Novembru
Kinta, 1 Novembru
Haʼu-nia oan, sai matenek bá no halo haʼu-nia laran-kontente, atu nuneʼe haʼu bele hatán ba ida neʼebé koʼalia aat haʼu.—Prov 27:11.
Tuir Satanás, nia dehan katak laiha ema ida mak adora Jeová ho domin. (Jó 2:4, 5) Satanás troka ona ninia hanoin neʼe ka lae? Lae duni. Bainhira nia sai tiha husi lalehan, nia sei koʼalia hanesan neʼe nafatin kona-ba Jeová nia atan sira. (Apok 12:10) Ohin loron Satanás mós sei koʼalia katak ema adora Jeová laʼós tanba domin, maibé ho razaun deʼit. Nia hakarak tebes atu haree ita kontra Jeová nia direitu atu ukun no para atu la adora Jeová. Bainhira ita hasoru hela susar no terus ruma, koko atu imajina situasaun neʼe. Iha sorin ida, Satanás ho ninia anju aat sira. Sira hakilar no sadik ita katak ita sei la tahan terus sira-neʼe no ita sei rende an deʼit. Maibé iha sorin seluk, Jeová, ita-nia Liurai Jesus Kristu, ema kose-mina sira neʼebé hetan ona moris-hiʼas, no anju rihun ba rihun. Sira fó laran-manas tebes ba ita. Sira kontente tebes atu haree katak ita bele tahan no laran-metin nafatin ba Jeová. Tuirmai ita rona Jeová hatete ba ita, hanesan eskritura ohin dehan. w16.04 2:8, 9
Sesta, 2 Novembru
Lori tan ema ida ka rua.—Mt 18:16.
Se ita mak konsege rezolve problema ida, ita sei lori fali ita-nia “maun ka alin ba dalan loos”. Maibé se ita koko ona dala barak atu rezolve problema neʼe no la lori dame nafatin, tuirmai mak lori problema neʼe ba katuas sira. Baibain irmaun-irmán sira nunka presiza halo hotu hakat tolu husi Mateus 18:15-17. Neʼe halo ita sente diʼak, tanba neʼe hatudu katak antes problema ida sai boot, irmaun-irmán sira hetan tiha ona solusaun ba sira-nia problema hodi kongregasaun la presiza hasai ema neʼebé halo sala. Karik irmaun ka irmán fó ona perdua ba ema neʼebé hakanek sira no hadame malu fali ona. Husi Jesus nia liafuan, ita haree katak bainhira ita iha problema, ita labele buka kedas katuas sira. Ita tenke halo tuir lai hakat rua neʼe. Se ita halo tiha ona no ita iha prova katak neʼe mak sala boot ida mak ita foin bele lori ba katuas sira. w16.05 1:15, 16
Sábadu, 3 Novembru
Sira laʼós parte husi mundu neʼe.—João 17:16.
Bíblia koʼalia kona-ba razaun balu tanbasá mak Maromak hakarak ita atu la mete ba buat polítiku nian. Se ita mak neutrál, ita mós bele iha konxiénsia neʼebé moos bainhira ita haklaken ba ema katak só Maromak nia Ukun mesak deʼit mak bele rezolve ema nia problema hotu. Tanba relijiaun falsu sira mete ba buat polítiku nian mak halo ema fahe malu, maibé ita lae, ita bele iha unidade iha mundu tomak tanba ita mantein pozisaun neʼebé neutrál. (1 Ped 2:17) Tanba Satanás nia mundu besik ona atu remata, ita bele fiar katak sei susar ba ita atu mantein ita-nia pozisaun neutrál iha futuru. Ohin loron ema barak sai ona “ulun-toos” no “lakohi simu konsellu”, tan neʼe iha futuru ema sei fahe malu liután. (2 Tim 3:3, 4) Iha nasaun balu, ita-nia irmaun-irmán sira hasoru ona situasaun neʼebé problema polítiku troka derrepente deʼit. Tan neʼe mak bainhira situasaun polítiku kalma hela, ita tenke prepara an ka hametin ita-nia hakarak atu la mete ba buat polítiku nian. Se ita hein toʼo situasaun grave mak foin hakfodak, karik ita bele halo buat neʼebé kontra ita-nia desizaun ba buat polítiku nian. w16.04 4:3, 4
Domingu, 4 Novembru
Buat naran deʼit neʼebé ema kari, nia mós sei koʼa ida-neʼe.—Gal 6:7.
Ema balu sente katak sira bele foti desizaun naran deʼit. Maibé se ita hakarak halo desizaun neʼebé matenek no halo Jeová kontente, ita tenke buka-hatene Bíblia nia matadalan no halo tuir matadalan sira-neʼe. Porezemplu, Bíblia fó-hatene ita Maromak nia haree kona-ba uza raan, tan neʼe ita hakarak halo tuir buat neʼebé Maromak hakarak ita atu halo. (Gên 9:4; Após 15:28, 29) Ita mós bele halo orasaun husu Jeová ajuda ita atu foti desizaun neʼebé halo nia kontente. Desizaun neʼebé ita halo ho matenek bele halo ita hakbesik liután ba Jeová. Maibé desizaun neʼebé ladiʼak bele estraga ita-nia relasaun ho Jeová. Desizaun neʼebé ita halo mós bele kona ema seluk. Tan neʼe mak ita lakohi halo desizaun neʼebé bele estraga ita-nia relasaun ho irmaun-irmán sira ka halo sira sidi. No ita mós lakohi hamosu problema hodi sobu kongregasaun nia unidade. Tan neʼe mak importante atu halo desizaun neʼebé diʼak.—Rom 14:19. w16.05 3:4, 5
Segunda, 5 Novembru
Haʼu, Jeová, mak imi-nia Maromak, haʼu hanorin imi kona-ba buat neʼebé diʼak liu ba imi.—Isa 48:17.
Jeová kontente tebes bainhira nia haree ita uza didiʼak tempu atu lee Bíblia no estuda. (Éf 5:15, 16) Maibé realidade mak ita gosta lee informasaun balu liu fali informasaun seluk. Se nuneʼe, ita presiza kuidadu kona-ba perigu ida. Perigu kona-ba saida? Se ita la kuidadu, ita bele hakat liu deʼit informasaun balu husi Bíblia ka husi ita-nia livru sira tanba ita hanoin katak informasaun sira-neʼe la kona ita-nia situasaun. Porezemplu, oinsá se iha eskritura balu ladún kona ita-nia situasaun? Ka oinsá se informasaun husi ita-nia livru balu hakerek liuliu ba ema seluk deʼit? Ita lee liu ka hakat liu deʼit ka lae? Se ita mak halo nuneʼe, karik ita bele lakon informasaun importante balu neʼebé diʼak ba ita. Ita ida-idak tenke hanoin-hetan katak informasaun sira-neʼe hotu mai husi Jeová. w16.05 5:5, 6
Tersa, 6 Novembru
Se ema ida laʼo iha dalan sala no nia la hatene ida-neʼe, imi neʼebé kumpre Maromak nia kritériu tenke koko atu hadiʼa ema hanesan neʼe ho laran-maus.—Gal 6:1.
Jeová mós uza kongregasaun no katuas sira atu ajuda hadiʼa ita-nia hahalok sira. Porezemplu, se katuas sira mak haree katak ita iha fraku ruma, sira sei hakaʼas an atu ajuda ita, maibé laʼós ho sira-nia matenek rasik. Antes atu ajuda ita, ho haraik-an sira halo orasaun uluk ba Jeová hodi husu nia atu ajuda sira komprende ita-nia situasaun no iha matenek. Tuirmai sira uza Bíblia no ita-nia livru sira atu buka informasaun neʼebé bele ajuda ita. Bainhira ita hatene ona oinsá mak Jeová hadiʼa ita-nia hahalok, neʼe bele ajuda ita atu iha relasaun neʼebé diʼak ho irmaun-irmán sira, no troka mós ita-nia hanoin kona-ba ema iha ita-nia haklaken-fatin, inklui mós ita-nia estudante Bíblia. Maromak la obriga ema atu troka kedas sira-nia hahalok tanba nia iha respeitu ba ema nia direitu atu hili. Nia hatudu sai ninia matadalan neʼebé santu ba ema liuhusi hakat ba hakat. Nia husik ema mak deside atu halo tuir ninia matadalan sira-neʼe. w16.06 1:13, 14
Kuarta, 7 Novembru
Ó buka nafatin buat boot sira ba ó-nia an. Keta buka tan buat hirak-neʼe.—Jer 45:5.
Apóstolu João hatete katak se ema ida mak hadomi sasán iha mundu, “hanesan hakarak aat isin nian no hakarak aat matan nian no foti-an kona-ba rikusoin”, “domin ba Aman la hela iha nia”. (1 João 2:15, 16) Tan neʼe mak ita tenke haree didiʼak ita-nia an hodi ita labele hadomi mundu neʼe. Se ita mak haree katak ita komesa hadomi mundu nia atividade halimar nian, ransu neʼebé ladiʼak, hatais ka hafurak an tuir mundu neʼe, ka karik ita hakaʼas an atu buka edukasaun neʼebé boot hodi bele hetan “buat boot sira” husi mundu, importante tebes atu hanoin-hetan Moisés nia avizu iha Deuteronômio 6:4 tanba ita besik ona atu tama ba mundu foun. Se ita komprende didiʼak no fiar duni katak “Jeová ita-nia Maromak mak Jeová mesak ida deʼit”, ita sei hakaʼas an atu adora nia mesak ida deʼit no adora nia iha dalan neʼebé nia gosta.—Ebr 12:28, 29. w16.06 3:14
Kinta, 8 Novembru
Kontinua buka [Maromak nia] Ukun, no buat sira-neʼe sei fó tan ba imi.—Lc 12:31.
Iha ita-nia moris, iha buat balu neʼebé importante tebes ba ita, porezemplu, hahán, roupa no fatin atu hela. Ita presiza buat sira-neʼe hodi moris. Iha mós buat neʼebé ita hakarak atu iha, maibé la importante ba ita-nia moris. Buat sira-neʼe barak tebes, no susar ba ema balu atu hatene ho loloos buat saida mak importante liu ba sira-nia moris. Ema nia hakarak atu iha buat ruma la hanesan husi rai ida ho rai ida seluk. Porezemplu, iha rai kiak sira, karik ema nia hakarak mak atu iha telemovel, motór, ka rai pedasuk oan ida. Iha rai riku sira, karik ema seluk nia hakarak mak atu iha roupa neʼebé jeitu, uma neʼebé boot, ka karreta neʼebé karun. Maibé maski ita hela iha rai neʼebé deʼit, ita bele monu ba materializmu nia lasu. Karik ita sei hakarak atu iha sasán barak liután maski ita forsa latoʼo atu sosa ka tuir loloos ita la presiza sasán sira-neʼe.—Ebr 13:5. w16.07 1:1-3
Sesta, 9 Novembru
Keta planu nanis kona-ba oinsá atu halo hakarak isin nian.—Rom 13:14.
Ohin loron, ema barak sente katak sira la presiza atu hatene Maromak. (Mt 5:3) Sira uza sira-nia moris no forsa tomak atu buka sasán husi mundu neʼe. (1 João 2:16) Ita hakarak husik Maromak nia espíritu, laʼós mundu nia hahalok mak atu book ita-nia dalan atu hanoin. Liuhusi ninia espíritu mak Jeová ajuda ita hodi komprende ho momoos kona-ba saida mak atu akontese iha futuru. (1 Kor 2:12) Maibé ita presiza kuidadu tanba dala ruma buat kiʼik mós bele halo ita la bele fó atensaun hodi serbí Jeová. (Lc 21:34, 35) Karik ema seluk bele goza ita dehan ita beik hodi fiar katak ita moris daudauk iha loron ikus sira. (2 Ped 3:3-7) Maibé ita la bele husik ema sira-neʼe atu halo ita laran-tun. Ita iha evidénsia barak neʼebé hatudu katak mundu neʼe nia rohan besik ona atu mai. Se ita hakarak husik Maromak nia espíritu atu book ita, ita tenkesér tuir beibeik reuniaun ho ita-nia maluk kristaun sira. w16.07 2:13, 14
Sábadu, 10 Novembru
Oh Maromak neʼebé rona ba orasaun, ema oioin sei mai hakbesik Ita. . . . Ita perdua ami-nia sala sira.—Sal 65:2, 3.
Ema barak reza tanba sira sente katak reza bele halo kmaan sira, maibé tuir loloos sira ladún fiar katak Maromak rona duni ba sira-nia orasaun. Sira presiza duni atu hatene katak Jeová mak Maromak “neʼebé rona ba orasaun”. Jesus hatete ba ninia dixípulu sira dehan: “Se imi husu buat naran deʼit hodi haʼu-nia naran, haʼu sei halo ida-neʼe.” (João 14:14) Neʼe dehan katak ita bele halo orasaun kona-ba “buat naran deʼit” neʼebé tuir Jeová nia hakarak. Apóstolu João hatete: “Neʼe mak buat neʼebé ita fiar kona-ba nia, katak, buat naran deʼit neʼebé ita husu hodi tuir ninia hakarak, nia rona ita.” (1 João 5:14) Ita kontente tebes bele ajuda ema seluk komprende katak orasaun mak dalan ida atu hakbesik ba Jeová nia “kadunan laran-diʼak nian”, neʼe laʼós atu halo ita sente kmaan deʼit! (Ebr 4:16) Se ita mak hanorin ema seluk atu halo orasaun iha dalan neʼebé loos, ba Maromak neʼebé loos, no halo orasaun kona-ba buat neʼebé loos, neʼe bele ajuda sira atu iha relasaun neʼebé diʼak ho Jeová no oinsá atu hetan kmaan iha tempu neʼebé sira hasoru susar.—Sal 4:1; 145:18. w16.07 4:11, 12
Domingu, 11 Novembru
Ita-nia ema sira neʼebé laran-metin sei hahiʼi Ita. Sira sei haklaken kona-ba Ita-nia glória nuʼudar liurai no koʼalia kona-ba Ita-nia kbiit boot, atu fó-hatene ba ema . . . kona-ba Ita-nia glória boot nuʼudar liurai.—Sal 145:10-12.
Liafuan sira-neʼe haleno duni Jeová nia testemuña neʼebé laran-metin nia sentimentu. Maibé, oinsá se tanba moras ka idade mak hanetik ita atu la bele uza tempu barak liu hodi haklaken husi uma ba uma? Ita presiza hanoin-hetan katak ita bele hahiʼi Jeová liuhusi haklaken ba ema neʼebé tau matan ita, hanesan enfermeiru ka doutór. Se tanba fiar mak ema hatama ita ba komarka, karik ita sei bele nafatin atu koʼalia ba ema seluk kona-ba Jeová, no neʼe halo Jeová nia laran kontente. (Prov 27:11) Jeová mós kontente atu haree katak ita serbí nafatin nia maski ita-nia família la adora nia. (1 Ped 3:1-4) Loos duni, maski ita moris iha situasaun susar, ita mós bele hahiʼi Jeová no laʼo ba oin iha lia-loos. Jeová sei fó duni bensaun ba ita se ita kontinua atu laʼo ba oin iha lia-loos. w16.08 3:19, 20
Segunda, 12 Novembru
Feen sira tenke hakruʼuk an ba sira-nia laʼen hanesan ba Naʼi, tanba laʼen mak ulun ba nia feen hanesan Kristu mak ulun ba kongregasaun.—Éf 5:22, 23.
Arranju ulun nian laʼós atu hatudu katak laʼen mak diʼak liu fali feen, maibé arranju neʼe ajuda feen atu kumpre knaar neʼebé Maromak fó ba nia. Tan neʼe mak Jeová dehan: “La diʼak atu mane neʼe kontinua moris mesak. Haʼu sei fó ajuda-naʼin ida ba nia nuʼudar ninia pár.” (Gên 2:18) Jesus, nuʼudar “ulun ba kongregasaun”, hatudu ezemplu neʼebé diʼak ba laʼen atu sai ulun ba família neʼebé iha domin. Neʼe bele halo feen sente seguru, fasil ba nia atu hatudu respeitu no apoia ninia laʼen hodi sai ulun neʼebé diʼak. Banati-tuir Jesus signifika katak ita tenke hadomi malu iha dalan neʼebé Jesus hadomi ninia dixípulu sira. (João 13:34, 35; 15:12, 13; Éf 5:25) Kaben-naʼin sira tenkesér hadomi malu tebetebes toʼo sira mós prontu atu mate ba sira-nia kaben. w16.08 2:3, 4
Tersa, 13 Novembru
Liafuan neʼebé koʼalia iha tempu neʼebé loloos mak furak tebetebes!—Prov 15:23.
Se ita mak koʼalia liafuan neʼebé pozitivu, neʼe bele fó laran-manas ba ema no ajuda sira atu kontinua serbí Jeová. No keta haluha katak bainhira ita fó komentáriu neʼebé pozitivu iha reuniaun, neʼe mós bele hametin ita-nia irmaun-irmán sira. Ho Jeová nia ajuda mak Neemias no povu judeu hetan fali forsa, no iha loron 52 nia laran, sira harii fali Jeruzalein nia moru. (Neem 2:18; 6:15, 16) No Neemias la tuur deʼit hodi haree ema seluk mak serbisu. Nia rasik mós ajuda hodi harii fali moru sira-neʼe. (Neem 5:16) Ohin loron, katuas husi kongregasaun sira mós banati-tuir Neemias nia ezemplu hodi fó apoiu atu harii fatin adorasaun ka hamoos no tau matan ba Reuniaun-Fatin. Katuas sira-neʼe mós hametin irmaun-irmán sira neʼebé neon-susar liuhusi vizita no haklaken hamutuk ho sira.—Isa 35:3, 4. w16.09 1:15, 16
Kuarta, 14 Novembru
Domin . . . hatudu respeitu, la buka nia rasik nia diʼak.—1 Kor 13:4, 5.
Ita hotu hakaʼas an atu moris tuir Bíblia nia konsellu neʼebé dehan: “Hamate hakarak isin nian neʼebé book imi atu halo hahalok hanesan sala-foʼer, hahalok la moos, hakarak seksuál neʼebé foʼer.” (Kol 3:2, 5) Ita hakarak ajuda malu atu halo tuir konsellu neʼe. Iha irmaun-irmán balu, antes tama lia-loos, sira moris iha dalan neʼebé la morál, no karik agora sira sei luta hela hasoru hakarak aat sira-neʼe. (1 Kor 6:9, 10) Tan neʼe ita lakohi duni atu fó tan susar ba sira, loos ka lae? Bainhira ita hamutuk ho irmaun-irmán sira, ita-nia hatais tenke hatudu katak ita hamutuk iha kongregasaun neʼebé santu. Maski ita iha liberdade atu hili roupa neʼebé ita gosta atu hatais, maibé ita mós iha responsabilidade atu hatais roupa neʼebé halo fasil ba ema seluk atu moris tuir Maromak nia morál neʼebé santu iha sira-nia hanoin, koʼalia no hahalok.—1 Ped 1:15, 16. w16.09 3:9, 10
Kinta, 15 Novembru
Mane joven no feto joven sira . . . Husik sira fó hahiʼi ba Jeová nia naran.—Sal 148:12, 13.
Inan-aman ida husi rai-Fransa hatete: “Ami iha fiar ba Jeová, maibé neʼe la dehan katak ami-nia oan sira mós sei iha fiar ba nia. Fiar laʼós buat neʼebé ita bele fó tutan ba malu. Neineik-neineik mak oan bele haburas sira-nia fiar.” Irmaun ida husi rai-Austrália dehan: “Ajuda oan atu haburas fiar husi laran mak buat neʼebé susar tebes. Karik ita sente ita hatán ona pergunta neʼebé oan husu, maibé ikusmai nia husu fali pergunta neʼebé hanesan! Ohin, ita-nia oan simu resposta neʼebé ita hatán, maibé loron tuirmai, nia la kontente fali ona.” Bainhira oan sai boot ba daudauk, inan-aman barak sente sira mós presiza esplika klaru liután kona-ba informasaun neʼebé uluk sira koʼalia tiha ona. Tan neʼe, barak mak sente katak sira presiza uza dalan oioin atu hanorin sira-nia oan hodi hadomi Jeová. Se ita mak inan-aman, karik ita iha duvida katak, bele ka lae atu hanorin oan hadomi Jeová no kontinua serbí nia toʼo sira sai boot? Tuir loloos, ho ita rasik nia matenek deʼit ita la bele iha susesu. (Jer 10:23) Tan neʼe mak ita presiza sadere ba Jeová nia matadalan sira. Nia fó ona matadalan barak atu ajuda ita. w16.09 5:1, 2
Sesta, 16 Novembru
Keta tahan netik buat diʼak ba ema neʼebé merese atu simu ajuda.—Prov 3:27.
Ema estranjeiru sira presiza hakaʼas an atu bele halo mudansa hodi simu kultura foun. Rute hatudu ezemplu neʼebé diʼak kona-ba ida-neʼe. Oinsá? Primeiru, nia hatudu respeitu ba rai nia kostume hodi husu uluk lisensa atu bele hili hahán restu. (Rute 2:7) Nia la hanoin katak nia iha direitu, tan neʼe ema la bele hapara nia. Segundu, nia hatudu agradese ba ajuda neʼebé ema seluk fó. (Rute 2:13) Se ema estranjeiru mak hatudu hahalok diʼak sira-neʼe, irmaun-irmán no rai-naʼin sira sei hatudu respeitu liu ba sira. Ita agradese tebes tanba Jeová hatudu laran-diʼak hodi fó oportunidade ba ema hotu atu bele rona kona-ba liafuan diʼak. Ba ema balu, karik sira la iha liberdade atu estuda Bíblia ka ransu ho Maromak nia povu iha sira rasik nia rai. Maibé agora sira muda mai ita-nia rai no iha ona oportunidade sira-neʼe, tan neʼe ita hakarak ajuda sira hodi sira la sente hanesan ema foun iha ita-nia leet. w16.10 1:17-19
Sábadu, 17 Novembru
Tanba ksolok neʼebé tau ona iha nia oin, nia tahan iha ai-riin terus nian.—Ebr 12:2.
Ohin loron, Jeová nia atan rihun ba rihun halo tuir duni Jesus nia ezemplu. Sira medita beibeik kona-ba Maromak nia promesa bainhira hasoru terus hodi bele laran-metin nafatin ba Jeová. Ezemplu ida mak kona-ba Rudolf Graichen. Nia moris iha rai-Alemaña iha tinan 1925. Bainhira nia sei kiʼik, ninia inan-aman tara dezeñu sira kona-ba buat neʼebé Bíblia promete iha didin lolon. Nia hatete: “Dezeñu ida iha asu-fuik ho bibi-malae, bibi-timur nia oan ho leopardu, karau-oan ho leaun. Sira hotu moris ho dame, no labarik kiʼik ida mak lori sira.” (Isa 11:6-9) Dezeñu neʼe ajuda nia hanoin beibeik kona-ba mundu foun no hametin ninia fiar. Tan neʼe mak bainhira nia hetan terus makaʼas ba tinan barak husi Nazi no tuirmai husi governu komunista iha Alemaña Leste, nia bele laran-metin nafatin ba Jeová. Susar boot seluk tan neʼebé Rudolf hasoru mak ninia amá mate ho moras-tifu iha komarka Ravensbrück. Nia mós haree ninia apá nia fiar neineik-neineik sai fraku no sai husi Testemuña ba Jeová. w16.10 3:12-14
Domingu, 18 Novembru
Kuandu imi simu Maromak nia liafuan, . . . imi simu ida-neʼe, laʼós nuʼudar ema nia liafuan, maibé, nuʼudar Maromak nia liafuan.—1 Tes 2:13.
Ita hafolin tebes Bíblia tanba neʼe mak livru neʼebé santu husi Maromak. Bíblia iha konsellu barak neʼebé bele ajuda ita atu hasees an husi problema sira. Maibé ita hanoin oinsá kona-ba konsellu sira-neʼe? Hanoin toʼok buat neʼebé akontese ba irmán kose-mina Evódia no Síntike iha apóstolu sira-nia tempu. Bíblia hatete katak sira naʼin-rua hirus malu. Karik problema entre sira naʼin-rua mós halo ema seluk iha kongregasaun la kontente. Maibé Bíblia hatete katak apóstolu Paulo fó konsellu ba irmán naʼin-rua neʼe atu hadame malu fali. Karik sira naʼin-rua rona duni ba Paulo hodi kontinua serbí Jeová ho haksolok. (Flp 4:2, 3) Dala ruma problema hanesan neʼe bele mosu iha kongregasaun. Maibé se ita halo tuir konsellu husi Bíblia, ita bele rezolve problema sira-neʼe, ka problema hanesan neʼe sei la kona ita. No ita hatudu ita hafolin Jeová nia Liafuan liuhusi halo tuir matadalan sira husi Bíblia.—Sal 27:11. w16.11 3:1-3
Segunda, 19 Novembru
Se ó sai laran-tun iha tempu susar, ó-nia kbiit sei sai menus.—Prov 24:10.
Ita hotu presiza hetan laran-manas husi ema seluk. Liuliu ba inan-aman, sira presiza fó laran-manas ba sira-nia oan. Mestre ida naran Timothy Evans esplika katak “oan sira presiza hetan laran-manas hanesan ai-horis presiza bee. Se oan mak hetan laran-manas, neʼe bele halo sira sente katak sira iha folin no ema respeitu sira”. Maibé hela iha loron ikus sira-neʼe, susar atu hetan laran-manas husi ema seluk, tanba ema hanoin an deʼit no “la hadomi malu”. (2 Tim 3:1-5) Diabu Satanás hakarak halo ita laran-tun tanba nia hatene katak neʼe bele halo fraku ita-nia relasaun ho Jeová no halo ita kbiit-laek. Satanás uza susar oioin hodi halo Job laran-tun, hanesan nia uza terus no duun Job. Maibé Job laran-metin nafatin ba Jeová. (Jó 2:3; 22:3; 27:5) Ita mós bele luta manán hasoru Satanás nia planu atu halo ita sente laran-tun. Kuandu ita mak kontinua fó laran-manas ba ema hotu iha ita-nia família laran no irmaun-irmán sira iha kongregasaun, ita bele apoia malu atu haksolok no hakbesik nafatin ba Jeová. w16.11 1:4, 6
Tersa, 20 Novembru
[Maromak] bolu imi atu sai husi nakukun hodi tama fali ba naroman neʼebé furak.—1 Ped 2:9.
Maizumenus iha tinan 1500, ema komesa brani atu tradús Bíblia hodi ema baibain bele lee. Bainhira ema laran-loos sira lee Bíblia, sira husu pergunta hanesan: ‘Iha neʼebé mak Bíblia temi kona-ba purgatóriu? Iha neʼebé mak Bíblia hatete katak ema tenke selu osan ba amlulik atu halo misa ba matebian? Iha neʼebé mak Bíblia temi kona-ba amu-papa no kardinál?’ Igreja nia ulun-naʼin sira hirus kuandu iha ema ruma husu kona-ba doutrina sira-neʼe, no se ema mak lakohi simu hanorin husi igreja, sira bele hetan kastigu mate. Neʼe mak dalan neʼebé igreja nia ulun-naʼin sira hapara ema atu la bele husu pergunta ka lee Bíblia. Maibé ema balu neʼebé aten-brani, sira la husik Babilónia Boot atu kontrola sira-nia moris. Sira hetan ona lia-loos no sira hakarak buka-hatene liután. w16.11 4:13
Kuarta, 21 Novembru
Sasin neʼebé laran-metin sei la koʼalia bosok.—Prov 14:5.
Jeová hakarak ita atu laran-moos. (Éf 4:25) Ita lakohi atu sai hanesan Satanás, “bosok-teen no lia-bosok nia aman”. No ita mós presiza hanoin-hetan katak Ananias ho ninia feen mate tanba sira bosok. Tan neʼe ita lakohi bosok. (João 8:44; Após 5:1-11) Maibé laran-moos laʼós kona-ba bosok deʼit. Se ita hatudu agradese ba Maromak nia laran-diʼak neʼebé boot, ita hakarak atu laran-moos iha buat hotu. Ema neʼebé la bosok mós bele sai laran la moos. Porezemplu, Jeová hatete ba ema Izraél sira: “Imi labele naʼok, imi labele lohi, no imi labele hamatak imi-nia maluk.” Tanbasá mak Jeová hakarak sira halo nuneʼe? Jeová dehan: “Imi tenke sai santu, tanba haʼu, Jeová imi-nia Maromak mak santu.” (Lev 19:2, 11) Maski ita la koʼalia bosok, maibé se ita mak halo ema seluk fiar kona-ba buat neʼebé la loos, neʼe hatudu katak ita laiha laran neʼebé moos. w16.12 1:17, 18
Kinta, 22 Novembru
Maromak nia dame neʼebé aas liu ema nia hanoin hotu sei proteje imi-nia laran no imi-nia kbiit atu hanoin liuhusi Kristu Jesus.—Flp 4:7.
Husi Bíblia ita bele lee kona-ba Jesus nia liafuan sira. Ema gosta rona ba Jesus tanba ninia liafuan sempre fó kmaan ba sira, liuliu ba ema neʼebé fraku ka sente laran-tun. (Mt 11:28-30) Jesus hanoin tebes kona-ba ema nia sentimentu. (Mc 6:30-32) Jesus promete ba ninia apóstolu sira neʼebé laʼo hamutuk ho nia katak nia sei ajuda sira, no ita fiar katak nia mós sei ajuda ita. Ita la presiza laʼo iha Jesus nia sorin atu hetan ninia tulun. Agora daudauk, nia mak ita-nia Liurai iha lalehan, no nia kontinua hatudu ba ita katak nia iha domin ba ita. Tan neʼe mak bainhira ita sente laran-taridu, ita bele tau fiar katak Jesus sei ‘sai nuʼudar ajuda-naʼin’ hodi ita bele ‘hetan ajuda iha tempu neʼebé loos’ husi nia. Sin, Jesus nia liafuan sira sei ajuda ita atu hetan esperansa no kbiit hodi ita bele tahan hasoru laran-taridu.—Ebr 2:17, 18; 4:16. w16.12 3:4, 6
Sesta, 23 Novembru
Haʼu deside ona atu halakon kriatura hotu.—Gên 6:13.
Noé moris iha tempu neʼebé “nakonu ho violénsia” no hahalok la morál. (Gên 6:4, 9-12) Maski Noé haklaken ho laran-metin kona-ba Jeová nia avizu, maibé nia laiha kbiit atu obriga ema aat sira rona, ka nia laiha kbiit atu halo Rai-Nabeen toʼo lalais. Nia presiza tau fiar deʼit katak Jeová sei kumpre ninia promesa atu halakon ema aat sira tuir tempu neʼebé nia hili ona. (Gên 6:17) Ita mós moris daudauk iha mundu neʼebé nakonu ho buat aat, no ita hatene katak Jeová sei halakon buat sira-neʼe. (1 João 2:17) Maski nuneʼe, ita laiha kbiit atu obriga ema simu mensajen neʼebé ita hatoʼo ba sira, no ita mós la bele halo buat ida atu “terus boot” toʼo lalais. (Mt 24:14, 21) Ita presiza deʼit fiar metin hanesan Noé katak, lakleur tan Maromak sei halakon buat aat hotu husi mundu neʼe. (Sal 37:10, 11) Ita bele fiar katak Jeová sei halo nuneʼe tuir tempu neʼebé nia hili ona, tarde ba loron ida deʼit mós lae.—Hab 2:3. w17.01 1:5-7
Sábadu, 24 Novembru
Haʼu, Jeová, mak . . . hanorin imi kona-ba buat neʼebé diʼak liu ba imi, no dirije imi iha dalan neʼebé imi tenke laʼo bá.—Isa 48:17.
Ohin loron, ema barak uza sala liberdade hodi halo desizaun neʼebé sala iha sira-nia moris ka sira hakanek ema seluk. Buat neʼebé Bíblia hatete mak loos duni, katak “iha loron ikus sira”, ema sei la hatene atu “fó-agradese”. (2 Tim 3:1, 2) Maibé, oinsá mak ita hatudu katak ita agradese ba prezente furak neʼebé Jeová fó? No oinsá mak ita bele hasees an husi uza sala prezente furak neʼe? Ita hotu iha liberdade atu hili kolega, roupa ka dalan atu hadiʼa an, no atividade halimar nian. Maibé ita bele uza sala ita-nia liberdade sai nuʼudar razaun atu halo buat neʼebé Maromak la gosta ka atu halo tuir ema nia hahalok iha mundu neʼe. (1 Ped 2:16) Duké halo hanesan neʼe, diʼak atu uza ita-nia liberdade sai nuʼudar oportunidade hodi “halo buat hotu-hotu ba Maromak nia glória”.—Gal 5:13; 1 Kor 10:31. w17.01 2:12-14
Domingu, 25 Novembru
Bainhira haʼu rona liafuan sira-neʼe, . . . haʼu kontinua halo jejún no harohan ba Maromak lalehan nian.—Neem 1:4.
Neemias nia ezemplu diʼak tebes ba ita. Se ita mak simu tan responsabilidade ka ita-nia knaar troka, ita hakarak hatudu haraik-an nafatin. Ita lakohi atu sadere deʼit ba ita rasik nia matenek ka esperiénsia. Saida mak hatudu katak ema ida komesa sadere ba ninia an rasik? Karik irmaun katuas ida la halo orasaun uluk antes atu halo buat ruma ba kongregasaun. Ka karik irmaun ka irmán ida halo uluk desizaun, depois mak husu Jeová atu fó bensaun ba desizaun neʼebé nia foti ona. Maibé ema neʼebé haraik an la sadere ba ninia an hanesan neʼe, maski buat neʼebé nia atu halo, nia halo beibeik ona. Nia sempre hanoin-hetan katak ninia matenek dook husi Jeová nian. (Prov 3:5, 6) Ohin loron, ema barak hanoin an deʼit, no sira sempre buka diʼak ba sira-nia an. Maibé Jeová nia atan la hanesan neʼe. Ita nunka iha hanoin katak tanba ita iha responsabilidade, tan neʼe ita diʼak liu fali ema seluk iha ita-nia família ka kongregasaun. Duké hanoin nuneʼe, ita halaʼo ita-nia knaar iha Maromak nia arranju no serbisu hamutuk ho irmaun-irmán sira seluk.—1 Tim 3:15. w17.01 4:7, 8
Segunda, 26 Novembru
Nia fó ona rai ba ema nia oan-mane sira.—Sal 115:16.
Jeová nia hakarak mak atu ema moris ba nafatin iha rai. (Gên 1:28; Sal 37:29) Nia laran-luak tebes ba Adão no Eva. Nia fó sira kbiit oioin atu bele goza moris. (Tgo 1:17) Jeová fó sira liberdade no kbiit atu hanoin, atu hatudu domin no kbiit atu habelun. Jeová koʼalia ba Adão no fó matadalan ba nia oinsá atu halo buat neʼebé diʼak. Adão mós aprende oinsá atu tau matan ba ninia an rasik, ba animál sira, no ba rai. (Gên 2:15-17, 19, 20) Jeová mós fó Adão no Eva kbiit atu bele koko hahán, kbiit atu sente, horon, rona, no haree buat furak oioin neʼebé nia kria ba sira. Hodi nuneʼe, sira bele goza moris iha Paraízu neʼebé furak tebes. Adão no Eva iha serbisu furak barak atu halo. Sira bele aprende buat foun oioin iha sira-nia moris neʼebé laiha rohan. Jeová fó ba Adão no Eva kbiit atu iha oan neʼebé perfeitu. Nia halo mundu atu sai ema nia hela-fatin ba nafatin. w17.02 1:6, 7
Tersa, 27 Novembru
Nia tenke hakerek fali ba ninia an liafuan hotu husi livru Ukun-Fuan nian . . . no halo tuir liafuan hotu husi Ukun-Fuan neʼe.—Deut 17:18, 19.
Oinsá mak Maromak nia Liafuan book sira neʼebé tau matan ba ninia povu? Mai ita haree toʼok ezemplu ida husi Liurai Josias. Bainhira ema buka-hetan Moisés nia Ukun-Fuan, Josias nia sekretáriu lee Ukun-Fuan neʼe ba nia. Tuirmai Maromak nia Liafuan book Josias hodi harahun hotu estátua husi rai laran no halo arranju atu halaʼo Festa Salvasaun neʼebé boot liu hotu. (2 Reis 22:11; 23:1-23) Tanba Josias no ulun-naʼin sira seluk laran-metin atu halo tuir Maromak nia Liafuan, ho haraik-an sira halo mudansa no fó matadalan ba povu tuir buat neʼebé Jeová hakarak. Mudansa sira-neʼe ajuda duni Maromak nia povu atu halo tuir nia. Maibé, laʼós liurai hotu neʼebé ukun Maromak nia povu halo tuir Jeová nia matadalan. Ulun-naʼin balu, Jeová tenkesér fó dixiplina ka troka sira. (1 Sam 13:13, 14) Ikusmai, Jeová hili ulun-naʼin neʼebé perfeitu atu dirije ninia povu. w17.02 3:11, 12, 14
Kuarta, 28 Novembru
Ita kria [ema] kiʼik liu fali anju sira, no Ita tau koroa glória no kmanek nian ba nia.—Sal 8:5.
Maromak kria ema tuir ninia ilas. (Gên 1:27) Tan neʼe mak ita bele hatudu hahalok balu hanesan Maromak nian. Porezemplu, ita bele hatudu domin, laran-diʼak, no hanoin ema. Maromak mós kria ita ho konxiénsia, neʼe mak kbiit iha laran neʼebé fó-hatene ita katak ita halo buat neʼebé loos ka sala. (Rom 2:14, 15) Ema barak gosta haree buat neʼebé moos no furak, no sira gosta atu iha dame ho ema seluk. Ema iha sentimentu hanesan neʼe tanba Jeová mak Maromak neʼebé dame no la runguranga. Loos duni, Jeová kria ema hotu ho kbiit atu bele banati-tuir nia. Tan neʼe mak ita mós tenkesér hatudu respeitu ba malu. Maibé ita tenke kuidadu oinsá ita-nia hanoin kona-ba ema. w17.03 1:5, 6
Kinta, 29 Novembru
[Maromak] troka ninia hanoin kona-ba sira-nia kastigu neʼebé nia fó sai ona, no nia la halo ida-neʼe.—Jonas 3:10.
Jeová la hanesan ema, nia sempre hanoin didiʼak mak foin halo desizaun, maski iha situasaun neʼebé susar. Porezemplu, kuandu Jeová haree katak ema Nínive troka ona no la halo tan buat neʼebé aat, nia halo mudansa ba ninia desizaun. Neʼe hatudu katak Jeová la ulun-toos, nia haraik-an no hanoin ema. Hanesan neʼe mós, dala ruma ita-nia situasaun moris nian bele troka, no karik ita mós presiza halo mudansa ba desizaun balu neʼebé ita halo ona. Ita presiza hanoin-hetan katak Jeová mós halo mudansa ba ninia desizaun neʼebé nia halo ona. (1 Reis 21:20, 21, 27-29; 2 Reis 20:1-5) Situasaun seluk neʼebé karik ita presiza halo mudansa ba ita-nia desizaun mak bainhira ita hetan fali informasaun foun. Ezemplu ida mak kona-ba Liurai David. Uluk, tanba nia simu informasaun neʼebé laloos, neʼe book nia hodi foti desizaun ida kona-ba Saul nia bei-oan Mefiboset. Ikusmai David simu fali informasaun neʼebé loos, nia troka ninia desizaun neʼebé nia halo ona.—2 Sam 16:3, 4; 19:24-29. w17.03 2:14, 15
Sesta, 30 Novembru
Halo ema hotu haree imi-nia haraik-an.—Flp 4:5.
Bainhira ita atu halo desizaun, diʼak atu hanoin uluk kona-ba Bíblia nia prinsípiu no oinsá mak ita bele uza prinsípiu sira-neʼe. Porezemplu, hanoin toʼok kona-ba situasaun neʼe. Iha irmán ida, ninia laʼen laʼós Testemuña. Irmán neʼe halo planu atu bá haklaken iha loron neʼebé nia hili tiha ona. (Após 4:20) Maibé iha loron neʼe ninia laʼen lakohi nia bá haklaken maibé dehan katak, ikus-ikus neʼe sira ladún gasta tempu hamutuk, tan neʼe nia hakarak lori nia ba pasiar iha fatin ruma. Irmán neʼe hanoin kedas kona-ba eskritura balu hodi ajuda nia halo desizaun neʼebé matenek. Nia hatene katak nia tenkesér halo tuir Maromak no halo tuir Jesus nia mandamentu kona-ba ajuda ema seluk sai ninia dixípulu. (Mt 28:19, 20; Após 5:29) Maibé nia mós hanoin-hetan katak, nuʼudar feen, nia tenke hakruʼuk ba ninia laʼen, no nuʼudar Maromak nia atan, nia la bele ulun-toos. (Éf 5:22-24) Diʼak ba nia atu hanoin, ninia laʼen bandu nia labele bá haklaken, ka tanba nia hakarak gasta tempu hamutuk mak nia lakohi ninia feen bá haklaken iha loron neʼe? Nuʼudar Jeová nia atan, ita lakohi ulun-toos bainhira atu foti desizaun ruma, ita hakarak foti desizaun neʼebé halo Jeová kontente. w17.03 4:17