BIBLIƆTƐKƐ WA LO ƐTƐRNƐTƐ wa Watchtower
Watchtower
BIBLIƆTƐKƐ WA LO ƐTƐRNƐTƐ
Ɔtɛtɛla
  • BIBLE
  • EKANDA
  • NSANGANYA
  • es20 lk. 67-77
  • Ngɔndɔ k’esambele

Ndooko vidɛo yele lo kɛnɛ kɔsɔnyiyɛ.

Otokimwe, munga kakongi etena kakayatelesharjɛki vidɛo.

  • Ngɔndɔ k’esambele
  • Tɔsɛdingolake Afundelo lushi la lushi—2020
  • Ɛtɛ w'awui wahɔnyi
  • Lushi la sato, Ngɔndɔ k’esambele 1
  • Lushi la nɛi, Ngɔndɔ k’esambele 2
  • Lushi la tanu, Ngɔndɔ k’esambele 3
  • Lushi la samalo, Ngɔndɔ k’esambele 4
  • Lushi la lomingu, Ngɔndɔ k’esambele 5
  • Lushi l’ɔtɔi, Ngɔndɔ k’esambele 6
  • Lushi la hende, Ngɔndɔ k’esambele 7
  • Lushi la sato, Ngɔndɔ k’esambele 8
  • Lushi la nɛi, Ngɔndɔ k’esambele 9
  • Lushi la tanu, Ngɔndɔ k’esambele 10
  • Lushi la samalo, Ngɔndɔ k’esambele 11
  • Lushi la lomingu, Ngɔndɔ k’esambele 12
  • Lushi l’ɔtɔi, Ngɔndɔ k’esambele 13
  • Lushi la hende, Ngɔndɔ k’esambele 14
  • Lushi la sato, Ngɔndɔ k’esambele 15
  • Lushi la nɛi, Ngɔndɔ k’esambele 16
  • Lushi la tanu, Ngɔndɔ k’esambele 17
  • Lushi la samalo, Ngɔndɔ k’esambele 18
  • Lushi la lomingu, Ngɔndɔ k’esambele 19
  • Lushi l’ɔtɔi, Ngɔndɔ k’esambele 20
  • Lushi la hende, Ngɔndɔ k’esambele 21
  • Lushi la sato, Ngɔndɔ k’esambele 22
  • Lushi la nɛi, Ngɔndɔ k’esambele 23
  • Lushi la tanu, Ngɔndɔ k’esambele 24
  • Lushi la samalo, Ngɔndɔ k’esambele 25
  • Lushi la lomingu, Ngɔndɔ k’esambele 26
  • Lushi l’ɔtɔi, Ngɔndɔ k’esambele 27
  • Lushi la hende, Ngɔndɔ k’esambele 28
  • Lushi la sato, Ngɔndɔ k’esambele 29
  • Lushi la nɛi, Ngɔndɔ k’esambele 30
  • Lushi la tanu, Ngɔndɔ k’esambele 31
Tɔsɛdingolake Afundelo lushi la lushi—2020
es20 lk. 67-77

Ngɔndɔ k’esambele

Lushi la sato, Ngɔndɔ k’esambele 1

Nyotetemale nshihodia kɛnɛ kele lolango la Jehowa.​—Ɛf. 5:17.

Sho tekɔ lo nsɛna lo “tena dia paa” dia “wolo mbikikɛ” ndo lɔsɛnɔ layoleka monga wolo ntondo ka Jehowa ndanya andja wa kɔlɔ ɔnɛ ndo mbela wɔladi wa mɛtɛ la nkɛtɛ. (2 Tim. 3:1) Laasɔ, toyambole ɔnɛ: ‘Le onto akɔna ayangami ekimanyielo ndo ɛlɔmbwɛlɔ?’ Ambeta ɛnɔnyi nkama, omembi ɔmɔ w’esambo akɛnyi ohomba wa sho mendɛka le Jehowa lam’eso l’ohomba w’ekimanyielo. (Os. 123:1-4) Nde akate dia etena kendɛso le Jehowa, tekɔ oko ose olimu wendɛ le nkumɛnde. Lo woho akɔna? Ose olimu hendɛ le nkumɛnde mbala la mbala paka dia nkondja mbo ya ndɛ ndo ekokelo, koko ndo dia nshihodia kɛnɛ kalanga nkumɛnde dia nde nsala, ko oma laasɔ nde kisala. Woho akɔ waamɛ mbele, katekake Ɔtɛkɛta wa Nzambi la yambalo lushi tshɛ dia nshihodia lolango la Jehowa ndo oma laasɔ sho lisala. Paka lo nsala ngasɔ mbayotoyashikikɛ dia Jehowa ayotokimanyiya etena keso l’ohomba w’ekimanyielo. w18.07 12 od. 1-2

Lushi la nɛi, Ngɔndɔ k’esambele 2

Naka Ɔna nyotshungola, kete mɛtɛ nyayotshungɔ.​—Jni. 8:36.

Yeso akalangaka ntɛkɛta dikambo dia lotshungɔ l’oma lo lɔhɔmbɔ, mbuta ate ‘lɔhɔmbɔ la pɛkato’ loleki tshɛ kɔlɔ lahatɔtɔka anto. (Jni. 8:34) Pɛkato tokonyaka dia nsala awui wa kɔlɔ. Tɔ koka nto todjɛ wekamu diaha nsala kɛnɛ keyaso ɔnɛ kekɔ ɔlɔlɔ kana diaha nsala kɛnɛ kakokaso nsala. Etombelo wele la dui sɔ ko, lonyangu, paa, asui ndo l’ekomelo nyɔi. (Rɔmɔ 6:23) Paka etena kayonyɛma pɛkato tshɛ lo tshɛ mbayotonga la lotshungɔ la mɛtɛ laki la Adama la Eva l’etena kɛmɔ. Woho wakate Yeso ɔnɛ “naka nyu ntshikala lo wetshelo ami” mɛnyaka ɔnɛ naka sho nangaka dia Yeso totshungola, kete sho la dia nsala awui amɔ. (Jni. 8:31) Oko weso Akristo wakayakimɔ, takayasɛkɛ ndo takasɔnɛ dia mbetawɔ elelo wadjɛ Yeso ambeki ande. (Mat. 16:24) Oko wakalake Yeso, tayotshungɔ mɛtɛ lo nshi yayaye etena kayotokondja wahɔ tshɛ lo tshɛ oma l’oshinga w’etshungwelo. w18.04 7 od. 14-16

Lushi la tanu, Ngɔndɔ k’esambele 3

Wɛ oto keya mɛtɛ otema w’onto.​—2 Ɛk. 6:30.

Jehowa ndjakiyanyaka dikambo di’ekambi ande, kaanga etena kele tokanyi tawɔ bu t’amɛna. Tɔsɛdingole ɛnyɛlɔ ka Jɔna. Nzambi akatome omvutshi ɔsɔ dia tewoya ase Niniva losango la kilombo. Lam’ele vɔ wakayatshumoya, Nzambi akɔshi yɛdikɔ yaha mbalanya. Koko, Jɔna kɔngɛnangɛna yɛdikɔ shɔ. Nde “akadunganɛ la nkɛlɛ” nɛ dia prɔfɛsiya kakandewoya kendana la elanyelo kokotshama. Koko Jehowa aki la solo dia lotutsha otsha le Jɔna ndo akookimanyiya dia ntshikitanya ekanelo kande. (Jɔna 3:10–4:11) L’etena kɛsɔ, Jɔna akashihodia wetshelo ndo Jehowa akayokamba la nde dia mfunda ɔkɔndɔ ɔnɛ lo wahɔ aso. (Rɔmɔ 15:4) Woho wakasalɛ Jehowa wodja ande akambo, toshikikɛka dia nde mbokaka ekambi ande kɛtshi. Nde mbeyaka paa ndo asui wele laso sho tshɛ. Nde shihodiaka tokanyi taso, nsaki y’oma k’ɛse otema ndo elelo aso. Ndo “nde hatetawɔ dia [sho] pembama oleki kɛnɛ kakoka[so] mbikikɛ.” (1 Kɔr. 10:13) Daka sɔ toshaka mɛtɛ esambelo! w19.03 16 od. 6-7

Lushi la samalo, Ngɔndɔ k’esambele 4

Diangɔ tshɛ diekɔ etakataka ndo mɛnamaka hwe lo washo wa ɔnɛ lahombaso ndjokoya la nde.​—Hɛb. 4:13.

Lo ndjela Ɛlɛmbɛ wa Mɔsɛ, dikumanyi di’apami diakasɔnama wakahombaka nkandola aha tsho awui wa lo nyuma koko ndo ewanu ndo awui wa kɔlɔ. Tɔsɛdingole bɛnyɛlɔ dimɔ. Etena kakadiakaka ose Isariyɛlɛ onto ɔmɔ, nde kondjakemaka mbala kakɔ ɔtɔi. Dikumanyi dia l’osomba awɔ wakahombaka nsɛdingola awui la ntondo ka mbɔsa yɛdikɔ dia kana aki ohomba mbofundɛ dilanya dia nyɔi. (Eoh. 19:2-7, 11-13) Dikumanyi wakasɛdingolaka nto awui efula wa lo lɔsɛnɔ, wakakandolaka ekakatanu wendana la diangɔ diele l’onto ndo ewanu waki lam’asa atshukanyi. (Eto. 21:35; Eoh. 22:13-19) Etena kakasalaka dikumanyi awui la losembwe ndo kakakitanyiyaka ase Isariyɛlɛ Ɛlɛmbɛ, onto tshɛ akakondjaka wahɔ ndo wodja wakatombolaka Jehowa. (Lɛw. 20:7, 8; Isa. 48:17, 18) Wetshelo wakondjaso ele, dui tshɛ dia lo lɔsɛnɔ laso diekɔ ohomba le Jehowa. Nde nangaka dia sho monga la losembwe ndo la ngandji etena keso kaamɛ l’anto akina. Ndo nde mɛnaka kɛnɛ kataso ndo kasalaso oyadi lo woshɛshɛ. w19.02 23 od. 16-18

Lushi la lomingu, Ngɔndɔ k’esambele 5

Nde . . . aketawɔ nsowa, koko nde kombifola onyɔ ande.​—Isa. 53:7.

Etena keso l’ekiyanu, mongaka dui dia wolo dia monga la memakana. Sho mbeyaka ndjotatɛ ntondja ɛtɛkɛta wa kɔlɔ ndo wondjo aso wa dui mbeyaka ndjonga la diko. Naka wɛ ekɔ l’ekiyanu, kete ɛsɔ tɔsɛdingole ɛnyɛlɔ ka Yeso. Lo ngɔndɔ y’ekomelo ka lɔsɛnɔ lande la nkɛtɛ, Yeso aki l’ekiyanu wa wolo efula. Nde akeyaka dia nde ayanga ndjakema ndo ayanga soyama efula. (Jni. 3:14, 15; Ngal. 3:13) Ngɔndɔ mɔtshi la ntondo ka nyɔi kande, nde akate dia nde aki l’okiyanu. (Luka 12:50) Ndo nshi ngana tsho la ntondo ka nyɔi kande, Yeso akate ate: “Dimi lambohandjɔ wɔɔngɔ.” Sho koka nshihodia okitshakitsha ande etena kakandakɛnɛmɔla tokanyi tande lo dɔmbɛlɔ. (Jni. 12:27, 28) Kam’akakoke etena kakɔ, la dihonga tshɛ Yeso akayakimɔ le atunyi waki Nzambi, wakodiake nyɔi ka kandji efula ndo lo yoho ya sɔnyi efula. Kaanga l’atei w’ekiyanu ndo w’asui w’efula, la memakana tshɛ Yeso akasale lolango la Nzambi. Aha la taamu, sho koka mbuta dia Yeso ekɔ ɛnyɛlɔ koleki tshɛ k’onto lakakɛnɛmɔla memakana l’atei w’ekiyanu!​—Isa. 53:10. w19.02 11 od. 14-15

Lushi l’ɔtɔi, Ngɔndɔ k’esambele 6

Nyɛsɔ todjanake yimba dia tshutshuyana lo ngandji ndo lo etsha w’ɛlɔlɔ.​—Hɛb. 10:24.

Dia mbɔtɔka nsanganya mbala la mbala, sho koka monga l’ohomba wa mɛnya dia tekɔ la dihonga la ntondo k’ekakatanu. Anangɛso l’akadiyɛso amɔ mbɔtɔka nsanganya oyadi wekɔ lo diɛnɛ la lɔkɔnyɔ, ɔkɔmwɛlɔ kana ekakatanu wendana la yoonge. La dihonga tshɛ, akina mbɔtɔka nsanganya oyadi wekɔ lo ndɔshama wolo oma le ase nkumbo kana ewandji wa lɛɛta. Tokanyiya yema woho wonga ɛnyɛlɔ kaso la shɛngiya le anangɛso wele lo lokanu l’ɔtɛ wa mbetawɔ kawɔ. (Hɛb. 13:3) Etena kokawɔ dia tekɔ lo ntetemala kambɛ Jehowa oyadi ehemba akɔna wele la so, vɔ keketalaka dia nama mbetawɔ, dihonga ndo olowanyi awɔ. Etena kaki Pɔɔlɔ lo lokanu la Rɔmɔ, nde akangɛnangɛnaka etena tshɛ kakandokaka dia anango wakakambɛka Nzambi la kɔlamelo tshɛ. (Flpɛ. 1:3-5, 12-14) Yema tshitshɛ la ntondo kana yema l’ɔkɔngɔ wa nde tondjama oma lo lokanu, Pɔɔlɔ akafundɛ ase Hɛbɛru mukanda. Lo mukanda ɔsɔ nde akakeketsha Akristo asɔ wa kɔlamelo diaha ntshika nsangana kaamɛ.​—Hɛb. 10:25. w19.01 28 od. 9

Lushi la hende, Ngɔndɔ k’esambele 7

Andja w’otondo wekɔ lo nɔmbɔma oma le kanga kɔlɔ.​—1 Jni. 5:19.

Satana nangaka dia sho monga oko nde lele ɔtɔmbɔki wahadje yimba l’atɔndɔ wa Jehowa ndo wasala awui la lokaki. Nde nangaka sho dingama l’anto wamondoshilaka minganyiya ndo nde nongamɛka dia vɔ ‘wayolanya’ ekanelo ndo etsha aso. (1 Kɔr. 15:33) Satana salaka nto la wolo dia ndanya etema aso lo totshutshuya dia ndjaɛkɛ lo lomba l’anto lo dihole dia ndjaɛkɛ lo tokanyi ta Jehowa. (Kɔl. 2:8) Tɔsɛdingole kanyi mɔtshi yambodianganya Satana, y’ɔnɛ monga ɔngɔnyi mbele dui dioleki ohomba lo lɔsɛnɔ. Wanɛ wakanyiya yoho shɔ mbeyaka monga ɛngɔnyi kana bu. Lo wedi okina, vɔ wekɔ lo waale. Lande na? Nɛ dia ondo vɔ ndjashaka efula lo nyanga falanga polo ndo ndjokoma lo mbidja yoonge yawɔ, diɔtɔnganelo diasawɔ l’ase nkumbo yawɔ ndo kaanga diɔtɔnganelo diasawɔ la Nzambi lo waale l’ɔtɛ wa nkotsha oyango ɔsɔ. (1 Tim. 6:10) Sho koka monga la lowando le Shɛso ka lomba lele l’olongo ɔnɛ latokimanyiya dia monga la kanyi y’ɔlɔlɔ lo dikambo dia falanga.​—Ond. 7:12; Luka 12:15. w19.01 15 od. 6; 17 od. 9

Lushi la sato, Ngɔndɔ k’esambele 8

Dimɛna efula, wɛ ekɔ ose olimu w’ɔlɔlɔ ndo wa kɔlamelo! Wɛ aki la kɔlamelo lo diangɔ yema tshitshɛ. Dimi layokɔsɔna dia wɛ namaka diangɔ efula. Ɔtɔ lo ɔngɛnɔngɛnɔ w’owandji ayɛ.​—Mat. 25:21.

Kaanga ntondo ka Yeso ndja la nkɛtɛ ndo ndjosha ɛnyɛlɔ ka kokele ka woho wa nkeketsha anto akina, ekambi wa Jehowa wakeyaka dia vɔ wakahombaka nkeketsha anto akina. Etena kaki ase Asuriya suke la ndɔsha Jɛrusalɛma, Hɛzɛkiya akatshumanya ewandji w’asɔlayi ndo anto akina dia mbakeketsha. “Ko anto wakakeketshama la ɛtɛkɛta” ande. (2 Ɛk. 32:6-8) Kaanga mbakinde ndamɛ l’ohomba w’ekeketshelo, Jɔbɔ aketsha “asambi wa kɔlɔ” woho wa keketshana. Nde akatɛ apami wakaye ndjosamba ɔnɛ, otondonga nde mbakatshu dia taasamba, nde ‘otota awui wakakoke mbakeketsha ndo mbakonya dia ndjaoka dimɛna, koko aha ɛtɛkɛta wakahombe mbanyangiya.’ (Jɔbɔ 16:1-5) Koko l’ekomelo, Jɔbɔ akakeketshama oma le Elihu ndo oma le Jehowa ndamɛ.​—Jɔbɔ 33:24, 25; 36:1, 11; 42:7, 10. w18.04 16 od. 6; 17 od. 8-9

Lushi la nɛi, Ngɔndɔ k’esambele 9

Dimi layokokeketsha, eelo, dimi layokokimanyiya.​—Isa. 41:10.

Isaya akashile nembetshiya woho wakahombe Jehowa nkeketsha wodja ande lo mbuta ɔnɛ: “Jehowa ayoya la wolo, ndo lonya lande layolɛ lo dikambo diande.” (Isa. 40:10) Mbala efula Bible kambaka la tshɛkɛta “lonya” lo yoho ya didjidji dia nembetshiya wolo. Diakɔ diele etelo k’ɔnɛ “lonya la [Jehowa] layolɛ” toholaka ɔnɛ Jehowa ekɔ Nkumekanga kele la wolo efula. Nde akakambe la wolo ande wahadjama anya ɔsɔ dia nsukɛ ndo mamɛ ekambi ande wa lo nshi y’edjedja, ndo nde tetemalaka nkeketsha ndo nkokɛ wanɛ wayaɛkɛ le nde ɛlɔ kɛnɛ. (Eoh. 1:30, 31; Isa. 43:10, nɔtɛ) Etena kaleka atunyi aso tɔhɛnyahɛnya, Jehowa kotshaka daka diande di’ɔnɛ: “Dimi layo[ny]okeketsha.” Ɛlɔ kɛnɛ lo bɛtshi dimɔ dia nkɛtɛ, atunyi aso wekɔ lo nsala la wolo dia nshimba olimu aso w’esambishelo kana okongamelo aso. Kaanga mbediɔ ngasɔ, sho hatoyakiyanya otamanya lo kɛnɛ kendana la ɛlɔshamelo ɛsɔ. Jehowa toshaka eshikikelo katosha wolo ndo wɛkamu. Nde tolakaka ɔnɛ: “Ndooko ehomɔ ka ta ka[mb]owotshula dia kɔlɔsha kayolowana.”​—Isa. 54:17. w19.01 5-6 od. 12-13

Lushi la tanu, Ngɔndɔ k’esambele 10

Ɔngɛnɔngɛnɔ le wanɛ weya ehomba awɔ wa lo nyuma.​—Mat. 5:3.

Otshikitanyi la waa nyama, wɛ ekɔ l’ehomba wa lo nyuma ndo paka Otungi ayɛ mbakoka nkotsha ehomba akɔ. (Mat. 4:4) Naka wɛ mpokamɛ Nzambi, kete wɛ ayonga la shɛnɔdi, la lomba ndo l’ɔngɛnɔngɛnɔ. Nzambi akatosha Bible ndo nde kambaka la “ɔhɔmbɔ wa kɔlamelo ndo kɛsɔ” dia totondjɛ ekanda dia tokimanyiya dia nkeketsha mbetawɔ kaso. (Mat. 24:45) Sho ngɛnangɛnaka la mbo ya ndɛ efula ya lo nyuma yotshikitanyi! (Isa. 65:13, 14) Mbo ya ndɛ ya lo nyuma koka kosha lomba ndo akoka wa nkanyiya dimɛna ndo dui sɔ koka kokokɛ lo toho efula. (Tok. 2:10-14) Ɛnyɛlɔ, waonga asɔ wayokokimanyiya dia mbeya awui wa kashi, ɛnyɛlɔ kashi k’ɔnɛ Otungi bu kana kashi k’ɔnɛ falanga ndo lomombo la l’emunyi mbayokosha ɔngɛnɔngɛnɔ. Waonga asɔ wayokokimanyiya nto dia mbewɔ nsaki kana mbekelo yayokosalɛ kɔlɔ. Diakɔ diele, sala kɛnɛ tshɛ kakokayɛ nsala dia monga la lomba ndo nkanyiya dimɛna. w18.12 20 od. 6-7

Lushi la samalo, Ngɔndɔ k’esambele 11

Nshi ya anto ami yayonga oko nshi ya esongo.​—Isa. 65:22.

Tolembe dia lo ndjela prɔfɛsiya kɛsɔ, nshi yaso “yayonga oko nshi ya esongo.” Esongo ɛmɔ sɛnaka ɛnɔnyi nunu. Dia nsɛna edja ka ngasɔ, anto la dia monga la yoonge ya dimɛna. Ndo naka vɔ nsɛna lo wɔladi ndo lo dihole dia dimɛna oko wakadite Isaya, kete diɔ diayonga mɛtɛ paradiso ka dimɛna efula! Ndo prɔfɛsiya kɛsɔ kayokotshama! Kanyiya woho wɛnya alaka asɔ dia paradiso kayoyala lo nshi yayaye: Nkɛtɛ k’otondo kayolola l’anto wakatshɔkwama oma le Nzambi. Ndooko layonga la wɔma ɔnɛ nyama kana anto wayowosalɛ kɔlɔ. Akanga wa totshungu, akanga wa mpoke ndo akanga wa tshumbe wayɔkɔnɔ. Anto wayokaka mvudu yawɔ ndo wayɔngɛnangɛnaka la mbo ya ndɛ y’oma lo dikambɔ diawɔ. Vɔ wayɔsɛnaka edja ndeka esongo. Eelo, Bible mbishaka tolembetelo tɛnya dia paradiso kɛsɔ kaya kasuke. Koko anto amɔ wasawola la so mbeyaka mbuta dia prɔfɛsiya shɔ hɛnya mɛtɛ dia paradiso kayonga la nkɛtɛ. Onde wɛ ekɔ l’ɛkɔkɔ w’eshika walongamɛyɛ dia paradiso kayonga mɛtɛ la nkɛtɛ? Yeso lele onto loleki woke lo tena tshɛ akatosha ɛkɔkɔ w’amɛna.​—Luka 23:43. w18.12 5 od. 13-15

Lushi la lomingu, Ngɔndɔ k’esambele 12

Nyohilwame lo nɔngɔsɔla timba tanyu.​—Rɔmɔ 12:2.

Yimba yaso koka ntetemala ntshikitana. Ndo yɔ yayotshikitana lo yɛdikɔ y’efula lo ndjela kɛnɛ kakanyiyaso. Naka sho nkana yimba lo tokanyi ta Jehowa, kete tayɛnya dia tokanyi tande tekɔ nshi tshɛ amɛna. Oma laasɔ, tayokombola dia mɛna akambo woho wawaɛnande. Koko dia sho nkanyiya woho wakanyiya Jehowa, sho la dia “[ntshika] tshikitanyema oma le dikongɛ di’akambo nɛ.” Dui sɔ nembetshiyaka dia sho la dia ntshika menda, mbadia ndo pokamɛ ɛngɔ tshɛ kalɔshana la tokanyi ta Nzambi. Dia tokimanyiya dia nshihodia woho wele dui sɔ ohomba, tɔsɛdingole ɛnyɛlɔ ka mbo ya ndɛ. Onto lalanga monga la yoonge ya dimɛna koka mbɔsa yɛdikɔ ya ndɛ mbo y’amɛna. Koko welo ande tshɛ koka mbɔtɔ l’ashi naka nde ndɛka mbala la mbala ndo mbo ya ndɛ yambɔhɔnda! Woho akɔ waamɛ mbele, welo wadjaso dia mbeka tokanyi ta Jehowa wayɔtɔ l’ashi naka sho mbetawɔ dia tokanyi t’andja ɔnɛ monga lo timba taso. w18.11 21 od. 14-15

Lushi l’ɔtɔi, Ngɔndɔ k’esambele 13

Nyotshikale nge, la oya wa akambo wa mɛtɛ lo nkende yanyu.​—Ɛf. 6:14.

Sho la dia ndjashikikɛ dia nkamba l’akambo wa mɛtɛ lo lɔsɛnɔ laso la lushi la lushi. Lɔta akambo wa mɛtɛ oko oya lo lokende. Lo nshi yakafundamaka Bible, oya wakasukɛka ɔsɔlayi ndo wakokokɛka lo ta l’edja tshɛ kakawakeketalaka lo lokende. Etena kaki oya tɛwɛ, vɔ kokokaka mbokimanyiya. Ngande watokokɛ akambo wa mɛtɛ oko oya? Naka sho ntetemala nkukutɛ akambo wa mɛtɛ wa lo Bible tena tshɛ, kete vɔ wayotokokɛ diaha sho monga la tokanyi ta kɔlɔ ndo wayotokimanyiya dia mbɔsa tɛdikɔ t’amɛna. Naka tekɔ la okakatanu wa wolo kana tambohembama dia nsala dui dia kɔlɔ, kete akambo wa mɛtɛ wa lo Bible wayokeketsha yɛdikɔ yaso ya nsala kɛnɛ kele ɔlɔlɔ. Oko wele ɔsɔlayi kopombaka pondjo ntshɔ lo ta aha la ndɔta oya ande, sho hatohombe pondjo ntshika akambo wa mɛtɛ. Sho ndjashikikɛka dia tekɔ lo nkamba l’akambo wa mɛtɛ wa lo Bible lo awui tshɛ wa lo lɔsɛnɔ laso. w18.11 12 od. 15

Lushi la hende, Ngɔndɔ k’esambele 14

Somba mɛtɛ ndo tokisondjake pondjo.​—Tok. 23:23.

Hatokoke ntana akambo wa mɛtɛ wa l’Ɔtɛkɛta wa Nzambi aha la mbidja welo. Sho la dia monga suke dia ndjahondja kɛnɛ tshɛ kahombama dia mbakondja. Ndo l’ɔkɔngɔ wa sho “somba,” mbuta ate mbeka ‘akambo wa mɛtɛ,’ sho la dia monga la yewo diaha ‘mbasondja’, mbuta ate mbatshika. Nkondja ɛngɔ kɛmɔ ofele halembetshiya dia tɔ kekɔ ɛngɔ k’anyanya. Tshɛkɛta ya lo Hɛbɛru yakakadimɔma ɔnɛ “somba” lo Tokedi 23:23 koka nto nembetshiya “nkondja.” Tɔtɛkɛta tɔsɔ tshɛ mɛnyaka dia onto mbidjaka welo kana tshikaka ɛngɔ kɛmɔ dia nkondja ɛngɔ kekina kɔsande la nɛmɔ. Dia nshihodia woho wakokaso nsomba akambo wa mɛtɛ, tɔshi dia wekɔ lo “nkaha abɔtɛ ofele” lo lobingu lɔmɔ. Onde sho koka nongamɛ dia abɔtɛ wayoya vɔamɛ oya la mɛsa aso? Ndooko, sho la dia ntshɔ lo lobingu ko toya la wɔ oya la ngelo. Oyadi wekɔ lo mbishana abɔtɛ asɔ ofele, sho la dia nshisha welo ndo etena dia ntshɔ lo lobingu. Woho akɔ waamɛ mbele, hatofute falanga dia mbeka akambo wa mɛtɛ, koko sho la dia mbidja welo dia mbakondja. w18.11 4 od. 4-5

Lushi la sato, Ngɔndɔ k’esambele 15

Elungi kande kakahɛtɛ oko wonya ndo ahɔndɔ ande wa laadiko wakahɛtɛ.​—Mat. 17:2.

Yeso akatɛ Petero, Jakɔba ndo Joani dia vɔ mbotshindɛ lo dikona dimɔ di’otale. Etena kakiwɔ lɛkɔ, vɔ wakɛnyi ɛnɛlɔ kɛmɔ ka diambo efula. Elungi ka Yeso kakangayimaka ndo ahɔndɔ ande wakayala wɛma fifɔ. Anto ahende waki didjidji dia Mɔsɛ la Elidja wakatatɛ nsawola la Yeso lo dikambo dia nyɔi ndo eolwelo kande. (Luka 9:29-32) Oma laasɔ, dinge diakaakombe ndo wakoke dui dimɔ oma lo dinge, mbuta ate dui dia Nzambi! Ɛnɛlɔ kɛsɔ kakasha kanyi ya lotombo layonga la Yeso lo nshi yayaye ndo wolo wayonga la nde oko Nkumekanga ka Diolelo dia Nzambi. Aha la taamu, Kristo akakeketshama lo menda asui ndo nyɔi ka paa kakandahombe mbikikɛ. Ɛnɛlɔ kɛsɔ kakakeketsha nto mbetawɔ k’ambeki wa Yeso ndo kakawakeketsha lo dikambo di’ehemba wendana la kɔlamelo ndo olimu wa wolo wakawahombe nkamba. Ɛnɔnyi oko 30 l’ɔkɔngɔ, ɔpɔstɔlɔ Petero akatɛkɛta dia ɛnɛlɔ k’ohilwelo kɛsɔ dia mɛnya dia ɛnɛlɔ kɛsɔ keke oyoyo oto lo yimba yande.​—2 Pe. 1:16-18. w19.03 10 od. 7-8

Lushi la nɛi, Ngɔndɔ k’esambele 16

Sho ndjaeyanyaka oko ekambi waki Nzambi . . . lo ɛtɛkɛta wa mɛtɛ.​—2 Kɔr. 6:4, 7.

Naa yoho mɔtshi yotshikitanyi Akristo wa mɛtɛ l’ase ɛtɛmwɛlɔ wa kashi? Sho ‘mbutanɛka mɛtɛ.’ (Zɛk. 8:16, 17) Sho mbutɛka anto wahateye, asekaso wa l’olimu, angɛnyi ndo wanɛ walangaso mɛtɛ. Naka wɛ ekɔ ɔlɔngɔlɔngɔ kana osekaseka, kete wɛ koka nkombola dia mbetawɔma oma le asekayɛ. Yashikikɛ diaha nsɛna pondjo lɔsɛnɔ la dungi pende, toyangake dia mɛnama oko wɛ ekɔ la lɔkɛwɔ la pudipudi etena keyɛ kaamɛ la nkumbo ndo l’ase etshumanelo, koko ekɔ woho w’onto okina etena keyɛ kaamɛ l’anto wahakambɛ Jehowa kana etena keyɛ lo réseau social. Ɔsɔ ekɔ mbuta kashi, nkesa ambutshi ayɛ, anangɛso l’akadiyɛso ndo Jehowa. (Os. 26:4, 5) Jehowa mbeyaka etena kataso dia tekɔ lo ‘mbotombola la ɛlɔmɔ aso, koko etema aso mangana etale oma le nde.’ (Makɔ 7:6) Ayoleka dimɛna sho nsala kɛnɛ kata Tokedi ɔnɛ: “Otema ayɛ watɔkɔmiyake atshi wa pɛkato, koko ongaka la wɔma wa Jehowa lushi l’otondo.”​—Tok. 23:17. w18.10 9 od. 14-15

Lushi la tanu, Ngɔndɔ k’esambele 17

Nzambi ekɔ ngandji ndo onto tshɛ latshikala lo ngandji tshikalaka kaamɛ la Nzambi ndo Nzambi tshikalaka kaamɛ la nde.​—1 Jni. 4:16.

Ekambi wa Nzambi wa l’andja w’otondo wekɔ nkumbo ka lo nyuma. Vɔ wekɔ anangɛso l’akadiyɛso wokana ngandji. (1 Jni. 4:21) Mbala mɔtshi, vɔ ndjahondjaka awui efula lo wahɔ w’anangɛwɔ, koko tena efula, vɔ mɛnyaka ngandji kawɔ l’awui wa totshitshɛ waasalɛwɔ. Ɛnyɛlɔ, vɔ kokaka mbutɛ anangɛwɔ dui dimɔ dia dimɛna kana mbasalɛ awui lo yoho y’ɔlɔlɔ. Etena kɔsaso anto akina la nɛmɔ, sho “[mbokoyaka] Nzambi, oko we[so] anande wa ngandji.” (Ɛf. 5:1) Yeso akokoya She lo yoho ya kokele. Nde akate ate: “Nyoye le mi, nyu wanɛ tshɛ wele la paa ndo wele la wetsho, ko dimi layonyokeketsha . . . , nɛ dia dimi lekɔ la memakana ndo la otema w’okitshakitsha.” (Mat. 11:28, 29) Naka sho mbokoya Yeso ndo “[mbi]dja mbolambola yimba,” kete tayɔngɛnyangɛnya Jehowa, ndo sho lawɔ tayonga l’ɔngɛnɔngɛnɔ. (Os. 41:1) Nyɛsɔ tɛnya ngandji kaso lo ntetemala mbɔsa ase nkumbo kaso, anangɛso l’akadiyɛso ndo anto wahomana la so l’esambishelo la nɛmɔ. w18.09 28 od. 1-2

Lushi la samalo, Ngɔndɔ k’esambele 18

Tekɔ ekambi kaamɛ la Nzambi.​—1 Kɔr. 3:9.

Etena katomba mpokoso kɛmɔ, ekambi wa Nzambi mongaka la waaso wa nkamba kaamɛ la Nzambi lo nkimanyiya anangɛwɔ. Ɛnyɛlɔ, sho koka nkimɔ falanga dia nkimanyiya wanɛ wakahomɔ. (Jni. 13:34, 35; Ets. 11:27-30) Yoho kina yakokaso nkimanyiya ele lo nsola kana nyomoka kɛnɛ kolanyi. Gabriela, kadiyɛso ka la Pologne kele luudu lande lakalana vwa la elola, akangɛnangɛna efula etena kakandɛnyi anangɛso wakaye oma lo tshumanelo diaki suke la nde dia ndjookimanyiya. Nde mbutaka ɔnɛ: “Dimi hayakiyanya l’ɔtɛ wa diangɔ dia l’emunyi tshɛ diakamashisha, koko dimi mbikaka washo lo kɛnɛ kakamakondja. Dui sɔ diakashikikɛ dia monga ose etshumanelo k’Akristo ekɔ diɛsɛ dia laande ndo kiɔkɔ y’ɔngɛnɔngɛnɔ ndo ɔlɔ.” Anto efula wakawakimanyiya l’ɔkɔngɔ wa mpokoso mbutaka dia vɔ wakayaoke woho akɔ waamɛ. Ndo wanɛ wakamba kaamɛ la Jehowa dia nkimanyiya anangɛso mongaka l’ɔngɛnɔngɛnɔ ndo ɔlɔ w’efula.​—Ets. 20:35; 2 Kɔr. 9:6, 7. w18.08 26 od. 12

Lushi la lomingu, Ngɔndɔ k’esambele 19

Olamake otema ayɛ.​—Tok. 4:23.

Naka tekɔ lo ntondoya dia nama otema aso, kete tonge l’akoka wa nshihodia waale ndo nsala esadi dia ndjakokɛ. Tshɛkɛta yokadimɔmi ɔnɛ “olamake” toholaka olimu wakakambaka djamu. Lo nshi ya nkumekanga Sɔlɔmɔna, todjamu wakadɛka lo mpele di’osomba dia nama ndo wakadaka ombeka naka wambɛna waale suke. Ɛnyɛlɔ kɛsɔ tokimanyiyaka dia nshihodia kɛnɛ kahombaso nsala dia nshimba Satana dia ndanya tokanyi taso. Lo nshi y’edjedja, todjamu wakakambaka kaamɛ l’alami wa asoko w’osomba. (2 Sa. 18:24-26) Vɔ tshɛ wakakimanyiyaka dia nkokɛ osomba ndo ndjashikikɛ ɔnɛ asoko w’osomba wakadihami oyadi otunyi kosukanaka. (Nɛh. 7:1-3) Nkum’otema kaso kambekiyama la Bible koka nkamba oko djamu yaso lo tewolaka etena kahemba Satana dia ndɔsha otema aso, mbuta ate etena kasɛngiyande tokanyi taso, woho wayaokaso, eyango aso kana nsaki yaso. Etena tshɛ katewola nkum’otema kaso, sho la dia mpokamɛ ndo nsala kɛnɛ tshɛ kakokaso nsala dia mbewɔ waale. w19.01 17 od. 10-11

Lushi l’ɔtɔi, Ngɔndɔ k’esambele 20

Vɔ [wakambe] oko ekambi, naka vɔ keema l’onongo.​—1 Tim. 3:10.

Dikumanyi hawohombe salɛ ɛlɔngɔlɔngɔ awui lo ndjela tokanyi tawɔ hita kana mbekelo ka lo dihole diewɔ, koko lo ndjela atɔndɔ wa l’Ɔtɛkɛta wa Nzambi. (2 Tim. 3:16, 17) Ndjela mbekelo yahɔtɔnɛ l’Afundelo koka ndjokaloya anangɛso wakotsha kɛnɛ kalɔmbama ɛkɔngɔkɔngɔ. Lo wodja ɔmɔ, okambi wakimanyiya ɔmɔ akakotshaka ɛkɛndɛ ande dimɛna ndo dikumanyi waketawɔ dia nde akakotshaka kɛnɛ kalɔmba Bible dia monga ekumanyi. Koko, dikumanyi dimɔ di’epalanga wakate dia vɔ kombolowola lam’ele akɛnamaka dia nde eke dikɛnda efula dia monga ekumanyi. Lonyangu ko, ɔnangɛso ɔsɔ kɔsɔnama paka l’ɔtɛ wa woho wakandɛnamaka. Ndo mɛnamaka dia kanyi shɔ yambokokanɛ l’ahole efula wa l’andja ɔnɛ. Ekɔ ohomba efula dia sho ndjaɛkɛ lo Bible lo dihole dia ndjaɛkɛ lo tokanyi taso hita. Paka lo nsala ngasɔ mbayotokitanyiya Yeso ndo mbayototshika dia salɛ anto awui lo ndjela kɛnɛ kɛnama.​—Jni. 7:24. w18.08 12 od. 16-17

Lushi la hende, Ngɔndɔ k’esambele 21

Onto lakadimola esadi esadi la ntondo ka nde mpokamɛ dikambo dimɛna, dui sɔ diekɔ enginya ndo nsɔnyi le nde.​—Tok. 18:13.

Ekɔ waale tomɛ anto akina mesajɛ wakawakotome aha la nkanyiya. Lo wedja ɛmɔ, wakashimbe awui amɔ wendana l’olimu aso kana tshondo y’olimu aso. Andɔshi aso wa lo wedja ɛsɔ koka dianganya sango l’oyango wa totsha wɔma kana dia tokonya dia kananɛ kɔlɔ lam’asaso. Tɔshi ɛnyɛlɔ ka kɛnɛ kakatombe lo Union Soviétique w’edjedja. Apulushi w’ase KGB, wakahandjola lokumu ɔnɛ anangɛso amɔ wakeyamaka dimɛna wakafunge Ɛmɛnyi wa Jehowa. Lonyangu ko, anangɛso efula waketawɔ awui wa kashi ndo wakamɔ oma l’okongamelo wa Jehowa. L’ɔkɔngɔ diko, efula l’atei awɔ wakayokalola, koko akina kokalola. Vɔ waketawɔ di’awui wa kashi asɔ ndanya mbetawɔ kawɔ. (1 Tim. 1:19) Ngande wakokaso mbewɔ dui dia kɔlɔ dia ngasɔ? Todianganyake awui wa kɔlɔ kana wahayatasɛdingola. Tetawɔke dui tshɛ diokayɛ. Koko, yashikikɛ dia wɛ mbeyaka shikaa woho wele akambo. w18.08 4 od. 8

Lushi la sato, Ngɔndɔ k’esambele 22

Lo mɛtɛ kakotɛmi ɛlɔ nte: Wɛ ayoyala la mi lo Paradiso.​—Luka 23:43.

Lo efundelo wa l’anya w’etatelo wa lo Grɛkɛ, tolembetelo t’ofundelo kokambemaka mbala tshɛ. Sho koka ndjambola ɔnɛ: Onde Yeso akataka ɔnɛ, “lambokotɛ nte, ɛlɔ wɛ ayoyala la mi lo Paradiso”? Kana onde nde akataka ɔnɛ, “lambokotɛ ɛlɔ nte, wɛ ayoyala la mi lo Paradiso”? Tohɔ kɛnɛ kakatɛ Yeso ambeki ande dikambo dia nyɔi kande. Nde akate ate: “Ɔna onto [a]yoyala l’etei ka nkɛtɛ tanyi 3 la etsho 3.” (Mat. 12:40; 16:21; 17:22, 23; Makɔ 10:34; Ets. 10:39, 40) Ɔnkɔnɛ, Yeso kotshɔ lo Paradiso lushi lakandavu nde la otshi wa kɔlɔ ɔsɔ. Bible mbutaka dia Yeso aki “lo Diombo [kana “Hadɛsɛ”]” l’edja ka nshi shato, polo ndo lam’akayowolola Nzambi. (Ets. 2:31, 32; nɔtɛ) Otshi wa kɔlɔ ɔsɔ kombeyaka dia Yeso akadje l’apɔstɔlɔ ande wa kɔlamelo sheke ya tolɛ la nde l’olongo. (Luka 22:29) Ndo nto, otshi wa kɔlɔ ɔsɔ kobatizama. (Jni. 3:3-6, 12) Diakɔ diele, etena kakasha Yeso otshi wa kɔlɔ daka nɛ, nde akatɛkɛtaka dia paradiso ka la nkɛtɛ. w18.12 6 od. 17-18, 20-21

Lushi la nɛi, Ngɔndɔ k’esambele 23

Otosale nzambi kɛmɔtshi kahomba tatshɔka la ntondo kaso, nɛ dia hateye kɛnɛ kambotokomɛ Mɔsɛ.​—Eto. 32:1.

Aha la ntshimbatshimba, ase Isariyɛlɛ wakatatɛ ntɛmɔla yana ya ngɔmbɛ ya paonyi! Kaanga mbakawasekola ɔlɛmbɛ wa Jehowa, vɔ wakayakesaka lo mfɔnya ɔnɛ vɔ wakatetemala monga lo wedi wa Jehowa. Arɔna akate dia ɔtɛmwɛlɔ wa yana ya ngɔmbɛ ɔsɔ waki “fɛtɛ dikambo dia Jehowa”! Kakɔna kakasale Jehowa? Nde akatɛ Mɔsɛ dia wodja “wambosala kɔlɔ k’efula” ndo wambotshika “mboka kaka[nda]wadjangɛ dia vɔ mbidjɛ.” Jehowa ‘akomala efula’ woho wele nde akatatɛ nkanyiya dia ndanya wodja w’otondo. (Eto. 32:5-10) Koko Jehowa akɔshi yɛdikɔ yaha ndanya wodja ɔsɔ. (Eto. 32:14) Kaanga mbele Arɔna akasale yana ya ngɔmbɛ ya paonyi, nde akayatshumoya ndo nde akatshu le ase Lɛwi akina wakate dia vɔ waki lo wedi wa Jehowa. Nunu dia wanɛ wakatɛmɔla yana ya ngɔmbɛ ya paonyi wakavu. Koko wanɛ waki lo wedi wa Jehowa wakahandɔ ndo Nzambi akalake dia mbatshɔkɔla.​—Eto. 32:26-29. w18.07 20 od. 13-16

Lushi la tanu, Ngɔndɔ k’esambele 24

Nyewɔ afundji . . . watolangaka anto mbasha mɔyɔ lo bingu . . . ndo l’ahole wa lokumu lo afɛstɔ.​—Luka 20:46.

Woho akɔna woleki dimɛna wa mbeyama? Aha woho wasala anto efula la wolo dia mbeyama lo mbɔtɔ kalasa y’etale, lo ntondoya l’awui w’okanda kana lo monga la lokumu lo tɔkɛnyɔ ta l’andja ɔnɛ. Pɔɔlɔ akate kɛnɛ kalembetshiya dui sɔ lam’akandate ate: “Etena kɛnɛ kambonyeya Nzambi kana kambonyeyama le Nzambi, ngande wonyokalola nto lo akambo wa wɔdu ndo w’anyanya w’ana w’akɛnda ndo wonyolanga monga mfumbe yawɔ nto?” (Ngal. 4:9) Ekɔ diɛsɛ dia woke dia “[mbe]yama le Nzambi,” Omboledi w’andja w’otondo! Jehowa mbeyaka waa na weso, nde tokaka ngandji ndo nde nangaka dia sho ndjasukanya la nde. Nomb’ewo kɛmɔ akate ɔnɛ “sho ndjalaka anto wadjande yimba dimɛna.” Naka Jehowa teya, kete tambokotsha oyango wakandatotonge wa sho monga angɛnyi ande.​—Ond. 12:13, 14. w18.07 7-8 od. 3-4

Lushi la samalo, Ngɔndɔ k’esambele 25

Dimi kanaka yimba lo waohwelo ayɛ.​—Os. 119:99.

Dia nkondja wahɔ oma l’ɛlɛmbɛ wa Nzambi, sho la dia mbaalanga ndo mbakitanyiya. (Amɔ. 5:15) Ko ngande wakokaso nsala dui sɔ? Sho pombaka mbeka dia mɛna akambo oko awaɛna Jehowa. Tokane yimba la dui nɛ: Ohɔsa dia wɛ ekɔ l’okakatanu dia ndala dimɛna ko dɔkɔtɛlɛ diayɛ ambokotɛ dia wɛ pombaka ndɛ mbo ya ndɛ y’amɛna, ndeka nsutshasutsha demba ndo ntshikitanya awui akina lo yoho yayɛ ya lɔsɛnɔ. Wɛ amboyela dako diande ndo awui weta dimɛna! Ngande wayoyoyaoka lo dikambo di’alako wa dɔkɔtɛlɛ sɔ? Woho akɔ waamɛ mbele, Otungi aso akatosha ɛlɛmbɛ dia tokokɛ lo etombelo wa kɔlɔ w’oma lo pɛkato ndo dia ndowanya lɔsɛnɔ laso. Ɛnyɛlɔ, Bible tetshaka dia hatohombe mbita kashi, mbiva lo kalasa, mbiva, nsala awui wa mindo wa dieyanelo, awui wa ngala ndo aha monga la diɔtɔnganelo la ɛdiɛngɛ. (Tok. 6:16-19; Ɛny. 21:8) Etena kɛnaso etombelo w’amɛna waya lo nkitanyiya Jehowa, ngandji kawokaso ndo kokaso ɛlɛmbɛ ande fulaka. w18.06 17 od. 5-6

Lushi la lomingu, Ngɔndɔ k’esambele 26

Onde wɛ kele Nkumekanga k’ase Juda?​—Jni. 18:33.

Ondo Pilato akokaka wɔma dia Yeso akakoke ntshutshuya anto dia tɔmbɔkwɛ ase Rɔmɔ. Ko Yeso akakadimola ate: “Diolelo diami bu dia l’andja ɔnɛ.” (Jni. 18:36) Yeso akatone mbɔtɔ l’awui wa pɔlitikɛ, nɛ dia Diolelo diande diakahombe ndjonga l’olongo. Nde akate dia nde akaye la nkɛtɛ dia “n[djo]sambisha akambo wa mɛtɛ.” (Jni. 18:37) Naka sho mbeya ɔkɛndɛ aso dimɛna, kete hatotosukɛ tshunda diakɔna tshɛ dia pɔlitikɛ, oyadi l’etei k’otema. Aha tena tshɛ mbonga dui sɔ wɔdu. Omendji weteta ɔmɔtshi akate ate: “Anto wa l’ɛtshi kaso ka nkɛtɛ wambotamba elelo. Vɔ wekɔ l’ofunu w’efula l’ɔtɛ wa wodja awɔ ndo fɔnyaka ɔnɛ nsɛnɔ yawɔ yayoleka ndowana naka ase wodja awɔ mbalɔmbɔla. Diɛsɛ ko, anangɛso wekɔ lo nkokɛ kaamɛ kawɔ k’Akristo lo ndjasha tshɛ l’esambishelo ka lokumu l’ɔlɔlɔ la Diolelo. Vɔ wekɔ lo mendɛ le Nzambi dia nde nkandola awui waha la losembwe ndo ekakatanu ekina wele la so.” w18.06 4-5 od. 6-7

Lushi l’ɔtɔi, Ngɔndɔ k’esambele 27

Nyɔlɔshane la Diabolo, ko nde ayonyolawɔ.​—Jak. 4:7.

Paka abuku asato wa lo Afundelo wa lo Hɛbɛru ato, 1 Ɛkɔndɔ, Jɔbɔ ndo Zɛkariya mbashila titrɛ Satana, kitshimudi ate “Ɔndɔshi.” Lande na kakawewoya awui yema tshitshɛ ngasɔ lo dikambo di’otunyi ɔsɔ ntondo ka Mɛsiya ndja? Jehowa kombuta awui efula l’Afundelo wa lo Hɛbɛru lo kɛnɛ kendana la Satana ndo kɛnɛ kasalande. Laadiko dia laasɔ, oyango wa Afundelo wa lo Hɛbɛru waki dia nkimanyiya anto dia mbeya ndo ndjela Mɛsiya. (Luka 24:44; Ngal. 3:24) Etena kakaye Mɛsiya, Jehowa akakambe la nde ndo l’ambeki ande dia mbewoya awui efula weyaso lo dikambo dia Satana ndo andjelo wakete lo wedi ande. Dui sɔ kokaka nɛ dia Jehowa ayokamba la Yeso ndo akitami dia nanya Satana la wanɛ woyela. (Rɔmɔ 16:20; Ɛny. 17:14; 20:10) Tohɔ dia wolo wa Diabolo wekɔ l’elelo. Jehowa, Yeso ndo andjelo wa kɔlamelo wekɔ lo tokokɛ. L’ekimanyielo kawɔ, sho koka nshika tanga la ntondo k’otunyi aso. w18.05 22-23 od. 2-4

Lushi la hende, Ngɔndɔ k’esambele 28

Nde pembolaka lotahe tshɛ lele le mi lahatɔ elowa.​—Jni. 15:2.

Sho koka monga ekambi wa Jehowa paka naka tekɔ lo ntɔ elowa. (Mat. 13:23; 21:43) Ɔnkɔnɛ, lo wɛɛla wele lo Joani 15:1-5, elowa wahomba Okristo tshɛ ntɔ halembetshiya mbetɛ ambeki w’eyoyo. (Mat. 28:19) Otondonga ngasɔ mbediɔ, tshike Ɛmɛnyi wa Jehowa wa kɔlamelo wahatakimanyiya onto ɔmɔtshi dia monga ombeki wa Yeso wayonga oko ntahe yahatɔ elowa. Koko dui sɔ bu mɛtɛ! Lande na? Nɛ dia hatokoke ntshutshuya anto dia monga ambeki. Jehowa mbokanaka ngandji. Nde hatɔlɔmbaki pondjo dia nsala dui diahatakoke nsala. Nde tɔlɔmbaka paka kɛnɛ kakokaso nsala. (Eoh. 30:11-14) Ko laasɔ, ntɔ elowa kɛdikɛdi na? Ɔsɔ pombaka monga dui diakokaso sho tshɛ nsala. Olimu akɔna wakasha Jehowa ekambi ande tshɛ? Esambishelo ka lokumu l’ɔlɔlɔ la Diolelo dia Nzambi.​—Mat. 24:14. w18.05 14 od. 8-9

Lushi la sato, Ngɔndɔ k’esambele 29

Nyu ndja oma le shɛnyu Diabolo . . . kanga kashi ndo she kashi.​—Jni. 8:44.

Nshi nyɛ, ewandji w’ɛtɛmwɛlɔ efula mbelamɛka esambisha, ɛlɔmbɛdi, rabi, swamis kana lo titrɛ kina. L’ɛnyɛlɔ k’Afarisɛ, vɔ hawetsha akambo wa mɛtɛ w’oma l’Ɔtɛkɛta wa Nzambi, koko vɔ “[mengɔnyaka] akambo wa mɛtɛ waki Nzambi la kashi.” (Rɔmɔ 1:18, 25) Vɔ mbetshaka wetshelo wa kashi, ɛnyɛlɔ ɔnɛ “kam’ashimbamɛyɛ, kete amboshimbamɛ lo pondjo,” wetshelo wa ifɛrnɔ, anto wekɔ la anima wahavu, wanɛ wavɔ sɛnaka lo dihole dikina, Nzambi mbetawɔka dieyanelo dia lam’asa pami la pami kana womoto la womoto ndo diwala dia lam’asa pami la pami kana womoto la womoto. Ase pɔlitikɛ vɔ lawɔ kesaka anto dia mbanganyiya. Kashi kɛmɔ koleki woke kayangawɔ mbuta keema edja ele, ɔnɛ vɔ wambela “wɔladi ndo lotui tshitshi” l’andja. Koko “mbala kakɔ ɔtɔi elanyelo kayoya la shashimoya le wɔ.” Diakɔ diele, hatohombe mbetawɔ ewandji wa pɔlitikɛ ɛsɔ wata di’awui wekɔ lo talowana. Kɛnɛ kele mɛtɛ ele, sho “mbeyaka dimɛna dia lushi la Jehowa layoya paka woho watoyaka wovi l’otsho.”​—1 Tɛs. 5:1-4. w18.10 7-8 od. 6-8

Lushi la nɛi, Ngɔndɔ k’esambele 30

[Nyu pombaka] nkimanyiya wanɛ wele wɔdu ndo nyu pombaka mbohɔ ɛtɛkɛta wa Nkumadiɔndjɔ Yeso lam’akandate ate: “Ɔngɛnɔngɛnɔ waya lo mbisha ndeka wa nongola.”​—Ets. 20:35.

Yeso Kristo kambaka la anango w’akitami ndo “ewandji” wa kɔlamelo wele ɛkɔkɔ ekina dia tokeketsha. Dikumanyi dia l’etshumanelo sɔ ‘hawahemɛ’ mbetawɔ kaso, koko vɔ ‘wekɔ asekaso ekambi’ wakamba dia sho monga l’ɔngɛnɔngɛnɔ. Vɔ nangaka tokimanyiya dia monga l’ɔngɛnɔngɛnɔ ndo ntetemala monga la kɔlamelo. (Isa. 32:1, 2; 2 Kɔr. 1:24) Dikumanyi kokaka mbokoya ɔpɔstɔlɔ Pɔɔlɔ. Nde akafundɛ Akristo wa la Tɛsalɔnika wakahɛnyahɛnyamaka ate: “Oma lo ngandji k’efula kanyokaso, takayashikikɛ aha tsho dia nyewoya lokumu l’ɔlɔlɔ laki Nzambi, koko ndo dia nkimɔ etondo aso, nɛ dia nyakakome mɛtɛ anangemi aso.” (1 Tɛs. 2:8) Dia mɛnya dia aha tena tshɛ mbele mbuta tshɛkɛta tshɔi dia nkeketsha anto akina kete ambokoka, Pɔɔlɔ akatɛ dikumanyi dia l’Ɛfɛsɔ ɛtɛkɛta wa lo divɛsa di’ɛlɔ. w18.04 21 od. 6-8

Lushi la tanu, Ngɔndɔ k’esambele 31

Jehowa ekɔ Nyuma, ndo lɛnɛ ele nyuma kaki Jehowa, lotshungɔ lekɔ.​—2 Kɔr. 3:17.

Naka sho nangaka monga la lotshungɔ lɔsɔ, sho pombaka ‘nkadimɔ otsha le Jehowa.’ Dui sɔ nembetshiyaka dia sho pombaka monga la diɔtɔnganelo la nde. (2 Kɔr. 3:16) Etena kaki ase Isariyɛlɛ l’oswe wa shɛnga, vɔ wakɛnaka akambo woho wɛna anto koko aha woho wɛna Jehowa. Aki oko vɔ waki la okombɔ lo timba ndo l’etema awɔ. Vɔ wakalange nkamba la lotshungɔ l’oyoyo lakawakondja dia nkotsha nsaki yawɔ hita. (Hɛb. 3:8-10) Lotshungɔ lasha nyuma kaki Jehowa ndeka lotshungɔ laya oma lo ntshungɔ oma lo lɔhɔmbɔ. Nyuma kɛsɔ mbishaka lotshungɔ l’efula ndeka lɔnɛ lakoka anto mbisha. Tɔ koka totshungola oma lo lɔhɔmbɔ la pɛkato la nyɔi ndo oma lo lɔhɔmbɔ la ɔtɛmwɛlɔ wa kashi ndo mbekelo yawɔ. (Rɔmɔ 6:23; 8:2) Ande woho wele lotshungɔ lɔsɔ dimɛna lee! Kaanga onto lele mfumbe kana lele lo lokanu koka monga la lotshungɔ lɔsɔ.​—Eta. 39:20-23. w18.04 9 od. 3-5

    Ekanda wa l’Ɔtɛtɛla (1983-2025)
    Tomba
    Ɔtɔ
    • Ɔtɛtɛla
    • Kahana l'onto
    • Nango
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Ɛlɛmbɛ w'okambelo
    • Awui wa sheke
    • Paramètres de confidentialité
    • JW.ORG
    • Ɔtɔ
    Kahana l'onto