu enii rí ma̱ndoo mambáyulúʼ: Rí nambáxulúʼ gajmiúlú Jeobá, xtágabu rí na̱ʼkha̱ náa Biblia mangiin a̱ngiu̱lú bi̱ najmañún itháan. Á mu nuʼni xúʼko̱ kaʼnii makuwáanʼ itháan gagi ga̱jma̱a̱ nda̱a̱ rí maʼni gawúnlú (Sal. 119:5, 6). Nda̱wa̱á Satanás mandáti̱ga̱a̱ ga̱jma̱a̱ ikháanʼ makuwáanʼ náa mbá numbaaʼ nuxi̱ʼ ga̱jma̱a̱ mikaʼwu.
Dxáʼgú sulamita: Mbá xkri̱da májánʼ dí mbuʼyaridáá
Náa numuu dí nindxu̱u̱ mbá xkri̱da májánʼ náa xa̱bi̱i̱ Jeobá rá.
● Nijmañuu magiʼthu̱u̱n mbáa bi̱ phú maʼndoo kaʼyoo gajkhun.
● Tániñaminaʼ rí eʼwíínʼ mutsudaa maʼndoo kaʼyoo timbáa bi̱ gániniiʼ.
● Ninindxu̱u̱ xa̱bu̱ gua̱ba̱ʼ, táʼni dí magiʼdoo numuu ga̱jma̱a̱ takudaminaʼ aʼkhá.
● Na̱nguá niniñaminaʼ dí mutsi̱i̱ ga̱jma̱a̱ ajngáa mitsaan ni má xábí dí mitsaan.
Atraxi̱mínáʼ: “Ndiéjunʼ dí xú káʼnii xa̱bu̱ nindxu̱u̱ sulamita ma̱ndoo mbayáridoo rá.”
Guʼyáʼ rí gíʼdoo numuu
w23.05 20 kutriga̱ 1, nota
Xárajxna̱a̱ mawiʼyúuʼ ‹riʼyu̱u̱ agiuuʼ Jeobá›
NÁA Biblia naʼthí dí ngajua dí gajkhun: ‹Nindxu̱u̱ riʼyu̱u̱ agiuuʼ Jeobá, aguʼ rí nakha má xúʼko̱, xu̱u̱ʼ iyaʼ xáʼngo̱o̱ gaʼni gámbáa ngajua, ní má iyaʼ dí xkujyuuʼ xáʼngo̱o̱ gáʼga kayóo› (Cant. 8:6, 7).a ¡Ra̱ʼkhá tháán mitsaanʼ nindxu̱u̱ xóo nijuiʼthá ga̱jma̱a̱ numuu ngajua dí gajkhun! Ajngáa rígi̱ nasngájma dí ngajua dí guaʼdáá xa̱bu̱ bi̱ nidamijná ma̱ndoo mbajyúuʼ xúgííʼ mbiʼi dí gakúwi̱i̱n, nimbáa xáʼngo̱o̱ gaʼni gámbáa.
24-30 NOVIEMBRE
GÍʼDOO NUMUU RÍ NA̱ʼKHA̱ NÁA BIBLIA ISAÍAS 1, 2
Bi̱ ‹ra̱ʼkhá tháán guáʼdáá aʼkhúún› guáʼthi̱i̱n marigá dí májánʼ
ip-1 14 kutriga̱ 8
Mbáa xa̱bu̱ nikhi̱i̱ gajmíi̱n e̱ji̱i̱n bi̱ tsénimbu̱u̱n
8 Isaías naʼthúún xóó ajngáa rígi̱ xa̱bu̱ judíos: “¡Ngínáa lá xuajin dí naʼni aʼkhá, xuajin dí ra̱ʼkhá tháán gíʼdoo aʼkhúun, xa̱bu̱ ra̱míjíinʼ, e̱ji̱n bi̱ nichíin! Niniña̱a̱nʼ Jeobá, táguáʼdáá gamajkhún náa inuu Dios bi̱ Kaʼwii náa Israel, niniña̱a̱nʼ Dios” (Isaías 1:4). Xúgíʼ dí ra̱májánʼ dí naguma ma̱ndoo maʼni mbaʼa ga̱jma̱a̱ maʼni mikiwu̱n. Nákhá nixtáa Abrahán, aʼkhá dí nini̱ xa̱bu̱ Sodoma ga̱jma̱a̱ Gomorra ninindxu̱u̱ “mbiiʼ wéñuuʼ” (Génesis 18:20). Ikhaa má kayuuʼ nirígá náa Judá, Isaías naʼthí dí “ra̱ʼkhá tháán gíʼdoo aʼkhúun”. Ma̱ngaa naxná mbiʼñún “xa̱bu̱ ra̱míjíinʼ, e̱ji̱n bi̱ nichíin”. Xa̱bu̱ Judá nindxu̱ún xóo e̱ji̱i̱n xa̱bu̱ bi̱ nuni̱ dí ra̱májánʼ numuu dí niniña̱a̱nʼ Dios.
Jeobá nandoo rí xúgíinʼ matanga̱a̱ a̱jkiu̱ún
6 Mbaʼa nuthu Jeobá nikungui̱i̱nʼ profeta ndrígóo mu maʼthúún xa̱bu̱ xuajñuu ga̱jma̱a̱ maxprígún. Mbá xkri̱da, Dios niʼthúu̱n Jeremías dí maʼthúún israelitas: “Gatanga̱án Israel bi̱ tséʼnimbo̱o̱ [...]. Xáyala ga̱jma̱a̱ sia̱nʼ, numuu rí ikhúún na̱ni̱ rí jmbu [...]. Xákiʼnún asndu kámuu. Atayáá rí nikiéʼkháanʼ numuu rí nitaxújximinaʼ náa inuu Jeobá Dios ndrígáaʼ” (Jer. 3:12, 13). Niʼthúu̱n Joel dí maʼthúún xa̱bu̱ xuajñuu: “Gatangáanʼla ga̱jma̱a̱ xúgíʼ a̱jkia̱la” (Joel 2:12, 13). Niʼni rí Isaías maʼthúún: “Gunanla, guni̱ kaʼwumijnáa, guyejxingaa náa iduʼ xúgíʼ dí ra̱májánʼ dí nuni̱la, guniʼñááʼ runi̱ dí ra̱májánʼ” (Is. 1:16-19). Ma̱ngaa nijmiuu Ezequiel mu marajxi̱: “Lá naʼni maʼdxuʼ índo̱ nakháñuu mbáa xa̱bu̱ ra̱májáanʼ ráʼ. [...] Lá tsíyóʼ dí maniñuuʼ kambo̱o̱ ga̱jma̱a̱ maxtáa má xúʼko̱ xáʼ.” “Tséʼni maʼdxuʼ índo̱ mbáa nakháñuu [...]. Ikha jngóo gagutangáanʼla náa ikhúún ga̱jma̱a̱ xúʼko̱ makuwáanʼla” (Ezeq. 18:23, 32). Jeobá ra̱ʼkhá tháán nadxuu índo̱ ndaʼyoo dí xa̱bu̱ natanga̱a̱ a̱jkiu̱ún náa aʼkhá dí nini, numuu dí ikhaa nandoo dí makuwá kámuu mbiʼi. Xó má eʼyáá, Jeobá na̱nguá egi̱ʼthu̱u̱n dí asndu índo̱ xa̱bu̱ bi̱ nikudaminaʼ aʼkhá matanga̱a̱ a̱jkiu̱u̱n mu mambáyúu. Guʼyáá xóó tikhu xkri̱da.
Guʼyáʼ rí gíʼdoo numuu
Jeobá naxná ikha náa xuajñuu
15 Rí mbiʼi xúgi̱. Jeobá niʼtáriyaʼ rí “índo̱ gaʼni iwáá mbiʼi”, xa̱bu̱ bi̱ naguwáʼ náa mixtiʼkhu xuajen matsimún náa kúbá ndrígóo Jeobá mu majuiʼsgúún kambo̱o̱ ikhaa (atraxnuu Isaías 2:2, 3). Nduʼyáá dí xtáa rambánuu kiʼtáriyaʼ rígi̱. Rí xóo nduʼyamajkuíí Dios tsembríguíi ga̱jma̱a̱ nimbá dí rígá náa numbaaʼ. Jeobá naxnúu xuajñuu mbaʼa wéñuʼ i̱yi̱i̱ʼ rí nambáyulúʼ makru̱ʼu̱lú Biblia (Is. 25:6). Ma̱ngaa najmiuu “yumbáá bi̱ jmbii ga̱jma̱a̱ nandxa̱ʼwáminaʼ májánʼ” mu maxnúlú mixtiʼkhu enii rí mambáyulúʼ (Mat. 24:45). Nakumulú xóo niʼthí Elihú mbáa bi̱ nimbáxu̱u̱ ga̱jma̱a̱ Job índo̱ niʼthí “tsáa lá imba̱a̱ ma̱ndoo maʼsngáa itháan májánʼ xóo ikhaa xá.” (Job 36:22.)
1-7 DICIEMBRE
GÍʼDOO NUMUU RÍ NA̱ʼKHA̱ NÁA BIBLIA ISAÍAS 3-5
Israelitas kaʼñún munimbu̱u̱n kuyáá Jeobá
w06 15/6 18 kutriga̱ 1
“Atie̱wa̱a̱n ixi̱ uva rígi̱”
Isaías niʼthí dí “goʼwóo Israel” nindxu̱u̱ xóo ixi̱ uva náa najma̱a̱ “uva xaná” (Isaías 5:2, 7). Uva xaná itháan majkhaʼ ki xóo uva dí najuiʼdu. Na̱nguá gíʼdoo mba̱a̱ xuyuuʼ numuu dí itháan má gíʼdoo tsígooʼ. Tséjmaa mu maguma ga̱jma̱a̱ vino ni ma tséjmaa mu muphu, ikha jngóo nindxu̱u̱ mbá májánʼ xkri̱da mu maguma mbríguíi ga̱jma̱a̱ xuajin dí nikujximínáʼ náa Dios, numuu dí ikhiin tséni dí májánʼ. Raʼkháa aʼkhúun bi̱ naʼdu uva índo̱ tséjma̱a̱ májánʼ. Jeobá niʼni xó má eʼngo̱o̱ mu israelitas muni̱ dí májánʼ. Ikhaa nirajxi̱: “Ndiéjunʼ xóó ndiyóoʼ ma̱ni̱ ga̱jmu̱ʼ uva dí ni̱du̱ dí na̱nguá ni̱ni̱ rá.” (Isaías 5:4).
w06 15/6 18 kutriga̱ 2
“Atie̱wa̱a̱n ixi̱ uva rígi̱”
Numuu dí israelitas túni dí májánʼ, ikha jngóo Jeobá niʼthúún dí maʼnijngudi̱i̱ xtájtsí dí niguma ga̱jma̱a̱ itsí mu mañewu̱u̱n. Xáʼda̱ ni má xájmuu azadón, maʼni dí ní xaxnúu ruʼwa ga̱jma̱a̱ dí makráʼáan iná tsuwanʼ ma̱ngaa iná rí xkawiʼ (Isaías 5:5, 6).
Guʼyáʼ rí gíʼdoo numuu
Gaguanúlú náa aguʼ, guʼni gaʼduunʼ rí mikrína
10 Mbá tsáʼkhá rí najmuu Gixa̱a̱, naʼni dí xa̱bu̱ xúyáá ndiéjunʼ nindxu̱u̱ dí májánʼ ga̱jma̱a̱ dí ra̱májánʼ (Is. 5:20; 2 Cor. 4:4). Ikha jngóo tséʼniulú tsiánguá dí náa numbaaʼ rígi̱, nandún kuyáá dí ikháánʼ nduʼyáá dí nindxu̱u̱ ra̱májánʼ (2 Ped. 2:19). Náa xúgíʼ películas, programa dí nanújngoo náa tele ga̱jma̱a̱ dí rígá náa Internet ikhiin nanujgurámún rí naʼthí náa xtángoo ndrígóo Jeobá. Gixa̱a̱ nandoo dí makumulú rí na̱nguá má nindxu̱u̱ raʼkhí dí xóo nuni̱ ga̱jma̱a̱ xóo kúwá xa̱bu̱ náa numbaaʼ, nindxu̱u̱ xóo ikhiin nandoo nuni gagimijná (atraxnuu Efesios 5:6).
8-14 DICIEMBRE
GÍʼDOO NUMUU RÍ NA̱ʼKHA̱ NÁA BIBLIA ISAÍAS 6-8
“¡Gi̱i̱ xtáá ikhúún! ¡Ataxúʼmún ikhúún!”
Guʼni mba̱a̱ Jeobá ga̱jma̱a̱ mbá a̱jkiu̱lú káxi̱
5 Nákha wajyúúʼ, Jeobá niʼthúu̱n gaʼyee Isaías mu mani̱ndxu̱u̱ bi̱ maʼthí ga̱jma̱a̱ numuu ma̱ngaa mu maʼni ñajunʼ kiejunʼ (Is. 6:8-10). Isaías nindoo maʼni ñajunʼ ga̱jma̱a̱ niʼthí: “¡Gi̱jyooʼ xtáá ikhúúnʼ! Ataxúʼmún ikhúúnʼ”. Rí mbiʼi xúgi̱, Jeobá ma̱ngaa naniñúnʼ rí xa̱bi̱i̱ bi̱ ni̱ndxu̱ún jmbiin mumbayíí ikhaa. Mbaʼin rí ikhiin nusngajma rí ni̱ndxu̱ún xó má Isaías. Nandún muni mbaʼa ñajunʼ Jeobá asndu náa má, ga̱jma̱a̱ asndu xú káʼnii gaʼkhu guraʼníí. Mbáa ikháanʼ nundxa̱ʼwa̱míjna̱ xúgi̱ káʼnii: “Naxna̱a̱ núma̱aʼ Jeobá rí naniñuʼ mani ñajunʼ. Mú, lá ndayóoʼ rí ikhúúnʼ mani ñajunʼ ráʼ. Lá raʼkháa Jeobá gáʼyoo xóo gagumambánuu ráʼ.” Guriʼña̱a̱ graxe̱ rígi̱ índo̱ gúʼyáá xkri̱da ndrígóo Débora ga̱jma̱a̱ Barac xa̱bi̱i̱ Jeobá bi̱ ninindxu̱ún jmbiin.
ip-1 95 kutriga̱ 15, 16
Jeobá Dios xtáa náa goʼwóo dí mikaʼwu
15 Jeobá naʼthúu̱n Isaías ndiéjunʼ gáʼthí ga̱jma̱a̱ xóo gúni̱ israelitas: “Ayuʼ, arathún xa̱bu̱ bi̱ kúwá náa xuajin rígi̱: ‹Maski ajndu mu̱dxawíín, xákrua̱ʼa̱la, maski ajndu mbu̱ya̱a̱, xúguaʼnú muguaʼdáála ku̱ma̱›. Atani̱ dí maʼni gújkhúʼ a̱jkiu̱ún xa̱bu̱ bi̱ kúwá náa xuajin rígi̱, atruguáá cháʼwúún ga̱jma̱a̱ atruguáá idún mu xúʼko̱ xúyáá ga̱jma̱a̱ idún, ni má xúdxawíín ga̱jma̱a̱ cháʼwúún, mu xúʼko̱ xákro̱ʼo̱o̱ a̱jkiu̱ún ga̱jma̱a̱ xátangi̱ín náa Dios mu xáguma thanún” (Isaías 6:9, 10). Lá rígi̱ eyoo gáʼthúu̱n dí Isaías maʼthí ga̱jma̱a̱ ajngáa mijkhoo ma̱ngaa rí xásgájmaa gamajkhu rí asndu maʼni dí judíos xúni̱ rí naniguuʼ Dios ráʼ. Na̱nguá, numuu dí ikhiin nindxu̱ún xa̱bu̱ xuajñuu. Mú ajngáa rí niʼthí Jeobá nasngájmaa xóo gúni̱ israelitas tséʼniuu á mu Isaías naʼni májánʼ ñajunʼ dí nikánáa.
16 Isaías maʼthúún má xúʼko̱ xa̱bu̱ xuajin, mú ikhin xúdxawíín ni má xákru̱ʼu̱u̱n. Mbaʼin dí ikhiin gújkhúʼ a̱jkiu̱ún ní má xúnimbu̱ún dí gúthún, muni̱ xóo na̱nguá eyáá ni má tsédxawíín. Índo̱ Isaías gáʼthúún má xúʼko̱, ikhiin musngajma dí tsíñún gákru̱ʼu̱u̱n ajngóo Dios. ¡Ikháá má kayuuʼ rígá dí mbiʼi xúgi̱! Mbaʼin xa̱bu̱ tsíñún gúdxawíín dí nuthi testigo de Jeobá índo̱ nagún gútaraʼa ajngáa rí májánʼ ga̱jma̱a̱ numuu Xa̱bu̱ Ñajunʼ ndrígóo Dios.
Muʼgíiʼ edxu̱lúʼ mu makru̱ʼu̱lú rí eyoo gáʼthi
2 Náa numuu rí nikuwa mbaʼin xa̱bu̱ bi̱ tákru̱ʼu̱u̱n rí niʼsngáa Jesús rá. Tikhun xa̱bu̱ nutanuma ga̱jma̱a̱ tsíndxa̱ʼwa̱a̱ májánʼ edxu̱ún. Jesús niʼthí ga̱jma̱a̱ numún: “Ninila ri maxaguiʼdo numu ri naʼtañajun Dios, numu ri munimbanila xoma ri nduyala nuni” (Mar. 7:9). Xa̱bu̱ bugi̱ taʼndun makru̱ʼu̱u̱n rí ikhaa niʼthún, ní ma rí muriʼkui̱i̱ xú káʼnii e̱ndxa̱ʼwa̱míjna̱ ga̱jma̱a̱ xú káʼnii gíʼmaa muni. Ikhiin nidxawíín mu takao asndu náa a̱jkiu̱ún (atraxnuu Mateo 13:13-15). Xú káʼnii gúʼyáá rí kuwáanʼ xawii majmañulúʼ má xúʼko̱ rí niʼsngáa Jesús rá.
Guʼyáʼ rí gíʼdoo numuu
Bi̱ ndiʼkhu̱ún nidamijnála guʼgímíjna̱ muni ñajuunʼ Jeobá
9 Isaías ga̱jma̱a̱ a̱ʼgiu̱u̱ nigíʼ ginii muni̱ ñajuunʼ Jeobá. Ikhaa ninindxu̱u̱ profeta ga̱jma̱a̱ a̱ʼgiu̱u̱ nigiʼdoo ikháá má ñajunʼ rúʼko̱, náa Biblia naxnámbiʼyuu “profetisa” (Is. 8:1-4). Xa̱bu̱ gajmii bugi̱ ndiyáá rí itháan gíʼdoo numuu mbuyamajkuíí Jeobá. Xkridoo Isaías ga̱jma̱a̱ a̱ʼgiu̱u̱ nindxu̱ún mbá májánʼ xkri̱da rí ma̱ndoo mbuyaridáá xa̱bu̱ gajmii rí mbiʼi xúgi̱.
10 Xú káʼnii gándoo xa̱bu̱ gajmii mbuyaridáá xkridoo Isaías ga̱jma̱a̱ a̱ʼgiu̱u̱ rá. Rí mugíʼ ginii rí muni̱ ñajuunʼ Jeobá. Mu maʼni gújkhúʼ fe ndrígu̱ún náa Dios ma̱ndoo munigajmaa mbóó ga̱jma̱a̱ numuu profecías rí na̱ʼkha̱ raʼthí náa Biblia ga̱jma̱a̱ mbuyáá xú káʼnii ejkha̱ rambánúu (Tito 1:2). Ma̱ndoo mundxaʼwamíjna̱ xú káʼnii gándoo muyambáá mu mambanúu profecía rí niʼtáriyaʼ Jesús, rí najuiʼtáraʼa ajngáa rí májánʼ náa xúgíʼ tsu̱du̱u̱ Ku̱ba̱ʼ nákhá xóó tséʼkha̱ fin (Mat. 24:14). Índo̱ xa̱bu̱ gajmii nduyáá rí gajkhun nambánúu profecías rí na̱ʼkha̱ raʼthí náa Biblia, rúʼko̱ gáxkajxi̱i̱n rí muni̱ itháan ñajuunʼ Jeobá.
15-21 DICIEMBRE
GÍʼDOO NUMUU RÍ NA̱ʼKHA̱ NÁA BIBLIA ISAÍAS 9, 10
Nijuiʼtáriyaʼ makujmaa “mbá aguʼ mba̱a̱”
Kiʼtáriyaʼ rí niʼnimbánuu Mesías
Nákha xóó tsíguma Jesús, Isaías niʼtáriyaʼ rí Mesías maʼtáraʼa náa ‹mbayuuʼ Jordán, Galilea ndrígóo xuajen mba̱ʼu̱›. Jesús niʼnimbánuu kiʼtáriyaʼ rígi̱ índo̱ ni̱jkha̱ gáʼtaraʼa ga̱jma̱a̱ niʼsngáa ajngáa rí májánʼ náa xúgíʼ Galilea (Isa 9:1, 2).
Niʼni timbá milagro náa xuajen Caná (Jn 2:1-11).
Niraʼwíin apóstoles ndrígóo náa mijngii Capernaum (Mr 3:13, 14).
Nixná discurso ndrígóo náa Kúbá dí rígá mijngii Capernaum (Mt 5:1–7:27).
Niʼniga̱bi̱i̱ a̱ʼdióo mbáa a̱ʼgu̱ xuáʼa̱ náa Naín (Lu 7:11-17).
Nda̱wa̱á rí nigabi̱i̱, nisngájmaminaʼ náa mbá 500 xa̱bi̱i̱ náa Galilea (1Co 15:6).
ip-1 126-128 kutriga̱ 18, 19
Nijuiʼthá ma̱ʼkha̱ mbáa Príncipe bi̱ maʼtáñajunʼ tsímáá
18 Rígá mbaʼa dí naʼni maʼdxúún bi̱ nijmañún dí gajkhun. Isaías naʼthí xóó: “Nitani̱ dí xa̱bu̱ xuajin maʼni mbaʼin, nitani̱ rí nadxún maʼni mba̱a̱. Ra̱ʼkhá tháán edxún náa inaaʼ ikháán, xóo nadxún xa̱bu̱ índo̱ nurajxi̱i̱ dí nudu, xóo edxún xa̱bu̱ bi̱ nuxuiʼtamijnáa dí niguanáa” (Isaías 9:3). Dí Jesús gajmíi̱n xa̱bi̱i̱ nitaraʼa nisngajmaa tsíín nindxu̱ún bi̱ gajkhun nandún majmañún, numuu dí nikúwá xawii mbuyamajkuíí Jeobá ga̱jma̱a̱ espíritu ma̱ngaa ga̱jma̱a̱ rí gajkhun (Juan 4:24). Asndu xóó tséʼni a̱jkhu̱ tsiguʼ, mbaʼin xa̱bu̱ niguánu ninindxu̱ún cristianos. Mbiʼi dí nirígá Ndxa̱a̱ Pentecostés nákha tsiguʼ 33, nijngún iyááʼ mbáa 3,000 xa̱bu̱. Ga̱jma̱a̱ nda̱wa̱á, “ninindxu̱ún mbá 5,000 xa̱bekha” (Hechos 2:41; 4:4). Índo̱ cristianos nithún eʼwíinʼ dí nijmañún, “xa̱bi̱i̱ Jesús ni̱jkha̱ raʼni itháan mbaʼin náa Jerusalén. Ga̱jma̱a̱ mbaʼin ndxajkun nigi̱ʼdi̱i̱ niguáʼdáá fe” (Hechos 6:7).
19 Xó má edxún xa̱bu̱ bi̱ nurajxi̱i̱ mbaʼa dí nudu, o índo̱ nuxuiʼtamijnáa dí niguanáa náa nagún guxmijná, xúʼko̱ má nidxúún xa̱bi̱i̱ Jesús índo̱ ndiyáá dí niʼni mbaʼin (Hechos 2:46, 47). Nda̱wa̱á Jeobá niʼni dí xa̱bu̱ bi̱ rañájúnʼ judíos ma̱ndoo maguaʼdáá fe (Hechos 14:27). Rúʼko̱ niʼni dí xúgíinʼ xa̱bu̱ maʼdxun numuu dí nimbáʼtoo kamba̱a̱ mu magún kanuuʼ náa Jeobá (Hechos 13:48).
ip-1 128, 129 kutriga̱ 20, 21
Nijuiʼthá ma̱ʼkha̱ mbáa Príncipe bi̱ maʼtáñajunʼ tsímáá
20 Ñajunʼ dí niʼni Mesías mbajyúuʼ asndu kámuu, xá ma eʼthí Isaías: “Nitaxpígu̱u̱ yugo rí kuda, xkuíyá dí kaʼmáʼ náa xpajpún, ragótiu̱ún bi̱ nuthúún xa̱bu̱ xóo muñajunʼ, xó má nitani̱ mbiʼi dí nirígá Madián” (Isaías 9:4). Tsiguʼ wapháá nákha xóó tséxtáa Isaías, madianitas ga̱jma̱a̱ moabitas niriyaʼ awan muni̱ dí xa̱bu̱ Israel muxudamíjna̱ aʼkhá (Números 25:1-9, 14-18; 31:15, 16). Nda̱wa̱á, náa mbá juwan tsiguʼ, xa̱bu̱ Madián ninigíníi israelitas, nirawíi kaʼñún dí kuaʼdáá ga̱jma̱a̱ xujkiúúnʼ (Jueces 6:1-6). Mú, ikhú Jeobá nijmiuu Gedeón mu maʼni gámbíin mbá kayuuʼ soldados madianitas. Nda̱wa̱á rí “mbiʼi dí nirígá Madián”, nánguá ninigíniiʼ xa̱bu̱ xuajñuu Jeobá (Jueces 6:7-16; 8:28). Jesucristo, bi̱ nindxu̱u̱ Gedeón bi̱ Itháan gíʼdoo numuu, inuu má maʼni gámbíin mbá kayuuʼ xa̱bu̱ sia̱nʼ bi̱ nuni̱ gíníin xa̱bi̱i̱ Jeobá dí mbiʼi xúgi̱ (Revelación 17:14; 19:11-21). “Xó má mbiʼi dí nirígá Madián”, maguma gámbíin mbá kayuuʼ xa̱bu̱ sia̱nʼ ndrígóo Jeobá ga̱jma̱a̱ xátangi̱ín muni̱ ngínááʼlú. Marigá rígi̱ ga̱jma̱a̱ numuu tsiaki̱i̱ ndrígóo Jeobá raʼkháa ga̱jma̱a̱ tsiaki̱i̱ dí guáʼdáá xa̱bu̱ (Jueces 7:2-22). Xuajñuu Jeobá xátanga̱a̱ mamínuuʼ mbu̱júu̱.
21 Tsiaki̱i̱ dí gíʼdoo Dios tsésngájma dí nanigu̱u̱ʼ guerra. Índo̱ Jesús bi̱ naʼtáñajunʼ tsímáá gáʼni gámbíin xa̱bu̱ sia̱nʼ, marigá tsímáá asndu kámuu. Isaías naʼthí dí xúgíʼ dí najmún xa̱bu̱ mu muni̱ guerra, mi̱kha ga̱jma̱a̱ aguʼ: “Xúgíʼ bota rí índo̱ nagún naʼni maʼba̱a̱n ku̱ba̱ʼ ga̱jma̱a̱ mbá xúgíʼ xtíin dí nimajan ga̱jma̱a̱ eʼdi maʼga̱nú mani̱ndxu̱u̱ dí mi̱kha ga̱jma̱a̱ aguʼ” (Isaías 9:5). Nimbáa xa̱bu̱ xátanga̱a̱ mamiñúu ga̱jma̱a̱ numuu xóo egún soldados ga̱jma̱a̱ bota. Ní má xákujmaa xtíñún xa̱bu̱ dí nagún guxmijná ga̱jma̱a̱ dí kagu̱u̱ eʼdi. Nditháan ní xárígá guerra (Salmo 46:9).
Guʼyáʼ rí gíʼdoo numuu
Guʼyamajkuíí rí nijuiʼtsiwáánʼ
ADÁN bi̱ ninindxu̱u̱ xa̱bu̱ jmbii ni̱jkha̱nú nikudaminaʼ aʼkhá ga̱jma̱a̱ nindáti̱go̱o̱ rí maxtáa kámuu mbiʼi, mú raʼkháa i̱ndó ikhaa mangiin e̱ji̱i̱n. Ikha jngóo, aʼkhá ndrígóo Adán niʼni rí nimbáa xáʼngo̱o̱ gáʼnikríyaminaʼ ikhí. Mú e̱ji̱i̱n xá. Ikhiin nda̱a̱ dí nini̱, na̱nguá kuáʼdáá aʼkhúún (Rom. 5:12, 14). Mú, lá ma̱ndoo maguma núma̱aʼ aʼkhá rí nikudaminaʼ Adán ráʼ. Xúʼko̱, numuu rí nguáthá mbiʼi nda̱wa̱á, índo̱ nikiéʼkhun Adán, Jeobá niʼthí rí maʼnikáwiin mbaʼin wéñuʼ xa̱bu̱ náa aʼkhá ga̱jma̱a̱ náa rí nakháñulú (Gén. 3:15). Ikha jngóo Jeobá nikuʼmaa A̱ʼdióo asndu mekhuíí, “mu maxná vida ndrígóo mu maʼtsiwíin mbaʼin xa̱bu̱” (Marcos 10:45; Juan 6:51).
2 Ndiéjunʼ nindxu̱u̱ rí najuiʼtsiwáánʼ rá. Índo̱ naʼthí náa Escrituras griegas cristianas rí nijuiʼtsiwáanʼ, nandoo gáʼthúu̱n dí ra̱ʼkhá tháán minumuu niʼtsiwáánʼlú Jesús náa rí Adán nindáti̱go̱o̱ (1 Cor. 15:22). Náá numuu rí ndayúlú majuiʼtsiwáánʼ rá. Numuu rí Jeobá nindxu̱u̱ jmbii ga̱jma̱a̱ xtángoo ndrígóo naʼthí rí gíʼmaa majuixná ikhaa má vida, mu xúʼko̱ majuiʼni núma̱aʼ (Éx. 21:23, 24). Adán nitígo̱o̱ vida ndrígóo dí ragíʼdoo aʼkhá, mu mambanúu rí niʼthí náa xtángoo ndrígóo Dios. Ikha jngóo Jesús nixná vida ndrígóo rí nindxu̱u̱ jmbu (Rom. 5:17). Ga̱jma̱a̱ xúʼko̱ na̱jkha̱nú nambánúu rí naʼthí “Anu̱lú bi̱ xtáa Kámuu” náa xúgíi̱nʼ bi̱ guáʼdáá fe náa tsigijñaʼ (Isa. 9:6; Rom. 3:23, 24).
22-28 DICIEMBRE
GÍʼDOO NUMUU RÍ NA̱ʼKHA̱ NÁA BIBLIA ISAÍAS 11-13
Xú káʼnii gánindxu̱u̱ Mesías rá.
ip-1 159 kutriga̱ 4, 5
Índo̱ gáʼtañajunʼ Mesías maguma káwáanʼ ga̱jma̱a̱ makuwáanʼ tsímáá
4 Tsiguʼ wapháá nákha xóó tséxtáa Isaías, eʼwíinʼ bi̱ niniraʼmáʼ Biblia náa ajngáa hebreo nithi ga̱jma̱a̱ numuu dí ma̱ʼkha̱ Mesías bi̱ Jeobá makuʼmaa mu mayéʼga edxu̱u̱ náa Israel (Génesis 49:10; Deuteronomio 18:18; Salmo 118:22, 26). Mú xúgi̱, Jeobá naʼni dí Isaías maʼthí itháan ga̱jma̱a̱ numuu Mesías: “Xmindiuuʼ Jesé makráʼáan mbá rudiuuʼ, ga̱jma̱a̱ mbá rudiuuʼ dí makráʼáan náa ajmu̱u̱ maxná xndúu” (Isaías 11:1; atanimbríguii ga̱jma̱a̱ Salmo 132:11). Ajngáa “rudiuuʼ” ga̱jma̱a̱ “nakráʼáan” nandoo gáʼthí dí Mesías ma̱ʼkha̱ náa a̱ʼdióo Jesé, bi̱ nindxu̱u̱ David, bi̱ nixtiʼyáaʼ ga̱jma̱a̱ aceite mu mani̱ndxu̱u̱ rey náa Israel (1 Samuel 16:13; Jeremías 23:5; Revelación [Apocalipsis] 22:16). Índo̱ gáʼkha̱ bi̱ phú gajkhun nindxu̱u̱ Mesías, “rudiuuʼ” dí nikráʼáan náa goʼwóo David maxná májánʼ xndúu.
5 Mesías bi̱ nijuiʼthá ma̱ʼkha̱ nindxu̱u̱ Jesús. Mateo niʼthí xóo nimbánuu Isaías 11:1 ga̱jma̱a̱ xóo nimbánuu dí nitariyaʼ profetas, índo̱ niʼthí dí magumbiʼyuu “Nazareno”. Jesús nixná mbiʼíí xúʼko̱ numuu dí ndi̱ja̱a̱ náa Nazaret. Náa ajngáa hebreo, ajngáa Nazareno nandoo gáʼthúu̱n “nakráʼáan” (Mateo 2:23, nota; Lucas 2:39, 40).
ip-1 159 kutriga̱ 6
Índo̱ gáʼtañajunʼ Mesías maguma káwáanʼ ga̱jma̱a̱ makuwáanʼ tsímáá
6 Xú káʼnii gáʼtañajunʼ Mesías rá. Lá mani̱ndxu̱u̱ xóo asirio bi̱ niʼnigámbáa gu̱wa̱ʼ xuajin ma̱jkha̱ʼ ndrígóo Israel ráʼ. Na̱nguá. Isaías naʼthí rígi̱ ga̱jma̱a̱ numuu Mesías: “Espíritu ndrígóo Jeobá marigá náa ikhaa, magiʼdoo rí majmañuu ga̱jma̱a̱ dí makro̱ʼo̱o̱, majmañuu maxná májánʼ consejo ga̱jma̱a̱ magiʼdoo tsiaki̱i̱, magiʼdoo ku̱ma̱ ga̱jma̱a̱ magiʼdoo gamíi ndrígóo Jeobá” (Isaías 11:2, 3a). Mesías na̱nguá nijuaxtaʼwíi ga̱jma̱a̱ aceite, Dios niraʼwíi ga̱jma̱a̱ espíritu santo, rí Juan bi̱ nakumíinʼ iyááʼ xa̱bu̱, ndiʼyoo nigajtaa náa Jesús xóo mbáa paloma índo̱ nijngúun iyááʼ (Lucas 3:22). Nakujmaa kaʼwu dí Jesús gíʼdoo espíritu ndrígóo Jeobá numuu dí ikhaa gíʼdoo ku̱ma̱, nakro̱ʼo̱o̱, najmañuu naxná májánʼ consejo ga̱jma̱a̱ gíʼdoo tsiaki̱i̱. ¡Ra̱ʼkhá tháán nagui̱i̱ dí bi̱ maʼtáñájunʼ nindxu̱u̱ xígi̱ kaʼnii!
Ndíjkha jngóo gíʼmaa mbuʼyamajkuíí Jeobá rá.
5 Xa̱bu̱ bi̱ ndaʼyamajkuu Dios nandoo kaʼyoo ga̱jma̱a̱ na̱nguá eyoo maʼni nimbá dí maʼnigachúu xóo embájxu̱u̱ ga̱jma̱a̱. Jesús niʼgíiʼ mbá májánʼ xkri̱da, ikhaa “nimíñuu kaʼyoo Dios” (Heb. 5:7). Raʼkháa ga̱jma̱a̱ numuu dí namíñuu kaʼyoo Dios (Is. 11:2, 3). Jesús ra̱ʼkhá tháán nindoo kaʼyoo Anu̱u̱ ga̱jma̱a̱ nindoo maʼnimbo̱o̱ kaʼyoo (Juan 14:21, 31). Mangáanʼ nduʼyamajkuíí Jeobá ga̱jma̱a̱ nuʼni ñajuunʼ numuu rí nandulú kuʼyáá numuu dí ikhaa nindxu̱u̱ ngajua, jmbii, gíʼdoo ku̱ma̱ ga̱jma̱a̱ tsiakii. Ma̱ngaa nduʼyáálú dí numuu dí ikhaa nandoo kaʼyulú wéñuuʼ, ga̱jma̱a̱ naxmiéjunʼ xú káʼnii eriʼña índo̱ naʼsngúlú. Á mu tséʼnimbulú, ikhaa maxtáa gíná, mú, á mu nuʼnimbulú, maʼdxuu a̱jkiu̱u̱n (Sal. 78:41; Prov. 27:11).
Xúʼyáá i̱ndó xóo kiexu̱u̱n xa̱bu̱
NÁA mbá rí kiʼtáriyaʼ ga̱jma̱a̱ numuu Jesús, Isaías niʼthí: “Ikhaa xánda̱ʼa̱a̱ cuenta i̱ndó xóo kiexu̱u̱ xa̱bu̱, asndu xaxprígúu nimbáa xa̱bu̱ i̱ndó rí naʼdxun kaníí ga̱jma̱a̱ numuu. Ga̱jma̱a̱ índo̱ gánda̱ʼa̱a̱ cuenta náa xa̱bu̱ gíníi maʼni ga̱jma̱a̱ májánʼ” (Is. 11:3, 4). Ajngáa rígi̱ naxnúlú wéñuʼ tsiakii. Náa numuu rá. Numuu rí kuwáanʼ náa mbá numbaaʼ náa xa̱bu̱ nutha numáá mbáa ga̱jma̱a̱ numuu rí nduyáá mbájnii. Xúgiáanʼ nandulúʼ ma̱ʼkha̱nú mbiʼi rí Jesús maʼnimbánuu numulúʼ, Juez bi̱ jmbii xáʼyoo i̱ndó xóo kiexulú.
ip-1 161 kutriga̱ 11
Índo̱ gáʼtañajunʼ Mesías maguma káwáanʼ ga̱jma̱a̱ makuwáanʼ tsímáá
11 Jesús naxnún consejo xa̱bi̱i̱ dí itháan mambáñún: Nigíʼ mbá májánʼ xkri̱da mu mbuyaridáá bi̱ kuya̱ edxu̱u̱ rí mbiʼi xúgi̱. Ma̱ngaa, bi̱ nuni̱ dí ra̱májánʼ mixtandiʼiin cuenta ga̱jma̱a̱ numuu xúgíʼ dí nuni̱. Índo̱ Dios gandiʼiin cuenta xa̱bu̱ numbaaʼ dí maʼthí Mesías mani̱ndxu̱u̱ xóo xkuíyá dí maxnúu ga̱jma̱a̱ ku̱ba̱ʼ, ga̱jma̱a̱ ajngáa dí maʼthí magudíin xa̱bu̱ ra̱míjíinʼ (Salmo 2:9; atanimbríguíiʼ ga̱jma̱a̱ Revelación 19:15). Numuu dí ní xákúwá xa̱bu̱ ra̱míjíinʼ ikha jngóo marigá dí tsímáá (Salmo 37:10, 11). Jesús gíʼdoo tsiaki̱i̱ mu maʼni rígi̱ numuu dí májánʼ rí maʼni mani̱ndxu̱u̱ xóo cinturón dí kua̱ʼa̱n smídúu, ga̱jma̱a̱ dí mawiji̱ jmbu náa Dios ma̱ngaa mani̱ndxu̱u̱ xóo cinturón dí kua̱ʼa̱n smídúu (Salmo 45:3-7).
Guʼyáʼ rí gíʼdoo numuu
Na̱jkha̱ kiʼdiin “mbaʼin mu muni̱ rí jmbu”
2 Xúgíinʼ bi̱ maguajxúnʼ marigá mbaʼa rí majmañún (Is. 26:9; 61:11). Ikha jngóo mbaʼyóoʼ marigá awan rí xóo miʼsngúún (atraxnuu Isaías 11:9, 10). Bi̱ túni rí májánʼ mbaʼyóoʼ majmañún ga̱jma̱a̱ numuu Jesucristo, Xa̱bu̱ Ñajunʼ ndrígóo Dios, rí niʼnikáwáanlu Jesucristo ga̱jma̱a̱ numuu mbiʼyuu Jeobá ma̱ngaa dí ikhaa kaʼyoo maʼtáñajunʼ. Asndu bi̱ nini rí májánʼ mbaʼyóoʼ majmañún itháan ga̱jma̱a̱ numuu Jeobá xú káʼnii ejkha̱ ranimbánuu rí ikhaa nandoo. Tikhun xa̱bi̱i̱ bi̱ niguájun jmbu nikháñúún wapháá nákha xóó tsémbá ragumaráʼmáʼ Biblia. Nakujmaa kaʼwu rí bi̱ túni dí májánʼ ga̱jma̱a̱ bi̱ nini rí májánʼ marigá mbaʼa rí majmañún.
29 DICIEMBRE-4 ENERO
GÍʼDOO NUMUU RÍ NA̱ʼKHA̱ NÁA BIBLIA ISAÍAS 14-16
Xa̱bu̱ sia̱nʼ ndrígóo Dios mumíniiʼ
Nduʼyáálú dí Ajngóo Dios nindxu̱u̱ gajkhun
10 Rígá mbaʼa profecía dí na̱ʼkha̱ náa Biblia dí nimbánuu, maski ajndu mbayuuʼ tsiguʼ má nigumaraʼmáʼ. Dí ni̱ʼkha̱ rarígá nasngájma kaʼwu dí xúgííʼ kiʼtáriyaʼ dí na̱ʼkha̱ náa Biblia nambánuu. Mú rígi̱ tséʼñulú tsiánguá numuu dí nduʼyáálú dí Jeobá nindxu̱u̱ bi̱ niʼthí dí magumaraʼmáʼ (atraxnuu 2 Pedro 1:21). Gundxaʼwamíjna̱ ga̱jma̱a̱ numuu índo̱ nitu̱ʼu̱u̱n náa xuajen Babilonia. Náa awúu̱n tsiguʼ 700, Jeobá niʼni dí profeta Isaías maʼtáriyaʼ dí matu̱ʼu̱u̱n náa Babilonia ga̱jma̱a̱ dí xa̱bu̱ bi̱ maʼnigámbáa magumbiʼyuu Ciro ga̱jma̱a̱ niʼthí kuduun xú káʼnii gúni (Is. 44:27-45:2). Ma̱ngaa niʼtáriyaʼ dí nda̱wa̱á Babilonia maguma gámbáa ga̱jma̱a̱ dí nimbáa xáxtáa ikhí (Is. 13:19, 20). Xúgííʼ dí nijuiʼtáriyaʼ nimbánuu. Nákha tsiguʼ 539 tsiguʼ ginii, xa̱bu̱ medos gajmiún bi̱ persas nitu̱ʼu̱u̱n gúni gámbáa xuajen rúʼko̱, mbóoʼ xuajin dí nikumu̱ún dí nimbáa xáʼngo̱o̱ gáʼni gámbáa, xúgi̱ nándáa dí rígá ikhí (atayáá video Biblia niʼtáriyaʼ xú káʼnii magíʼnuu Babilonia, na̱ʼkha̱ náa kíxnuu 3, punto 5 ndrígóo libro ¡Araxtaa gagi kámuu mbiʼi!).
ip-1 189 kutriga̱ 1
Rígi̱ dí nixtaʼwíí magumiin mbá xúgíinʼ xa̱bu̱ xuajin
MASKI ajndu Jeobá ma̱ndoo majmiuu xa̱bu̱ xuajin mu maxprígún israelitas ga̱jma̱a̱ numuu dí nuni̱, mú raʼkháa ruʼko̱ eyoo gáʼthí dí ma̱ndoo muni̱ mbaʼwumíjna̱, mbaʼ muni̱ gíníi bi̱ nduyamajkuíí Dios, ikha jngoo asndu nakhí guapáá niʼni dí Isaías maʼnirámáʼ dí “magíʼnuu Babilonia”, maski ajndu ikhiin xó má na̱nguá enigíníi xa̱bi̱i̱ Dios (Isaías 13:1). Nákhá mbiʼi dí nixtáa Isaías, xuajin Asiria ninigámbáa Israel ga̱jma̱a̱ niruguama̱ʼa̱a̱ Judá. Mú xáʼngu̱u̱n muni̱ xó ma eñún ikiin. Isaías niʼnirámá: “Jeobá bi̱ naʼtáñajúúnʼ ángeles nixná ajngóo: ‹Xó má nitha̱ ma̱ni̱, xúʼko̱ má gárígá, xó má niraʼwíí maguma, xúʼko̱ má gámbánúu. Makujmbiriga̱a̱ asirio náa ku̱bo̱ʼ ga̱jma̱a̱ makujmbirámaaʼ náa kúbá ndrígóʼ. Yugo ndrígóo magajta̱a̱ náa xuajñunʼ ga̱jma̱a̱ dí nixnún muda magajta̱a̱ náa xpajphún›” (Isaías 14:24, 25). Nda̱wa̱á rí Isaías niʼtáriyaʼ rige̱ xa̱bu̱ asirio niniña̱a̱nʼ Judá.
ip-1 194 kutriga̱ 12
Rígi̱ dí nixtaʼwíí magumiin mbá xúgíinʼ xa̱bu̱ xuajin
12 Nguáná gámbánuu kiʼtáriyaaʼ rígi̱ rá. Inu má. “Rúʼko̱ nindxu̱u̱ ajngáa dí Jeobá niʼthí má nákhá ginii dí magíʼnuu Moab. Dí xúgi̱ Jeobá naʼthí: ‹Índo̱ gáʼni ajtsú tsiguʼ, xóo tsiguʼ dí nañajunʼ mu madaaʼ mbáa xa̱bu̱ bi̱ nutiʼñááʼ, gamajkhu dí gíʼdoo Moab maguma májti̱i̱ʼ ga̱jma̱a̱ numuu mbaʼa enii gamiéjunʼ, kááʼ nguéjmi̱i̱n gáguanún ikhí ga̱jma̱a̱ xáguáʼdáá numún›” (Isaías 16:13, 14). Xó má eʼthí gi̱i̱ ga̱jma̱a̱ xó má ethi bi̱ nunigajma̱a̱ dí nirígá nákha wajyúuʼ dí nákhá siglo VIII (8) tsiguʼ ginii, Moab raʼkhá tháán nimínúuʼ ga̱jma̱a̱ mbaʼa xuajin niguanátígooʼ. Tiglat-piléser III niʼthí rí Salamanu bi̱ niʼtáñájúnʼ náa Moab ninindxu̱u̱ mbáa xa̱bu̱ ñajunʼ bi̱ nixnúu mbújkha̱a̱. Kammusunadbi rey bi̱ niʼtáñájúnʼ náa Moab niʼni numuu Senaquerib. Xa̱bu̱ ñajunʼ asirios Esar-hadón ga̱jma̱a̱ Asurbanipal nithi dí nitáñájúúnʼ Musuri ga̱jma̱a̱ Kamashaltu bi̱ nindxu̱ún reyes náa Moab. Asndu nákhá niʼníí má dí niguma gámbáa xuajin ndrígóo Moab. Maski ajndu nixkamaa tikhuu xuajin dí niguanáa, mbáa ninindxu̱u̱ xuajin náa nikúwá moabitas. Mú asndu mbiʼi xúgi̱ xóó tséxkamaa mbaʼa ga̱jma̱a̱ numuu xuajin rígi̱, bi̱ ninindxu̱ún xabu̱ sia̱nʼ ndrígóo Israel.
Guʼyáʼ rí gíʼdoo numuu
Atayáʼ má xúʼko̱ rí Jeobá maʼni̱i̱ a̱jkia̱a̱nʼ
8 Babilonia nijmaʼnuuʼ xóo mbá potencia mundial rí na̱nguá eniñu̱u̱nʼ rí xa̱bu̱ bi̱ na̱jkha̱ kagui̱i̱n matangi̱ín náa xuajñún. Ikha jngóo judíos ma̱ndoo maku̱mu̱ún dí nditháan ni xátangi̱ín náa xuajñún (Is. 14:17). Mú Jeobá nixnúún xa̱bi̱i̱ mbá rí muguáʼthi̱i̱n: Nikudaminaʼ rí maʼni káwíin. ¡Ga̱jma̱a̱ nimbáa xáʼngo̱o̱ gárikoo! (Is. 44:26; 55:12). Jeobá ndiʼyoo dí Babilonia nindxu̱u̱ i̱ndó mbá yujndaʼ (Is. 40:15). I̱ndó mandiyuu ga̱jma̱a̱ ¡ni xárígá yujndaʼ! Dí niʼthí, niʼni maʼni̱i̱ a̱jkiu̱ún bi̱ ni̱jkha̱ kiʼdiin náa Babilonia, ga̱jma̱a̱ raʼkháa i̱ndó rúʼko̱, numuu rí Isaías niʼnirámáʼ: “Bi̱ nuguaʼthi̱i̱n náa Jeobá muda̱a̱ tsiaki̱i̱” (atraxnuu Isaías 40:29-31). Rí israelitas kua̱ʼthi̱i̱n marigá maxnún wéñuuʼ tsiaki̱i̱ ga̱jma̱a̱ asndu magún “xóo ejkha̱ mbáa bi̱yú”.
[Nota]
a Ngajua dí gajkhun ndajyúuʼ kámuu mbiʼi. Náa Biblia naxná mbiʼyuu ‹riʼyu̱u̱ agiuuʼ Jeobá› numuu dí náa ikhaa e̱ʼkha̱.