Ngɔndɔ ka sato
Lushi la hende, Ngɔndɔ ka sato 1
Ɔngɛnɔngɛnɔ le nyu etena tshɛ kanyohetsha anto.—Luka 6:22.
Aha sho mbalanga di’anto tohetsha. Sho hatɔngɛnangɛna etena katohetshawɔ l’ɔtɛ wa mbetawɔ kaso. Ko lande na kakokaso monga l’ɔngɛnɔngɛnɔ etena katohetshawɔ? Tɔsɛdingole ɛkɔkɔ esato. Ntondotondo, etena kakikɛso, sho mbetawɔmaka le Nzambi. (1 Pe. 4:13, 14) Dui dia hende, mbetawɔ kaso ndowanaka ndo ndekaka monga wolo. (1 Pe. 1:7) Ndo dui dia sato, tayolongola difuto dia nɛmɔ efula, mbuta ate lɔsɛnɔ la pondjo. (Rɔmɔ 2:6, 7) Yema tshitshɛ l’ɔkɔngɔ wa eolwelo ka Yeso, apɔstɔlɔ wakonge l’ɔngɛnɔngɛnɔ wele Yeso akate dia vɔ wayonga la wɔ. L’ɔkɔngɔ wa vɔ mbakɔmɔla eshingɔ ndo mbashimba dia nsambisha, vɔ wakonge l’ɔngɛnɔngɛnɔ. Lande na? “Nɛ dia vɔ wakɔsama oko anto wasungana mbishama nsɔnyi l’ɔtɛ wa lokombo [la Yeso].” (Ets. 5:40-42) Ngandji kakawokaka Owandji awɔ kakaleke wɔma wakawokaka lohetsho l’atunyi awɔ. Ndo vɔ wakɛnya ngandji kawɔ lo nsambisha lokumu l’ɔlɔlɔ “aha la mpekɔ.” Ɛlɔ kɛnɛ anangɛso efula wekɔ lo ntetemala kambɛ Nzambi la kɔlamelo kaanga la ntondo k’ekakatanu. Vɔ mbeyaka dia Jehowa hohɛki pondjo olimu awɔ ndo ngandji kokawɔ lokombo lande. w21.03 25 od. 18-19
Lushi la sato, Ngɔndɔ ka sato 2
Nde akadje ndo kanyi ya pondjo lo etema awɔ.—Ond. 3:11.
Akristo w’akitami hawotɔ l’elongamelo ka tɔsɛna l’olongo. Nzambi mbidjaka dui sɔ l’etema awɔ. Vɔ kanyiyaka lo kɛnɛ kendana l’elongamelo kawɔ, nɔmbaka lo dikambo dia tɔ ndo kongɛɛka l’asolo walomɔlomɔ dia nongola difuto diawɔ dia l’olongo. Vɔ hawokoke nkanyiya woho wayonga demba diawɔ dia lo nyuma. (Flpɛ. 3:20, 21; 1 Jni. 3:2) Kaanga mbediɔ ngasɔ, vɔ kongɛɛka dia nkondja ahole awɔ lo Diolelo dia l’olongo. Ɛkɔkɔ ekina ngɛnangɛnaka elongamelo kokongaka l’anto, mbuta ate elongamelo ka sɛnaka pondjo pondjo la nkɛtɛ. Vɔ kongɛɛka l’asolo walomɔlomɔ lushi layowosha lonya dia nkadimola nkɛtɛ k’otondo paradiso. Vɔ kongɛɛka nto l’asolo walomɔlomɔ lushi layowokoka mbika mvudu yawɔ, nsala tojardɛ ndo mbodia ana wele la yoonge ya kokele. (Isa. 65:21-23) Vɔ kongɛɛka l’asolo walomɔlomɔ dia takembaka nkɛtɛ, akona, ekonda, ndjale ndo mbeka awui efula wendana l’etongelo ka Jehowa. Kɛnɛ koleki tshɛ ele, vɔ wekɔ l’ɔngɛnɔngɛnɔ w’efula dia mbeya dia diɔtɔnganelo diasawɔ la Jehowa diayotetemala nkeketala. w21.01 18-19 od. 17-18
Lushi la nɛi, Ngɔndɔ ka sato 3
Nde akatshumbe luudu la Nzambi ka mɛtɛ . . . ndo akalanya ɛngɔ tshɛ ka nɛmɔ.—2 Ɛk. 36:19.
L’ɔkɔngɔ w’ase Babilɔna mbɔtɔ ndo ndanya osomba, wanɛ wakendaka wakakoke tsho mbuta ɔnɛ: “Vɔ wekɔ nkɛtɛ ya shɛnga yaha la onto ndo nyama, ndo yɔ yakakimɔma le ase Kaladiya.” (Jɛr. 32:43) Ɛnɔnyi oko 200 l’ɔkɔngɔ wa Jɔɛlɛ mbewoya prɔfɛsiya, Jehowa akakambe la Jɛrɛmiya dia mbewoya dui dikina diendana la ta sɔ. Nde akate dia asɔlayi wakahombe nyanga la yambalo tshɛ ase Isariyɛlɛ wakayasha lo mbekelo ya kɔlɔ, ndo mbanda tshɛ. “‘Dimi layanga mbelɛ amundji wa nse efula,’ mbata Jehowa, ‘ko vɔ wayowanda oko nse. L’ɔkɔngɔ wa laasɔ, dimi layelɛ mengenga efula, ko vɔ wayowatsha wenga lo dikona tshɛ ndo lo kionakona tshɛ y’otale ndo lo weoko w’ave. . . . Dimi layowafuta lo yɛdikɔ y’efula l’ɔtɛ wa munga ndo pɛkato kawɔ.’” Oyadi ndjale kana ekonda kokoka mbishɛ ase Isariyɛlɛ waki kondjatshumoya oma l’anya w’asɔlayi w’ase Babilɔna.—Jɛr. 16:16, 18. w20.04 5 od. 12-13
Lushi la tanu, Ngɔndɔ ka sato 4
[Lɔta] akatshimbatshimbaka.—Eta. 19:16.
L’etena kɛmɔ k’ohomba ka lo lɔsɛnɔ lande, Lɔta komonga suke dia ndjela ɛlɔmbwɛlɔ wa Jehowa. Sho koka mbɔsa Lɔta oko onto laki la wendjudi ndo laki komonga l’okitanyiya. Koko, Jehowa kombohekɔ. “L’ɔtɛ wa kɛtshi kakawoke Jehowa,” andjelo wakakimɛ nkumbo kɛsɔ l’anya ndo wakaalɔmbɔla otsha l’andja w’osomba. (Eta. 19:15, 16) Jehowa akoke Lɔta kɛtshi l’ɔtɛ w’ɛkɔkɔ efula. Ondo Lɔta akengengaka ntshika luudu lande l’ɔtɛ wakandokaka anto waki l’andja w’osomba wɔma. Waale ekina wakikɔ nto. Ondo Lɔta akeyaka dia nkumi ya dikanga hiende yakatambɛ l’afuku waki la olembo kana elongo suke la okidi ɔmɔ. (Eta. 14:8-12) Oko wakinde omi ndo ombutshi wa pami, Lɔta akayakiyanyaka dikambo dia nkumbo kande. Ndo nto, Lɔta aki kanga ɔngɔnyi, laasɔ ondo nde aki la luudu la dimɛna la Sɔdɔma. (Eta. 13:5, 6) Lo mɛtɛ, ɛkɔkɔ ɛsɔ kokoka nshimba Lɔta dia nkitanyiya mbala kakɔ ɔtɔi kɛnɛ kakawotɛ Jehowa. Koko, Jehowa kombika washo lo munga ya Lɔta, ndo nde akawɔshi oko “onto ɔlɔlɔ.”—2 Pe. 2:7, 8. w20.04 18 od. 13-14
Lushi la samalo, Ngɔndɔ ka sato 5
Wɛ ekɔ la olui ayɛ w’ɛlɔngɔlɔngɔ oko lɔpɔpɔ.—Os. 110:3.
Ɛlɔngɔlɔngɔ le, koka mbɔsa etena di’anto wakakeyaka oma ko dikɛnda, ndjotatɛ kɔɔsa oko opalanga. Koko wɛ koka monga l’eshikikelo, dia Jehowa mɛnaka l’edia k’ɛnamelo kayɛ. Nde mbeyaka woho w’onto weyɛ ndo kɛnɛ keyɛ l’akoka wa nsala. (1 Sa. 16:7) Nkeketsha diɔtɔnganelo diasayɛ la Nzambi. Davidɛ akasale dikambo sɔ lo sɛdingolaka dimɛna diangɔ diakatonge Jehowa. Davidɛ akasɛdingolaka kɛnɛ kakakɛnɛmɔlaka etongelo kɛsɔ lo dikambo di’Otungi. (Os. 8:3, 4; 139:14; Rɔmɔ 1:20) Dui dikina diakokanyu nsala ele, nɔmba Jehowa dia nde nyosha wolo wele lanyu ohomba. Ɛnyɛlɔ, onde asekayɛ amɔ wa la kalasa kɔsɔkaka l’ɔtɛ weyɛ Ɔmɛnyi wa Jehowa? Naka ngasɔ, kete lɔmba Jehowa dia kokimanyiya dia mbikikɛ ohemba ɔsɔ. Ndo nkamba l’alako w’ohomba watanema l’Ɔtɛkɛta ande, l’ekanda walembetshiya Bible ndo lo tovidɛo. Etena tshɛ kayoyɛnaka woho wakokimanyiya Jehowa dia mbikikɛ ohemba ɔmɔtshi, wɛ ayotalekaka monga la dihonga. Ndo nto, etena kayɛna anto akina dia wɛ ndjaɛkɛka le Jehowa, vɔ wayoyaɛkɛ le yɛ. w21.03 4 od. 7
Lushi la lomingu, Ngɔndɔ ka sato 6
‘Dɔmbɛlɔ dia anto w’ɛlɔlɔ ngɛnyangɛnyaka Jehowa.’—Tok. 15:8.
Angɛnyi wa ma ma ngɛnangɛnaka mbutanɛ tokanyi ndo nsaki yawɔ. Onde ngasɔ mbediɔ ndo lo lɔngɛnyi lasaso la Jehowa? Eelo! Jehowa tɛkɛtaka la so lo tshimbo ya Ɔtɛkɛta ande, ndo lɔkɔ nde totɛka tokanyi ndo nsaki yande. Sho sawolaka la nde lo dɔmbɛlɔ, ndo sho koka mbotɛ tokanyi la nsaki yaso y’oma k’ɛse otema. Oko wende Ɔngɛnyi aso wa ngandji, Jehowa hahokamɛ tsho alɔmbɛlɔ aso, koko nde mbakadimolaka. Lo tena dimɔ okadimwelo ndjaka esadi. Lo tena dikina ondo sho pombaka ntetemala nɔmba dia dikambo dimɔ. Koko, sho koka monga l’eshikikelo ɔnɛ okadimwelo wayoya l’etena kahombama ndo lo yoho yoleki dimɛna. Kɛnɛ kele mɛtɛ ele, okadimwelo w’oma le Nzambi koka ntshikitana la kɛnɛ kalongamɛso. Ɛnyɛlɔ, lo dihole dia minya ohemba ɔmɔ, nde koka tosha lomba ndo wolo “wa mbikikɛ ohemba akɔ.” (1 Kɔr. 10:13) Ngande wakokaso mɛnya lowando laso l’ɔtɛ wa woshasha wa nɛmɔ wa dɔmbɛlɔ ɔsɔ? Yoho mɔtshi ele lo nkitanyiya dako dia Jehowa diata ɔnɛ “nyotetemale nɔmba.”—1 Tɛs. 5:17. w20.05 27-28 od. 7-8
Lushi l’ɔtɔi, Ngɔndɔ ka sato 7
Onto layokikɛ polo l’ekomelo mbayoshimbamɛ.—Mat. 24:13.
Wanɛ wasɛmanɛ lowango la kilɔmɛtrɛ efula tatetemalaka menda lo mboka kele la ntondo kawɔ diaha vɔ ntakana. Koko, aha la lolango lawɔ vɔ koka takanyema oma le onto ɔmɔ latalawɔ kaamɛ la wɔ kana lo difuku. Naka vɔ wambɔkɔ, vɔ mbetɔka ndo tetemalaka ndawɔ. Vɔ hawodje yimba lo kɛnɛ kowatakanyisha, koko l’oshidi w’ekomelo ndo lo difuto dialongamɛwɔ nkondja. Lo lowango laso, sho mbeyaka ntakana mbala efula ndo nsala munga l’ɛtɛkɛta kana l’etsha. Kana asekaso watalawɔ la so koka nsala munga katonyangiya. Sho pombaka nongamɛ dui sɔ. Sho tshɛ bu kokele, ndo sho tshɛ tekɔ lo talawɔ lo mboka kaamɛ ka tshitshɛ katɔla lo lɔsɛnɔ. Diakɔ diele lo tena dimɔ sho koka ‘takanyana lam’asaso.’ (Kɔl. 3:13) Koko lo dihole dia mbika washo lo dui diambototakanya, nyɛsɔ tokake washo lo difuto diele la ntondo kaso ndo totetemale la lowango. Naka sho mboka nkɛlɛ ndo ntona dia monɛɛ, kete hatototenyanya oshidi w’ekomelo ndo hatotolongola difuto. Ndo nto, sho koka ndjonga otamba wa ntakanya le anto akina wasala la wolo dia talawɔka lo mboka ka tshitshɛ katɔla otsha lo lɔsɛnɔ. w20.04 26 od. 1; 28 od. 8-9
Lushi la hende, Ngɔndɔ ka sato 8
Diolelo diakɔ . . . diayominola waolelo akɔ tshɛ ndo diayowashila oshiki.—Dan. 2:44.
Omvutshi Danyɛlɛ tɛkɛtaka dia mandji efula y’ana w’anto yakonge la shɛngiya le ekambi wa Nzambi. Yɔ nembetshiyamaka oko tenyi diotshikitanyi dia lohingu la woke la lowolo. Lowandji l’ana w’anto l’ekomelo la l’atei wa mandji yakatɛkɛta Danyɛlɛ lekɔ didjidji dia akaka wa lohingu wokengami la lowolo sanganyema la diwomba. Akaka wekɔ didjidji dia Angleterre la Amerikɛ mandji yoleki wolo lo andja w’otondo. Prɔfɛsiya kɛsɔ mɛnyaka dia mandji yakɔ yayotetemala mbolɛ polo lam’ayɔlɔsha ndo wayolanya Diolelo dia Nzambi mandji y’ana w’anto. Ɔpɔstɔlɔ Joani nde lawɔ akatɛkɛta dikambo dia mandji efula yakolɛ andja w’otondo yakonge la shɛngiya le ekambi wa Jehowa. Lo prɔfɛsiya ka Joani, mandji shɔ yekɔ didjidji dia nyama ka ngala k’ɛtɛ esambele. Ɔtɛ w’esambele wa nyama ka ngala kɛsɔ wekɔ didjidji dia Angleterre la Amerikɛ mandji yoleki wolo lo andja w’otondo. Dui sɔ diekɔ ohomba nɛ dia nyama kakɔ bu l’ɛtɛ ekina nto. Ɔtɛ w’esambele wa nyama kɛsɔ wayotetemala mbolɛ etena kayolanya Kristo la alembe ande wa l’olongo ɔtɛ akɔ la tenyi dia demba dikina.—Ɛny. 13:1, 2; 17:13, 14. w20.05 14 od. 11-12
Lushi la sato, Ngɔndɔ ka sato 9
Nzambi ekɔ ngandji.—1 Jni. 4:8.
Etelo ka wɔdu kɛsɔ toholaka dui dia mɛtɛ di’ohomba nɛ: Nzambi ekɔ Kiɔkɔ ya lɔsɛnɔ ndo nde ekɔ Kiɔkɔ ya ngandji. Jehowa tokaka ngandji! Ngandji kande tokonyaka dia ndjaoka l’ekokelo, monga l’ɔngɛnɔngɛnɔ ndo ndjaoka oko hatohombe ndooko ɛngɔ. Le Akristo, mbokana ngandji bu dui di’ɔnɛ onto alanga. Dui sɔ diekɔ didjango. (Mat. 22:37-40) Etena keyaso Jehowa dimɛna, ondo mongaka dui dia wɔdu dia nkitanyiya ɔlɛmbɛ wa ntondo. Ndo kɛnɛ koleki tshɛ ele, Jehowa ekɔ kokele, nde ndjakiyanyaka dikambo diaso ndo nde tosalɛka akambo la ngandji. Koko sho koka monga l’okakatanu dia nkitanyiya ɔlɛmbɛ wa hende. Lande na? Nɛ di’anangɛso l’akadiyɛso wele wanyaso anto wa ma ma, bu kokele. Lo tena dimɔ, vɔ mbeyaka mbuta ndo nsala awui amɔ wɛnya dia hawoyakiyanya ndo bu la ngandji. Jehowa akeye dia tayohomana l’okakatanu wa ngasɔ, diakɔ diakandasambiyɛ afundji amɔ wa Bible dia mfunda alako amɔ shikaa wɛnya lande na ndo ngande wahombaso mbokana ngandji lam’asaso. Ofundji ɔmɔ l’atei awɔ ekɔ ɔpɔstɔlɔ Joani.—1 Jni. 3:11, 12. w21.01 8 od. 1-2
Lushi la nɛi, Ngɔndɔ ka sato 10
[A]ha sho kesama oma le Satana.—2 Kɔr. 2:11.
Oyadi nshi nyɛ kotateso kambɛ Jehowa kana tambookambɛ l’edja k’ɛnɔnyi efula, sho pombaka ndjambola ɔnɛ: ‘Onde dimi lekɔ lo nshika tanga la ntondo k’ehemba wa Satana wayanga dia nkakitola otema ami?’ Ɛnyɛlɔ, naka wɛ ambɛna osato wakoka monyiya nsaki y’awui wa mindo lo televiziɔ kana l’Ɛtɛrnɛtɛ, ayoyosala? Koka monga dui dia wɔdu mbita ɔnɛ osato kana filmɛ kɛnɛ bu mɛtɛ esato wɛnyawɔ anto etakataka. Ko shi ondo yɔ koka monga ɛngɔ kɛmɔ kakamba la Satana dia nkakitola otema ayɛ? Osato ɔsɔ koka monga oko lowolo la tshitshɛ lakamba l’onto dia mbata osongo wa woke. Ntondotondo, nde ayoka lowolo la tshitshɛ lele la diɛsa lo osongo akɔ. Oma laasɔ, nde ayolikɔkɔmɛ etale ndo osongo akɔ ayatɛ. Onde osato ɔsɔ wendaso lo televiziɔ kana l’Ɛtɛrnɛtɛ koka monga oko lowolo la tshitshɛ lele la diɛsa lɔsɔ? Kɛnɛ kakoka mɛnama tshitshɛ ndo oko hakoke salɛ onto kɔlɔ, koka esadi eto konya onto dia nsala pɛkato ndo nkakitola otema ande ndo ndanya kɔlamelo yande. Diakɔ diele, wɛ pombaka ntona ɛngɔ tshɛ ka mindo dia mbɔtɔ l’otema ayɛ! Tetemala mbetɛ otema ayɛ kaamɛ dia mboka lokombo la Jehowa wɔma! w20.06 11-12 od. 14-15
Lushi la tanu, Ngɔndɔ ka sato 11
[Ɛ]mba wɛɔdu wa wanɛ wele bu wolo.—Rɔmɔ 15:1.
Ekɔ ohomba sho sukɛka anto wambɔla lo nyuma mbala la mbala. L’ɛnyɛlɔ k’ɔna lakashishɔ la lo wɛɛla wa Yeso, vɔ koka monga la kandji lo tokanyi kayotshikala edja efula. (Luka 15:17-24) Ndo ondo vɔ wekɔ wɔdu lo nyuma l’ɔtɛ w’awui waakomɛ l’andja ɔnɛ wa Satana. Sho pombaka mbakimanyiya dia vɔ nyomonga la mbetawɔ le Jehowa. Lo wɛɛla w’ɔkɔkɔ wakashishɔ, Yeso akɛnya woho wakɛmbɛ olami w’ɛkɔkɔ ɔkɔkɔ ande l’ahɛka ndo wakandokaloya lo lokoto. Olami w’ɛkɔkɔ aketsha wenya efula ndo akadje welo dia mbishola ɔkɔkɔ wakashishɔ. Nde akashihodia dia aki ohomba mbɛmba ndo mbokaloya lo lokoto, nɛ dia vɔ komonga la wolo wa nkalola vɔamɛ. (Luka 15:4, 5) Mbeyaka monga ohomba dia sho nkamba la wenya ndo la wolo aso dia nkimanyiya anto amɔ wakɔlɛ lo nyuma dia nkandola okakatanu wawadjɛ wekamu dia nkalola le Jehowa. L’ekimanyielo ka nyuma ka Jehowa, Ɔtɛkɛta ande ndo ekanda watondja okongamelo ande, sho koka mbakimanyiya dia nyomonga la lonyuma la wolo. Diakɔ diele naka wambokɔlɔmba dia mbeka l’onto lambɔla lo nyuma, lande na kahayangɛnangɛna diɛsɛ sɔ? w20.06 28 od. 14-15
Lushi la samalo, Ngɔndɔ ka sato 12
Oma lo dikambo nɛ, anto tshɛ wayeya dia nyu nyekɔ ambeki ami, naka nyayokana ngandji lam’asanyu.—Jni. 13:35.
Onto tshɛ l’atei aso pombaka mbokana ngandji nɛ dia tɔ kele djembetelo yeyama Akristo wa mɛtɛ. Koko sho pombaka monga nto la “ewo k’oshika ndo la shɛnɔdi tshɛ.” (Flpɛ. 1:9) Naka sho hatosadi ngasɔ, kete sho koka ndjɔsɛngiyama la “lɔpɛpɛ tshɛ la wetshelo oma lo lokeso l’anto,” mbidja ndo waa apɔsta. (Ɛf. 4:14) Etena kakatshike ambeki efula wa lo ntambe ka ntondo ndjela Yeso, ɔpɔstɔlɔ Petero akɛnya eshikikelo kaki la nde ɔnɛ Yeso aki la “ɛtɛkɛta wa lɔsɛnɔ la pondjo.” (Jni. 6:67, 68) Kaanga mbele l’etena kɛsɔ ko Petero atashihodia akambo efula wendana l’ɛtɛkɛta ɛsɔ, nde akatshikala la kɔlamelo nɛ dia nde akashihodia akambo wa mɛtɛ wendana la Kristo. Wɛ lawɔ koka nkeketsha dietawɔ diayɛ l’awui wetsha Bible. Naka wɛ nsala ngasɔ, kete mbetawɔ kayɛ kayotshikala nge lo tena di’ehemba ndo wɛ ayokimanyiya anto akina dia monga la mbetawɔ ka wolo.—2 Jni. 1, 2. w20.07 8 od. 2; 13 od. 18
Lushi la lomingu, Ngɔndɔ ka sato 13
Anami wa tshitshɛ, tatokanake ngandji tsho lo ɛtɛkɛta ndo laadiko di’ɛlɔmɔ, koko lo etsha ndo lo mɛtɛ.—1 Jni. 3:18.
Dia nkimanyiya anangɛso l’akadiyɛso dia ntshikala lo akambo wa mɛtɛ, sho pombaka mbaoka kɛtshi. (1 Jni. 3:10, 11, 16, 17) Sho pombaka mbokana ngandji aha tsho etena kele akambo tshɛ dimɛna, koko ndo etena katomba ekakatanu. Ɛnyɛlɔ, onde wɛ mbeyaka onto ɔmɔ lambovusha onto ɔmɔ lokande ngandji ndo lele l’ohomba w’esambelo kana ekimanyielo ka shikaa? Kana onde wɛ akoke di’asekayɛ ambetawudi amɔ wakashisha diangɔ diawɔ l’ɔtɛ wa mpokoso k’oma lo diangɔ diakatongama ndo wekɔ l’ohomba w’ekimanyielo dia nyomoka Mbalasa yawɔ ya Diolelo kana mvudu yawɔ? Sho mɛnyaka ngandji ndo kɛtshi k’efula kokaso anangɛso l’akadiyɛso aha tsho oma lo kɛnɛ kataso, koko ndo lo kɛnɛ kasalaso. Sho mbokoyaka Shɛso ka ngandji lele l’olongo etena kokanaso ngandji lam’asaso. (1 Jni. 4:7, 8) Yoho mɔtshi y’ohomba yɛnyaso ngandji ele lo dimanyiyana lam’asaso. Ɛnyɛlɔ, onto ɔmɔ koka tonyangiya ko oma laasɔ nde tɔlɔmba edimanyielo. Sho mɛnyaka ngandji lo mbodimanyiya ndo lo mbohɛ kɔlɔ kakandatosale.—Kɔl. 3:13. w20.07 24 od. 14-15
Lushi l’ɔtɔi, Ngɔndɔ ka sato 14
Eolwelo k’anto w’ɛlɔlɔ ndo k’anto wa kɔlɔ kayoyala.—Ets. 24:15.
Onde onto tshɛ layolwama ayetshamaka oma le onto ɔmɔtshi oko woho wekaso l’anto Bible nshi nyɛ? Onde eyoyo ɛsɔ wayokahanyema lo tshumanelo ndo ndowanyema dia ndjetsha wanɛ wayolwama l’ɔkɔngɔ awɔ? Hateye. Koko kɛnɛ keyaso ele l’ekomelo k’Ɛlɔmbwɛlɔ k’ɛnɔnyi kinunu ka Kristo, “nkɛtɛ kayolola mɛtɛ la ewo ka Jehowa.” (Isa. 11:9) Tayonga l’olimu efula w’ɔngɛnɔngɛnɔ wa nkamba l’edja k’ɛnɔnyi kinunu! L’Ɛlɔmbwɛlɔ ka Kristo k’ɛnɔnyi kinunu, ana wa Jehowa tshɛ wa la nkɛtɛ wayohomba nsala etshikitanu dia mbɔngɛnyangɛnya. Diakɔ diele, vɔ tshɛ wayonga la kɛtshi k’efula etena kayowokimanyiyaka wanɛ wayolwama dia ndɔshana la nsaki ka nsala pɛkato ndo nsɛna lo yoho yɔtɔnɛ la atɔndɔ wa Jehowa. (1 Pe. 3:8) Aha la tamu, wanɛ wayolwama wayɔsɔhana kaamɛ la ekambi wa Jehowa wele vɔ lawɔ “wayotetemala kamba dikambo dia panda kawɔ.”—Flpɛ. 2:12. w20.08 16 od. 6-7
Lushi la hende, Ngɔndɔ ka sato 15
Onto l’onto asɛdingole etsha ande hita, . . . koko aha lo ndjaɛdika l’onto okina.—Ngal. 6:4.
Naka sho ndjela dako diaki ɔpɔstɔlɔ Pɔɔlɔ diakasambiyama ndo nsɛdingola etsha aso, kete sho koka ntatɛ mɛna dia tekɔ l’akoka amɔ wele anto akina bu la wɔ. Ɛnyɛlɔ, mbeyaka monga ko ekumanyi kɛmɔ bu la losha la mbetsha etena kende lo lɔyɛnga, koko ondo nde ekɔ manamana l’olimu wa mbetɛ anto ambeki. Kana mbeyaka monga ko nde bu onto lakongɛ akambo dimɛna oko dikumanyi dimɔ dia l’etshumanelo kawɔ, koko mbeyaka monga ko nde mbeyamaka oko olami wa ngandji wele apandjudi hawengenga ndjasukanya la nde dia nyanga alako w’oma l’Afundelo. Kana mbeyaka monga ko nde ekɔ la lokumu la dimɛna l’onto lalongola anto. (Hɛb. 13:2, 16) Naka sho mɛna hwe akoka wele laso, kete tayɔngɛnangɛna la kɛnɛ kakokaso nsala l’etshumanelo. Ndo ondo hatotɔkɔmiya anangɛso wele l’akoka wotshikitanyi la so. Oyadi dihole diakɔna diele laso l’etshumanelo, sho tshɛ pombaka nkombola dia ndjalowanya l’olimu aso ndo mpamia akoka aso. w20.08 24 od. 16-18
Lushi la sato, Ngɔndɔ ka sato 16
Dimi lakɛnyi . . . olui a woke w’anto wele ndooko onto lakoka mbadia.—Ɛny. 7:9.
Sawo dimɔ di’ohomba diaki l’ɔtɛ a dui ɔnɛ: “Leemba la woke” diakashama lo 1935 oma le ɔnangɛso J. F. Rutherford lo losanganya la woke lakasalema la Washington, D.C., l’États-Unis. Lo sawo diande, ɔnangɛso Rutherford akalembetshiya wanɛ wele “leemba la woke” (King James Version) kana “olui a woke w’anto,” wɔtɛkɛtami lo Ɛnyɛlɔ 7:9. Polo l’etena kɛsɔ, waketshaka olui w’anto ɔsɔ ɔnɛ vɔ waki olui wa hende wayotonga l’olongo ndo wele bu la mbetawɔ k’efula. Ɔnangɛsɔ Rutherford akakambe l’Afundelo dia nembetshiya ɔnɛ olui a woke kɔsɔnama dia tɔsɛna l’olongo, koko vɔ wekɔ ɛkɔkɔ ekina wa Kristo wayohandɔ oma lo “mfɔnu ka woke” ndo wayɔsɛnaka pondjo pondjo la nkɛtɛ. (Ɛny. 7:14) Yeso akalake ate: “Lekɔ la ɛkɔkɔ ekina waha wa lo lokoto lɔnɛ. Dimi layowaela ndo vɔ lɔkɔ ndo vɔ wayoka dui diami, ko wayoyala olui 1 ndo wayonga la olami 1.” (Jni. 10:16) Ɛkɔkɔ ekina ɛsɔ, wekɔ Ɛmɛnyi wa Jehowa wa kɔlamelo wele l’elongamelo ka sɛnaka pondjo pondjo lo Paradiso ka la nkɛtɛ.—Mat. 25:31-33, 46. w21.01 14 od. 1-2
Lushi la nɛi, Ngɔndɔ ka sato 17
Anto tshɛ wayonyohetsha l’ɔtɛ wa lokombo lami, koko onto layokikɛ polo l’ekomelo mbayoshimbamɛ.—Mat. 10:22.
Sho pombaka ndjahokola naka sho nangaka mbikikɛ ndo nshidiya olimu aso w’esambishelo. (Mat. 28:19, 20) Sho hatɔhɛnɛ ndjahokola. Koko oma ko mbotwelo, sho nangaka nsala akambo lo yoho ya wɔdu. Dia ndjahokola, sho pombaka ndjakimɛ. Diakɔ diele, sho pombaka nyanga ekimanyielo dia nsala akambo wele ondo wekɔ wolo le so dia nsala. Jehowa toshaka ekimanyielo kɛsɔ lo tshimbo ya nyuma kande k’ekila. (Ngal. 5:22, 23) Ɔpɔstɔlɔ Pɔɔlɔ akayahokolaka. Koko nde aketawɔ dia nde ‘akahemɛka’ demba diande l’oyango wa nsala kɛnɛ kele ɔlɔlɔ. (1 Kɔr. 9:25-27) Nde akalɔmbɛ anto akina dia ndjahokola ndo nsala akambo tshɛ “dimɛna ndo aha l’ofukutanu.” (1 Kɔr. 14:40) Sho pombaka ndjahokolaka lo ntetemala nama mbekelo yaso y’amɛna ya lo nyuma ndo sambishaka mbala la mbala.—Ets. 2:46. w20.09 6-7 od. 15-17
Lushi la tanu, Ngɔndɔ ka sato 18
Lokumu l’ɔlɔlɔ pombaka . . . sambishama lo wedja tshɛ.—Makɔ 13:10.
Lo wedja efula wa nshi nyɛ, sho koka nsambisha aha l’ofukutanu. Onde wɛ ekɔ lo mbidjasɛ lo wedja wenyu la lotshungɔ la ntɛmɔla? Naka eelo, kete yambola ɔnɛ: ‘Ngande wakambami la lotshungɔ lɔsɔ?’ Nshi y’ekomelo nyɛ yekɔ dimɛna efula le ekambi wa Jehowa, nɛ dia nshi nyɛ mbambowoleka nkamba olimu wa woke efula w’esambishelo ndo wa wetshelo lo yoho yahatasalemaka ndooko lushi l’andja ɔnɛ. Ekambi wa Jehowa wekɔ la waaso wa nsala akambo efula. Ngande wakokayɛ nkamba dimɛna la etena ka wɔladi? (2 Tim. 4:2) Lande na kahayasɛdingola awui wele layɛ dia menda kana wɛ kana ose nkumbo kayɛ ɔmɔ koka mpamia olimu ande w’esambishelo, ɛnyɛlɔ lo nkamba oko ombatshi mboka? Ɔnɛ bu etena ka ndjamɔtshɛ ɛngɔnyi la lomombo la l’emunyi, diangɔ diahateta kaamɛ la so lo mfɔnu ka woke. (Tok. 11:4; Mat. 6:31-33; 1 Jni. 2:15-17) Apandjudi efula wakeke ɔtɛkɛta okina l’oyango wa vɔ monga l’akoka wa nsambisha ndo mbetsha anto akina l’ɔtɛkɛta okina. Okongamelo wa Nzambi mbasukɛka lo ntondja ekanda walembetshiya Bible l’ɛtɛkɛta ndekana 1 000! w20.09 16 od. 9-11
Lushi la samalo, Ngɔndɔ ka sato 19
[Lɔka] ta di’ɔlɔlɔ.—1 Tim. 1:18.
Ɔsɔlayi wa dimɛna ekɔ la kɔlamelo. Nde ndɔshaka la wolo dia nkokɛ onto ɔmɔ lokande ngandji kana ɛngɔ kɛmɔ kɔsande la nɛmɔ. Pɔɔlɔ akakeketsha Timɔte dia nde mɛnya dia nde mamemaka Nzambi, mbuta ate mamema Nzambi la kɔlamelo. (1 Tim. 4:7) Naka sho ndeka mboka Nzambi ngandji ndo mbomamema, kete nsaki kaso ka nkukutɛ akambo wa mɛtɛ kayoleka mfula. (1 Tim. 4:8-10; 6:6) Ɔsɔlayi wa dimɛna pombaka nto ndjalowanyaka dia nde mongaka nshi tshɛ suke dia ndɔ ta. Timɔte akatetemala monga la lonyuma la dimɛna, nɛ dia nde akayele dako dia Pɔɔlɔ diakasambiyama dia ndawɔ nsaki ya kɔlɔ, mbesa waonga w’amɛna ndo sanganaka kaamɛ l’asekande ambetawudi. (2 Tim. 2:22) Dui sɔ nɔmbaka dia sho ndjahokola. Sho pombaka ndjahokola dia mbidja otshumba lo ta dialɔso la nsaki yaso ya demba. (Rɔmɔ 7:21-25) Laadiko dia laasɔ, sho pombaka ndjahokola dia ntetemala nkolola lonto l’edjedja ndo ndɔta lonto l’oyoyo. (Ɛf. 4:22, 24) Ndo naka tambɔlɛmba l’ekomelo ka lushi l’otale, sho koka ndjaketembola dia mbɔtɔ lo losanganya.—Hɛb. 10:24, 25. w20.09 28 od. 9-11
Lushi la lomingu, Ngɔndɔ ka sato 20
Dimi lakɔshi yɛdikɔ ya kitanyiyaka wadjango ayɛ tena tshɛ, polo l’ekomelo.—Os. 119:112.
Sho pombaka monga la solo dia lotutsha etena kakimanyiyaso ombeki dia mpama polo ndo nde ndjakimɔ ndo batizama. Koko l’etena kɛmɔtshi, sho pombaka nsɛdingola dia kana nde ekɔ la nsaki ka kambɛ Jehowa Nzambi. Onde wɛ ekɔ lo mɛna tolembetelo tɔmɔtshi tɛnya di’ombeki ayɛ ekɔ lo nsala la wolo dia nkitanyiya wadjango wa Yeso? Kana onde nde ekɔ lo nanga mbeka tsho akambo amɔtshi wa lo Bible walangande? Sɛdingolaka mbala la mbala ehamelo wasala ombeki. Ɛnyɛlɔ, onde nde ekɔ lo mɛnya woho wayaokande lo dikambo dia Jehowa? Onde nde nɔmbaka Jehowa? (Os. 116:1, 2) Onde nde ngɛnangɛnaka mbadia Bible? (Os. 119:97) Onde nde ekɔ lo mbɔtɔ nsanganya mbala la mbala? (Os. 22:22) Onde nde ambosala etshikitanu wahombama lo lɔsɛnɔ lande? Onde nde ambotatɛ mbitɛ ase nkumbo ndo angɛnyi ande akambo wekande? (Os. 9:1) Ndo kɛnɛ koleki ele, onde nde nangaka monga Ɔmɛnyi wa Jehowa? (Os. 40:8) Naka ombeki hasale ehamelo kaanga ɔtɔi lo awui asɔ, kete l’ɔkɔmi tshɛ yanga dia mbeya lande na ndo oma laasɔ sawola la nde dui sɔ la ngandji, koko ta akambo hwe hwe. w20.10 18 od. 14-15
Lushi l’ɔtɔi, Ngɔndɔ ka sato 21
Ɔnɛ lakantome ekɔ kaamɛ la mi. Nde kotshikami dimɛ, nɛ dia dimi tosalaka nshi tshɛ kɛnɛ kawɔngɛnyangɛnya.—Jni. 8:29.
Mbala tshɛ She Yeso lele l’olongo salaka ɛsɔnwɛlɔ w’amɛna ndo ambutshi ande wa la nkɛtɛ wakɔsaka tɛdikɔ ta lomba. Koko etena kakole Yeso, nde akahombe nsala ɛsɔnwɛlɔ ande hita. (Ngal. 6:5) L’ɛnyɛlɔ k’onto tshɛ la l’atei aso, nde aki la woshasha wa lotshungɔ la nsɔna. Nde akakoke nsɔna dia nyanga ntondo wahɔ ande hita. Koko, nde akasɔnɛ dia ntetemala monga la diɔtɔnganelo dia dimɛna la Jehowa. Etena kakeye Yeso ɔkɛndɛ ande lo sangwelo dia Jehowa, nde aketawɔ ɔkɛndɛ akɔ. (Jni. 6:38) Yeso akeyaka dia nde ayohetshama oma le anto efula ndo kanyi shɔ yakakoke mbokonya dia nsala akambo woho okina. Koko, nde aketawɔ dia nkitanyiya Jehowa. Etena kakabatizama Yeso lo 29 T.D., dui diakaleke ohomba lo lɔsɛnɔ diakandayasha lɔkɔ ele nsala kɛnɛ kakɔlɔmbaka Jehowa dia nsala. (Hɛb. 10:5-7) Kaanga etena kakinde suke la nkitshiya l’otamba w’asui, Yeso akatetemala ndjashikikɛ dia nsala lolango la She.—Jni. 19:30. w20.10 29 od. 12; 30 od. 15
Lushi la hende, Ngɔndɔ ka sato 22
Dimi hakotshikaki ndo hakokalɛki pondjo.—Hɛb. 13:5.
Onde wɛ mbeyaka anangɛso kana akadiyɛso wa l’etshumanelo kanyu wadiɛnɛ l’ekiyanu l’ɔtɛ wewɔ la hemɔ kana l’ɔtɛ wewɔ l’ekakatanu ekina? Kana mbeyaka monga ko vɔ wambovusha lakiwɔ ɔmɔ lokawɔ ngandji. Naka tambeya di’onto ɔmɔ ekɔ lo dihombo, kete sho koka nɔmba Jehowa dia tokimanyiya dia mbuta kana nsala dui dimɔ dia dimɛna ndo dia la ngandji. Ɛtɛkɛta ndo etsha aso koka monga mɛtɛ ekeketshelo kele ɔnangɛso kana kadiyɛso kɛsɔ l’ohomba. (1 Pe. 4:10) Sho mbeyaka dia sho kokaka monga la dihonga nɛ dia Jehowa ekɔ kaamɛ la so. Nde tokimanyiyaka lo tshimbo ya Yeso ndo y’andjelo. Ndo nto, naka mbɔtɔnɛka la sangwelo diande, kete Jehowa koka tokimanyiya lo tshimbo y’anto wele la lowandji. Ndo oko wambodiɛnaka anto efula l’atei aso, Jehowa kambaka la nyuma kande k’ekila dia ntshutshuya ekambi ande dia nkimanyiya anangɛwɔ l’akadiyɛwɔ. Ɔnkɔnɛ, l’ɛnyɛlɔ k’ɔpɔstɔlɔ Pɔɔlɔ, tekɔ l’ɔkɔkɔ w’oshika wa mbuta l’eshikikelo tshɛ ɔnɛ: “Jehowa kele okimanyedi ami, dimi hantoka wɔma. Kakɔna kakoka onto salɛmi?”—Hɛb. 13:6. w20.11 17 od. 19-20
Lushi la sato, Ngɔndɔ ka sato 23
Wolo anyu wayonga lo ntshikala ki ndo lo mɛnya wɛkamu anyu.—Isa. 30:15.
Apɔstɔlɔ waki la djembetelo yakɛnyaka hwe dia Jehowa aki kaamɛ la wɔ. Nde akawasha wolo wa nsala ahindo. (Ets. 5:12-16; 6:8) Dui sɔ hadiosalema ɛlɔ kɛnɛ. Kaanga mbediɔ ngasɔ, l’Ɔtɛkɛta ande, Jehowa toshikikɛka la ngandji tshɛ ɔnɛ etena kadiɛnɛso l’ɔtɛ wa kɛnɛ kele ɔlɔlɔ nde tɔngɛnangɛnaka ndo nyuma kande kekɔ kaamɛ laso. (1 Pe. 3:14; 4:14) Diakɔ diele, lo dihole dia sho ndjakiyanya dia mbeya kɛnɛ kayotosala lo nshi yayaye naka tambɔhɛnyahɛnyama, sho pombaka ndeka mbidja yimba lo kɛnɛ kakokaso nsala l’etena kɛnɛ dia nkeketsha wɛkamu aso lo dikoka diele la Jehowa dia tosukɛ ndo toshimbɛ. Sho pombaka ndjaɛkɛ lo daka dia Yeso nɛ: “Layonyosha ɛtɛkɛta ndo lomba woho wele atunyi anyu tshɛ hawotonga la dui dia nkadimola kana mbuta.” Tekɔ l’eshikikelo kɛnɛ: “Oma lo ekikelo kanyu mbayonyoshimbɛ nsɛnɔ yanyu.” (Luka 21:12-19) Ndo tatohɛke pondjo dia Jehowa ekɔ lo nama lo yimba yande oseka vuiwui tshɛ yendana l’ekambi ande wakavu la kɔlamelo. Lam’ele nde mbeyaka awui asɔ, nde ayowaolola. w21.01 4 od. 12
Lushi la nɛi, Ngɔndɔ ka sato 24
Dimi lekɔ l’elongamelo le Nzambi . . . dia eolwelo k’anto w’ɛlɔlɔ ndo k’anto wa kɔlɔ kayoyala.—Ets. 24:15.
Ɔpɔstɔlɔ Pɔɔlɔ komonga onto la ntondo lakatɛkɛta dikambo dia elongamelo ka eolwelo. Jɔbɔ owandji wa nkumbo nde lawɔ akatɛkɛta dui sɔ. Nde aki l’eshikikelo dia Nzambi ayowohɔ ndo ayowolola. (Jɔbɔ 14:7-10, 12-15) “Eolwelo ka wanɛ wakavu” kekɔ etenyi kɛmɔ “k’etshina” kana “wetshelo w’etatelo” w’Akristo tshɛ. (Hɛb. 6:1, 2) Awui wakatɛkɛta Pɔɔlɔ wendana la eolwelo fundama lo 1 Kɔrɛtɔ tshapita 15. Ndooko onyake awui wakandafunde wakakeketsha Akristo wa lo ntambe ka ntondo. Ndo tshapita shɔ koka tokeketsha ndo nkeketsha elongamelo kaso. Eolwelo ka Yeso Kristo toshikikɛka ɔnɛ naka wakiso wa ngandji wakavu, kete eolwelo kayoyala. Ɔsɔ aki l’atei wa “lokumu l’ɔlɔlɔ” lakewoya Pɔɔlɔ ase Kɔrɛtɔ. (1 Kɔr. 15:1, 2) Nde akate dia naka Okristo hetawɔ eolwelo kɛsɔ, kete mbetawɔ kande kekɔ anyanya.—1 Kɔr. 15:17. w20.12 2 od. 2-4
Lushi la tanu, Ngɔndɔ ka sato 25
Petero akohɔ kɛnɛ kakawotɛ Yeso . . . Ko nde akatombe l’andja ndo akalele efula.—Mat. 26:75.
Kakɔna kakakimanyiya ɔpɔstɔlɔ Petero dia mbetɔ? Ekɔ l’ɔtɛ wa dui ɔtɔi, Yeso akalɔmbɛ la ntondo ka laasɔ diaha mbetawɔ ka Petero mbɔla. Jehowa akakadimola dɔmbɛlɔ dia l’otema ɔtɔi sɔ. L’ɔkɔngɔ diko, Yeso akɛnama le Petero, aha la taamu dia mbokeketsha. (Luka 22:32; 24:33, 34; 1 Kɔr. 15:5) L’ɔkɔngɔ w’apɔstɔlɔ mboka ɛtɛyi otsho w’otondo aha la minda nse, Yeso akɛnama le wɔ. L’etena kɛsɔ, Yeso akasha Petero diaaso dia nyomowɛnya ngandji kakandawokaka. Yeso akadimanyiya ɔngɛnyi ande wa ngandji ɔsɔ ndo akawosha elimu ekina. (Jni. 21:15-17) Woho wakasalɛ Yeso Petero akambo mɛnyaka kɛtshi ka Yeso, ndo Yeso akookoya waonga wa She lo yoho ya kokele. Diakɔ diele, naka tambosala munga, kete hatohombe ndjalombosha lo mbɔsa dia taya bu l’elongamelo. Sho pombaka namaka lo yimba ɔnɛ Satana nangaka dia sho monga la tokanyi tɔsɔ. Koko, nyɛsɔ tosale la wolo dia ndjaɛna ndo mɛna anto watosalɛ pɛkato woho wawaɛna Shɛso lele l’olongo lokana ngandji ndo kɛtshi.—Os. 103:13, 14. w20.12 20-21 od. 17-19
Lushi la samalo, Ngɔndɔ ka sato 26
Dimi layongaka la wɛkamu.—Os. 27:3.
Sho koka nkondja wetshelo oma lo bɛnyɛlɔ di’anto waki kotshikala ki ndo kondjaɛkɛ le Jehowa. Mbeka bɛnyɛlɔ sɔ dia kɔlɔ ayotokimanyiya diaha nsala munga yakɔ yaamɛ yakawasale. Ɛnyɛlɔ, l’etatelo ka ɛlɔmbwɛlɔ kande, nkumekanga Asa akayaɛkɛ le Jehowa etena kakinde l’ekakatanu. Koko l’ɔkɔngɔ diko, nde kondjoyaɛkɛ le Nzambi dia nyanga ekimanyielo, nde akalange nkandola ekakatanu ande ndaamɛ. (2 Ɛk. 16:1-3, 12) Oma l’etatelo ekimanyielo kakayange Asa oma le ase Suriya dia ndɔsha ase Isariyɛlɛ kakɛnama oko kaki dimɛna. Koko otshumba ɔsɔ waki wa lo tshenyi ya wonya. Jehowa akawotɛ lo tshimbo y’omvutshi ɔmɔ ate: “Lam’ele wɛ akayaɛkɛ le nkumekanga ka Suriya ndo wɛ kondjaɛkɛ le Jehowa Nzambi kayɛ, asɔlayi wa nkumekanga ka Suriya wambomɔ oma lo lonya layɛ.” (2 Ɛk. 16:7) Sho pombaka nsɛna wolo diaha ndjaɛkɛ le so amboleka lo kɛnɛ kendana la nkandola ekakatanu aso hita ko ndjokoma ko hatoyoyela ɛlɔmbwɛlɔ ka Jehowa lo tshimbo y’Ɔtɛkɛta ande. Kaanga etena keso la ntondo ka dikambo dia wanyandja, sho pombaka ntshikala ki ndo ndjaɛkɛ le Jehowa, ko nde ayotokimanyiya dia ntondoya. w21.01 6 od. 13-15
Lushi la lomingu, Ngɔndɔ ka sato 27
Vɔ hawotoka ndjala nto.—Ɛny. 7:16.
Nshi nyɛ, ekambi wa Jehowa ɛmɔ wekɔ lo diɛnɛ la ndjala l’ɔtɛ wewɔ bu la falanga ya nsomba mbo ya ndɛ yewɔ l’ohomba kana l’ɔtɛ w’ekakatanu waya oma lo ata. Akina wekɔ lo mbidjama lo lokanu l’ɔtɛ wa mbetawɔ kawɔ. Koko, anto wakenga olui a woke wekɔ l’ɔngɛnɔngɛnɔ etena keyawɔ ɔnɛ l’ɔkɔngɔ w’elanyelo ka dikongɛ di’akambo nɛ, vɔ wayongaka nshi tshɛ la mbo ya ndɛ ya lo demba ndo ya lo nyuma efula. Etena kayolanya Jehowa andja wa kɔlɔ waki Satana, nde ayokokɛ olui wa woke w’anto oma lo kɛlɛ kande kele oko “yanyi ya wolo.” L’ekomelo ka mfɔnu ka woke, Yeso ayɔlɔmbɔla anto anɛ wayohandɔ la nkɛtɛ otsha lo “ashi wa lɔsɛnɔ” la pondjo. (Ɛny. 7:17) Olui a woke w’anto wekɔ l’elongamelo ka laande. Miliyara y’anto asɔ tshɛ wayɔsɛna hawotovɔ nto pondjo. (Jni. 11:26) Ɛkɔkɔ ekina wekɔ l’elongamelo ka diaambo ndo vɔ mongaka la lowando le Jehowa ndo le Yeso l’ɔtɛ wa dui sɔ! w21.01 16-17 od. 11-12
Lushi l’ɔtɔi, Ngɔndɔ ka sato 28
Nkumadiɔndjɔ ekɔ la kɔlamelo ndo nde ayonyokeketsha ndo ayonyokokɛ.—2 Tɛs. 3:3.
L’otsho w’ekomelo ka lɔsɛnɔ lande oko onto, Yeso akakanyiyaka dikambo di’ekakatanu wakahombe ndjohomana l’ambeki ande. L’ɔtɛ wa ngandji kakandokaka ambeki ande, Yeso akalɔmbɛ She dia “mbakokɛ oma le kanga kɔlɔ.” (Jni. 17:14, 15) Yeso akeyaka dia nde aki suke la nkalola otsha l’olongo ndo ɔnɛ Satana Diabolo ayotetemala ndɔsha onto tshɛ lalanga kambɛ Jehowa. Mbokɛmaka hwe dia, ekambi wa Jehowa wayongaka l’ohomba w’ekokelo. Nshi nyɛ mbambotoleka monga l’ohomba w’ekokelo ka Jehowa. Wakatshanya Satana oma l’olongo, “ele la nkɛlɛ k’efula.” (Ɛny. 12:12) Nde ekɔ lo nkonya anto amɔtshi dia mfɔnya ɔnɛ etena katɔhɛnyahɛnyawɔ, vɔ wekɔ lo kambɛ “Nzambi olimu w’ekila.” (Jni. 16:2) Anto akina wele bu la mbetawɔ le Nzambi tɔhɛnyahɛnyaka, nɛ dia sho ntshikitana l’anto wa l’andja ɔnɛ. Oyadi l’ɔtɛ w’ɔkɔkɔ akɔna watɔhɛnyahɛnyawɔ, sho hatoke wɔma. Lande na? Okadimwelo wekɔ lo divɛsa di’ɛlɔ. w21.03 26 od. 1, 3
Lushi la hende, Ngɔndɔ ka sato 29
Ndooko ɛngɔ kayokoka tokakitola oma lo ngandji ka Nzambi kele le Kristo Yeso Nkumɛso.—Rɔmɔ 8:39.
Dui tshɛ diasala Jehowa tshutshuyamaka la ngandji. La ngandji tshɛ, nde tokotshɛka ehomba aso tshɛ. Oma lo ngandji kande, Jehowa akatosha oshinga w’etshungwelo. Ndo Yeso tolangaka efula, diakɔ diakandakimɔ lɔsɛnɔ lande dikambo diaso. (Jni. 3:16; 15:13) Ndooko kakoka nshimba Jehowa la Yeso dia mboka wanɛ wele la kɔlamelo le wɔ ngandji. (Jni. 13:1; Rɔmɔ 8:35) Diakɔ diele, dui tshɛ diasala owandji wa nkumbo pombaka tshutshuyama la ngandji. Lande na kele dui sɔ ohomba efula? Ɔpɔstɔlɔ Joani akafunde ate: “Onto lahalange ɔnango lɛnande [kana nkumbo kande] hakoke nanga Nzambi lahandɛnyi.” (1 Jni. 4:11, 20) Lo yoho ya laande, pami kalanga nkumbo kande ndo kalanga mbokoya Jehowa la Yeso ayokotsha ehomba awɔ wa lo nyuma, wa longandji ndo wa lo demba. (1 Tim. 5:8) Nde ayetshaka ndo ayoshaka anande ohokwelo. Nde ayotetemala nto mbeka dia mbɔsa tɛdikɔ tasha Jehowa lotombo ndo tele la wahɔ le nkumbo kande. w21.02 5 od. 12-13
Lushi la sato, Ngɔndɔ ka sato 30
Kitsha wotsho ayɛ le Jehowa, ko nde ayokosukɛ.—Os. 55:22.
Shɛso ka ngandji lele l’olongo mbeyaka di’awui wakatokomɛ lo nshi yakete ndo ekanelo kaso ka kɔlɔ mongaka la shɛngiya le so. Koko nde mɛnaka nto awui w’amɛna wele l’otema aso, mbuta ate waonga wele ondo shoamɛ hatowaɛnyi. (1 Jni. 3:19, 20) Onto ɔmɔtshi mbeyaka mbidja welo dia ntshika nsala dui dimɔtshi dia kɔlɔ, koko nde koka nyomosala munga kakɔ kaamɛ ndo dui sɔ koka mbɔkɔmɔla. Lo mɛtɛ, bu kɔlɔ ndjaɛndja onongo lo yɛdikɔ mɔtshi naka tambosala pɛkato. (2 Kɔr. 7:10) Koko, hatohombe ndjaɛndja onongo lo yoho yamboleka ndo ndjaanya shoamɛ lo mfɔnya ɔnɛ: ‘Lekɔ onto l’anyanya. Jehowa hakoke dimanyiyami.’ Ekanelo ka kɔlɔ kɛsɔ hahikami l’akambo wa mɛtɛ ndo tɔ koka tokonya dia ntshika kambɛ Jehowa. Lo dihole dia nsala ngasɔ, “todje akambo l’ɔnɔngɔ” sho la Jehowa lo mbɔlɔmba ndo nyanga kɛtshi kande. (Isa. 1:18) Naka Jehowa ambɛna dia wɛ amboyatshumoya l’otema ɔtɔi ndo ekɔ lo nsala la wolo dia nsala etshikitanu, kete nde ayokodimanyiya. Laadiko dia laasɔ, sawola la dikumanyi. Vɔ wayokokimanyiya la solo dia lotutsha tshɛ dia wɛ nyomonga la lonyuma la dimɛna.—Jak. 5:14, 15. w20.12 23 od. 5-6
Lushi la nɛi, Ngɔndɔ ka sato 31
[Ɔsaka] wamato w’epalanga oko waa nyɔ, esekaseka oko akadiyɛyɛ.—1 Tim. 5:2.
Yeso akalɛmiyaka wamato. Nde kombokoya mbekelo k’Afarisɛ waki kɔmbɔsaka wamato la nɛmɔ ndo waki konangaka kaanga ntɛkɛta la wɔ lo sɛkɛ, mbuta ate sawolaka la wɔ awui wa l’Afundelo. Koko Yeso akasawolaka la wamato, kaamɛ ndo apami akambo wa mɛtɛ w’ohomba. (Luka 10:38, 39, 42) Ndo nto, nde aketawɔ dia wamato tetetaka lande dia tasambishaka. (Luka 8:1-3) Ndo Yeso akawasha ɔkɛndɛ wa mbewoya apɔstɔlɔ ɔnɛ nde ambolɔ. (Jni. 20:16-18) Ɔpɔstɔlɔ Pɔɔlɔ akohola Timɔte dia mbɔsaka wamato la nɛmɔ. Pɔɔlɔ akeyaka dia nyango aki Timɔte ndo tshɛnde mbakatatɛ mbetsha Timɔte “efundelo w’ekila.” (2 Tim. 1:5; 3:14, 15) Pɔɔlɔ akasha akadiyɛso amɔtshi mɔyɔ lo nshila nkombo yawɔ shikaa lo mukanda wakandafundɛ ase Rɔmɔ. Nde kɔmɛnaka tsho olimu wakamba akadiyɛso, koko akawawandolaka l’ɔtɛ w’olimu wakawakambaka.—Rɔmɔ 16:1-4, 6, 12; Flpɛ. 4:3. w21.02 15 od. 5-6