Ngɔndɔ ka divwa
Lushi la hende, Ngɔndɔ ka divwa 1
Kaanga mbenyu nyatawɛnaka, nyu mbookaka ngandji.—1 Pe. 1:8.
Yeso akoke Maata la Mariya kandji. Etena kakandawaɛnyi la ɔkɛyi l’ɔtɛ wakawavusha ɔnangɛwɔ Lazaro, “Yeso akalele.” (Jni. 11:32-35) Nde kondela tsho l’ɔtɛ wakandashisha ɔngɛnyi ande wa ma ma. Laadiko di’awui tshɛ, nde akeyaka dia nde ayanga mbolola Lazaro. Koko, Yeso akalele nɛ dia nde akashihodia ndo akanandema l’ɔtɛ w’ɔkɛyi waki l’angɛnyi ande wa ngandji. Mbeya dia Yeso akokanaka kandji tokeketshaka efula. Lo mɛtɛ, sho bu kokele oko nde. Koko, sho mbolangaka lo menda woho wakandasalɛka anto akambo. Sho keketshamaka dia mbeya ɔnɛ kakianɛ nde ekɔ lo mbolɛ oko Nkumekanga lo Diolelo dia Nzambi. Kem’edja nde ayanga minya asui tshɛ. Nde ekɔ lo dihole diahombama dia nkimanyiya anto dia nɔngɔsɔla awui tshɛ wa kɔlɔ walanya ɛlɔmbwɛlɔ ka Satana, nɛ dia Yeso nde lawɔ akasɛnɛ oko onto la nkɛtɛ. Lo mɛtɛ, tekɔ l’ɔngɛnɔngɛnɔ dia monga la Ɔnɔmbɔdi wakoka “toka kɛtshi lo wɛɔdu aso.”—Hɛb. 2:17, 18; 4:15, 16. w19.03 17 od. 12-13
Lushi la sato, Ngɔndɔ ka divwa 2
Ndooko onto lakoka ndja le mi paka Papa lakantome kookotodi.—Jni. 6:44.
Sho koka nkimanyiya anto dia mbeka awui wendana la Nzambi, koko aha sho mbasala dui dioleki ohomba dia l’olimu aso. (1 Kɔr. 3:6, 7) Jehowa mbakotola anto. L’ekomelo, oyadi onto ayetawɔ lokumu l’ɔlɔlɔ kana bu, dui sɔ nemanɛka la eongelo k’otema ande. (Mat. 13:4-8) Tohɔ di’anto efula kombetawɔ losango la Yeso, kaanga mbakinde Ombetsha woleki tshɛ l’andja ɔnɛ! Diakɔ diele, tatɔkɔmɔke naka anto efula hawetawɔ losango. Tayokondja wahɔ efula naka sho mboka anto kɛtshi l’esambishelo. Tayoleka ngɛnangɛna olimu aso w’esambishelo. Tayonga l’ɔngɛnɔngɛnɔ w’efula waya lo mbisha. Ndo ayonga dui dia wɔdu le wanɛ wele “suke dia mbetawɔ akambo wa mɛtɛ wakonya lo lɔsɛnɔ la pondjo” dia mbetawɔ lokumu l’ɔlɔlɔ. (Ets. 13:48) Ɔnkɔnɛ “lam’ekeso la diaaso, nyɛsɔ tosalɛke anto tshɛ ɔlɔlɔ.” (Ngal. 6:10) Lo nsala ngasɔ, tayonga l’ɔngɛnɔngɛnɔ dia Shɛso lele l’olongo tombɔma.—Mat. 5:16. w19.03 25 od. 18-19
Lushi la nɛi, Ngɔndɔ ka divwa 3
Layokotombola l’atei w’etshumanelo.—Os. 22:22.
Nkumekanga Davidɛ akafunde ate: “Jehowa ekɔ woke ndo nde mbaleka nsungana tombɔma.” (Os. 145:3) Nde akalangaka Jehowa, ndo ngandji kɛsɔ kakotshutshuya dia ntombola Nzambi “l’atei w’etshumanelo.” (1 Ɛk. 29:10-13; Os. 40:5) Ɛlɔ kɛnɛ, yoho mɔtshi yatombolaso Jehowa ele, lo mbishaka kɔmatɛrɛ lo nsanganya y’Akristo. Sho tshɛ nangaka mboka kɔmatɛrɛ yotshikitanyi lo nsanganya yaso. Sho ngɛnangɛnaka kɔmatɛrɛ k’ɔna dikɛnda ka wɔdu, kele l’ɛtɛkɛta w’oma k’ɛse otema. Sho keketshamaka etena kokaso onto ɔmɔtshi ata l’ɔngɛnɔngɛnɔ tshɛ dui dimɔ dia mɛtɛ diakandashola. Ndo sho ngɛnangɛnaka wanɛ ‘wonga la dihonga’ dia mbisha kɔmatɛrɛ kaanga mbewɔ ɛsɔnyi kana mbaakaweke ɔtɛkɛta aso. (1 Tɛs. 2:2) Ngande wakokaso mɛnya lowando lo welo wadjawɔ? Sho koka mbasha losaka l’ɔkɔngɔ wa nsanganya l’ɔtɛ wakawasha kɔmatɛrɛ yakeketsha. Yoho kina ya mbaɛnya lowando ele shoamɛ mbisha kɔmatɛrɛ. Oma laasɔ tayokeketshama lo nsanganya yaso ndo tayokeketsha anto akina.—Rɔmɔ 1:11, 12. w19.01 8 od. 1-2; 9 od. 6
Lushi la tanu, Ngɔndɔ ka divwa 4
Nyɛnya dia nyekɔ la lowando.—Kɔl. 3:15.
Apami dikumi waki la paa k’efula. Vɔ waki la sudi, ndo hemɔ kɛsɔ kakatatshɔka otsha lo kɔlɔ. Koko, lushi lɔmɔ vɔ wakɛnyi Yeso, Ombetsha wa Woke oma l’etale. Vɔ wakoke dia Yeso akakɔnɔlaka weho tshɛ wa hemɔ. Diakɔ diakawate la dui dia wolo ɔnɛ: “Yeso, Ombetsha, otoke kɛtshi!” Apami dikumi asɔ wakakɔnɔ tshɛ lo tshɛ. Aha la taamu, vɔ tshɛ waki la lowando l’ɔtɛ w’ɔlɔlɔ wa Yeso. Koko ɔtɔi l’atei awɔ akasale akambo efula oleki monga tsho la lowando, nde akɛnya Yeso lowando lande. Pami k’ose Samariya kakakɔnɔ kɛsɔ, akatshutshuyama dia ntombola Nzambi “la dui dia wolo.” (Luka 17:12-19) L’ɛnyɛlɔ k’ose Samariya ɔsɔ, sho nangaka mɛnya anto w’ɛlɔlɔ lowando laso. Jehowa toshaka ɛnyɛlɔ lo kɛnɛ kendana la mɛnya lowando. Yoho mɔtshi yasalande dui sɔ ele lo ntshɔkɔla wanɛ wɔɔngɛnyangɛnya. (2 Sa. 22:21; Os. 13:6; Mat. 10:40, 41) Ndo Afundelo tokeketshaka ɔnɛ “nyokoyake Nzambi, oko wenyu anande wa ngandji.” (Ɛf. 5:1) Diakɔ diele, ɔkɔkɔ wa woke wɛnyaso lowando ele sho nangaka mbokoya ɛnyɛlɔ ka Jehowa. w19.02 14 od. 1-2, 4
Lushi la samalo, Ngɔndɔ ka divwa 5
Dimi hantotshika olowanyi ami!—Jɔbɔ 27:5.
La kalasa osekaseka ɔmɔ ambotona la dilɛmiɛlɔ tshɛ dia nsala fɛtɛ kɛmɔ ka l’ɔtɛmwɛlɔ wa kashi kahangɛnyangɛnya Nzambi. Ɔlɔngɔlɔngɔ ɔmɔ w’ɔsɔnyi watasambisha lo luudu la luudu ambɔkɔkɔla lo soko di’ombeki wa lo kalasa kawɔ lakasɔkaka Ɛmɛnyi wa Jehowa. Papa kɛmɔ ekɔ lo nkamba olimu efula dia kotshɛ nkumbo kande ehomba awɔ, owandji ande w’olimu ambɔlɔmba dia nsala dui dimɔ diaha la losembwe kana diahetawɔma l’ɛlɛmbɛ. Kaanga mbeyande dia nde koka nshisha olimu, nd’amboolembetshiya dia nde la dia monga la losembwe ndo nkitanyiya ɛlɛmbɛ nɛ dia kɛsɔ mbalɔmba Nzambi ekambi ande. (Rɔmɔ 13:1-4; Hɛb. 13:18) Dionga diakɔna diɛnayɛ le anto asato asɔ? Ondo wɛ ambɛna waonga efula, ɛnyɛlɔ dihonga ndo losembwe. Koko vɔ tshɛ wakakɛnɛmɔla lo yoho ya laande dionga di’ohomba efula di’olowanyi. Vɔ asato wakɛnya dia wekɔ la kɔlamelo le Jehowa. Onto l’onto akatone dia nsekola atɔndɔ wa Nzambi. Olowanyi mbakatshutshuya anto asɔ dia nsala kɛnɛ kakawasale. Lo mɛtɛ, Jehowa akonge la ofunu l’ɔtɛ wakakɛnɛmɔla onto l’onto la l’atei awɔ dionga sɔ. Sho lawɔ nangaka nkonya Shɛso lele l’olongo dia monga l’ofunu. w19.02 2 od. 1-2
Lushi la lomingu, Ngɔndɔ ka divwa 6
Ɛlɛmbɛ waki didjidji dia akambo w’ɛlɔlɔ wakahombe ndja.—Hɛb. 10:1.
Ɛlɛmbɛ wakakokɛka lo yoho ya laande wanɛ waki kokoka ndjakokɛ vɔamɛ, ɛnyɛlɔ ana wa tshike, wadi waki edo ndo angɛndangɛnda. Wakatɛ toshushi ɔnɛ: “Tosambolake kilombo k’ɔngɛndangɛnda kana ka ɔna etshike wɛngɛngɛ ndo tɔsake dihɔndɔ dia wadi aki odo oko ɔkɔlɛ.” (Eoh. 24:17) Jehowa akayashaka l’otema ɔtɔi le anto waki komonga l’ekokelo. Ndo nde akashaka wanɛ wakaasalɛka akambo lo yoho ya kɔlɔ dilanya. (Eto. 22:22-24) Jehowa nangaka di’anto wakandasha ɛkɛndɛ ndjasha la ngandji le anto tshɛ walɔmbɔlawɔ. Nde petshaka dieyanelo tshɛ dia kɔlɔ ndo nde toshikikɛka sho tshɛ, djekoleko wanɛ woleki monga aha l’ekokelo, dia wayokondja ekokelo ndo losembwe. (Lɛw. 18:6-30) Naka sho monga l’eshikikelo ɔnɛ Jehowa tosalɛka awui la losembwe, kete ngandji kawokaso kayofula. Ndo naka sho nanga Nzambi ndo atɔndɔ ande wosembwe, kete tayotshutshuyama dia mboka anto akina ngandji ndo mbasalɛ akambo la losembwe. w19.02 24-25 od. 22-26
Lushi l’ɔtɔi, Ngɔndɔ ka divwa 7
Ntona akambo wa kɔlɔ ndo nsaki y’andja ɔnɛ.—Tito 2:12.
Tɔsɛdingole ɛnyɛlɔ ka woho wakokaso ndjakokɛ diaha sɛngiyama la tokanyi ta Satana. Jehowa tetshaka dia “awui wa mindo wa dieyanelo ndo weho tshɛ wa mindo [hawohombe nimɔma] kaanga nimɔma l’atei a[so].” (Ɛf. 5:3) Akokaso nsala naka asekaso wa l’olimu kana wa la kalasa wambotatɛ ntɛkɛta di’awui wa mindo wa dieyanelo? Djamu yaso, nkum’otema koka tewola naka tɔ kambɛna waale. (Rɔmɔ 2:15) Ko onde tayokihokamɛ? Sho koka pembama dia mpokamɛ asekaso kana dia menda esato watɛnyawɔ. Koko ɔsɔ ekɔ etena ka ndjiha lokuke l’osomba, mbuta ate mbewɔ waale lo ntshikitanya sawo kana mimɔ oma lawɔ. Paka dihonga di’efula dia nshika tanga lo tɔsɛngiya t’oma le asekaso diaha kanaka yimba l’awui watotɛwɔ kana nsala awui wa kɔlɔ. Tonge l’eshikikelo dia Jehowa mɛnaka welo wadjaso ndo nde ayotosha wolo ndo lomba lahombama dia nshika tanga la ntondo ka tokanyi ta Satana.—2 Ɛk. 16:9; Isa. 40:29; Jak. 1:5. w19.01 17-18 od. 12-13
Lushi la hende, Ngɔndɔ ka divwa 8
Etena kakamakane yimba lo elimu tshɛ wakakambe anya ami . . . , dimi lakɛnyi dia tshɛ ekɔ anyanya . . . Ndooko ɛngɔ kaki la nɛmɔ di’oshika.—Ond. 2:11.
Sɔlɔmɔna laki ɔmɔ l’atei w’apami wakaleke ɔngɔnyi ndo waki la lowandji l’efula l’andja ɔnɛ ‘akahembe ɔngɛnɔngɛnɔ dia mbeya ɔlɔlɔ akɔna wayonga.’ (Ond. 2:1-10) Nde akake mvudu, akasale tojardɛ ndo waa parkɛ ndo kɛnɛ tshɛ kakandalangaka. Ngande wakandayaoke? Onde nde akonge l’ɔngɛnɔngɛnɔ mɛtɛ? Ndooko. Sɔlɔmɔna ndamɛ akayototɛ ɛtɛkɛta wa lo divɛsa di’ɛlɔ. Ande wetshelo w’ohomba! Wɛ ayɔsa wetshelo akɔna la nɛmɔ? Jehowa halange dia dui sɔ kokomɛ. Nde nangaka dia wɛ mbohokamɛ ndo mbokitanyiya. Paka monga la mbetawɔ, koko wɛ hanyangaki pondjo l’ɔtɛ wa ɛsɔnwɛlɔ wasalayɛ lo lɔsɛnɔ l’ɔtɛ wa mbetawɔ kayɛ. Ndo Jehowa hohɛki pondjo “ngandji kakanyɛnya dikambo dia lokombo lande.” (Hɛb. 6:10) Ɔnkɔnɛ, sala la wolo dia nkeketsha mbetawɔ kayɛ. Lo nsala ngasɔ, wɛ ayosala ɛsɔnwɛlɔ w’amɛna lo lɔsɛnɔ ndo ayɛna dia Shɛso lele l’olongo nangaka kɛnɛ koleki dimɛna le yɛ.—Os. 32:8. w18.12 22 od. 14-15
Lushi la sato, Ngɔndɔ ka divwa 9
Nzambi akatɛnya ngandji kande hita lo yoho nyɛ: Kaanga mbakiso atshi wa pɛkato, Kristo akavu dikambo diaso.—Rɔmɔ 5:8.
Onto lambotshunda lo nyuma mongaka la mbetawɔ le Nzambi ndo nde mɛnaka akambo woho wawaɛna Nzambi. Nde mbetawɔka dia Jehowa mbɔlɔmbɔla ndo nde mbɔsaka yɛdikɔ ya mbokitanyiya. (1 Kɔr. 2:12, 13) Davidɛ ekɔ ɛnyɛlɔ ka dimɛna ka onto lakatshunde lo nyuma. Nde akembe ate: “Jehowa kele yema yami, etenyi kami ndo dikɔhɔ diami.” (Os. 16:5) Davidɛ aki la lowando l’ɔtɛ wa “yema” yande, mbuta ate diɔtɔnganelo dia ma ma diaki lam’asande la Nzambi ndo nde akayange eshamelo le nde. (Os. 16:1) Diakɔ diakandate ate: “Tshondo yami yekɔ la ɔlɔ.” Ndooko ɛngɔ kakaleke mbisha Davidɛ ɔngɛnɔngɛnɔ oleki diɔtɔnganelo diande dia ma ma la Jehowa! (Os. 16:9, 11) Anto wayasha dia nyanga falanga kana ɛngɛnɔngɛnɔ hawokoke pondjo monga l’ɔngɛnɔngɛnɔ wele oko waki la Davidɛ. (1 Tim. 6:9, 10) Naka wɛ monga la mbetawɔ le Jehowa ndo mbokambɛ, kete wɛ ayonga mɛtɛ la lɔsɛnɔ lele l’oyango ndo l’ɔngɛnɔngɛnɔ. Ahombayɛ nsala dia nkeketsha mbetawɔ kayɛ? Wɛ la dia mbetsha wenya kaamɛ la Jehowa lo mbadiaka Ɔtɛkɛta ande, lo sɛdingolaka etongelo kande ndo kanyiyaka lo dikambo dia waonga ande, mbidja ndo ngandji kakokande.—Rɔmɔ 1:20. w18.12 25 od. 7-8
Lushi la nɛi, Ngɔndɔ ka divwa 10
Diwala diɔsamake la kɛnɛmɔ le anto tshɛ.—Hɛb. 13:4.
Pɔɔlɔ kɔtɛkɛtaka tsho dia awala lo tshɛ kawɔ. Nde akatɛka Akristo dia vɔ pombaka nɛmiya diwala, mbuta ate mbɔsa diwala la nɛmɔ. Onde ngasɔ mbɔsayɛ diwala, djekoleko diwala diayɛ naka wɛ ambotshukana? Naka wɛ mbɔsaka diwala la nɛmɔ, kete wɛ ekɔ lo ndjela ɛnyɛlɔ ka dimɛna efula. Yeso ndamɛ akɔsaka diwala la nɛmɔ. Etena kakawombola Afarisɛ dia odiakelo wa diwala, nde akate kɛnɛ kakate Nzambi lo dikambo dia diwala dia ntondo ate: “Diakɔ diele, pami ayotshika she la nyango, ko vɔ akɔ 2 wayoyala demba 1.” Yeso akakotsha ate: “Onto atokakitolake kɛnɛ kakamamatanya Nzambi.” (Makɔ 10:2-12; Eta. 2:24) Yeso aketawɔ dia Nzambi mbakatonge diwala ndo ɔnɛ diwala pombaka ntshikala pondjo. Etena kakatonge Nzambi diwala dia ntondo, nde kombitɛ Adama l’Eva ɔnɛ vɔ kokaka ndjaka diwala. Koko, oyango ande aki wa “vɔ 2” tshikalaka kaamɛ lo diwala diawɔ pondjo. w18.12 10-11 od. 2-4
Lushi la tanu, Ngɔndɔ ka divwa 11
Nyohilwame lo nɔngɔsɔla timba tanyu.—Rɔmɔ 12:2.
Etena kakatatatɛ mbeka akambo wa mɛtɛ, takeke dia ekɔ ohomba nkitanyiya ɛlɛmbɛ wa Jehowa. Koko oko watatatetemala mpama lo nyuma, tambeka awui efula wendana la tokanyi tande, mbuta ate kɛnɛ kalangande, kɛnɛ kahandalange, woho wɔsande akambo ndo dui sɔ diambonga la shɛngiya l’etsha ndo l’ɛsɔnwɛlɔ aso. Kaanga mbangɛnangɛnaso mbeka dia nkanyiya oko Jehowa, mongaka okakatanu lo tena dimɔ, nɛ dia sho bu kokele. Ɛnyɛlɔ, sho koka monga l’okakatanu dia nshihodia woho wɔsa Jehowa awui wa mindo, lomombo la l’emunyi, esambishelo, okambelo wa kɔlɔ wa la dikila ndo awui akina. Akokaso nsala? Ngande wakokaso mbeka dia nyomoleka nkanyiya oko Jehowa? Sho koka ntana okadimwelo naka sho nɔngɔsɔla timba taso lo mbekaka Ɔtɛkɛta wa Nzambi, nshihodia tokanyi tande, nkana yimba la tɔ ndo nsala la wolo dia monga la tokanyi ta Nzambi. w18.11 23-24 od. 2-4
Lushi la samalo, Ngɔndɔ ka divwa 12
Polo l’etena kakɔna kahombami nɔmba ekimanyielo l’ɔtɛ w’akambo wa ngala, koko wɛ hekɛ lonya?—Hab. 1:2.
Habakuka akasɛnaka l’etena ka wolo efula. Anto wakodinge waki akanga wa kɔlɔ, akanga wa ngala ndo dui sɔ diakoonyangiyaka efula. Habakuka akambola ate: Etena kakɔna kayokomɛ awui wa kɔlɔ anɛ? Lande na katshika Jehowa etena k’otale aha la nsala dui dimɔ? Dihole tshɛ diakandendaka, nde akɛnaka ase Isariyɛlɛ wakasalanɛka akambo la ngala ndo aha la losembwe. Nde akayaoke dia nde aya bu l’onto l’okimanyiya. Diakɔ diakandasɛngasɛnga Jehowa dia nsala dui dimɔ. Ondo Habakuka akatatɛ mfɔnya dia Jehowa hayoyakiyanya dikambo di’ekambi Ande kana ɔnɛ Nde hoosala ndooko dui. Onde wɛ atayaokaka ngasɔ? Onde Habakuka akoke ambola asɔ nɛ dia nde akatshike ndjaɛkɛ le Jehowa ndo lo alaka ande? Ndooko! Habakuka akalɔmbaka Jehowa ekimanyielo l’ɔtɛ wa okandokando ndo ekakatanu waki la nde, dui sɔ mɛnyaka dia nde koshisha elongamelo, koko akatetemala ndjaɛkɛ le Jehowa. Habakuka aki mɛtɛ la lonyangu ndo akatshimbe wɔɔngɔ l’ɔtɛ wakinde koshihodia lande na kakakongaka Jehowa dia nsala dui dimɔ ndo lande na kaketawɔka Jehowa dia nde nsowa efula. w18.11 14 od. 4-5
Lushi la lomingu, Ngɔndɔ ka divwa 13
Nyotshike ndjaombɛ diangɔ dia nɛmɔ la nkɛtɛ.—Mat. 6:19.
Petero nde la Andɛlɛ waki amundji wa nse, koko etena kakaalɔmbɛ Yeso dia monga “amundji w’anto,” vɔ “wakatshike ɛtɛyi awɔ.” (Mat. 4:18-20) Dui sɔ halembetshiya dia naka wɛ eka akambo wa mɛtɛ, kete wɛ pombaka ntshika olimu ayɛ. Onto pombaka nkamba olimu ndo nkokɛ nkumbo kande. (1 Tim. 5:8) Koko naka wɛ eka akambo wa mɛtɛ, kete kanyi yayɛ lo dikambo dia lomombo la l’emunyi yayotshikitana. Tɔsɛdingole ɛnyɛlɔ ka Maria. Nde aki l’oyango wa monga ɔkɛnyi wa manamana wa ponde ka golf ndo nkondja falanga efula. Oma laasɔ nde akatatɛ mbeka Bible. Nde akangɛnangɛnaka kɛnɛ kakandekaka ndo akatatɛ nkamba la tɔ lo lɔsɛnɔ lande. Maria akashihodia dia ayonga wolo mbesa eyango akɔ ehende mbala kakɔ ɔtɔi, wa lo nyuma ndo lomombo la l’emunyi. (Mat. 6:24) Nde akatshike oyango ande wa monga ɔkɛnyi wa manamana wa golf. Ɛlɔ kɛnɛ, nde ekɔ ombatshi mboka ndo nde mbutaka dia nde aya “la lɔsɛnɔ lele l’ɔngɛnɔngɛnɔ w’efula ndo lele l’oyango.” w18.11 5 od. 9-10
Lushi l’ɔtɔi, Ngɔndɔ ka divwa 14
Shi otshudi w’abaya kende, ɔnaki Mariya?—Makɔ 6:3.
Etena kaki Yeso l’ɛnɔnyi 30, nde akatshike olimu w’otshudi w’abaya ko akonge osambisha nɛ dia nde akeyaka di’ɔsɔ aki olimu wakaleke ohomba le nde. Nde akate di’esambishelo ka lokumu l’ɔlɔlɔ la Diolelo dia Nzambi aki l’atei w’ɛkɔkɔ wakotome Nzambi la nkɛtɛ. (Mat. 20:28; Luka 3:23; 4:43) Yeso aketsha esambishelo lo dihole dia ntondo lndo nde akalangaka di’anto akina nsala ngasɔ. (Mat. 9:35-38) Efula ka l’atei aso bu etshudi w’abaya, koko tekɔ esambisha wa lokumu l’ɔlɔlɔ. Olimu ɔsɔ wekɔ ohomba efula, diakɔ diele ndo Nzambi ndjashaka lɔkɔ. Diakɔ dielamɛso “ekambi kaamɛ la Nzambi.” (1 Kɔr. 3:9; 2 Kɔr. 6:4) Sho mbetawɔka kɛnɛ kakate omembi w’esambo ɔnɛ: “Tshondo y’ɔtɛkɛta [wa Jehowa] wekɔ mɛtɛ.” (Os. 119:159, 160) Diakɔ diahombaso ndjashikikɛ dia tekɔ anto “walembetshiya ɔtɛkɛta w’akambo wa mɛtɛ dimɛna” l’esambishelo. (2 Tim. 2:15) Ɔnkɔnɛ, sho tetemalaka nsala la wolo dia nyomoleka monga la diewo dia nkamba la Bible, ehomɔ kaso ka ntondo ka mbetsha anto akina awui wendana la Jehowa, Yeso ndo Diolelo. w18.10 11 od. 1-2
Lushi la hende, Ngɔndɔ ka divwa 15
Nkimanyiya wanɛ wele wɔdu ndo . . . nyu pombaka mbohɔ ɛtɛkɛta wa Nkumadiɔndjɔ Yeso.—Ets. 20:35.
Naka omi mbokoya ɛnyɛlɔ ka ngandji ka Yeso Kristo lele owandji ande, kete wadɛnde hatonga l’okakatanu dia monga la “dilɛmiɛlɔ di’efula” otsha le nde. (Ɛf. 5:22-25, 33) Ndo naka wadi nɛmiya omɛnde, kete nde ayosala la wolo dia nshihodia tokanyi tande ndo mbosalɛ akambo la ngandji. Naka ambutshi salanɛka akambo la kɛnɛmɔ, kete vɔ wayosha anawɔ ɛnyɛlɔ k’ɔlɔlɔ. Vɔ pombaka nto mbetsha anawɔ dia kanɛka anto akina ndo dia vɔ monga ɔlɔlɔ. Ɛnyɛlɔ, ambutshi koka mbetsha anawɔ diaha ndawɔlawɔka lo Mbalasa ka Diolelo. Kana etena kewɔ lo fɛtɛ kɛmɔ, vɔ koka mbutɛ anawɔ dia nkonga di’epalanga tokɔsa mbo ya ndɛ ntondo. Diakɔ diele, sho la dia mandola ɔna ɔmɔ etena kasalande dui dimɔ dia dimɛna, ɛnyɛlɔ etena katodiholɛnde lokuke. Dui sɔ diayokimanyiya ɔna dia nde ndjaoka dimɛna ndo dia mbeya ɔnɛ “ɔngɛnɔngɛnɔ waya lo mbisha ndeka wa nongola.” w18.09 29 od. 5-6
Lushi la sato, Ngɔndɔ ka divwa 16
Nyekɔ la Ɔnɔmbɔdi 1, Kristo.—Mat. 23:10.
Ɛlɔmbwɛlɔ kalongolaso oma le Yeso Kristo, Nkumekanga kaso kolɛ, kayotokimanyiya oma ko kakianɛ ndo lo nshi yayaye. Ɔnkɔnɛ, nyɛsɔ tɔngɛnɛngɛnɛ l’ɔtɛ wa ɛlɔlɔ wambotokondja lo ndjaekesanyiya la etshikitanu w’eyoyo. Etena kasalanyu ɔtɛmwɛlɔ wa lo nkumbo, nyɔkɛtshanya woho wambokimanyiya etshikitanu wambosalema lo dikambo dia nsanganya kana di’esambishelo nkumbo kanyu. Naka sho mbohɔ ɔnɛ ndjela ɛlɔmbwɛlɔ wa l’okongamelo wa Jehowa mbelaka etombelo efula w’ɛlɔlɔ, kete hatonga wolo sho kiyela l’ɔngɛnɔngɛnɔ tshɛ. Ɛnyɛlɔ, lam’ele hatoyotondja ekanda walembetshiya Bible efula woho wakatatondjaka ntondo, tambokitshakitsha adepasɛ. Ndo lam’ele nshi nyɛ tokamba la tshulatshula di’eyoyo, taya l’akoka wa nsambisha anto efula lokumu l’ɔlɔlɔ. Onde shoamɛ tekɔ lo nkamba efula la ekanda wa l’Ɛtɛrnɛtɛ ndo media? Ɔsɔ ekɔ yoho mɔtshi yasukɛso Kristo, lalanga dia sho nkamba la falanga y’okongamelo la lomba. Naka sho nsukɛ ɛlɔmbwɛlɔ ka Kristo, kete tayokeketsha mbetawɔ k’anto akina ndo tayoleka monga kaamɛ. w18.10 25-26 od. 17-19
Lushi la nɛi, Ngɔndɔ ka divwa 17
Oma lo ngandji k’efula kanyokaso, takayashikikɛ aha tsho dia nyewoya lokumu l’ɔlɔlɔ laki Nzambi, koko ndo dia nkimɔ etondo aso. —1 Tɛs. 2:8.
Naka tekɔ la kɛtshi oko Jehowa, kete sho koka monga okadimwelo lo alɔmbɛlɔ walɔmba ɔnangɛso ɔmɔtshi lele la paa. (2 Kɔr. 1:3-6) Koko, tolongamɛke di’ananyɔ la akadiyɛyɛ monga kokele. Onga la kanyi yele la wedimo lo dikambo diawɔ. Naka wɛ nongamɛ diaha ananyɔ nsala munga, kete wɛ honga la wɛdimo ndo wɛ ayɔkɔmɔ. (Ond. 7:21, 22) Tohɔ dia Jehowa ekɔ la wɛdimo lo kɛnɛ kalongamɛnde le ekambi ande. Naka sho mbokoya ɛnyɛlɔ kande, kete tayonga suke dia mbikikɛ munga y’anto akina. (Ɛf. 4:2, 32) Lo dihole dia nkonya anangɛso dia mfɔnya ɔnɛ vɔ hawosale awui efula kana mbaɛdika l’anto akina, towawandole l’ɔtɛ wa kɛnɛ kasalawɔ. Dui sɔ koka mbakeketsha. Mandola anto akina l’otema ɔtɔi koka mbakeketsha lo ngandji ndo mbakimanyiya dia monga “la ɔkɔkɔ wa ngɛnangɛna” lo olimu awɔ w’ekila. Ekɔ dui dia dimɛna efula naka sho nsala ngasɔ lo dihole dia mbɛdika kɛnɛ kasala anto amɔtshi la anto akina.—Ngal. 6:4. w18.09 16 od. 16-17
Lushi la tanu, Ngɔndɔ ka divwa 18
Mbo ya ndɛ yami ele nsala lolango la Ɔnɛ lakantome ndo nshidiya olimu ande.—Jni. 4:34.
Le Yeso mbo ya ndɛ ya lo nyuma mendanaka la nsala lolango la Nzambi. Ndɛ diangɔ di’amɛna tɔngɛnyangɛnyaka ndo keketshaka demba. Woho akɔ waamɛ mbele, nsala lolango la Nzambi tokimanyiyaka dia ndjaoka dimɛna ndo ndeshaka mbetawɔ kaso. Naka sho nsala kɛnɛ katɔlɔmba Jehowa, kete tayonga la lomba. (Os. 107:43) Ndo wanɛ wele la lomba kondjaka diangɔ efula di’amɛna. “Ndooko ɛngɔ kakombolayɛ kakoka mbɛdikama la lɔ. . . . Lɔ lekɔ osongo wa lɔsɛnɔ le wanɛ walikondja, ndo wanɛ walikukutɛ wayelamɛ akanga w’ɔngɛnɔngɛnɔ.” (Tok. 3:13-18) Yeso akate ate: “Naka nyu mbeyaka akambo asɔ, ɔngɛnɔngɛnɔ le nyu naka nyayowasala.” (Jni. 13:17) Ambeki wa Yeso wakakokaka monga l’ɔngɛnɔngɛnɔ edja tshɛ kakawatetemalaka nsala kɛnɛ kakawatɛ Yeso. Ndjela wetshelo ndo ɛnyɛlɔ kande akonge yoho yawɔ ya lɔsɛnɔ. w18.09 4 od. 4-5
Lushi la samalo, Ngɔndɔ ka divwa 19
Nzambi akatatɛ ntonga onto lo efanelo kande.—Eta. 1:27.
Kaanga mbaki Adama l’Eva vɔamɛ l’ekambɔ k’Ɛdɛna, Nzambi akawasha ɛlɔmbwɛlɔ kakahombe mbakimanyiya dia mbidja yimba dia wahɔ w’anto akina. Jehowa akaatshɔkɔla ndo akawatɛ dia fulanɛ, ndodia nkɛtɛ ndo kietɛ paradiso. (Eta. 1:28) Adama l’Eva wakahombe ndjakiyanya dia wahɔ w’anawɔ wakahombe ndjotɔ monga l’ɔngɛnɔngɛnɔ oko wakakombola Jehowa dia vɔ tshɛ monga l’ɔngɛnɔngɛnɔ. Vɔ wakahombe nkamba kaamɛ dia mbetɛ nkɛtɛ k’otondo paradiso dia wahɔ wa tokanula t’Adama. Ɔsɔ otonga olimu w’efula. Anto wa kokele wakahombe nkamba kaamɛ la Jehowa dia mbetɛ nkɛtɛ paradiso ndo nkotsha nsangwelo diande, lo nsala ngasɔ vɔ wotɔtɔ lo momuya kande. (Hɛb. 4:11) Ande dimɛna ndo ɛtshɔkɔ wotonga l’olimu ɔsɔ lee! Jehowa otowatshɔkɔla efula ndo vɔ wotonga l’ɔngɛnɔngɛnɔ efula otondonga vɔ wakakanɛ anto akina ndo komonga la lokaki. w18.08 18 od. 2; 20 od. 8-9
Lushi la lomingu, Ngɔndɔ ka divwa 20
Nde akamamatanyiya okambi ayɛ akambo le nkumɛmi nkumekanga.—2 Sa. 19:27.
Akokayɛ nsala naka onto ɔmɔ ambodianganya awui wa kashi lo dikambo diayɛ? Dui sɔ diakakomɛ Yeso ndo Joani Obatizanyi. (Mat. 11:18, 19) Kakɔna kakasale Yeso? Nde kokamba la wenya ndo la wolo ande tshɛ dia mbetawoya anto di’awui asɔ waki kashi. Koko, nde akakeketsha anto dia nyanga dia mbeya kɛnɛ kele mɛtɛ. Nde akalange dia vɔ mbidja yimba tshɛ lo kɛnɛ kakandasalaka ndo kakandetshaka. Yeso akate ate: “Lomba lamboyindjama oma l’etsha alɔ.” (Mat. 11:19, nɔtɛ) Sho koka nkondja wetshelo w’ohomba efula oma le Yeso. Lo tena dimɔ, onto ɔmɔ koka mbuta awui wa kashi kana wa kɔlɔ lo dikambo diaso ndo sho koka ndjakiyanya ɔnɛ dui sɔ koka ndanya lokumu laso. Koko sho koka nsɛna lo yoho yayɛnya anto dia kɛnɛ kotshinde kekɔ kashi. Oko wadiɛnya ɛnyɛlɔ ka Yeso, lɔkɛwɔ laso la dimɛna koka mɛnya di’awui wele bu tshɛ mɛtɛ ndo awui wa kashi watɔsɔngwɛ anto bu mɛtɛ. w18.08 6 od. 11-13
Lushi l’ɔtɔi, Ngɔndɔ ka divwa 21
Jehowa Nzambi kayɛ kahombayɛ mboka wɔma, nde kahombayɛ kambɛ, nde kahombayɛ mamema.—Eoh. 10:20.
Ɛkɔndɔ wa lo Bible wendana l’ohindodi wa Kɛna, Sɔlɔmɔna ndo ase Isariyɛlɛ lo Dikona dia Sinayi fɔnaka lo dui dimɔ. Anto asɔ waki la diaaso dia ‘ndjatshumoya ndo nkadimola etema.’ (Ets. 3:19) Mbokɛmaka dia Jehowa hasasɛ dia nsɛka anto l’ɔtɛ wambowosala munga. Tokanyiya woho wakandadimanyiya Arɔna. Ɛlɔ kɛnɛ, Jehowa ekɔ lo tosha ɛhɛmwɛlɔ wa la ngandji dia tokokɛ diaha nsala kɛnɛ kele kɔlɔ. Nde kambaka la Bible, ekanda aso, ndo Akristo akina. Naka sho mbidja yimba lo ɛhɛmwɛlɔ wa Jehowa, kete sho koka monga l’eshikikelo dia nde ayotoka kɛtshi. Ɔlɔlɔ waheyama mbɛdika wa Jehowa wekɔ l’oyango ɔmɔtshi. (2 Kɔr. 6:1) Vɔ toshaka diaaso “dia ntona akambo wa kɔlɔ ndo nsaki y’andja ɔnɛ.” (Tito 2:11-14) L’edja tshɛ kakatasɛnɛ “l’atei wa dikongɛ nɛ di’akambo,” tayongaka l’akambo amɔ wayodja kɔlamelo yaso le Jehowa l’ohemba. Ɔnkɔnɛ, yashikikɛ dia ntshikala tshɛ lo tshɛ lo wedi ande. w18.07 21 od. 20-21
Lushi la hende, Ngɔndɔ ka divwa 22
Jehowa mbeyaka anto ande.—2 Tim. 2:19.
Ngande wakokaso mfudia nsaki kaso ka mbeyama le Jehowa, koko aha ka mbeyama l’andja ɔnɛ? Sho la dia mbidja yimba l’awui ahende wa mɛtɛ w’ohomba anɛ. Dui dia ntondo ele, Jehowa mbeyaka tena tshɛ wanɛ wokambɛ la kɔlamelo. (Hɛb. 6:10; 11:6) Jehowa mbɔsaka okambi ande tshɛ wele la kɔlamelo la nɛmɔ, diakɔ diele, nde mbeyaka ɔnɛ ayonga “kɔlɔ” dia minya ɔmɔtshi la l’atei awɔ yimba. Nde “mbeyaka mboka k’anto w’ɛlɔlɔ” ndo nde mbeyaka woho wa mbashimbɛ. (Os. 1:6; 2 Pe. 2:9) Dui dia hende ele, Jehowa koka mɛnya dia nde teyaka lo toho tele ondo hatolongamɛ. Naka anto nsala awui w’ɛlɔlɔ tsho ɔnɛ kele anto akina waatombole, kete Jehowa howafuta. Lande na? Nɛ dia oko wakate Yeso, ɔsɔ kele difuto diawɔ. (Mat. 6:1-5) Lo wedi okina, Jehowa “[m]ɛnaka lo woshɛshɛ” wanɛ wahayange lotombo l’ɔtɛ w’akambo w’amɛna wasalɛwɔ anto akina. Nde mɛnaka kɛnɛ kasalawɔ ndo nde mbafutaka kana mbatshɔkɔlaka. w18.07 9 od. 8, 10
Lushi la sato, Ngɔndɔ ka divwa 23
Tshika mbelɛ diangɔ diele Nzambi ambodiɛdia ɔnɛ diangɔ dia mindo.—Ets. 10:15.
Petero koshihodia kɛnɛ kakalangaka dui mbotɛ. Oma laasɔ, akɛndji w’oma le Kɔnɛliyo wakaye. Nyuma k’ekila kakalɔmbɔla Petero dia ntshɔ lo luudu la Kɔnɛliyo, ko nde akatshu kaamɛ l’akɛndji. Otondonga Petero akasale akambo lo ndjela kɛnɛ kɛnama, tshike totondetawɔ pondjo dia ntshɔ lo luudu la Kɔnɛliyo. Ase Juda kɔmbɔtɔka lo mvudu y’ase Wedja. Ko lande na kakatshu Petero? Kaanga mbakandakanɛka ase Wedja kɔlɔ, ɛnɛlɔ kakandɛnyi ndo ɛlɔmbwɛlɔ ka nyuma k’ekila kakatshikitanya tokanyi tande. L’ɔkɔngɔ wa Petero mpokamɛ Kɔnɛliyo, nde akate ate: “Lo mɛtɛ, dimi lamboshihodia dia Nzambi keema la shɔnɔdi, koko lo wedja tshɛ, onto lawoka wɔma ndo lasala akambo w’ɛlɔlɔ mbetawɔmaka le nde.” (Ets. 10:34, 35) Eokelo k’oyoyo kɛsɔ kakangɛnyangɛnya Petero ndo tɔ kakonge la shɛngiya le Akristo tshɛ. w18.08 9 od. 3-4
Lushi la nɛi, Ngɔndɔ ka divwa 24
Nyohetsha kɛnɛ kele kɔlɔ.—Amɔ. 5:15.
Ekɔ dimɛna sho mangana etale l’awui wahetsha Nzambi. Ko ahombaso nsala la ntondo ka dui diele Bible hasha ɔlɛmbɛ shikaa? Ngande wayoteya kɛnɛ kalanga Nzambi dia sho nsala? Naka takekiya nkum’otema kaso la awui wa lo Bible, kete tayɔsa yɛdikɔ ya lomba. Lam’ele Jehowa tokaka ngandji, nde akatosha atɔndɔ wakoka nɔmbɔla nkum’otema kaso. Nde mbutaka ɔnɛ: “Dimi Jehowa kele Nzambi kayɛ, Ɔnɛ latoketshaka dikambo dia wahɔ ayɛ, Ɔnɛ lakɔlɔmbɔla lo mboka kahombayɛ nkɛndakɛnda.” (Isa. 48:17, 18) Lo nkamba la yimba ndo otema aso dia nkana yimba efula l’atɔndɔ wa lo Bible, sho mingolaka, kengaka ndo ndowanyaka nkum’otema kaso. Dui sɔ tokimanyiyaka dia mbɔsa tɛdikɔ ta lomba. Tɔndɔ ekɔ dikambo dia mɛtɛ di’ohomba di’oma lo Bible dialɔmbɔla ekanelo kaso ndo diatokimanyiya dia mbɔsa tɛdikɔ t’amɛna. Mbeya atɔndɔ wa Jehowa tokimanyiyaka dia nshihodia woho wakanyiyande ndo lande na katodjɛnde ɛlɛmbɛ ɛmɔtshi. w18.06 17 od. 5; 18 od. 8-10
Lushi la tanu, Ngɔndɔ ka divwa 25
Onde ekɔ dimɛna mfuta elambo wa Kayisa w’onto l’onto kana bu?—Mat. 22:17.
Aseka Hɛrɔdɛ, mbuta ate wanɛ wakasukɛka awui wa pɔlitikɛ waki Hɛrɔdɛ wakalongamɛka ɔnɛ naka Yeso mbatɛ diaha vɔ mfuta olambo ɔsɔ, vɔ wakakoke mbofunda dia nde ekɔ otunyi wa diolelo dia Rɔmɔ. Koko Yeso otondota dia vɔ mfuta olambo akɔ, anto totowotetemala mboyela. Yeso akasale la wolo dia ntshikala lomangemange lo dikambo sɔ diendana la ofutelo w’elambo. Yeso akeyaka di’afutshanyi w’elambo efula wakalongolaka nkɔta mishiko, koko nde kondeka mbidja yimba lo dui sɔ. Nde akaleke mbidja yimba lo Diolelo dia Nzambi diele tshɔi y’ehomɔ kayokandola ekakatanu w’anto. Yeso akatotshikɛ ɛnyɛlɔ. Hatohombe ndjatambiya l’awui wa pɔlitikɛ, oyadi dui dimɔ mɛnamaka dia diekɔ dimɛna kana la losembwe. Akristo nyangaka Diolelo dia Nzambi ndo losembwe lande. Hatohombe mbisha tokanyi lo kɛnɛ kendana l’awui waha la losembwe kana ntɛkɛta kɔlɔ lo dikambo diawɔ. (Mat. 6:33) Ɛmɛnyi wa Jehowa efula wakatondoya dia minya tokanyi tendana l’awui wa pɔlitikɛ taki la wɔ ntondo. w18.06 6 od. 9-11
Lushi la samalo, Ngɔndɔ ka divwa 26
Ana wa Nzambi ka mɛtɛ wakatatɛ mɛna dia ana wa wamato wakote anto waki elangala.—Eta. 6:2.
Laadiko dia nkamba l’awui wa mindo wa dieyanelo dia minda andjelo asɔ, ondo Satana akaalake nto dia vɔ wayonga la wolo laadiko di’anto tshɛ. Lo nsala ngasɔ, ondo Satana akasale la wolo dia mbidja wekamu l’okotshamelo wa prɔfɛsiya ka Jehowa kendana la ‘kanula ya womoto.’ (Eta. 3:15) Jehowa akalɔsha Mvula k’elola, tɔ kakalanya kɛnɛ tshɛ kakakongɛ Satana l’ɛdiɛngɛ l’etena kɛsɔ. Diakɔ mbele, tatɔnyɔlake shɛngiya yele l’awui wa mindo wa dieyanelo ndo waale wele la otako. Andjelo wakete lo wedi wa Satana wakatshikala ɛnɔnyi efula l’olongo kaamɛ la Nzambi! Kaanga mbakidiɔ ngasɔ, efula l’atei awɔ waketawɔ dia nsaki ya kɔlɔ mpama l’etema awɔ ndo nsaki shɔ yakonge wolo efula. Sho pombaka nshi tshɛ mbohɔka ɔnɛ oyadi edja kakɔna kambotokambɛ Jehowa, nsaki ya kɔlɔ koka mbika edio l’otema aso. (1 Kɔr. 10:12) Diakɔ diele, sho pombaka sɛdingolaka mbala la mbala kɛnɛ kele l’otema aso ndo minya tokanyi tshɛ ta mindo ndo ta otako!—Ngal. 5:26; Kɔl. 3:5. w18.05 25 od. 11-12
Lushi la lomingu, Ngɔndɔ ka divwa 27
Lekɔ la lɔkɔnyɔ l’efula ndo kandji kahashile l’otema ami.—Rɔmɔ 9:2.
Pɔɔlɔ akakɔmɔ l’ɔtɛ wakatone ase Juda losango la Diolelo. Koko, Pɔɔlɔ kotshika pondjo dia mbasambisha. Nde akalembetshiya woho wakandayaoke lo dikambo di’ase Juda asɔ etena kakandate ate: “Ɔlɔlɔ w’otema ami ndo kɛnɛ kasɛngasɛngami Nzambi lo dikambo diawɔ ele dikambo dia panda kawɔ. Nɛ dia dimi lambota dia vɔ wekɔ la ohetoheto le Nzambi, koko aha lo ndjela ewo k’oshika.” (Rɔmɔ 10:1, 2) Pɔɔlɔ akate dia “ɔlɔlɔ w’otema [ande]” mbakotshutshuya dia nsambisha ase Juda. Nde akalangaka mɛtɛ dia vɔ shimbamɛ. (Rɔmɔ 11:13, 14) Nde akasɛngasɛnga Nzambi lo dikambo diawɔ dia vɔ mbetawɔ losango la Diolelo. Pɔɔlɔ akate ate: “Vɔ wekɔ la ohetoheto le Nzambi.” Pɔɔlɔ akɛnaka awui w’ɛlɔlɔ waki le anto asɔ ndo ɔnɛ vɔ wakakoke ndjokambɛ Jehowa. Nde akeyaka di’ase Juda waki l’ohetoheto asɔ wakakoke ndjonga ambeki wa Kristo wele l’ohetoheto oko nde. w18.05 13 od. 4; 15 od. 13-14
Lushi l’ɔtɔi, Ngɔndɔ ka divwa 28
[Nyotake] ɛtɛkɛta wele amɛna dia nkeketsha anto akina etena kele ohomba, dia ɛtɛkɛta akɔ monga la wahɔ le wanɛ wawaoka.—Ɛf. 4:29.
Onto tshɛ l’atei aso pombaka monga suke dia nkotsha ‘ehomba’ w’anto akina. Pɔɔlɔ akafundɛ Akristo wa la Hɛbɛru ate: “Nyokeketsha anya wambɔkɔmɔ la adwe wambɔlɛmba, ndo nyotetemale sembolɛ ekolo anyu mboka, diaha lokolo latɛnguna nsɔngɔ, koko dia lɔ nkɔnɔ.” (Hɛb. 12:12, 13) Sho tshɛ oyadi akɛnda, kokaka keketshana lam’asaso oma lo kɛnɛ kataso. Pɔɔlɔ akasha dako nɛ: “Ko naka ekeketshelo kekɔ l’atei anyu lo Kristo, naka esambelo k’oma lo ngandji kekɔ, naka lɔngɛnyi la lo nyuma lekɔ, naka ngandji k’efula ndo kɛtshi kekɔ, nyofudia ɔngɛnɔngɛnɔ ami lo monga la kanyi yaamɛ ndo la ngandji ka woho waamɛ, nyele nyu tshɛ kaamɛ ndo nyele la kanyi yaamɛ. Tanyotshake ndooko dikambo la yimba y’ewanu kana la lokaki, koko nyosale akambo tshɛ la okitshakitsha, nyɔshi dia anto akina nyoleka. Tanyendake paka wahɔ anyu hita eto, koko nyendake ndo wahɔ w’anto akina.”—Flpɛ. 2:1-4. w18.04 22 od. 10; 23 od. 12
Lushi la hende, Ngɔndɔ ka divwa 29
Nyoyale oko anto wele la lotshungɔ ndo nyokambe la lotshungɔ lɔsɔ, . . . oko ɛhɔmbɔ wa Nzambi.—1 Pe. 2:16.
Jehowa akakambe la Yeso dia totshungola oma lo lɔhɔmbɔ la pɛkato la nyɔi l’oyango wa sho mbokambɛ lɔsɛnɔ laso l’otondo “oko ɛhɔmbɔ wa Nzambi.” Yoho yoleki dimɛna ya nkamba la lotshungɔ laso ele nkamba la wenya ndo wolo aso dia kambɛ Jehowa tshɛ lo tshɛ. Nsala dui sɔ ayotokokɛ diaha mbetawɔ dia eyango wa l’andja ɔnɛ ndo nsaki yaso monga awui woleki ohomba lo nsɛnɔ yaso. (Ngal. 5:16) Tokanyiya kɛnɛ kakasale Nɔa nde la ase nkumbo kande. Vɔ wakasɛnaka l’andja wakalole l’awui wa ngala ndo wa mindo. Koko vɔ kondjatambiya l’eyango ndo l’awui wakasalaka anto wakadinge. Vɔ wakasɔnɛ dia ndjasha l’olimu wakawasha Jehowa dia nsala. Vɔ wakasale waato, wakatshumanya mbo ya ndɛ dikambo diawɔ ndo dia waa nyama ndo wakewola anto akina lo kɛnɛ kendana la Mvula k’elola. “Nɔa akasale kɛnɛ tshɛ kakawodjangɛ Nzambi. Nde akasale kɛnɛ kakandawotɛ tshɛ lo tshɛ.” (Eta. 6:22) Etombelo waki la dui sɔ ele, Nɔa nde l’ase nkumbo kande wakake l’ekomelo k’andja ɔsɔ.—Hɛb. 11:7. w18.04 10 od. 8; 11 od. 11-12
Lushi la sato, Ngɔndɔ ka divwa 30
Layokosha lowandji lɔnɛ tshɛ ndo lotombo lalɔ, nɛ dia wakambishalɔ ndo dimi lishaka onto tshɛ lalangami.—Luka 4:6.
Satana l’ɛdiɛngɛ kambaka nto l’ɛtɛmwɛlɔ wa kashi ndo awui w’okanda wa l’andja ɔnɛ dia minganyiya “nkɛtɛ k’otondo.” (Ɛny. 12:9) Satana kambaka l’ɛtɛmwɛlɔ wa kashi dia dianganya awui wa kashi lo dikambo dia Jehowa ndo nde akasale la wolo dia mbishɛ lokombo la Nzambi. (Jɛr. 23:26, 27) Etombelo wambonga ele, anto amɔ w’etema ɛlɔlɔ fɔnyaka dia vɔ wekɔ lo ntɛmɔla Nzambi, ko tetele wekɔ lo kesama lo ntɛmɔla ɛdiɛngɛ. (1 Kɔr. 10:20; 2 Kɔr. 11:13-15) Satana kambaka nto l’awui w’okanda wa l’andja ɔnɛ dia dianganya awui wa kashi wele oko, dia monga l’ɔngɛnɔngɛnɔ paka monga la falanga ndo lomombo efula. (Tok. 18:11) Anto wetawɔ kashi kɛsɔ mbetshaka nsɛnɔ yawɔ lo nyanga “ɛngɔnyi” lo dihole dia kambɛ Nzambi. (Mat. 6:24) L’ekomelo ngandji kokawɔ lomombo la l’emunyi ndjolekaka ngandji kokawɔ Nzambi.—Mat. 13:22; 1 Jni. 2:15, 16. w18.05 23 od. 6-7