Hanorin tuir diskursu nia tema

DISKURSU-NAʼIN sira neʼebé iha esperiénsia ona hatene tansá mak tema importante tebes. Bainhira sira prepara diskursu ida, tema bele ajuda sira atu tau atensaun deʼit ba informasaun neʼebé liga ho ida-neʼe, no mós sira bele hanoin kleʼan liu kona-ba informasaun neʼe. Duké koʼalia liu deʼit kona-ba pontu barak, sira esplika informasaun iha dalan neʼebé ajuda rona-naʼin. Se pontu ida-idak mak liga no apoia tema, ida-neʼe bele ajuda rona-naʼin atu hanoin-hetan no komprende pontu sira iha diskursu neʼe.

Ita bele dehan katak tema husi ita-nia diskursu mak fraze simples neʼebé esplika kona-ba buat neʼebé ita hakarak atu hatoʼo. Ita bele halo diskursu sai diʼak liután se ita halo tema sai espesífiku. Porezemplu, informasaun sira hanesan “Maromak nia Ukun”, “Bíblia”, no “moris-hiʼas” mak buat neʼebé jerál deʼit. Ita bele hili tema oioin husi informasaun sira-neʼe. Haree toʼok ezemplu tuirmai neʼe: “Maromak nia Ukun mak governu ida”, “Maromak nia Ukun sei halo rai sai paraízu”, “Maromak mak leno Bíblia”, “Bíblia nia matadalan diʼak ba ita-nia moris ohin loron”, “Moris-hiʼas fó esperansa ba ema neʼebé triste hela”, no “Esperansa moris-hiʼas nian ajuda ita atu nafatin laran-metin maski hasoru terus”. Ita bele esplika tema sira-neʼe iha dalan neʼebé la hanesan.

Kuandu Jesus iha rai, nia haklaken no esplika ho klaru hodi tuir tema Bíblia nian hodi dehan: “Ukun lalehan nian besik ona.” (Mateus 4:17) Entaun, oinsá mak nia esplika kona-ba tema neʼe? Iha Evanjellu haat, Jesus koʼalia kona-ba Maromak nia Ukun ba dala 110 liu. Maibé, duké esplika hodi repete liafuan “ukun”, Jesus mós halo buat seluk tan. Liuhusi ninia hahalok no liuhusi ninia milagre sira, nia hatudu ho klaru katak nia mak Maromak nia Oan-Mane no Mesias, ida neʼebé Jeová hili atu simu Ukun. Jesus mós hatudu katak liuhusi nia mak Maromak loke tiha dalan ida ba ema seluk atu hola parte iha Ukun neʼe. Nia fó sai kona-ba hahalok sira neʼebé ema tenke hatudu. Liuhusi Jesus nia hanorin no milagre sira, nia hatudu ho klaru kona-ba buat neʼebé Maromak nia Ukun sei halo ba ema. Nia mós esplika katak kuandu nia duni sai anju aat sira liuhusi espíritu santu, neʼe hatudu ona katak ‘Maromak nia Ukun toʼo ona ba ema’. (Lucas 11:20) No kona-ba Ukun neʼe mak Jesus haruka ninia dixípulu sira atu haklaken.—Mateus 10:7; 24:14.

Uza tema neʼebé diʼak. Ita la presiza esplika tema tuir Bíblia nia ezemplu, maski nuneʼe importante duni atu iha tema neʼebé diʼak.

Se ita rasik mak hili tema, diʼak atu hanoin uluk kona-ba objetivu husi ita-nia diskursu. Tuirmai hili pontu importante sira no prepara ita-nia nota badak, no nuʼudar ita halo ida-neʼe, koko atu haree se informasaun sira-neʼe apoia duni tema neʼebé ita hili ona.

Se ita-nia diskursu iha ona tema, hakaʼas an atu komprende didiʼak oinsá mak ita bele esplika tema neʼe. Ita presiza hakaʼas an hodi hanoin kona-ba tansá mak tema neʼe diʼak no folin-boot. Se ita rasik mak tenke hili informasaun atu esplika tema neʼe, ita presiza hili informasaun didiʼak atu bele halo tema sai klaru liu. Iha parte seluk, se iha ona informasaun sira ba ita-nia tema, ita mós presiza haree didiʼak oinsá atu uza ida-neʼe hodi tuir ita-nia tema. Ita mós presiza hanoin tansá mak informasaun neʼe importante ba rona-naʼin no saida mak ita-nia objetivu. Ida-neʼe sei ajuda ita atu hatene liafuan ida-neʼebé mak presiza tau énfaze nuʼudar ita hatoʼo diskursu.

Oinsá atu tau énfaze ba tema. Atu tau énfaze ba tema, ita tenke hili no organiza ita-nia informasaun ho didiʼak. Se ita uza deʼit informasaun neʼebé apoia ita-nia tema no halo tuir matadalan kona-ba oinsá prepara nota badak, ida-neʼe sei ajuda ita atu tau énfaze ba tema.

Repete beibeik bele halo tema neʼe moos liután. Hanoin toʼok kona-ba knananuk domin nian. Ema uza liafuan oioin hodi fó sai tema ba knananuk neʼe, neʼe mak ninia domin ba ema seluk. Karik sira sei repete beibeik tema neʼe iha dalan oioin. Sira uza liafuan sira seluk hodi fó sai katak sira hadomi ema neʼe. Karik sira uza lia-dadolin ka ai-knanoik hodi fó sai múzika nia tema. Entaun iha múzika tomak, ita bele rona sira kanta hodi repete tema neʼe. Nuneʼe mós ho diskursu nia tema. Ita presiza repete beibeik. Karik ita bele uza liafuan seluk hodi esplika tema ba diskursu neʼe. Ho ida-neʼe, rona-naʼin bele komprende katak tema neʼe mak pontu importante ba diskursu neʼe.

Matadalan sira-neʼe laʼós deʼit diʼak kuandu hatoʼo diskursu, maibé mós diʼak kuandu haklaken. Maski ita la koʼalia naruk ho ema, maibé ema bele hanoin-hetan buat neʼebé ita fó sai se ita esplika momoos ita-nia tema. Se ita tau atensaun didiʼak ba tema, ita-nia estudante Bíblia nian mós bele hanoin-hetan fali matadalan neʼebé sira estuda ona. Klaru katak tempu neʼebé ita uza atu hili no esplika tema ba diskursu sira, bele ajuda ita atu sai diskursu-naʼin no mestre diʼak ba Bíblia.