ARTÍCULO RÍ MUʼNIGAJMAA 20
AJMÚÚ 7 Jeobá maxnúʼ tsiaki̱i̱ ga̱jma̱a̱ maʼni kríñunʼ
Atayáʼ má xúʼko̱ rí Jeobá maʼni̱i̱ a̱jkia̱a̱nʼ
“Gaguma mba̱a̱ Dios [...] Anu̱lú bi̱ nagáwiinʼ a̱jkiu̱u̱n kaʼyulú ga̱jma̱a̱ Dios bi̱ naʼni̱i̱ a̱jkiu̱lú náa xúgíʼ” (2 COR. 1:3).
EDXU̱U̱
Dí ejmañulúʼ ga̱jma̱a̱ numuu xóo Jeobá niʼni̱i̱ a̱jkiu̱ún judíos bi̱ ni̱jkha̱ kiʼdiin náa Babilonia rá.
1. Xú káʼnii nikúwá judíos bi̱ ni̱jkha̱ kiʼdiin náa Babilonia rá.
ATATSAʼWÁMINAʼ ga̱jma̱a̱ numún judíos bi̱ ni̱jkha̱ kiʼdiin náa Babilonia, xú káʼnii nikúwá xá. Ndiyáá xóo niguma gámbáa xuajñún ga̱jma̱a̱ numuu aʼkhá ndrígu̱ún ma̱ngaa aʼkhá ndrígu̱ún wajin xiʼñúúnʼ. Ni̱jkha̱ kiʼdiin náa xuajin rí tséʼninuuʼ (2 Crón. 36:15, 16, 20, 21). Gajkhun má rí náa Babilonia ma̱ndoo makuwá xó má eñún ikhiin (Jer. 29:4-7). Mú, ninindxu̱u̱ mingíjyúuʼ ga̱jma̱a̱ na̱nguá nindxu̱u̱ xóo ikhiin nindúún makuwá. Mbáa dí ikhiin niʼthí xóo ekumu̱ún: “Mijngii náa mañu ndrígóo Babilonia nitrigáánʼxu̱ índo̱ nirmáʼáan a̱jkiu̱xu̱ eʼni Sion” (Sal. 137:1). Nakujmaa kaʼwu rí bi̱ ni̱jkha̱ kiʼdiin náa Babilonia ndiyóoʼ mbáa bi̱ maʼni̱i̱ a̱jkiu̱ún. Mú, tsáá gáʼni̱i̱ a̱jkiu̱ún xá.
2, 3. a) Ndiéjunʼ niʼni Jeobá ga̱jma̱a̱ numún judíos bi̱ ni̱jkha̱ kiʼdiin náa Babilonia rá. b) Ndiéjunʼ gúʼyáá náa artículo rígi̱ rá.
2 Jeobá nindxu̱u̱ “Dios bi̱ naʼni̱i̱ a̱jkiu̱lú náa xúgíʼ” (2 Cor. 1:3). Nandoo kaʼñún xúgíinʼ bi̱ nagún kanuu náa ikhaa ga̱jma̱a̱ nandoo maʼni̱i̱ a̱jkiu̱ún. Jeobá ndiʼyoo rí tikhuun bi̱ ni̱jkha̱ kiʼdiin náa Babilonia muniña̱a̱ʼ dí maxprígún ga̱jma̱a̱ matangi̱i̱n mbuyamajkuíí xó ma kaʼyoo (Is. 59:20). Ikha jngóo 100 tsiguʼ wapháá, nákhá xóó tséjkha̱ kiʼdiin, niʼni dí Isaías maʼnirámáʼ mbá libro náa kayá mbiʼyuu. Náá numuu rá. Mínaaʼ má profeta niʼnirámáʼ: “‹Gu̱ni̱i̱ a̱jkiu̱u̱n, gu̱ni̱i̱ a̱jkiu̱u̱n xuajñunʼ›, eʼthí Dios ndrígala” (Is. 40:1). Ikha jngóo Jeobá nijmuu libro dí niʼnirámáʼ Isaías mu maʼni̱i̱ a̱jkiu̱ún judíos bi̱ ni̱jkha̱ kiʼdiin náa Babilonia.
3 Mangáanʼ nguáná ndayúlú rí mbáa maʼni̱i̱ a̱jkiu̱lú. Náa artículo rígi̱ mbuʼyáá xóo niʼni Jeobá mu maʼni̱i̱ a̱jkiu̱ún judíos bi̱ ni̱jkha̱ kiʼdiin náa Babilonia: 1) Nikudaminaʼ maʼni̱i̱ a̱jkiu̱ún bi̱ gátangi̱i̱n náa ikhaa, 2) nixnún xa̱bi̱i̱ mbá rí maguáʼthi̱i̱n, ga̱jma̱a̱ 3) nimbáñún mu xámíñún. Ma̱ngaa índo̱ gúʼyáá mámbá dí rígi̱ mbuʼyáá xóo Jeobá eʼni dí mbiʼi xúgi̱ mu maʼni̱i̱ a̱jkiu̱lú.
JEOBÁ NAGÁWÍINʼ A̱JKIU̱U̱N GA̱JMA̱A̱ NAʼNI MBA̱A̱ A̱JKIU̱U̱N KAʼYULÚ
4. Xú káʼnii nisngájma Jeobá rí nigáwíinʼ a̱jkiu̱u̱n rá. (Isaías 55:7.)
4 Jeobá nindxu̱u̱ “Anu̱lú bi̱ nagáwiinʼ a̱jkiu̱u̱n kaʼyulú” (2 Cor. 1:3). Ga̱jma̱a̱ nisngájma rígi̱ índo̱ nikudaminaʼ maʼni mba̱a̱ a̱jkiu̱u̱n kaʼñún bi̱ ni̱jkha̱ kiʼdiin náa Babilonia á mu natanga̱a̱ a̱jkiu̱ún (atraxnuu Isaías 55:7). Ikhaa niʼthí: “Ga̱jma̱a̱ numuu rí nandoʼ ka̱ya̱a̱ʼ rí ndajyúuʼ asndu kámuu maʼni dí magáwíinʼ a̱jkiu̱nʼ ka̱ya̱a̱ʼ” (Is. 54:8). Xú káʼnii gáʼni xá. Maski asndu judíos mbaʼyóoʼ mumíniiʼ ga̱jma̱a̱ numuu dí túnimbu̱u̱n, mú Jeobá nikudaminaʼ dí xáguanún mbá kayuuʼ judíos náa Babilonia, rí maʼga̱nú mbóo mbiʼi dí matangi̱i̱n náa xuajñún (Is. 40:2). Mbáa dí mundxaʼwamíjna̱ rígi̱ judíos, niʼni maʼni̱i̱ a̱jkiu̱ún bi̱ nitangi̱i̱n náa ikhaa.
5. Ndíjkha dí ikháanʼlú ma̱ndoo maʼni itháán kañiiʼ a̱jkiu̱lú ki xóo judíos dí Jeobá gajkhun nagáwíinʼ a̱jkiu̱u̱n rá.
5 Ndiéjunʼ ejmañulúʼ rá. Dí Jeobá xtáa xawii maʼni mba̱a̱ a̱jkiu̱u̱n kaʼyulú. Judíos ndiyáá rígi̱, mú ikháanʼlú naʼni itháán kañiiʼ a̱jkiu̱lú rí Jeobá maʼni mba̱a̱ a̱jkiu̱u̱n kaʼyulú. Numuu rí nduʼyáálú xúgíʼ dí niʼni Jeobá mu maʼni mba̱a̱ a̱jkiu̱u̱n kaʼyulú. Mbayuʼ tsiguʼ nda̱wa̱á dí Isaías niʼthí ga̱jma̱a̱ numuu rí Jeobá naʼni mba̱a̱ a̱jkiu̱u̱n, Anu̱lú bi̱ xtáa mekhuíí nikuʼmaa A̱ʼdióo náa tsu̱du̱u̱ Ku̱ba̱ʼ mu maxnáximinaʼ makhañún ga̱jma̱a̱ numún xa̱bu̱ aʼkhá bi̱ natanga̱a̱ a̱jkiu̱ún. Rí nixnáximinaʼ niyambáá mu aʼkhá ndrígulú majngudi̱i̱ mbá kayuuʼ (Hech. 3:19; Is. 1:18; Efes. 1:7). ¡Raʼkhá tháán egáwíinʼ a̱jkiu̱u̱n kaʼyulú Dios ndrígulú!
6. Xú káʼnii gámbáyulú dí mundxaʼwamíjná náa dí májánʼ a̱jkiu̱u̱n Jeobá rá. (Atayáá ma̱ngaa xtiʼkhuu.)
6 Ajngáa dí Jeobá niʼthí náa Isaías 55:7 ma̱ndoo maʼni̱i̱ a̱jkiu̱lú, á mu nákhá wajyúuʼ ni̱ʼni̱ mbá aʼkhá ga̱jma̱a̱ kaʼníí nakumulú dí kuaʼdáá aʼkhúlú maski má nitanga̱a̱ má a̱jkiu̱lú. Kúwíin tikhuun bi̱ naku̱mu̱ún xúʼko̱ kaʼnii, numuu dí kaʼníí numíniiʼ ga̱jma̱a̱ numuu dí niraʼwi̱i̱ muni̱, mú á mu niʼthá má aʼkhá ndrígulú ga̱jma̱a̱ niniʼñáʼ ru̱ʼni̱ dí raʼkhí, ma̱ndoo mbuʼyáá gajkhun dí Jeobá niʼni mba̱a̱ a̱jkiu̱u̱n kaʼyulú, ga̱jma̱a̱ índo̱ ikhaa naʼni mba̱a̱ a̱jkiu̱u̱n, ikhaa nambumuu mbá kayuuʼ (atani̱ mbríguíi ga̱jma̱a̱ Jeremías 31:34). Á mu Jeobá nánguá ermáʼáan a̱jkiu̱u̱n kaʼyoo aʼkhá ndrígulú, ragíʼmaa marmáʼáan a̱jkiu̱lú mangáanʼ. Jeobá ndaʼyoo dí nuʼnilú xúgi̱, raʼkháa aʼkhá dí nixuʼdámíjná nákhá ginii (Ezeq. 33:14-16). Ga̱jma̱a̱ garmáʼáan a̱jkiu̱lú dí Anu̱lú bi̱ raʼkhá tháán egáwíinʼ a̱jkiu̱u̱n ginuu má maʼni gámbáa xúgíʼ dí naʼni mumíniiʼ ga̱jma̱a̱ numuu aʼkhá ndrígulú.
Jeobá na̱nguá ermáʼáan a̱jkiu̱u̱n kaʼyoo aʼkhá dí ni̱ʼni̱ nákhá ginii, ikhaa ndaʼyoo dí nuʼnilú xúgi̱. (Atayáá kutriga̱ 6).
7. Ndiéjunʼ gámbáyulú mu muʼthá aʼkhá dí nixuʼdámíjnalú rá.
7 Ndiéjunʼ gúʼni á mu kuwáanʼ ngíná ga̱jma̱a̱ numuu mbá aʼkhá mbiiʼ dí nixuʼdámíjná ga̱jma̱a̱ xóó na̱nguá niʼthúnlú bi̱ kuya̱ edxu̱u̱ rá. Náa Biblia naʼthí dí gíʼmaa muʼthúún mu mumbayulúʼ (Sant. 5:14, 15). Gajkhun má dí mbáa nguáná maʼniulú mingíjyúuʼ muʼthá, mú garmáʼáan a̱jkiu̱lú dí Jeobá nigruigi̱i̱n a̱ngiu̱lú bi̱ naguájun jmbu mu mumbayulúʼ. Ikha jngóo, á mu natanga̱a̱ a̱jkiu̱lú ma̱ndoo mbuʼyáá gajkhun dí xóo má Jeobá ga̱jma̱a̱ a̱ngiu̱lú bi̱ kuya̱ edxu̱u̱ musngajma dí nandún kuyulú ga̱jma̱a̱ magáwíinʼ a̱jkiu̱u̱n kuyulú. Guʼyáá xóo Jeobá nigáwíinʼ a̱jkiu̱u̱n ga̱jma̱a̱ niʼni̱i̱ a̱jkiu̱u̱n mbáa ndxájulú bi̱ mbiʼyuu Arthura bi̱ ra̱ʼkhá tháán nixtáa ngíná ga̱jma̱a̱ aʼkhá rí niʼni, ikhaa naʼthí: “Niʼni xóo mbá tsiguʼ nixtáá ra̱yo̱o̱ pornografía, mú mbá mbiʼi nidxawuun mbá discurso náa niʼthí dí gíʼmaa muguáʼdáá mbá ku̱ma̱ kaʼwu. Ikha jngóo ni̱thu̱u̱n a̱ʼgiu̱ʼ ga̱jma̱a̱ bi̱ kuya̱ edxu̱u̱ aʼkhá ndrígóʼ, mú kaʼníí nixtáá ngíná ga̱jma̱a̱ dí ni̱ni̱. A̱ngiu̱lú bi̱ kuya̱ edxu̱u̱ nithu̱nʼ dí Jeobá nandoo mambajxúu xóó ga̱jma̱á nindxu̱ʼ ga̱jma̱a̱ dí ikhaa naxprígún bi̱ nandoo kaʼñún. Ajngáa dí nithu̱nʼ ni̱jkha̱nú asndu náa a̱jkiu̱nʼ ga̱jma̱a̱ nimbáyuʼ mu ní xándxaʼwamínáʼ dí raʼkhí”. Rí mbiʼi xúgi̱ Arthur nindxu̱u̱ precursor ga̱jma̱a̱ siervo ministerial. ¡Raʼkhá tháán eʼni̱i̱ a̱jkiu̱lú índo̱ nduʼyáá dí Jeobá naʼni mba̱a̱ a̱jkiu̱u̱n kaʼyulú, índo̱ natanga̱a̱ a̱jkiu̱lú!
JEOBÁ NAXNULÚ MBÁ RÍ MUGUÁʼTHI̱I̱N
8. a) Ndiéjunʼ niʼthúún Jeobá bi̱ ni̱jkha̱ kiʼdiin náa Babilonia rá. b) Xó má naʼthí náa Isaías 40:29-31, xú káʼnii gámbáñún judíos bi̱ gátanga̱a̱ a̱jkiu̱ún ajngáa rígi̱ rá.
8 Babilonia nijmaʼnuuʼ xóo mbá potencia mundial rí na̱nguá eniñu̱u̱nʼ rí xa̱bu̱ bi̱ na̱jkha̱ kagui̱i̱n matangi̱ín náa xuajñún. Ikha jngóo judíos ma̱ndoo maku̱mu̱ún dí nditháan ni xátangi̱ín náa xuajñún (Is. 14:17). Mú Jeobá nixnúún xa̱bi̱i̱ mbá rí muguáʼthi̱i̱n: Nikudaminaʼ rí maʼni káwíin. ¡Ga̱jma̱a̱ nimbáa xáʼngo̱o̱ gárikoo! (Is. 44:26; 55:12). Jeobá ndiʼyoo dí Babilonia nindxu̱u̱ i̱ndó mbá yujndaʼ (Is. 40:15). I̱ndó mandiyuu ga̱jma̱a̱ ¡ni xárígá yujndaʼ! Dí niʼthí, niʼni maʼni̱i̱ a̱jkiu̱ún bi̱ ni̱jkha̱ kiʼdiin náa Babilonia, ga̱jma̱a̱ raʼkháa i̱ndó rúʼko̱, numuu rí Isaías niʼnirámáʼ: “Bi̱ nuguaʼthi̱i̱n náa Jeobá muda̱a̱ tsiaki̱i̱” (atraxnuu Isaías 40:29-31). Rí israelitas kua̱ʼthi̱i̱n marigá maxnún wéñuuʼ tsiaki̱i̱ ga̱jma̱a̱ asndu magún “xóo ejkha̱ mbáa bi̱yú”.
9. Náá numuu rí judíos ma̱ndoo maku̱mu̱ún kuyáá Jeobá rí ikhaa maʼni káwíin náa Babilonia rá.
9 Jeobá nixnúún mbá numuu judíos rí ma̱ndoo maku̱mu̱ún kuyáá dí ikhaa gajkhun maʼnimbánuu dí nikudaminaʼ maʼni. Ndiéjunʼ nindxu̱u̱ rá. Gundxaʼwamíjna̱ ga̱jma̱a̱ numuu xúgíʼ dí niʼtáriyaʼ Jeobá dí ikhiin ndiyáá xóo nimbánuu. Mbá dí ikhaa nindxu̱u̱ rí ndiyáá xóo Asiria nito̱ʼo̱o̱ náa Israel, reino ndrígóo norte ga̱jma̱a̱ ni̱jkha̱ kagui̱i̱n xa̱bu̱ xuajin (Is. 8:4). Ndiyáá xú káʼnii babilonios nini̱ gámbáa Jerusalén ga̱jma̱a̱ nigún kudiin xa̱bu̱ xuajin (Is. 39:5-7). Ga̱jma̱a̱ ndiyáá dí rey Babilonia niʼni rí magugóo iduu rey Sedequías ga̱jma̱a̱ dí nigún kuya̱a̱ náa Babilonia (Jer. 39:7; Ezeq. 12:12, 13). Xúgíʼ rí Jeobá niʼthí marigá ni̱jkha̱nú nimbánuu (Is. 42:9; 46:10). Mbáa xúgíʼ rígi̱ nimbáñún mbuyáá dí Jeobá gajkhun maʼnimbánuu dí nikudaminaʼ maʼni káwíin.
10. Ndiéjunʼ gámbáyulú náa iwáá mbiʼi rígi̱, mu mundxa̱ʼwa̱míjna̱ rí gajkhun mambanúu dí kua̱ʼthi̱i̱n rá.
10 Ndiéjunʼ ejmañulúʼ rá. Á mu kuwáanʼ ngíná, rí kua̱ʼthi̱i̱n nda̱wa̱á ma̱ndoo mambáyulú mu mbuʼyáa tsiaki̱i̱. Gajkhun má dí kuwáanʼ náa mbiʼi mingíjyúuʼ ga̱jma̱a̱ guáʼdiin xa̱bu̱ sia̱nʼ bi̱ xkujiinʼ, bi̱ guaʼdáá tsiaki̱i̱, mú ragíʼmaa makáwabáanʼlú. Jeobá nikudaminaʼ dí makuwáanʼ kámuu náa mbá Ku̱ba̱ʼ mitsaanʼ. Ikhí makuwáanʼ tsímáá ga̱jma̱a̱ xáxmiéjunlú eʼni xkujndu. Gíʼmaa mundxa̱ʼwa̱míjna̱ náa rí kua̱ʼthi̱i̱n, numuu rí gamíi dí ni xúʼyáá kaʼwu rí kua̱ʼthi̱i̱n, ma̱ndoo maʼni rí makujmaa ngidiʼ, xóo índo̱ kuwáanʼ rajkua ga̱jma̱a̱ carro ga̱jma̱a̱ ventana tsaga, rí tséniñulú mbuʼyáá mitsaanʼ dí rígá. Ndiéjunʼ gámbáyulú mu mu̱ʼni̱ kaʼwi̱i̱ ventana, xóo muʼthá mundxa̱ʼwa̱míjna̱ dí gajkhun mambanúu dí kua̱ʼthi̱i̱n rá. Guríya̱ʼ mbiʼi mu mundxa̱ʼwa̱míjna̱ xú káʼnii mitsaanʼ gakuwa̱a̱nʼ náa numbaaʼ nuxi̱ʼ. Guraxnuu i̱yi̱i̱ʼ, guʼyáá videos, guʼdxawíín ajmúú náa naʼthí ga̱jma̱a̱ numuu rí kua̱ʼthi̱i̱n ma̱ngaa ma̱ndoo muʼthán Jeobá índo̱ guʼtákáñíí ndiéjunʼ nindxu̱u̱ rí ikhaa nikudaminaʼ dí ra̱ʼkhá tháán eyúlúʼ mambanúu.
11. Xú káʼnii nikhánáá tsiaki̱i̱ mbáa ndxájulú bi̱ namínúuʼ ga̱jma̱a̱ numuu mbá nandii mbiiʼ rá.
11 Guʼyáá xkridoo Joy mbáa ndxájulú a̱ʼgu̱, bi̱ nimínuuʼ ga̱jma̱a̱ mbá nandii mbiiʼ. Ikhaa naʼthí rí gíʼthu̱u̱n marigá nda̱wa̱á niʼni̱i̱ a̱jkiu̱u̱n ga̱jma̱a̱ nixnáa tsiaki̱i̱: “Índo̱ naku̱mu̱ʼ dí xáʼngo̱ʼ itháan, na̱thu̱u̱n Jeobá xóo ku̱mu̱ʼ ga̱jma̱a̱ nda̱yo̱o̱ gajkhun dí ikhaa nakro̱ʼo̱o̱ kaʼyoʼ. Jeobá nariʼñuʼ índo̱ naxnúʼ ‹tsiaki̱i̱ dí itháán mba̱a̱ ki xóo dí gíʼdoo mbáa xa̱bu̱›” (2 Cor. 4:7). Ndxájulú ma̱ngaa nandxa̱ʼwáminaʼ dí xtáa má náa numbaaʼ nuxi̱ʼ, índo̱ “nimbáa xa̱bu̱ ni xáʼthí: ‹Naʼniuʼ nandii›” (Is. 33:24). Á mu mangáánʼ nuʼtháán Jeobá xóo ekumulúʼ ga̱jma̱a̱ nundxa̱ʼwa̱míjna̱ náa dí kua̱ʼthi̱i̱n marigá, maguaʼdáá tsiaki̱i̱ mu maʼngulú muraʼníí xkujndu.
12. Náá numuu rí ma̱ndoo mbuʼyáá gajkhun dí mambanúu dí nikudaminaʼ maʼni Jeobá rá. (Atayáá ma̱ngaa xtiʼkhuu.)
12 Ikháá má xóo judíos bi̱ ni̱jkha̱ kiʼdiin náa Babilonia, mangáánʼ kuaʼdáá mbá numuu mu makumulúʼ kuʼyáá Jeobá ga̱jma̱a̱ náa rí nikudaminaʼ maʼni. Gundxaʼwamíjna̱ ga̱jma̱a̱ numuu xúgíʼ dí kiʼtáriyaʼ dí xtáa rambánuu dí mbiʼi xúgi̱. Mbá xkri̱da, rígá mbá potencia mundial, dí ‹mbá xuíʼtóo nindxu̱u̱ gújkuiiʼ ga̱jma̱a̱ i̱mba̱ xuíʼtóo nindxu̱u̱ wabaaʼ› (Dan. 2:42, 43). Ma̱ngaa nuʼdxawíín dí naʼxma asndu náá ga̱jma̱a̱ nuʼtáruʼúún “xúgíinʼ xa̱bu̱” (Mat. 24:7, 14). Rí nduʼyáá xóo nambánuu kiʼtáriyaʼ rígi̱ ga̱jma̱a̱ i̱ʼwáʼ, naʼni̱i̱ a̱jkiu̱lú ga̱jma̱a̱ naʼni itháán gújkhúʼ fe ndrígulú rí gajkhun mambanúu i̱ʼwáʼ rí Jeobá nikudaminaʼ maʼni.
Índo̱ nduʼyáá dí xtáa rambánuu mbaʼa kiʼtáriyaʼ dí mbiʼi xúgi̱, naʼni mbuʼyáá rí gajkhun mambanúu dí Jeobá nakudaminaʼ maʼni. (Atayáá kutriga̱ 12).
JEOBÁ NAMBÁYULÚ MU XÁMÍÑULÚ
13. a) Ndiéjunʼ xkujndu gúraʼníí judíos índo̱ gáʼga̱nú mbiʼi dí makáwíin xá. b) Xó má naʼthí náa Isaías 41:10-13, xú káʼnii Jeobá niʼni̱i̱ a̱jkiu̱ún bi̱ ni̱jkha̱ kiʼdiin náa Babilonia rá.
13 Jeobá niʼni̱i̱ a̱jkiu̱ún judíos bi̱ ni̱jkha̱ kiʼdiin náa Babilonia índo̱ niʼthúún rí muguaʼthi̱i̱n mu maguma káwíin, mú ndiʼyoo rí maʼniún mingíjyúuʼ índo̱ gáʼga̱nú mbiʼi rúʼko̱. Mato̱ʼo̱o̱ ga̱jma̱a̱ maxmíjná gajmíi̱n xa̱bu̱ xuajin bi̱ kúwá mijngii náa Babilonia ga̱jma̱a̱ nda̱wa̱á magi̱ʼdu̱u̱ gajmíi̱n bi̱ kúwá náa Babilonia (Is. 41:2-5). Lá rígá numuu rí mamiñún judíos ráʼ. Mba̱yu̱u̱ʼ tsiguʼ wapháá, nákha xóó tserígá rígi̱, Jeobá niʼni rí magumaraʼmáʼ ajngáa rí maʼni̱i̱ a̱jkiu̱ún: “Xámíñáaʼ, numuu dí xtáá ga̱jma̱á nindxa̱a̱ʼ. Xáxmiéjuaanʼ, numuu dí ikhúún nindxu̱ʼ Dios ndrígáaʼ” (atraxnuu Isaías 41:10-13). Náá numuu niʼthúún rí ikhaa nindxu̱u̱ Dios ndrígu̱ún xá. Raʼkháa mu maʼni marmáʼáan a̱jkiu̱ún dí gíʼmaa mbuyamajkuíí, nindxu̱u̱ numuu rí ikhaa maxtáa ga̱jma̱á nindxu̱ún mu mambáñún (Sal. 118:6).
14. Ndiéjunʼ ma̱ngaa niʼni Jeobá mu mambáñún judíos mu xámíñún rá.
14 Jeobá ma̱ngaa niʼni̱i̱ a̱jkiu̱ún judíos bi̱ ni̱jkha̱ kiʼdiin náa Babilonia: Índo̱ niʼni marmáʼáan a̱jkiu̱ún dí ikhaa najmañuu ga̱jma̱a̱ dí tsiaki̱i̱ ndrígóo tsétumuu. Niʼthúún dí muyejxiraʼanʼ rijma̱a̱ ga̱jma̱a̱ niʼthúún dí raʼkháa i̱ndó niʼniwíin a̱ʼgua̱a̱n, ma̱ngaa ikhaa ndaʼyoo xú káʼnii mbiʼñún mbá xúgíinʼ ikhiin (Is. 40:25-28). Ndaʼyoo dí mbiʼyuu mámbáa bi̱ nindxu̱u̱ xa̱bi̱i̱. Ikha jngóo á mu gíʼdoo tsiaki̱i̱ maʼniwíin a̱ʼgua̱a̱n xúʼko̱ má ma̱ngaa gíʼdoo tsiaki̱i̱ mu mambáñún xa̱bi̱i̱. Ikha jngóo nda̱a̱ nimbá numuu rí mamiñún judíos.
15. Xú káʼnii niʼniratiin Dios judíos bi̱ ni̱jkha̱ kiʼdiin náa Babilonia mu maʼngu̱u̱n muraʼníí dí marigá rá.
15 Jeobá ma̱ngaa nixnún ikha xa̱bi̱i̱ dí ndiyóoʼ muni̱ mu makuwá xawii índo̱ gáʼga̱nú mbiʼi dí maguma káwíin. Náa timbá parte libro ndrígóo Isaías, niʼthúún xa̱bi̱i̱: “Ata̱ʼa̱a̱ʼ náa guʼwáaʼ náa cuarto dí rígá itháán awúún ga̱jma̱a̱ atrugua̱a̱ xkruguaaʼ índo̱ gáta̱ʼa̱a̱ʼ awúún. Atarkaʼwuminaʼ mbá xngaa asndu índo̱ gánújngoo dí nakásngañu̱ʼ” (Is. 26:20). Rí naʼthí náa versículo rígi̱, nimbánuu timbá míʼtsú índo̱ rey Ciro nito̱ʼo̱o̱ náa Babilonia. Xó má eʼthí Jenofonte, mbáa xa̱bu̱ griego bi̱ naʼthí dí nirígá nákha wajyúuʼ, índo̱ Ciro nito̱ʼo̱o̱ náa Babilonia niʼthúún soldados dí muradíin xa̱bu̱ bi̱ na̱nguá kúwá náa awúu̱n guʼwún (Ciropedia, traducción de Ana Vegas Sansalvador). ¡Mbáa ra̱ʼkhá tháan nimíñúún bi̱ kúwá náa Babilonia! Mú judíos bi̱ ni̱jkha̱ kiʼdiin ikhí, nini kawúmíjná numuu rí ninimbu̱ún ikha rí Jeobá nixnún.
16. Ndíjkha ragíʼmaa mamiñulúʼ eʼni ga̱ʼkhu̱ rí majphú mba̱a̱ rá. (Atayáá ma̱ngaa xtiʼkhuu.)
16 Ndiéjunʼ ejmañulúʼ rá. Inuu má magi̱ʼdu̱u̱ ga̱ʼkhu̱ rí majphú mba̱a̱, xóo dí nditháan tárígá nákhá ginii. Índo̱ gági̱ʼdu̱u̱, xa̱bu̱ mamiñún ga̱jma̱a̱ xúyáá ndiéjunʼ gúni̱. Mú, ikháánʼlú mbuʼyáá rí muʼni, numuu rí nduʼyáá dí Jeobá nindxu̱u̱ Dios ndrígulú xámíñulú numuu rí inuu má maguma káwáanʼlú (Luc. 21:28). Gaku̱mu̱lúʼ kuʼyáá má xúʼko̱ Jeobá índo̱ mbá nguéjmi̱i̱n xa̱bu̱ xuajin gúni̱ gínáánʼlú. Jeobá majmiuu ángeles ndrígióo mu mañewu̱nlú ga̱jma̱a̱ maxnúlú ikha dí maʼni káwáanʼ. Náá gákhánulúʼ ikha rígi̱ rá. Xóó tséʼyáá. Mbáa makhánulúʼ náa congregación. Mbáa rígi̱, ma̱ndoo mani̱ndxu̱u̱ cuarto dí rígá itháán awúún náa ma̱ndoo maxtiewunlúʼ. Á mu nandulúʼ makuwáanʼ xawii, ndayóoʼ dí makuwáanʼ mijngii náa a̱ngiu̱lú, guʼnimbulúʼ ga̱jma̱a̱ xúgíʼ a̱jkiu̱lú ikha dí nakánulúʼ náa xuajñuu ga̱jma̱a̱ guʼyáá gajkhun dí Jeobá nindxu̱u̱ bi̱ nayéjkha̱ edxu̱u̱ (Heb. 10:24, 25; 13:17).
Rí mundxaʼwamíjna̱ dí Jeobá gíʼdoo tsiaki̱i̱ ga̱jma̱a̱ dí ikhaa maʼngo̱o̱ maʼni káwáanʼ náa gaʼkhu dí majphú mba̱a̱, naʼni dí xámiñulúʼ. (Atayáá kutriga̱ 16).b
17. Ndiéjunʼ gíʼmaa muʼni mu Jeobá maʼni̱i̱ a̱jkiu̱lú rá.
17 Maski ajndu judíos bi̱ ni̱jkha̱ kiʼdiin náa Babilonia niʼniún mingíjyúuʼ makuwá ikhí, mú Jeobá nixnún tsiaki̱i̱ rí ndiñúnʼ. Ga̱jma̱a̱ xúʼko̱ má gáʼni ga̱jma̱a̱ nindxu̱lú mangáanʼ. Ikha jngóo, tséʼniuu má ndiéjunʼ gárígá nda̱wa̱á, atayáʼ dí Jeobá maʼni̱i̱ má xúʼko̱ a̱jkia̱a̱nʼ. Gármáʼáan a̱jkia̱a̱nʼ dí ikhaa nagáwíinʼ a̱jkiu̱u̱n. Atani̱ tsiakimínáʼ mu matatsaʼwamínáʼ ga̱jma̱a̱ numuu dí marigá nda̱wa̱á. Ga̱jma̱a̱ xámbumaaʼ dí Jeobá nindxu̱u̱ Dios ndrígáaʼ, ikha jngóo nda̱a̱ numuu rí mamiñáanʼ.
AJMÚÚ 3 Ikháánʼ naraxnúʼ tsiaki̱i̱, jma̱a̱ natani̱ rí xámíñúʼ
a Nixtiʼkhuu mbiʼñún tikhuun
b NA’THÍ NUMUU XTIʼKHUU.: Mbá nguéjmi̱i̱n a̱ngiu̱lú nigimbíin. Nduyáá gajkhun dí Jeobá gíʼdoo tsiaki̱i̱ ga̱jma̱a̱ rí najmaa nañewu̱u̱n xuajñuu, tséʼniuu má asndu náa kúwá.