BIBLIƆTƐKƐ WA LO ƐTƐRNƐTƐ wa Watchtower
Watchtower
BIBLIƆTƐKƐ WA LO ƐTƐRNƐTƐ
Ɔtɛtɛla
  • BIBLE
  • EKANDA
  • NSANGANYA
  • es20 lk. 57-67
  • Ngɔndɔ ka samalo

Ndooko vidɛo yele lo kɛnɛ kɔsɔnyiyɛ.

Otokimwe, munga kakongi etena kakayatelesharjɛki vidɛo.

  • Ngɔndɔ ka samalo
  • Tɔsɛdingolake Afundelo lushi la lushi—2020
  • Ɛtɛ w'awui wahɔnyi
  • Lushi l’ɔtɔi, Ngɔndɔ ka samalo 1
  • Lushi la hende, Ngɔndɔ ka samalo 2
  • Lushi la sato, Ngɔndɔ ka samalo 3
  • Lushi la nɛi, Ngɔndɔ ka samalo 4
  • Lushi la tanu, Ngɔndɔ ka samalo 5
  • Lushi la samalo, Ngɔndɔ ka samalo 6
  • Lushi la lomingu, Ngɔndɔ ka samalo 7
  • Lushi l’ɔtɔi, Ngɔndɔ ka samalo 8
  • Lushi la hende, Ngɔndɔ ka samalo 9
  • Lushi la sato, Ngɔndɔ ka samalo 10
  • Lushi la nɛi, Ngɔndɔ ka samalo 11
  • Lushi la tanu, Ngɔndɔ ka samalo 12
  • Lushi la samalo, Ngɔndɔ ka samalo 13
  • Lushi la lomingu, Ngɔndɔ ka samalo 14
  • Lushi l’ɔtɔi, Ngɔndɔ ka samalo 15
  • Lushi la hende, Ngɔndɔ ka samalo 16
  • Lushi la sato, Ngɔndɔ ka samalo 17
  • Lushi la nɛi, Ngɔndɔ ka samalo 18
  • Lushi la tanu, Ngɔndɔ ka samalo 19
  • Lushi la samalo, Ngɔndɔ ka samalo 20
  • Lushi la lomingu, Ngɔndɔ ka samalo 21
  • Lushi l’ɔtɔi, Ngɔndɔ ka samalo 22
  • Lushi la hende, Ngɔndɔ ka samalo 23
  • Lushi la sato, Ngɔndɔ ka samalo 24
  • Lushi la nɛi, Ngɔndɔ ka samalo 25
  • Lushi la tanu, Ngɔndɔ ka samalo 26
  • Lushi la samalo, Ngɔndɔ ka samalo 27
  • Lushi la lomingu, Ngɔndɔ ka samalo 28
  • Lushi l’ɔtɔi, Ngɔndɔ ka samalo 29
  • Lushi la hende, Ngɔndɔ ka samalo 30
Tɔsɛdingolake Afundelo lushi la lushi—2020
es20 lk. 57-67

Ngɔndɔ ka samalo

Lushi l’ɔtɔi, Ngɔndɔ ka samalo 1

‘Kɛnɛ tshɛ kayonyɔlɔmbaka Papa lo lokombo lami, nde ayonyoshatɔ.’​—Jni. 15:16.

Daka dia Yeso sɔ diakahombe mɛtɛ nkeketsha apɔstɔlɔ! Kaanga mbaki koshihodia apɔstɔlɔ dimɛna dia Yeso aki suke la mvɔ, vɔ takawahombe ntshikala aha l’ekimanyielo. Jehowa aki suke dia nkadimola alɔmbɛlɔ awɔ ndo mbakimanyiya dia nsambisha losango la Diolelo. Ndo yema tshitshɛ oma laasɔ, vɔ wakɛnyi woho wakakadimola Jehowa alɔmbɛlɔ awɔ. (Ets. 4:29, 31) Ngasɔ mbediɔ ndo ɛlɔ kɛnɛ. Etena katetemalaso nsambisha, sho tetemalaka monga angɛnyi wa Yeso. Ndo sho koka ndjashikikɛ dia Jehowa ekɔ suke dia nkadimola alɔmbɛlɔ aso wɔlɔmbaso dia tokimanyiya etena kongaso l’okakatanu dia nsambisha. (Flpɛ. 4:13) Tekɔ la lowando l’efula l’ɔtɛ wakadimola Jehowa alɔmbɛlɔ aso ndo l’ɔtɛ wele Yeso ɔngɛnyi aso. Weshasha ɛsɔ w’oma le Jehowa tokeketshaka dia ntetemala ntɔ elowa.​—Jak. 1:17. w18.05 21 od. 17-18

Lushi la hende, Ngɔndɔ ka samalo 2

Nyɛsɔ tokeketshanake lam’asaso ndo toleke nsala dikambo sɔ oko wɛnanyu dia lushi lakɔ laya suke.​—Hɛb. 10:24, 25.

Lo ɛnɔnyi etanu eto, Akristo w’ase Juda wa la Jɛrusalɛma wayɛna “lushi la Jehowa” lɔmɔ lakayasukanaka ndo nshihodia djembetelo yakawasha Yeso ya vɔ ndawɔ oma l’osomba dia nkokɛ nsɛnɔ yawɔ. (Ets. 2:19, 20; Luka 21:20-22) Lushi la Jehowa lɔsɔ lakakoke l’ɔnɔnyi 70 etena kakalanya ase Rɔmɔ Jɛrusalɛma. Ɛlɔ kɛnɛ, sho lawɔ tekɔ lo nsɛna l’etena ka woho akɔ wamɛ. “Lushi la Jehowa l[a] woke ndo wɔma efula” laya suke. (Jɔɛ. 2:11) Omvutshi Zɛfaniya akate ate: “Lushi la woke la Jehowa laya suke! Lɔ laya suke ndo lekɔ lo ndjasukana esadi esadi!” (Zɛf. 1:14) Ɔhɛmwɛlɔ ɔsɔ mendanaka ndo la nshi yaso nyɛ. Lo menda woho wambosukana lushi la Jehowa, Pɔɔlɔ totɛka ate: “Toyakiyanyake dikambo dia onto la wonyande dia tshutshuyana lo ngandji ndo lo etsha w’ɛlɔlɔ.” (Hɛb. 10:24, nɔtɛ) Sho pombaka ndeka ndjasha le anangɛso dia sho mbakeketsha etena kewɔ l’ohomba wa dui sɔ. w18.04 20 od. 1-2

Lushi la sato, Ngɔndɔ ka samalo 3

Onga la dihonga ndo keketala. Tosakake lokomba ndo tokake wɔma, nɛ dia Jehowa Nzambi kayɛ ekɔ kaamɛ la yɛ lo dihole tshɛ diayoyotshɔ.​—Jas. 1:9.

Jehowa akakeketsha Jashua ntondo ka wodja ande mbɔtɔ lo Nkɛtɛ ya daka. Jehowa akakeketsha nto ekambi ande oko olui. Ɛnyɛlɔ, Jehowa akeye di’ase Juda waki l’ohomba w’ekeketshelo etena kakiwɔ lo lɔhɔmbɔ la Babilɔna ndo nde akawatɛ ɛtɛkɛta wa prɔfɛsiya k’ekeketshelo wata ɔnɛ: “Tokake wɔma, nɛ dia dimi lekɔ kaamɛ la yɛ. Toyakiyanyake, nɛ dia dimi kele Nzambi kayɛ. Dimi layokokeketsha, eelo, dimi layokokimanyiya, lo mɛtɛ dimi layokokimɛ la lonya lami l’omi la losembwe.” (Isa. 41:10) L’ɔkɔngɔ diko, Jehowa akakeketsha Akristo wa lo ntambe ka ntondo ndo nde ekɔ lo tokeketsha woho akɔ waamɛ. (2 Kɔr. 1:3, 4) Jehowa akakeketsha nto Ɔnande. L’ɔkɔngɔ wa Yeso batizama, nde akoke dui oma l’olongo diata ɔnɛ: “Ɔnɛ ele Ɔnami, lokami ngandji, ɔnɛ lamometawɔ.” (Mat. 3:17) Ɛtɛtɛkɛta ɛsɔ wakakeketsha Yeso efula etena kakandakambaka olimu ande w’esambishelo la nkɛtɛ! w18.04 16 od. 3-5

Lushi la nɛi, Ngɔndɔ ka samalo 4

Tɔlɛke elowa w’oma l’osongo w’ewo ka kɛnɛ kele ɔlɔlɔ la kɛnɛ kele kɔlɔ.​—Eta. 2:17.

Anto amɔ koka mfɔnya ɔnɛ Jehowa kombisha Adama lotshungɔ la nsala kɛnɛ kakandalangaka. Koko, vɔ haweye ɔnɛ lotshungɔ la nsɔna kana la nshikikɛ kɛnɛ kakoka onto nsala, ntshikitana la lotshungɔ la nshikikɛ kɛnɛ kele ɔlɔlɔ la kɛnɛ kele kɔlɔ. Adama la Eva waki la lotshungɔ la nsɔna dia nkitanyiya Nzambi kana bu. Koko, paka Jehowa oto mbele la lotshungɔ la nshikikɛ kɛnɛ kele ɔlɔlɔ la kɛnɛ kele kɔlɔ. “Osongo w’ewo ka kɛnɛ kele ɔlɔlɔ la kɛnɛ kele kɔlɔ” wakɛnya Adama la Eva mɛtɛ ka dikambo sɔ. (Eta. 2:9) Lo mbidjɛ Adama la Eva didjango diaha ndɛ elowa w’oma l’osongo, Jehowa akawaetsha ɔnɛ vɔ wakahombe mbokitanyiya dia monga la lotshungɔ la mɛtɛ. Ambutshi aso wakatɔmbɔkɔ. Onde Adama l’Eva wakayongaka la lotshungɔ l’efula? Ndooko. L’ɔtɛ wa kɛnɛ kakawasale, vɔ wakashisha lotshungɔ la mɛtɛ lakawawasha. w18.04 5-6 od. 9-12

Lushi la tanu, Ngɔndɔ ka samalo 5

Lo asui awɔ tshɛ nde akasowaka.​—Isa. 63:9.

Jehowa honge tsho la kɛtshi otsha le ekambi ande wasowa. Nde salaka dui dimɔ dia mbakimanyiya. Ɛnyɛlɔ, etena kakasowaka ase Isariyɛlɛ oko ɛhɔmbɔ l’Edjibito, Jehowa akashihodia paa kawɔ ndo akasɛngiyama dia kinya. Jehowa akatɛ Mɔsɛ ate: “Dimi mɛtɛ lambɛna asui wa wodja ami . . . ndo lamboka alelo walelawɔ . . . Dimi mbeyaka dimɛna dia wekɔ lo nsowa efula. Dimi layanga mpolɔ dia taatshungola oma l’anya w’ase Edjibito.” (Eto. 3:7, 8) Lam’ele Jehowa akoke wodja ande kɛtshi, nde akaatshungola oma lo lɔhɔmbɔ. Ɛnɔnyi nkama l’ɔkɔngɔ, lo Nkɛtɛ ya Daka, atunyi wakalɔsha ase Isariyɛlɛ. Jehowa akandasale? Nde “akawaoke kɛtshi lam’akandoke akumu wakawakumaka l’ɔtɛ wakawaahɛnyahɛnyaka ndo wakawaasɔkishaka.” Mbala kɛsɔ nto, kɛtshi kakatshutshuya Jehowa dia nde nkimanyiya wodja ande. Nde akatome toshushi dia toshimbɛ ase Isariyɛlɛ oma le atunyi awɔ.​—Emb. 2:16, 18. w19.03 15 od. 4-5

Lushi la samalo, Ngɔndɔ ka samalo 6

Onde womoto koka mbohɛ ɔnande lalɔnyande kana onde nde hatoka ɔna l’oma lo dikundju diande kɛtshi? Oyadi kaanga wamato asɔ wayohɛ, dimi hakohɛki pondjo.​—Isa. 49:15.

Ɛlɛmbɛ ehende wa ntondo wa lo Ɛlɛmbɛ dikumi wakalɔmbaka ase Isariyɛlɛ dia ntɛmɔla paka Jehowa ndamɛ oto ndo wakaahɛmɔlaka diaha ntɛmɔla dikishi. (Eto. 20:3-6) Aha Jehowa mbakakondjaka wahɔ lo Ɛlɛmbɛ ɛsɔ. Koko, wodja ande mbakakondjaka wahɔ lo Ɛlɛmbɛ akɔ. Etena kakawatɛmɔlaka tozambizambi t’ase wedja, vɔ wakasowaka. Lo wedi okina, Jehowa akatshɔkɔlaka wodja ande etena kakiwɔ la kɔlamelo le nde ndo kakawasalanɛka awui la losembwe. (1 Ku. 10:4-9) Jehowa bu l’onongo etena kanya wanɛ wata dia wekɔ lo mbokambɛ yimba lo atɔndɔ ande ndo kasalɛwɔ ekambi ande awui wa kɔlɔ. Koko, Jehowa tokaka ngandji ndo mbeyaka naka tekɔ lo nsowa lo yoho yele bu la losembwe. Nde mbeyaka dimɛna paa kele la so ndeka woho weya ombutshi wa womoto asui w’ɔnande. Kaanga mbakokande monga koheke lonya mbala kakɔ ɔtɔi, l’etena kahombama nde ayokoya l’anto wasala awui wa kɔlɔ wahayatshumoya lo woho wakawasalɛ anto akina akambo. w19.02 22-23 od. 13-15

Lushi la lomingu, Ngɔndɔ ka samalo 7

Aha oko walangami, koko lolango layɛ latshame.​—Luka 22:42.

Lo mingu y’otsha lo Eohwelo, mbala efula nsanganya yaso ndekaka ntɛkɛta dia ɛnyɛlɔ ka Yeso ndo k’okitshakitsha wakandakɛnɛmɔla lo nkimɔ lɔsɛnɔ lande oko oshinga w’etshungwelo. Sho tshutshuyamaka dia mbokoya okitshakitsha ande ndo dia nsala lolango la Jehowa oyadi dui sɔ bu wɔdu le so. Tokanyiya yema dikambo dia dihonga diakɛnya Yeso nshi ya la ntondo ka nyɔi kande. Nde akeyaka dimɛna ɔnɛ keema edja atunyi ande wayowosha sɔnyi, wayowɔkɔmɔla ndo wayowodiaka. (Mat. 20:17-19) Koko, nde aketawɔ ndjakema. Lam’akakoke etena kɛsɔ, nde akatɛ apɔstɔlɔ ande wa kɔlamelo waki kaamɛ la nde lo Ngɛtɛsɛmanɛ ate: “Nyonee, nyoyete totshu. Nyolonge, ofungi ami aya suke la nkoma.” (Mat. 26:36, 46) Ndo etena kakaye olui w’anto waki la dihomɔ dia ta dia ndjowonda, nde akatombe la ntondo kawɔ, akayaeyanya ndo akadjangɛ asɔlayi dia ntshika apɔstɔlɔ ande dia vɔ ntshɔ. (Jni. 18:3-8) Ande dihonga dia diambo diakɛnya Yeso lee! Ɛlɔ kɛnɛ, Akristo w’akitami ndo ɛkɔkɔ ekina salaka la wolo dia mbokoya Yeso lo monga la dihonga. w19.01 27-28 od. 7-8

Lushi l’ɔtɔi, Ngɔndɔ ka samalo 8

Nyoyange memakana.​—Zɛf. 2:3.

L’ɛnyɛlɔ k’osangi wasanganya alangi efula w’amɛna dia nsanga sango dimɔ, sho la dia nsanganya waonga efula w’amɛna dia monga la memakana. L’atei wa waonga asɔ mbele ndo okitshakitsha, okitanyiya, lotutsha ndo dihonga. Paka anto wele l’okitshakitsha mbetawɔ dia nsala lolango la Nzambi. Lolango la Nzambi ele dia sho monga akanga wa lotutsha. (Mat. 5:5; Ngal. 5:23) Etena kasalaso lolango la Nzambi, sho mbotshaka Satana nkɛlɛ. Kaanga mbeso l’okitshakitsha ndo la lotutsha, anto efula wele l’andja wa Satana tohetshaka. (Jni. 15:18, 19) Diakɔ diele, sho pombaka monga la dihonga dia nshika ntanga la ntondo ka Satana. Onto lele bu la memakana ekɔ l’otako, hahemɛ nkɛlɛ kande ndo hakitanyiya Jehowa. Ngasɔ mbele mɛtɛ Satana. Aha la taamu nde petshaka akanga wa memakana! Vɔ tondjaka kɔlɔ yande sɛkɛ. Ndo kɛnɛ koleki kɔlɔ le Satana ele, vɔ mɛnyaka dia nde ekɔ kanga kashi. Lande na? Nɛ dia oyadi kɛnɛ katande kana kasalande, nde hakoke nshimba anto wele la memakana dia kambɛ Jehowa!​—Jɔbɔ 2:3-5. w19.02 8-9 od. 3-5

Lushi la hende, Ngɔndɔ ka samalo 9

Toyakiyanyake, nɛ dia dimi kele Nzambi kayɛ.​—Isa. 41:10.

Jehowa akeyaka ɔnɛ ase Babilɔna wayoka wɔma. Babilɔna kakahombe ndɔshama oma le asɔlayi wa wolo w’ase Mediya la Pɛrɛsiya. Jehowa akahombe nkamba l’asɔlayi asɔ dia ntshungola wodja ande oma lo lɔhɔmbɔ la Babilɔna. (Isa. 41:2-4) Etena kakeye ase Babilɔna ndo anto wa lo wedja ekina di’atunyi awɔ wambosukana, vɔ wakasale la wolo dia ntshikala la dihonga lo mbutanɛ onto l’onto ɔnɛ: “Keketala.” Vɔ wakasale nto tozambizambi efula wele l’elongamelo dia tɔ tayowakokɛ. (Isa. 41:5-7) L’etena kɛsɔ, Jehowa akatutadia asolo w’ase Juda waki lo lɔhɔmbɔ lo mbatɛ ɔnɛ: “Isariyɛlɛ le, [otshikitanyi l’asukanyi ayɛ] wɛ ekɔ okambi ami . . . Toyakiyanyake, nɛ dia dimi kele Nzambi kayɛ.” (Isa. 41:8-10) Tolembete dia Jehowa akate ate: “Dimi kele Nzambi kayɛ.” Lo nkamba l’ɛtɛkɛta ɛsɔ, Jehowa akashikikɛ atɛmɔdi ande wa kɔlamelo dia nde kombaohɛ ndo dia vɔ wakatetemala monga wodja ande. Nde akawatɛ ate: “Dimi layonyosukɛ . . . ndo layonyohandola.” Aha la taamu, ɛtɛkɛta w’eshikikelo ɛsɔ wakakeketsha ase Juda waki lo lɔhɔmbɔ.​—Isa. 46:3, 4. w19.01 4 od. 8

Lushi la sato, Ngɔndɔ ka samalo 10

Dui diakaye oma l’olongo diata ate: “Wɛ ekɔ Ɔnami, ɔnɛ lokami ngandji; dimi lamboketawɔ.”​—Makɔ 1:11.

Makɔ 1:9-11 totɛka diaaso dia ntondo lo waaso asato wakatɛkɛta Jehowa oma l’olongo. Jehowa akate ate: “Wɛ ekɔ Ɔnami, ɔnɛ lokami ngandji; dimi lamboketawɔ.” Yeso mɛtɛ akanandema lo mboka dui dia She diakawɛnya ngandji ndo eshikikelo! Ɛtɛkɛta wa Jehowa wakashikikɛ awui asato w’ohomba wendana la Yeso. Dui dia ntondo, Yeso ekɔ Ɔnande. Dui dia hende, Jehowa nangaka Ɔnande. Ndo dui dia sato, Jehowa aketawɔ Ɔnande. Lo mbuta ɔnɛ “Wɛ ekɔ Ɔnami,” Jehowa akɛnya dia Ɔnande la ngandji, Yeso akonge la diɔtɔnganelo di’oyoyo la Nde. Etena kaki Yeso l’olongo, nde aki ɔna Nzambi ɔmɔ la lo nyuma. Koko, lo batisimu kande, nde akakitama nyuma k’ekila. L’etena kɛsɔ, Nzambi akɛnya dia Yeso laki Ɔnande lakakitama esɔ, akayala wonya akɔ la elongamelo ka nkalola l’olongo dia tonga Nkumekanga ndo Ɔlɔmbɛdi a laadiko wakasɔnama oma le Nzambi. (Luka 1:31-33; Hɛb. 1:8, 9; 2:17) Diakɔ diele lo batisimu ka Yeso, She aki l’ɔkɔkɔ w’oshika wa mbuta ɔnɛ: “Wɛ ekɔ Ɔnami.”​—Luka 3:22. w19.03 8 od. 3-4

Lushi la nɛi, Ngɔndɔ ka samalo 11

Ndooko lomba . . . lo ndɔshana la Jehowa.​—Tok. 21:30.

Alako wa kɔlɔ wambomɛka deko aha nɛ. Satana mbaki onto la ntondo la mbisha anto alako wa kɔlɔ. Nde akatɛ Eva ɔnɛ nde la Adama wayoleka monga l’ɔngɛnɔngɛnɔ naka vɔ ndjaɔsɛ yɛdikɔ ya woho wahombawɔ nsɛna. (Eta. 3:1-6) Koko Satana aki la lokaki! Nde akalange dia Adama l’Eva ndo ana wakawayota mbokitanyiya ndo mbɔtɛmɔla nde, koko aha Jehowa. Jehowa mbakawasha ɛngɔ tshɛ. Nde akawasha vɔ tshɛ ekambɔ ka dimɛna efula ka vɔ mbidjasɛka ndo yoonge ya kokele yakakoke ntshikala pondjo pondjo. Lonyangu ko, Adama l’Eva kokitanyiya Nzambi, ndo wakayanganya la Ɔnɛ lakawasha lɔsɛnɔ. Dui sɔ diakonge l’etombelo wa kɔlɔ efula. Oko alɛmbɔlɛmbɔ wambowohembola, yema yema Adama l’Eva wakatshunde esombe ndo wakavu. Anawɔ vɔ lawɔ wakasowe ndo dui sɔ mendanaka laso sho tshɛ. (Rɔmɔ 5:12) Anto efula minyaka yimba lo kɛnɛ kata Nzambi ndo salaka paka kɛnɛ kalangawɔ. (Ɛf. 2:1-3) Etombelo wele la dui sɔ mɛnyaka mɛtɛ k’ɛtɛkɛta wa lo divɛsa di’ɛlɔ.​—Tok. 21:30. w18.12 20 od. 3-4

Lushi la tanu, Ngɔndɔ ka samalo 12

[Tekɔ lo mbuta] . . . aha la ɛtɛkɛta wetsha lomba l’anto, koko la ɛtɛkɛta wetsha nyuma etena kalembetshiyaso akambo wa lo nyuma la ɛtɛkɛta wa lo nyuma.​—1 Kɔr. 2:13.

Ɔpɔstɔlɔ Pɔɔlɔ aki la yimba, akɔtɔ kalasa efula ndo akatɛkɛtaka ɛtɛkɛta oko ehende. (Ets. 5:34; 21:37, 39; 22:2, 3) Koko nde akatone lomba la l’andja ɔnɛ ndo akɔshi tɛdikɔ takahikama l’Ɔtɛkɛta wa Nzambi. (Ets. 17:2; 1 Kɔr. 2:6, 7) Diakɔ diele, nde akonge l’etombelo w’ɛlɔlɔ l’olimu ande w’esambishelo ndo akakongɛɛka difuto diatshikala pondjo pondjo. (2 Tim. 4:8) Mbokɛmaka dia tokanyi ta Nzambi ndeka t’andja ɔnɛ. Naka sho ndjela atɔndɔ waki Nzambi, kete tayonga mɛtɛ l’ɔngɛnɔngɛnɔ ndo l’etombelo w’ɛlɔlɔ. Koko Jehowa hatotshutshuya dia sho nkanyiya woho wakanyiyande. “Ɔhɔmbɔ wa kɔlamelo ndo kɛsɔ” hahemɛ tokanyi taso ndo dikumanyi hawosale dui sɔ. (Mat. 24:45; 2 Kɔr. 1:24) Onto l’onto l’atei aso ekɔ l’ɔkɛndɛ wa ntshikitanya tokanyi tande dia sho mɛna akambo woho wawaɛna Jehowa. w18.11 20-21 od. 12-13

Lushi la samalo, Ngɔndɔ ka samalo 13

Lɔkɔnyɔ la ekiyanu wayolawɔ.​—Isa. 35:10.

Nzambi akatatshi lo tshimbo ya omvutshi Isaya dia ase Isariyɛlɛ wayokalola lo wodja awɔ wa lootɔ, ndo wodja akɔ wayoyala lo wɔladi w’efula. Ndooko kɛnɛ kakakokaka mbaotsha wɔma ɔnɛ nyama kana anto wayowasalɛ kɔlɔ. Akɛnda ndo epalanga waki l’ekokelo. (Isa. 11:6-9; 35:5-10; 51:3) Isaya akatatshi nto aha dia wodja w’Isariyɛlɛ oto, koko ɔnɛ nkɛtɛ k’otondo “kayolola mɛtɛ la ewo ka Jehowa oko watololaka ashi lo ndjale.” Isaya akatatshi nto dia ase Isariyɛlɛ wayonkalola oma la Babilɔna, nyama kana anto kokoka mbasalɛ kɔlɔ. Nde akate dia nkɛtɛ yawɔ yayotondja diangɔ dia ndɛ efula nɛ dia ashi waki efula paka oko wakidiɔ l’ekambɔ k’Ɛdɛna. (Eta. 2:10-14; Jɛr. 31:12) Onde prɔfɛsiya kɛsɔ kakakotshama paka l’etena ka ase Isariyɛlɛ keto? Ndooko kɛnɛ kɛɛnya dia wanɛ wakakalola oma lo lɔhɔmbɔ wakakɔnwama lo dihindo. Ɛnyɛlɔ, totshungɔ, kotatɛ mɛna ntoKoko, Nzambi akɛnyaka dia nde ayɔkɔnɔla hemɔ tshɛ lo nshi yayaye. w18.12 5 od. 11-12

Lushi la lomingu, Ngɔndɔ ka samalo 14

‘Tetemala nkɛndakɛnda lo akambo wa mɛtɛ.’​—3 Jni. 3.

Tekɔ l’elongamelo ka ntetemala nkɛndakɛnda lo akambo wa mɛtɛ pondjo pondjo. Kakɔna kakoka tokimanyiya dia ndeka ndjashikikɛ dia ntetemala nkɛndakɛnda lo akambo wa mɛtɛ? Totetemale mbeka Bible ndo kana yimba efula la kɛnɛ kekaso. Sala ekongelo ka mbekaka mbala la mbala. Lo yɛdikɔ yatayaleke mbeka, mbayoyotalekaka nanga akambo wa mɛtɛ ndo mbayoyoyashikikɛ diaha mbatshika pondjo. Tokedi 23:23 totɛka dia “somba mɛtɛ” ndo nsomba nto “lomba, ohokwelo ndo yimba.” Aha mbeya akambo wa mɛtɛ wa lo Bible kete ambokoka. Sho pombaka nkamba lawɔ lo lɔsɛnɔ laso. Diɛsɛ la yimba, sho sanganyaka awui wamboteka la awui wokoteyaka. Lomba totshutshuyaka dia nkamba la kɛnɛ keyaso. Lo tena dimɔ akambo wa mɛtɛ tohokolaka lo tɛnya etshikitanu wahombaso nsala. Sho pombaka ndjela ohokwelo ɔsɔ aha la ntshimbatshimba nɛ dia Bible mbutaka dia vɔ wekɔ la nɛmɔ ndeka paonyi.​—Tok. 8:10. w18.11 9 od. 3; 11 od. 13-14

Lushi l’ɔtɔi, Ngɔndɔ ka samalo 15

Somba mɛtɛ ndo tokisondjake pondjo.​—Tok. 23:23.

Dui diakɔna dioleki ohomba lo lɔsɛnɔ layɛ? Hatohombe pondjo diengola la ɛngɔ kekina tshɛ. Oko weso ekambi wa Jehowa, dui dioleki ohomba le so ele, diɔtɔnganelo diasaso la nde. Sho mbɔsaka nto akambo wa mɛtɛ wa lo Bible la nɛmɔ, nɛ dia vɔ tokimanyiyaka dia monga angɛnyi wa Jehowa. (Kɔl. 1:9, 10) Jehowa ekɔ Ombetsha aso wa Woke, ɔnɛ latetsha akambo wa mɛtɛ efula w’amɛna l’Ɔtɛkɛta ande, Bible. Nde tetshaka akambo wa mɛtɛ wendana la lokombo lande la dimɛna ndo awui wendana la waonga ande w’amɛna efula. Nde totɛka dia nde tolangaka efula, diakɔ diakandakimɔ lɔsɛnɔ l’Ɔnande la ngandji dikambo diaso. Jehowa tetshaka awui wendana la Diolelo dia Mɛsiya ndo elongamelo ka Paradiso la nkɛtɛ. Jehowa tetshaka waonga wahombaso monga la wɔ. Sho mbɔsaka akambo wa mɛtɛ asɔ la nɛmɔ, nɛ dia vɔ tokimanyiyaka dia ndjasukanya la Otungi aso ndo monga la lɔsɛnɔ lele l’oyango. w18.11 3 od. 1-2

Lushi la hende, Ngɔndɔ ka samalo 16

Tanyotanɛke kashi lam’asanyu.​—Kɔl. 3:9.

Anto wata kashi hawokoke nkesa Jehowa, nɛ dia “diangɔ tshɛ diekɔ etakataka ndo mɛnamaka hwe” le nde. (Hɛb. 4:13) Ɛnyɛlɔ, Ananiya la Safira wakahembe dia nkesa apɔstɔlɔ. Vɔ wakasondja etenyi kɛmɔ k’ekambɔ, ko wakela apɔstɔlɔ paka etenyi ka falanga. Ananiya la Safira wakalange mɛnya anto akina wa l’etshumanelo dia vɔ waki anto w’ɛlɔlɔ, diakɔ diakawatɛ apɔstɔlɔ dia vɔ wakakimɔ falanga tshɛ. Koko Jehowa akeye dia vɔ wakate kashi ndo akawasha dilanya. (Ets. 5:1-10) Ngande wayaoka Jehowa lo dikambo di’anto wata kashi? Anto tshɛ wata kashi ndo wahayatshumoya wayodjama lo “oduwa wa dja,” oko Satana. (Ɛny. 20:10; 21:8; Os. 5:6) Sho mbeyaka dia Jehowa “keema onto l’anyanya lata kashi” ndo ɔnɛ “Nzambi hakoke pondjo mbuta kashi.” (Wal. 23:19; Hɛb. 6:18) ‘Jehowa petshaka . . . lolemi lata kashi.’ (Tok. 6:16, 17) Naka sho nangaka mbɔngɛnyangɛnya, kete sho pombaka mbutaka mɛtɛ. w18.10 8 od. 10-13

Lushi la sato, Ngɔndɔ ka samalo 17

Okanake yimba l’akambo asɔ.​—1 Tim. 4:15.

Ayoyosala naka owandji ayɛ w’olimu ambokɔlɔmba dia wɛ nkimɔ falanga dia nsukɛ fɛtɛ kele la diɔtɔnganelo l’ɛtɛmwɛlɔ wa kashi? Lo dihole dia nkonga polo lam’ayotomba dui dia ngasɔ, tokane yimba oma ko kakianɛ lo woho wɔsa Jehowa awui wa ngasɔ. Oma laasɔ, naka dui dia ngasɔ diambotokomɛ, kete ayonga wɔdu dia sho nsala ndo mbuta kɛnɛ kele ɔlɔlɔ. Nkana yimba lo tokanyi ta Jehowa koka tokimanyiya dia ntshikala la kɔlamelo etena katomba dikambo dialɔmba esakelo ka wanyandja. Oma laasɔ, tayoyashikikɛ dia ntona dia nkaloya tshondo ya dikila kana diangɔ nɛi dia weke diakenga dikila. Koko ekɔ toho tɔmɔ t’okambelo wa la dikila talɔmba dia Okristo tshɛ mbɔsa yɛdikɔ ndamɛ tohikami lo atɔndɔ wa lo Bible. (Ets. 15:28, 29) Etena koleki dimɛna dia sho mbɔsa yɛdikɔ yendana la kɛnɛ kayotosala bu etena keso lo lopitadi, kana etena keso la paa ndo katɔsɛngiyawɔ dia mbɔsa yɛdikɔ esadi esadi. Ɔnɛ mbele etena ka sho nsala eyangelo, ndodia dɔkima di’aseka enganga dialembetshiya hwe kɛnɛ kalangaso ndo nsawola la dɔkɔtɛlɛ diaso. w18.11 24 od. 5; 26 od. 15-16

Lushi la nɛi, Ngɔndɔ ka samalo 18

Koko ɔnɛ lampokamɛ ayodjasɛ lo lotui tshitshi.​—Tok. 1:33.

Jehowa ekɔ olami walanga ndo wakokɛ ekambi ande, nde mbashimbɛka ndo mbakokɛka oma le atunyi awɔ. Dui sɔ tokeketshaka ndo tosambaka efula oko wambotoleka nsukana l’ekomelo ka dikongɛ nɛ. Jehowa ayotetemala nkokɛ ekambi ande lo mfɔnu ka woke kaya k’emembe. (Ɛny. 7:9, 10) Ɔnkɔnɛ, oyadi vɔ wekɔ akɛnda kana epalanga, la yoonge ya dimɛna kana l’ɛkɔmɔ, ekambi wa Nzambi hawotoka wɔma lo mfɔnu ka woke. Koko, vɔ wayosala awui lo yoho yotshikitanyi tshɛ lo tshɛ! Vɔ wayohɔ ɛtɛkɛta wa Yeso ɛnɛ: “Kanyokeketale ndo kanyonge la dihonga, nɛ dia etshungwelo kanyu kaya suke.” (Luka 21:28) Oyadi etena kayowalɔsha Ngɔngɔ, mbuta ate olui wa wedja wa wolo, ekambi wa Nzambi wayonga l’eshikikelo ɔnɛ Jehowa ayowakokɛ. (Ɛzk. 38:2, 14-16) Lande na? Nɛ dia vɔ mbeyaka dia Jehowa hatshikitana. Nde ayɛnya nto dia nde ekɔ Oshimbedi woludi la ngandji ndo wakokɛ ekambi ande.​—Isa. 26:20. w18.09 26-27 od. 15-16

Lushi la tanu, Ngɔndɔ ka samalo 19

Nɛ dia wɛ akayala la nɛmɔ lo washo ami, . . . ndo dimi lakakolange.​—Isa. 43:4.

Ohokanyiya woho wakayaoke ase Isariyɛlɛ etena kakawoke ɛtɛkɛta wele ladiko engo. Sho mbeyaka dia Jehowa mbɔsaka onto tshɛ la l’atei aso la nɛmɔ mbidja ndo wɛ. Bible ndakaka ɔnɛ: “Oko wende Kanga wolo, nde ayoshimbɛ. Nde ayɔngɛnangɛna lo dikambo diayɛ la ɔlɔ w’efula.” (Zɛf. 3:16, 17) Jehowa ndakaka dia nkeketsha ndo nsamba ekambi ande oyadi ekakatanu akɔna wele la wɔ. Nde akate ate: “Nyu nyayɔlɔma ndo nyayɛmbama lo lokondo, nyu nyayetshetshama lo dihɛlɔ. Oko watosambaka mama ɔnande, dimi layotetemala nyosamba.” (Isa. 66:12, 13) Ohokanyiya woho wayaoka ɔna ashashi l’ekokelo etena kowɛmbi nyango kana kakɛnyande la nde! Jehowa kookaka ngandji efula ndo nde nangaka wɛ ndjaoka l’ekokelo. Tohɛke pondjo dia wɛ ekɔ la nɛmɔ di’efula lo washo wa Jehowa.​—Jɛr. 31:3. w18.09 13-14 od. 6-7

Lushi la samalo, Ngɔndɔ ka samalo 20

Waa na wayakimɔ la lolango dia ntomba la ntondo ɛlɔ kaamɛ la woshasha awɔ lo anya dikambo dia Jehowa?​—1 Ɛk. 29:5.

Lo nshi y’edjedja, ase Isariyɛlɛ waki la waaso wotshikitanyi wa ndjakimɔ la lolango. (Eto. 36:2; Nɛh. 11:2) Ɛlɔ kɛnɛ, wɛ lawɔ ekɔ la waaso efula wa nkamba la wenya ayɛ, diangɔ diayɛ dia l’emunyi ndo akoka ayɛ la lolango dia nkimanyiya anangɛso l’akadiyɛso. Naka wɛ nsala dui sɔ, wɛ ayonga l’ɔngɛnɔngɛnɔ w’efula ndo Jehowa ayokɔtshɔkɔla. Mbala efula, wanɛ wayakimɔ la lolango dia nkamba lo wokelo kondjaka angɛnyi w’eyoyo. Kadiyɛso Margie akakambe lo wokelo wa Mbalasa ya Diolelo ɛnɔnyi 18. Lo olimu ɔsɔ, nde akayashaka efula le esekaseka ndo akaakimanyiyaka lo mbalowanya. Nde mbutaka dia ɔsɔ ekɔ yoho yoleki dimɛna le wanɛ wayakimɔ la lolango dia keketshana. (Rɔmɔ 1:12) Lo mɛtɛ, etena kakandahomana l’ekakatanu lo lɔsɛnɔ lande, angɛnyi wakandakondja l’olimu ɔsɔ wakookeketsha. Onde wɛ atayakimɔka la lolango lo olimu wa wokelo? w18.08 25 od. 9; 26 od. 11

Lushi la lomingu, Ngɔndɔ ka samalo 21

Onto atokɔnyɔlake lo woho weyɛ dikɛnda. Koko oyale ɛnyɛlɔ le akanga wa kɔlamelo lo ɛtɛkɛta, lo lɔkɛwɔ, lo ngandji, lo mbetawɔ ndo lo pudipudi.​—1 Tim. 4:12.

Etena kakafunde Pɔɔlɔ ɛtɛkɛta ɛsɔ, ondo Timɔte aki l’ɛnɔnyi 30. Koko, Pɔɔlɔ akawosha ɛkɛndɛ w’ohomba efula. Wetshelo akɔna wakondjaso? Hatohombe salɛ anangɛso w’akɛnda awui lo ndjela ɛnɔnyi awɔ. Tokanyiya awui tshɛ wakasale Yeso etena kakinde l’ɛnɔnyi 33 eto! Lo mbekelo mɔtshi, anto hawoleke nɛmiya akɛnda. Etombelo wele la dui sɔ ko, ondo dikumanyi dimɔ hawolowola ɛlɔngɔlɔngɔ dia monga ekambi wakimanyiya kana dikumanyi kaanga naka vɔ wekɔ lo nkotsha kɛnɛ kalɔmbama. Koko Bible hate pondjo ɔnɛ paka ɔnangɛso ambokotsha lofulo lɔmɔtshi l’ɛnɔnyi ko ndjɔsɔnama dia monga okambi wakimanyiya kana ekumanyi.​—1 Tim. 3:1-10, 12, 13; Tito 1:5-9. w18.08 11-12 od. 15-16

Lushi l’ɔtɔi, Ngɔndɔ ka samalo 22

Todjake yimba . . . lo taamu tendana la kɛnɛ kelɛwɔ welelɛ ɔnɛ “ewo.”​—1 Tim. 6:20.

Dia mbɔsa tɛdikɔ t’amɛna, sho mongaka l’ohomba wa tolembetelo t’eshika. Koko, sho pombaka monga la yambalo y’efula etena kasɔnaso kɛnɛ kahombaso mbadia. (Flpɛ. 4:8, 9) Tatetshake wenya aso dia tendaka sango yele bu mɛtɛ lo sitɛ y’Ɛtɛrnɛtɛ kana lo tadiaka mesajɛ wadianganya awui wa kashi. Ekɔ ohomba mbewɔ djekoleko sitɛ y’Ɛtɛrnɛtɛ yele l’awui wa waa apɔsta. Vɔ nangaka mbɔdia mbetawɔ kaso ndo mengesola akambo wa mɛtɛ. Awui wa kashi konyaka onto dia mbɔsa tɛdikɔ ta kɔlɔ. Tɔfɔnyake pondjo di’awui wa kashi hawokoke monga la shɛngiya le yɛ. Awui wa kashi koka monga l’etombelo wa kɔlɔ efula. Lo nshi ya Mɔsɛ, atɔpi 12 wakatshu lo Nkɛtɛ ya Daka, ko atɔpi dikumi wakakalola ko wakayota awui wa kɔlɔ. (Wal. 13:25-33) Vɔ wakadje oshimu esɔ, ko ekambi wa Jehowa wakoke wɔma ndo wakakɔmɔ. (Wal. 14:1-4, 6-10) Lo dihole dia nyanga dia mbeya woho waki awui ndo ndjaɛkɛ le Jehowa, wodja waketawɔ awui wa kashi. w18.08 4 od. 4-5

Lushi la hende, Ngɔndɔ ka samalo 23

Tanyokesamake. Lɔngɛnyi la kɔlɔ ndanyaka mbekelo y’ɛlɔlɔ.​—1 Kɔr. 15:33.

Anto efula wekɔ la waonga amɔ w’amɛna ndo aha mbala tshɛ mbasala wanɛ wahatɛmɔla Jehowa awui wa kɔlɔ. Onde dui sɔ nembetshiyaka dia vɔ wekɔ angɛnyi w’amɛna? Ngande wongawɔ la shɛngiya lo diɔtɔnganelo diasayɛ la Jehowa? Onde vɔ kokimanyiyaka dia ndeka ndjasukanya la Nzambi? Kakɔna koleki mɛtɛ ohomba le wɔ? Onde vɔ ndekaka nsawola dikambo dia diangɔ dieke katomba, falanga, telefɔnɛ, ɔrdinatɛrɛ, tɔkɛnyɔ ndo diangɔ dikina? Onde mbala efula vɔ tɛkɛtaka kɔlɔ lo dikambo di’anto akina ndo salaka tɔsɛkɛsɛkɛ t’awui wa mindo? Yeso akahɛmɔla ɔnɛ: “Oma l’efula k’akambo wele l’otema mbatɛkɛta onyɔ.” (Mat. 12:34) Naka wɛ amboshihodia dia anto wonga kaamɛ la yɛ wekɔ lo ndanya diɔtɔnganelo diasayɛ la Jehowa, kete ɔsa yɛdikɔ! Susa wenya wongayɛ kaamɛ la wɔ ndo naka ekɔ ohomba, hembola lɔngɛnyi la wɔ.​—Tok. 13:20. w18.07 19 od. 11

Lushi la sato, Ngɔndɔ ka samalo 24

Mɔsɛ aki onto lakaleke anto tshɛ wa la nkɛtɛ memakana.​—Wal. 12:3.

Lam’aki Mɔsɛ l’ɛnɔnyi 80, Jehowa akawosha ɔkɛndɛ wa wolo wa ntondja wodja w’Isariyɛlɛ oma lo lɔhɔmbɔ l’Edjibito. (Eto. 3:10) Koko Jehowa aki la solo dia lotutsha otsha le Mɔsɛ. Nde akawosha ndo wolo wa nsala ahindo. (Eto. 4:2-9, 21) Nde akakoke nkamba la wolo ande dia mbotsha Mɔsɛ wɔma ndo mbokonya dia mbokitanyiya. Koko, Jehowa aki la solo dia lotutsha ndo ɔlɔlɔ, ndo nde akashikikɛ okambi ande wakeyaka elelo ande ndo waki l’okitshakitsha dia nde ayoyala kaamɛ la nde. Onde dui sɔ diakonge l’etombelo w’ɛlɔlɔ? Eelo! Mɔsɛ akayonga ɔnɔmbɔdi w’oshika w’ekambi wa Nzambi. Nde akasale la wolo dia monga la memakana ndo mbɔsa anto akina la nɛmɔ, oko wakawɔsaka Jehowa. Naka wɛ ekɔ la yema ya lowandji, kete okoya Jehowa lo mbɔsa anto akina la nɛmɔ, monga ɔlɔlɔ ndo la solo dia lotutsha otsha le wadɛyɛ, anayɛ ndo otsha le ase etshumanelo. (Kɔl. 3:19-21; 1 Pe. 5:1-3) Naka wɛ mbokoya Jehowa Nzambi la Yeso Kristo lele Mɔsɛ ka Woke, kete anto akina hawotonga l’okakatanu dia ndja ndjosawola la yɛ ndo wɛ ayonga kiɔkɔ y’ekeketshelo le wɔ.​—Mat. 11:28, 29. w18.09 24-25 od. 7-10

Lushi la nɛi, Ngɔndɔ ka samalo 25

Ande dimɛna ndo ande ɔlɔ dia onto la ɔnango mbidjasɛ kaamɛ lee!​—Os. 133:1.

Sho koka nkeketsha anangɛso l’akadiyɛso lo mbangɛnyangɛnya ndo monga ɔlɔlɔ. Dui sɔ ndekaka mbetɛ etshumanelo kaamɛ. Onde wɛ hakoke nsala la wolo dia ndeka mbeya anangɛso wa l’etshumanelo kanyu? (2 Kɔr. 6:11-13, nɔtɛ) Osase ayɛ koka mpɛta oyadi lo dihole diakɔna dieyɛ. Ɔlɔlɔ ayɛ koka nkonya asukanyi ayɛ dia nanga mbeka awui efula wendana la Jehowa. Yambola ɔnɛ: ‘Kakɔna kata asukanyi ami lo dikambo diami? Onde luudu lami lekɔ pudipudi ndo ɛngɔ tshɛ kekɔ lo dihole diatɔ? Onde lɔ lekɔ la ɛnamelo ka dimɛna? Onde dimi kimanyiyaka asukanyi ami?’ Mbola Ɛmɛnyi wa Jehowa ekina woho wakonge ɔlɔlɔ ndo ɛnyɛlɔ kawɔ ka dimɛna la shɛngiya le ewotɔ awɔ, asukanyi, asekawɔ wa l’olimu kana le asekawɔ wa la kalasa.​—Ɛf. 5:9. w18.06 24 od. 13-14

Lushi la tanu, Ngɔndɔ ka samalo 26

Wonya wekɔ lo ndjaye wele onto tshɛ lanyodiaka ayɔfɔnya dia nde ambokambɛ Nzambi olimu w’ekila.​—Jni. 16:2.

Ngasɔ mbakafɔnyaka wanɛ wakadiake ombeki Stɛfano ndo anto akina wasala awui oko vɔ. (Ets. 6:8, 12; 7:54-60) Ase ɛtɛmwɛlɔ efula wakasale awui wa kɔlɔ efula, ɛnyɛlɔ ndjaka ndo vɔ wakate dia wakasale dui sɔ lo lokombo la Nzambi katawɔ ɔnɛ nde mbatɛmɔlawɔ. (Eto. 20:13) Mɛnamaka dia nkum’etema yawɔ kombalɔmbɔla dimɛna! Ko ngande wakokaso nshikikɛ dia nkum’otema kaso kekɔ lo nkamba dimɛna? Ɛlɛmbɛ ndo atɔndɔ wa lo Bible “wekɔ ohomba dia mbetsha, dia mpangwɛ, dia mbidja awui l’ɔnɔngɔ ndo dia mpokola lo losembwe.” (2 Tim. 3:16) Sho la dia mbekaka Bible mbala la mbala, kanaka yimba la kɛnɛ katatɔ, nkamba la tɔ lo lɔsɛnɔ laso, mbekiya nkum’otema kaso dia tɔ ndeka monga suke dia nkitanyiya Nzambi, ko tɔ kayotɔlɔmbɔla dimɛna. w18.06 16-17 od. 3-4

Lushi la samalo, Ngɔndɔ ka samalo 27

Nyɔshi . . . lokuwa la ta la nyuma, mbuta ate ɔtɛkɛta wa Nzambi.​—Ɛf. 6:17.

Asɔlayi w’ase Rɔmɔ wakakambaka la tokuwa ta ta taki la satimɛtrɛ oko 50 l’otale. Asɔlayi asɔ waki la diewo di’efula dia nkamba la tokuwa ta ta nɛ dia vɔ wakekaka lushi tshɛ woho wa nkamba la tɔ. Ɔpɔstɔlɔ Pɔɔlɔ akate dia Ɔtɛkɛta wa Nzambi wekɔ oko lokuwa la ta lakatosha Jehowa. Koko sho la dia mbeka dia nkamba la wɔ la diewo tshɛ dia mamɛ mbetawɔ kaso kana dia ntshikitanya yoho yaso ya nkanyiya. (2 Kɔr. 10:4, 5; 2 Tim. 2:15) Hatohombe mboka Satana ndo ɛdiɛngɛ wɔma. Ekɔ mɛtɛ dia vɔ wekɔ la wolo efula, koko vɔ hawoleki Jehowa wolo. Ndo vɔ hawotɔsɛna pondjo pondjo. Vɔ wayodjama lo lokanu lo Ɛlɔmbwɛlɔ k’ɛnɔnyi kinunu ka Kristo ndo hawotonga l’akoka wa salɛ ndooko onto kɔlɔ ndo l’ɔkɔngɔ wa laasɔ vɔ wayolanyema. (Ɛny. 20:1-3, 7-10) Sho mbeyaka otunyi aso, toho tande ta mayɛlɛ ndo oyango ande. Ɔnkɔnɛ l’ekimanyielo ka Jehowa, sho koka ntshikala nge la ntondo kande! w18.05 30 od. 15; 31 od. 19-21

Lushi la lomingu, Ngɔndɔ ka samalo 28

Oloyi akatɛ womoto ate: “Hanyotovɔ mɛ!”​—Eta. 3:4.

Adama akeyaka di’eloyi hawokoke ntɛkɛta. Diakɔ diele etena kakandeye dia oloyi oma la ntɛkɛta la Eva, ondo Adama akashihodia dia ɔsɔ aki etongami ka lo nyuma mbakatɛkɛta la nde. (Eta. 3:1-6) Adama l’Eva kombeya aki etongami ka lo nyuma kɛsɔ. Koko, Adama aketawɔ dia mbeta lo wedi wa etongami kɛsɔ lo tɔmbɔkwɛ She ka ngandji ka l’olongo. (1 Tim. 2:14) Aha la ntshimbatshimba, Jehowa akewoya awui wendana l’otunyi wa kɔlɔ ɔsɔ ndo akalake dia l’edjedja ka wonya nde ayolanyema. Koko Jehowa akasha ɔhɛmwɛlɔ dia, l’etena kɛmɔ etongami ka lo nyuma kakatɛkɛta lo tshimbo y’oloyi ayɔlɔshana la wanɛ tshɛ woka Nzambi ngandji. (Eta. 3:15) Jehowa atatotɛka lokombo l’oshika la ondjelo wakɔtɔmbɔkwɛ. Paka ɛnɔnyi 2 500 l’ɔkɔngɔ w’ɔtɔmbɔkwɛlɔ wa l’Ɛdɛna, mbakayewoya Jehowa aki ɔtɔmbɔki ɔsɔ.​—Jɔbɔ 1:6. w18.05 22 od. 1-2

Lushi l’ɔtɔi, Ngɔndɔ ka samalo 29

[Ɔsɔ] ele anto . . . watɔ elowa la ekikelo.​—Luka 8:15.

Onde wɛ atakɔmɔka l’ɔtɛ wahalange anto wa l’ɛtshi kayɛ ka nkɛtɛ mpokamɛ losango la Diolelo? Naka eelo, kete wɛ akayaoke woho wakayaoke ɔpɔstɔlɔ Pɔɔlɔ. Nde akasambisha ɛnɔnyi oko 30 ndo nde akakimanyiya anto efula dia monga Akristo. (Ets. 14:21; 2 Kɔr. 3:2, 3) Koko, nde kotondoya dia nkimanyiya ase Juda efula dia monga Akristo. Efula ka l’atei awɔ wakatone mpokamɛ Pɔɔlɔ ndo amɔ wakɔhɛnyahɛnya. (Ets. 14:19; 17:1, 4, 5, 13) Ngande wakayaoke Pɔɔlɔ l’ɔtɛ wa dui sɔ? Nde akate ate: “Dimi lekɔ lo nyotɛ mɛtɛ lo Kristo . . . Lekɔ la lɔkɔnyɔ l’efula ndo kandji kahashile l’otema ami.” (Rɔmɔ 9:1-3) Lande na kakandayaoke ngasɔ? Nɛ dia nde akalangaka mɛtɛ esambishelo ndo anto. Pɔɔlɔ akayakiyanyaka mɛtɛ dikambo di’ase Juda ndo nde akanyange etena kakawatone kɛtshi ka Nzambi. L’ɛnyɛlɔ ka Pɔɔlɔ, sho sambishaka anto nɛ dia sho ndjakiyanyaka dikambo diawɔ ndo nangaka mbakimanyiya.​—Mat. 22:39; 1 Kɔr. 11:1. w18.05 13 od. 4-5

Lushi la hende, Ngɔndɔ ka samalo 30

Ekiyanu lo otema w’onto mbɔkɔmɔlaka, koko tshɛkɛta y’ɔlɔlɔ keketshaka.​—Tok. 12:25.

Pɔɔlɔ akɛnya dia kaanga wanɛ wele l’ɔkɛndɛ wa nkeketsha anto akina, vɔ lawɔ wekɔ l’ohomba wa keketshama. Nde akafundɛ anango wa la Rɔmɔ ate: “Lekɔ lo nomɔlomɔ nyɛɛna dia nyosha woshasha ɔmɔtshi wa lo nyuma dia nyu keketshama, kana dia sho ndjokeketshana, onto l’onto oma lo mbetawɔ k’osekande, oyadi kakinyu kana kakimi.” (Rɔmɔ 1:11, 12) Ɔnkɔnɛ, kaanga ɔpɔstɔlɔ Pɔɔlɔ aki l’ohomba w’ekeketshelo lo tena dimɔ. (Rɔmɔ 15:30-32) Waa na nto wele l’ohomba w’ekeketshelo? Sho koka nkeketsha anangɛso l’akadiyɛso efula wetawɔ ntshikala enyemba l’ɔtɛ walangawɔ nkitanyiya Jehowa ndo tshukana “paka lo Nkumadiɔndjɔ.” (1 Kɔr. 7:39) Akristo wakikɛ ɛhɛnyɔhɛnyɔ kana hemɔ, vɔ lawɔ wekɔ l’ohomba wa keketshama.​—2 Tɛs. 1:3-5. w18.04 21 od. 3-5

    Ekanda wa l’Ɔtɛtɛla (1983-2025)
    Tomba
    Ɔtɔ
    • Ɔtɛtɛla
    • Kahana l'onto
    • Nango
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Ɛlɛmbɛ w'okambelo
    • Awui wa sheke
    • Paramètres de confidentialité
    • JW.ORG
    • Ɔtɔ
    Kahana l'onto