LISAUN 35
Repete fali pontu importante
HANORIN ho matenek inklui mós repete filafali pontu importante. Kuandu halo nuneʼe, ita ajuda rona-naʼin atu la haluha pontu neʼe. Se ita temi fali hodi uza liafuan seluk neʼebé besik hanesan, rona-naʼin bele komprende ho klaru liután pontu neʼebé ita hakarak fó sai.
Se ita-nia rona-naʼin haluha tiha buat neʼebé ita koʼalia, sira la bele halo mudansa ba sira-nia fiar ka moris. Maibé se ita repete filafali pontu importante, sira sei rai-hela informasaun neʼe no kontinua hanoin didiʼak.
Ita-nia Mestre Boot, Jeová, hatudu ezemplu diʼak mai ita kona-ba neʼe. Bainhira nia fó Ukun-Fuan Sanulu ba nasaun Izraél, foufoun nia uza anju ida nuʼudar lia-naʼin atu fó sai ukun-fuan sira-neʼe ba povu iha Foho Sinai. Tuirmai, nia hakerek iha fatuk-belar no fó ba Moisés. (Êxodo [Keluaran] 20:1-17; 31:18; Deuteronômio [Ulangan] 5:22) Bainhira povu besik ona atu tama iha rai neʼebé Jeová promete ona, nia haruka Moisés atu repete fali ukun-fuan sira-neʼe, no depois neʼe, liuhusi espíritu santu Moisés hakerek fali ida-neʼe iha Deuteronômio (Ulangan) 5:6-21. Ukun-fuan sira neʼebé povu Izraél hetan inklui mós mandamentu atu hadomi Jeová ho laran tomak, moris tomak, no forsa tomak. Mandamentu neʼe mós repete fali beibeik. (Deuteronômio [Ulangan] 6:5; 10:12; 11:13; 30:6) Tanbasá? Tanba hanesan Jesus hatete, ida-neʼe mak “mandamentu neʼebé boot liu no uluk liu”. (Mateus 22:34-38) Liuhusi profeta Jeremias, Jeová fó-hanoin povu Judá dala 20 liu katak sira tenke halo tuir buat hotu neʼebé nia haruka ba sira. (Jeremias [Yeremia] 7:23; 11:4; 12:17; 19:15) No liuhusi Ezequiel, Maromak hatete ba dala 60 liu katak nasaun sira “sei hatene katak haʼu mak Jeová”.—Ezequiel (Yehezkiel) 6:10; 38:23.
Bíblia mós konta kona-ba Jesus nia haklaken hodi repete fali. Porezemplu, hakerek-naʼin ida-idak ba Evanjellu haat konta kona-ba akontesimentu neʼebé hanesan hodi tuir sira ida-idak nia haree. Jesus mós repete ninia hanorin importante hodi uza dalan oioin iha situasaun oioin. (Marcos 9:34-37; 10:35-45; João 13:2-17) Loron balu antes Jesus mate, nia hanorin ninia dixípulu sira iha Foho Oliveira hodi repete liafuan: “Matan-moris nafatin bá, tanba imi la hatene loron neʼebé imi-nia Naʼi sei mai.”—Mateus 24:42; 25:13.
Iha serbisu haklaken. Kuandu haklaken, ita bele uza dalan oioin atu repete fali pontu importante hodi nuneʼe ema la haluha buat neʼebé ita koʼalia.
Nuʼudar ita koʼalia, ita bele repete fali pontu importante hodi dada ema nia atensaun. Porezemplu, depois ita lee eskritura ida, ita bele fó sai liafuan balu neʼebé importante no husu: “Ita komprende liafuan sira-neʼe ka lae?”
Ita mós bele repete fali pontu importante hodi ramata ita-nia koʼalia. Ita bele hatete: “Buat importante atu hanoin-hetan mak . . .” Tuirmai, temi fali ho liafuan simples. Porezemplu: “Maromak hakarak hadiʼa fali mundu neʼe. No nia sei kumpre duni ninia hakarak.” Ka, “Tuir Bíblia, ita moris iha tempu neʼebé mundu aat neʼe besik atu ramata. Se ita hakarak moris ba nafatin, ita presiza aprende kona-ba Maromak nia hakarak ba ita.” Ka, “Hanesan ita haree ohin, Bíblia fó matadalan kona-ba oinsá atu hadiʼa problema oioin iha família laran.” Dala ruma ita mós bele repete deʼit liafuan husi Bíblia. Hodi bele halo ida-neʼe ho matenek, importante ba ita atu prepara nanis.
Se ita vizita fali ka estuda Bíblia ho ema, ita mós bele repete fali pontu neʼebé importante hodi husu pergunta balu neʼebé fó-hanoin ba uma-naʼin.
Kuandu susar ba ita-nia estudante atu komprende ka halo tuir Bíblia nia konsellu ruma, karik ita presiza koʼalia repete fali ba dala balu. Hakaʼas an atu uza dalan oioin atu halo ida-neʼe. Ita la presiza koʼalia barak maibé fó laran-manas ba estudante atu hanoin nafatin pontu neʼe. Porezemplu, Jesus mós repete beibeik lisaun ida atu ajuda ninia dixípulu sira hodi la buka atu sai boot liu fali sira-nia maluk.—Mateus 18:1-6; 20:20-28; Lucas 22:24-27.
Bainhira hatoʼo diskursu. Kuandu ita hatoʼo diskursu iha reuniaun, ladún diʼak atu hatoʼo deʼit informasaun. Ita hakarak rona-naʼin atu komprende, hanoin-hetan, no halo tuir buat neʼebé ita koʼalia. Atu halo nuneʼe, ita presiza repete pontu importante sira.
Maibé, se ita koʼalia repete demais, ida-neʼe bele halo rona-naʼin sai baruk. Tan neʼe, ita presiza hili didiʼak pontu balu neʼebé ita hakarak fó sai, baibain neʼe mak pontu importante iha ita-nia diskursu. Maibé ita mós bele temi pontu seluk neʼebé diʼak ba rona-naʼin.
Atu repete pontu importante sira, karik ita temi uluk pontu neʼe kuandu ita komesa ita-nia diskursu. Kuandu ita halo ida-neʼe, ita bele fó-hatene kona-ba buat neʼebé ita sei koʼalia, ka husu pergunta balu, ka fó sai problema balu neʼebé presiza atu rezolve. Karik kuandu ita hahú diskursu, ita bele fó sai uluk pontu hira mak ita sei koʼalia. Tuirmai, durante diskursu, ita bele hanorin didiʼak pontu sira-neʼe. Kuandu ita koʼalia ona kona-ba pontu ida no atu hakat ba ida seluk, temi fali liafuan importante neʼebé ita foin koʼalia. Ka, ita bele fó ezemplu ida neʼebé kona pontu importante. Ikusmai, kuandu ita atu ramata diskursu, ita bele repete hodi temi fali pontu importante, halo komparasaun, hatán ba pergunta neʼebé ita fó sai ona, ka repete fali kona-ba oinsá atu hadiʼa problema neʼebé ita temi ona.
Liután neʼe, irmaun neʼebé matenek atu hatoʼo diskursu mós haree didiʼak rona-naʼin atu hatene se sira komprende ka lae. Se ema balu seidauk komprende informasaun neʼebé importante, nia sei repete filafali informasaun neʼe. Maibé atu hanorin ho didiʼak, repete hodi uza liafuan neʼebé hanesan deʼit la toʼo. Karik nia sei troka dalan neʼebé nia hanorin hodi tuir rona-naʼin nia situasaun ka aumenta tan informasaun neʼebé apoia buat neʼebé nia hanorin. Sin, hodi aprende atu halo buat hirak-neʼe, ita bele sai mestre neʼebé matenek.