BIBLIƆTƐKƐ WA LO ƐTƐRNƐTƐ wa Watchtower
Watchtower
BIBLIƆTƐKƐ WA LO ƐTƐRNƐTƐ
Ɔtɛtɛla
  • BIBLE
  • EKANDA
  • NSANGANYA
  • es23 lk. 67-77
  • Ngɔndɔ k’esambele

Ndooko vidɛo yele lo kɛnɛ kɔsɔnyiyɛ.

Otokimwe, munga kakongi etena kakayatelesharjɛki vidɛo.

  • Ngɔndɔ k’esambele
  • Tɔsɛdingolake Afundelo lushi la lushi—2023
  • Ɛtɛ w'awui wahɔnyi
  • Lushi la samalo, Ngɔndɔ k’esambele 1
  • Lushi la lomingu, Ngɔndɔ k’esambele 2
  • Lushi l’ɔtɔi, Ngɔndɔ k’esambele 3
  • Lushi la hende, Ngɔndɔ k’esambele 4
  • Lushi la sato, Ngɔndɔ k’esambele 5
  • Lushi la nɛi, Ngɔndɔ k’esambele 6
  • Lushi la tanu, Ngɔndɔ k’esambele 7
  • Lushi la samalo, Ngɔndɔ k’esambele 8
  • Lushi la lomingu, Ngɔndɔ k’esambele 9
  • Lushi l’ɔtɔi, Ngɔndɔ k’esambele 10
  • Lushi la hende, Ngɔndɔ k’esambele 11
  • Lushi la sato, Ngɔndɔ k’esambele 12
  • Lushi la nɛi, Ngɔndɔ k’esambele 13
  • Lushi la tanu, Ngɔndɔ k’esambele 14
  • Lushi la samalo, Ngɔndɔ k’esambele 15
  • Lushi la lomingu, Ngɔndɔ k’esambele 16
  • Lushi l’ɔtɔi, Ngɔndɔ k’esambele 17
  • Lushi la hende, Ngɔndɔ k’esambele 18
  • Lushi la sato, Ngɔndɔ k’esambele 19
  • Lushi la nɛi, Ngɔndɔ k’esambele 20
  • Lushi la tanu, Ngɔndɔ k’esambele 21
  • Lushi la samalo, Ngɔndɔ k’esambele 22
  • Lushi la lomingu, Ngɔndɔ k’esambele 23
  • Lushi l’ɔtɔi, Ngɔndɔ k’esambele 24
  • Lushi la hende, Ngɔndɔ k’esambele 25
  • Lushi la sato, Ngɔndɔ k’esambele 26
  • Lushi la nɛi, Ngɔndɔ k’esambele 27
  • Lushi la tanu, Ngɔndɔ k’esambele 28
  • Lushi la samalo, Ngɔndɔ k’esambele 29
  • Lushi la lomingu, Ngɔndɔ k’esambele 30
  • Lushi l’ɔtɔi, Ngɔndɔ k’esambele 31
Tɔsɛdingolake Afundelo lushi la lushi—2023
es23 lk. 67-77

Ngɔndɔ k’esambele

Lushi la samalo, Ngɔndɔ k’esambele 1

L’ɔkɔngɔ diko wanɛ wetshama oma l’ohokwelo . . . tɔɔka olowa wa wɔladi wa losembwe.​—Hɛb. 12:11.

Wotshanyemelo wekɔ l’atei wa tɛdikɔ takɔshi Jehowa. Yɛdikɔ shɔ yekɔ lo wahɔ w’onto tshɛ, mbidja ndo ɔnɛ losadi kɔlɔ. Anto amɔ wa l’etshumanelo koka mbuta dia dikumanyi hawɔshi yɛdikɔ ya dimɛna yendana la ohokwelo, koko ohɔ dia mbala efula anto asɔ hawote awui wa kɔlɔ wendana l’onto lakasale kɔlɔ. Sho hateye kiambokambo tshɛ. Diakɔ diele, ekɔ dui dia lomba dia monga l’eshikikelo ɔnɛ dikumanyi diakalombosha onto ɔmɔtshi wakasale la wolo dia ndjela atɔndɔ wa l’Afundelo ndo dia nombosha “lo dikambo dia Jehowa.” (2 Ɛk. 19:6) Lo nsukɛ yɛdikɔ ya dikumanyi ya mbitshanya lakiyɛ la ngandji, wɛ koka mbokimanyiya dia nkalola le Jehowa. Elizabeth mbutaka ate: “Aki okakatanu efula diaha mbɔtɔnɛ nto la ɔnaso la pami lambola. Koko l’ɔkɔngɔ wa nde nkalola le Jehowa, nde aketawɔ ɔnɛ nde akasungana mbitshanyema. L’edjedja ka wonya, nde akakɛnɛmɔla lowando lande lo wetshelo wakandakondja.” w21.09 28-29 od. 11-12

Lushi la lomingu, Ngɔndɔ k’esambele 2

Nde akɛnyi wadi aki odo ɔmɔtshi laki ose wola adja ekenga 2 wa totshitshɛ wa falanga waki la nɛmɔ dia tshitshɛ efula.​—Luka 21:2.

Ohokanyiya dikambo dia wadi aki odo ɔsɔ. Aha la taamu, nde akakombola mbisha Jehowa efula. Koko, nde akasale kɛnɛ kakandakoke nsala. Nde akasha Jehowa kɛnɛ kakaleke ɔlɔlɔ le nde. Ndo Yeso akeye dia woshasha ande waki la nɛmɔ efula lo washo wa She. Lanɛ, sho koka nkondja wetshelo w’ohomba ɔnɛ: Jehowa ngɛnangɛnaka etena kawoshaso kɛnɛ koleki ɔlɔlɔ le so, mbuta ate mbokambɛ olimu l’otema aso tshɛ ndo l’anima aso tshɛ. (Mat. 22:37; Kɔl. 3:23) Jehowa ngɛnangɛnaka etena katɛnande tasala kɛnɛ tshɛ keso l’akoka wa nsala. Tɔndɔ nɛ mendanaka la wenya ndo la wolo wakambaso la wɔ l’ɔtɛmwɛlɔ aso, mbidja ndo l’olimu aso ndo lo nsanganya yaso. Ngande wakokayɛ nkamba la wetshelo w’oma l’ɔkɔndɔ wendana la wadi aki odo? Wɛ koka nkanyiya anto amɔ shikaa wakoka monga l’ohomba wa wɛ mbashikikɛ dia Jehowa ngɛnangɛnaka welo wadjawɔ dia mbɔngɛnyangɛnya. Koka monga ko kadiyɛso kɛmɔ k’osombe ekɔ lo ndjaɛndja onongo kana ekɔ lo ndjaɔsa oko onto l’anyanya nɛ dia yoonge yande kana wolo ande wa demba hayowosha diaaso dia nde ndjasha efula l’olimu w’esambishelo oko wakandasalaka. w21.04 6 od. 17, 19-20

Lushi l’ɔtɔi, Ngɔndɔ k’esambele 3

Ɔngɛnɔngɛnɔ le onto latetemala mbikikɛ ehemba, nɛ dia lam’ayondetawɔma oma le Nzambi, nde ayolongola dɛmbɔ dia nkoso dia lɔsɛnɔ.​—Jak. 1:12.

Jehowa mbeyaka etena koleki dimɛna ka nkomiya andja ɔnɛ wa kɔlɔ. Solo diande dia lotutsha diambokimanyiya dia ntshumanya olui a woke w’anto, wele waya miliyɔ efula wɔɔtɛmɔla ndo wootombola. Vɔ tshɛ wekɔ l’ɔngɛnɔngɛnɔ l’ɔtɛ wakakikɛ Jehowa polo ndo vɔ mbotɔ, mbeka dia mbooka ngandji, ndo ndjakimɔ le nde. Etena kayofuta Jehowa miliyɔ y’anto wa l’atei aso wayokikɛ polo l’ekomelo difuto di’efula, mbayɛnama dia Jehowa aki mɛtɛ la shadiya dia mbikikɛ. Oyadi ekakatanu ndo asui akɔna wambela Satana, Jehowa ekɔ nshi tshɛ “Nzambi k’ɔngɛnɔngɛnɔ.” (1 Tim. 1:11) Woho akɔ waamɛ mbele, sho koka nama ɔngɛnɔngɛnɔ aso etena kakongɛɛso la solo dia lotutsha tshɛ dia Jehowa nkidia lokombo lande, nyindja lowandji lande, minya awui tshɛ wa kɔlɔ ndo ekakatanu tshɛ wele la so ɛlɔ kɛnɛ. Nyɛsɔ toyashikikɛ dia mbikikɛ ndo dia nkondja ekeketshelo kaya lo mbeya dia ndo Shɛso lele l’olongo mbakikɛ. w21.07 13 od. 18-19

Lushi la hende, Ngɔndɔ k’esambele 4

Onde dikambo di’ɔlɔlɔ koka ntomba oma la Nazarɛtɛ?​—Jni. 1:46.

Anto efula wa lo ntambe ka ntondo komonga la mbetawɔ le Yeso. Le wɔ, nde aki tsho ɔnaki otshudi w’abaya w’anyanya. Ndo nde aki ose Nazarɛtɛ, ondo osomba waki kɔmbɔsamaka la nɛmɔ efula. Kaanga Natanayɛlɛ, lakayoyala ombeki wa Yeso, akate oma l’etatelo ate: “Onde dikambo di’ɔlɔlɔ koka ntomba oma la Nazarɛtɛ?” Ondo nde akakanyiyaka dikambo dia prɔfɛsiya kele lo Mika 5:2, kakatatshi dia Mɛsiya ayotɔ la Bɛtɛlɛhɛma, koko aha la Nazarɛtɛ. Omvutshi Isaya akatatshi di’atunyi wa Yeso hawotodja yimba “lo kiambokambo tshɛ yendana la lɔlɔnga [la Mɛsiya].” (Isa. 53:8) Otondonga anto asɔ wakɔshi etena ka nsɛdingola awui asɔ tshɛ, tshike vɔ woteya dia Yeso akotɔ la Bɛtɛlɛhɛma ndo ɔnɛ nde aki kanula ya nkumekanga Davidɛ. (Luka 2:4-7) Laasɔ, dihole diakotɔ Yeso diakɔtɔnɛka la prɔfɛsiya kele lo Mika 5:2. Ko laasɔ, lende aki dikambo? Anto wakasasɛka dia mbɔsa yɛdikɔ. Vɔ kombeyaka kiambokambo tshɛ. Diakɔ diele, vɔ kondjela Yeso. w21.05 2-3 od. 4-6

Lushi la sato, Ngɔndɔ k’esambele 5

Naka onto ɔlɔlɔ . . . ayompangwɛ, dui sɔ diayonga oko esɔ l’ɔtɛ ami.​—Os. 141:5.

Bible toshaka bɛnyɛlɔ di’amɛna dia wanɛ wakatshɔkwama l’ɔtɛ wakawetawɔ alako. Tɔsɛdingole ɛnyɛlɔ ka Jɔbɔ. Kaanga mbakandokaka Nzambi wɔma, nde komonga onto la kokele. La ntondo k’okakatanu wa woke waki la nde, nde akonge la tokanyi tɔmɔ ta kɔlɔ. Etombelo waki la dui sɔ ele, Elihu nde la Jehowa wakawosha alako. Kakɔna kakasale Jɔbɔ? Nde akate ate: “Dimi lakatɛkɛta, koko aha la nshihodia . . . Diakɔ diamomɔlɔmba edimanyielo lo kɛnɛ kakamate, ndo lamboyatshumoya lo ditshu ndo lo otoko.” (Jɔbɔ 42:3-6, 12-17) Nde akɛnya okitshakitsha ande lo mbetawɔ dako diakawosha Elihu, kaanga mbaki Elihu dikɛnda le nde. (Jɔbɔ 32:6, 7) Woho akɔ waamɛ mbele, okitshakitsha ayotokimanyiya dia nkamba l’alako watoshawɔ oyadi l’etena kafɔnyaso dia hatosungana nongola alako akɔ kana etena kele ɔnɛ latoshawɔ ekɔ dikɛnda le so. Akɔna l’atei aso ahalange mpama lo nkɛnɛmɔla olowa wa nyuma ndonkoma osambisha ndo ombetsha w’oshika wa lokumu l’ɔlɔlɔ? w22.02 11 od. 8; 12 od. 12

Lushi la nɛi, Ngɔndɔ k’esambele 6

Oma lo dikambo nɛ, anto tshɛ wayeya dia nyu nyekɔ ambeki ami, naka nyayokana ngandji lam’asanyu.​—Jni. 13:35.

Anto tshɛ wa l’etshumanelo wekɔ l’ɔkɛndɛ wa mbisha lonya dia ngandji ndo wɔladi monga l’etshumanelo ndo diaha kaanga onto ɔtɔi ndjaoka dia nde ekɔ opoko. Kɛnɛ kasalaso ndo kataso koka mɛtɛ nkimanyiya anto akina lo yɛdikɔ y’efula. Akokayɛ nsala dia nkimanyiya wanɛ wele vɔamɛ mbele l’akambo wa mɛtɛ dia vɔ ndjaoka dia wekɔ ase etshumanelo? Sala la wolo dia mbɔtɔ lɔngɛnyi la eyoyo. Sho koka nsala dui sɔ lo nongolaka eyoyo waya l’etshumanelo la wangasanu tshɛ. (Rɔmɔ 15:7) Koko, hatohombe komɛ tsho lo mbisha anto mɔyɔ wa la wangasanu. Sho nangaka mbɔtɔ l’anto lɔngɛnyi layoviya. Laasɔ, onga ɔlɔlɔ ndo yasha l’otema ɔtɔi le eyoyo. Kaanga mbahayahombe ndjatambiya l’akambo awɔ, yanga dia mbeya ekakatanu walɔshanawɔ la wɔ. Anto amɔ koka monga l’okakatanu dia mbuta woho wayaokawɔ, laasɔ ewɔ dia mbatshutshuya dia vɔ ntɛkɛta. Koko l’ɔkɔmi tshɛ yanga dia mbeya woho wayaokawɔ lo nkamba la ambola la diewo tshɛ ndo hokamɛ la solo dia lotutsha tshɛ ekadimwelo awɔ. Ɛnyɛlɔ, wɛ koka mambola ɔnɛ ngande wakanyeye akambo wa mɛtɛ? w21.06 11 od. 13-14

Lushi la tanu, Ngɔndɔ k’esambele 7

Vɔ wayoka dui diami, ko wayoyala olui 1 ndo wayonga la olami 1.​—Jni. 10:16.

Sho mbɔsaka la nɛmɔ diɛsɛ dia kambɛ Nzambi lo kaamɛ oko “olui 1” l’ɛlɔmbwɛlɔ ka “olami 1”! Dibuku Tamboyakongɛ dia nsala lolango la Jehowa, lɛkɛ 165, mbutaka ɔnɛ: “Oko woyokondja wahɔ oma lo kaamɛ kɛsɔ, wɛ pombaka mbisha lonya dia kikokɛ.” Diakɔ diele sho pombaka “[sala] la wolo dia mɛna anangɛso l’akadiyɛso woho wawaɛna Jehowa.” Le Jehowa, sho “anto wa totshitshɛ” tshɛ tekɔ la nɛmɔ. Onde ngasɔ mbɔsayɛ anangɛso l’akadiyɛso? Jehowa mɛnaka ndo mbɔsaka la nɛmɔ kɛnɛ tshɛ kasalayɛ dia mbakimanyiya ndo mbakokɛ. (Mat. 10:42) Sho nangaka asekaso atɛmɔdi. Diakɔ diele, tɔshi “yɛdikɔ yaha nkitsha la ntondo k’ɔnangɛso otamba wa ntakanya kana mbodjɛ wekamu.” (Rɔmɔ 14:13) Tɔshi dia anangɛso l’akadiyɛso toleka, ndo towadimanyiyake l’otema ɔtɔi. Nyɛsɔ tewɔ diaha takanyema oma le anto akina. Lo dihole dia nsala ngasɔ, “nyɛsɔ towese akambo wakimanyiya dia wɔladi monga lam’asaso ndo akambo watokeketsha.”​—Rɔmɔ 14:19. w21.06 24 od. 16-17

Lushi la samalo, Ngɔndɔ k’esambele 8

‘Nzambi mboodia.’​—1 Kɔr. 3:7.

Naka sho mbeka la yambalo ndo nkamba l’alako walongolaso oma l’Ɔtɛkɛta wa Nzambi ndo oma le okongamelo ande, kete tayotakɛnɛmɔlaka yema yema lonto l’Okristo. Ndo nto, ewo kaso kendana l’awui wa Nzambi kayohama. Yeso akakambe l’ɛnyɛlɔ kɛmɔtshi dia nembetshiya woho wele losango la Diolelo lasambishaso lekɔ oko lɔtɔngɔ la tshitshɛ lahama yema yema l’etema w’anto w’ɛlɔlɔ. Nde akate ate: “Ntɔngɔ totombaka ndo tolaka woho wahandeye [onto lonɛ ntɔngɔ]. Nkɛtɛ yɔamɛ totondjaka etombatomba yema yema, ntondotondo lɔnɔngɔ, oma laasɔ ko lɔlɛngɛsɛ ndo l’ekomelo disha dioludi la nsɛkɛ.” (Makɔ 4:27, 28) Yeso akalange nembetshiya ɔnɛ oko watolaka eononɛ yema yema, mbele onto letawɔ losango la Diolelo pamaka lo nyuma yema yema. Ɛnyɛlɔ, etena katayasukanya ambeki wa Bible la Jehowa, sho tatɛka mɛna etshikitanu efula w’amɛna wasalawɔ. (Ɛf. 4:22-24) Koko sho pombaka mbohɔ ɔnɛ Jehowa mboodia lɔtɔngɔ la tshitshɛ lɔsɔ. w21.08 8-9 od. 4-5

Lushi la lomingu, Ngɔndɔ k’esambele 9

Ndeka dimɛna ngɛnangɛna la kɛnɛ kɛna washo lo dihole dia mbekekɔ dia nyanga kɛnɛ kakombola onto.​—Ond. 6:9.

Sho koka monga l’ɔngɛnɔngɛnɔ naka sho mboyanga lo yoho ya dimɛna. Onto langɛnangɛna “kɛnɛ kɛna washo” ngɛnangɛnaka la kɛnɛ kele lande, ɛnyɛlɔ kɛnɛ kele la nde l’etena kɛnɛ. Lo wedi okina, onto latekekɔ dia nyanga kɛnɛ kakombolande ayotetemala nkombola ndo ɛngɔ kende bu l’akoka wa nkondja. Naa wetshelo wakondjaso lanɛ? Dia monga l’ɔngɛnɔngɛnɔ, sho pombaka mbika washo aso lo kɛnɛ kele laso ndo lo kɛnɛ kakokaso nongamɛ dia sho koka kikondja. Onde wɛ koka mɛtɛ ngɛnangɛna la kɛnɛ kamboyoshilaka nkondja? Anto efula fɔnyaka dia dui sɔ hadiokoke salema nɛ dia sho nangaka ntetemala mbeka woho wa nsala awui w’eyoyo. Koko lo mɛtɛ, dui sɔ koka salema. Sho koka ngɛnangɛna mɛtɛ la kɛnɛ kele la so, koko aha tsho “la kɛnɛ kɛna washo” aso. Ngande wakokaso nsala dui sɔ? Dia nkondja okadimwelo, tɔsɛdingole wɛɛla wa Yeso wa talata, wele lo Mateo 25:14-30 ndo toke washo lo wetshelo wakokaso nkondja wendana la woho wakokaso monga l’ɔngɛnɔngɔnɔ ndo mfudia ɔngɛnɔngɛnɔ akɔ lo waɛsɛ wele laso l’etena kɛnɛ. w21.08 21 od. 5-6

Lushi l’ɔtɔi, Ngɔndɔ k’esambele 10

Dimi mbidjasɛ lo dihole dia la diko ndo di’ekila, koko ndo kaamɛ la wanɛ wambominɔma ndo wele la yimba y’okitshakitsha.​—Isa. 57:15.

Jehowa ndjakiyanyaka efula lo dikambo dia wanɛ “wambominɔma ndo wele la yimba y’okitshakitsha.” Onto tshɛ l’atei aso, koka nkeketsha anangɛso l’akadiyɛso wa ngandji, koko aha dikumanyi to. Yoho mɔtshi yakokaso mbakeketsha ele lo ndjasha l’otema ɔtɔi le wɔ. Jehowa nangaka dia sho kɛnɛmɔlɛ ɛkɔkɔ ande wa nɛmɔ ngandji kande. (Tok. 19:17) Sho koka nto nkimanyiya anangɛso l’akadiyɛso lo monga l’okitshakitsha ndo mbeya elelo aso. Hatolange nkotola yambalo y’anto oya le so nɛ dia dui sɔ koka mbakonya dia tɔkɔmiya. Koko, tokambe la akoka ndo la diewo diaso dia nkeketsha anto akina. (1 Pe. 4:10, 11) Sho koka mbeka awui efula lo woho wa salɛ anto akina akambo lo nsɛdingola woho wakasalɛka Yeso ambeki ande akambo. Nde aki Onto loleki woke lahatasɛnaka la nkɛtɛ. Koko, nde aki “la memakana ndo la otema w’okitshakitsha.” (Mat. 11:28-30) Nde aketshaka anto, akatɛkɛtaka lo yoho ya wɔdu, akakambaka la wɛɛla waki wɔdu di’anto nshihodia ndo wakanandaka etema w’akanga w’okitshakitsha.​—Luka 10:21. w21.07 23 od. 11-12

Lushi la hende, Ngɔndɔ k’esambele 11

Mbola . . . dikumanyi dianyu, ko vɔ wayokɔkɔndɔlɛ.​—Eoh. 32:7.

Ɔsa yɛdikɔ ya sawolaka l’esombe w’anto. Lo mɛtɛ, koka monga ko vɔ hawoyɛna dimɛna, hawoyɔkɛndakɛnda esadi esadi ndo hawoyɔtɛkɛta dimɛna, koko l’etema vɔ wekɔ oko ɛlɔngɔlɔngɔ, ndo vɔ wakayakondjiyɛ “lokombo l’ɔlɔlɔ” la ntondo ka Jehowa. (Ond. 7:1) Ohɔ lande na kawaɔsa Jehowa la nɛmɔ. Tetemala mbasha nɛmɔ. Onga oko Elisha. Nde akatɛtɛ dia ntshikala kaamɛ la Elidja lo lushi l’ekomelo lakawetsha kaamɛ. Mbala shato y’etondo, Elisha akate ate: “Dimi hantokotshika.” (2 Nku. 2:2, 4, 6) Toyasha l’otema ɔtɔi le esombe lo mbaokaka ambola l’ɔkɔmi tshɛ. (Tok. 1:5; 20:5; 1 Tim. 5:1, 2) Towaokake ambola wele oko wanɛ: “Lam’akiyɛ ɔlɔngɔlɔngɔ kana osekaseka, kakɔna kakaketawoya dia wɛ amboshola akambo wa mɛtɛ?” “Ngande wele akambo wakahomana la yɛ wakaleke kosukanya la Jehowa?” “Kakɔna kakakokimanyiya dia nama ɔngɛnɔngɛnɔ ayɛ l’olimu wa Jehowa?” (1 Tim. 6:6-8) Oma laasɔ, tahokame etena katɔkɔndɔlɛwɔ ɔkɔndɔ awɔ. w21.09 5 od. 14; 7 od. 15

Lushi la sato, Ngɔndɔ k’esambele 12

Nzambi mbanyosha wolo ndo mbanyosha nsaki la wolo wa nsala akambo.​—Flpɛ. 2:13.

Etena kasalayɛ la wolo dia nkitanyiya didjango dia nsambisha ndo mbetɛ anto ambeki, wɛ mɛnyaka dia wɛ mbokaka Nzambi ngandji. (1 Jni. 5:3) Ohokanyiya dui nɛ: Ngandji kokayɛ Jehowa kakakotshutshuya dia nsambisha lo luudu la luudu. Onde didjango sɔ diaki wɔdu nkitanyiya? Ondo bu. Etena kakiyɛ suke la nsambisha lo soko dia ntondo, shi wɛ akoke yema ya wɔma? Aha la taamu wɛ akoke wɔma! Koko wɛ akeyaka ɔnɛ olimu ɔsɔ mbalanga Yeso dia wɛ nsala, ndo wɛ akakitanyiya didjango sɔ. Ndo ondo l’ɔkɔngɔ w’etena kɛmɔ, akayonga dui dia wɔdu dia wɛ nkamba olimu w’esambishelo. Ko kayotota lo kɛnɛ kendana la mbetsha onto ɔmɔtshi Bible? Onde dui sɔ kootshaka wɔma? Ondo ngasɔ. Koko, naka wɛ nɔmba Jehowa dia nde kokimanyiya dia minya wɔma ndo monga la dihonga dia nɔmba onto ɔmɔ dia mbeka la nde Bible, kete Jehowa koka kokimanyiya lo nkeketsha nsaki kayɛ ka mbetɛ anto ambeki. w21.07 3 od. 7

Lushi la nɛi, Ngɔndɔ k’esambele 13

Tɔ kakatshutshuya anto tshɛ dia vɔ mbidjama djembetelo lo lonya l’omi kana lo mfumu yawɔ.​—Ɛny. 13:16.

Wakadjaka mfumbe ya lo nshi y’edjedja djembetelo dia mɛnya onto lowakanga. Woho akɔ waamɛ mbele, anto wa lo nshi yaso nyɛ wayotshutshuyama dia monga la djembetelo ya didjidji lo lonya kana lo mfumu. Tokanyi ndo etsha awɔ ayɛnya lo wedi wewɔ ndo kana wekɔ lo nsukɛ dikongɛ dia pɔlitikɛ. Onde tayetawɔ djembetelo shɔ ya didjidji ndo tayosukɛ mandji shɔ ya pɔlitikɛ? Wanɛ watona nongola djembetelo shɔ wayohomana l’ekakatanu ndo wayonga lo waale. Dibuku dia Ɛnyɛlɔ mbutaka ɔnɛ: “Ndooko onto [lakoka] nsomba kana nsondja, onyake paka onto lele la djembetelo.” (Ɛny. 13:17) Koko, ekambi wa Nzambi mbeyaka kɛnɛ kayosalɛ Nzambi wanɛ wele la djembetelo yɔtɛkɛtami lo Ɛnyɛlɔ 14:9, 10. Lo dihole dia mbetawɔ djembetelo shɔ, ekɔ oko vɔ mfunda lo lonya lawɔ ɔnɛ: “Dimi lekɔ laki Jehowa.” (Isa. 44:5) Ɔnɛ mbele etena ka sho ndjashikikɛ dia tekɔ l’olowanyi w’efula le Jehowa. Naka sho nsala ngasɔ, kete Jehowa ayɔngɛnangɛna dia mbuta ɔnɛ sho tekɔ anto ande! w21.09 18 od. 15-16

Lushi la tanu, Ngɔndɔ k’esambele 14

Oko watodjaka lowolo lowolo lokina diɛsa, ngasɔ mbadja onto ɔngɛnyi ande diɛsa.​—Tok. 27:17.

Dia nkotsha olimu aso, sho koka nkondja wahɔ oma l’ekimanyielo k’anto akina. Ɔpɔstɔlɔ Pɔɔlɔ aketsha Timɔte toho tande ta nsambisha ndo ta mbetsha, ndo nde akokeketsha dia nkamba la toho takɔ dia nkimanyiya anto akina. (1 Kɔr. 4:17) L’ɛnyɛlɔ ka Timɔte, sho koka nkondja wahɔ oma le ase etshumanelo kaso wele la diewo. Laadiko dia laaso, sho pombaka nɔmbaka Jehowa dia kokimanyiya. Yangaka ɛlɔmbwɛlɔ ka Jehowa etena tshɛ kasambishayɛ. Aha la ekimanyielo ka wolo ande wa nyuma k’ekila, ndooko onto l’atei aso lotokoka nsala kɛnɛ tshɛ kasalaso. (Os. 127:1; Luka 11:13) Etena kalɔmbayɛ Jehowa ekimanyielo lo dɔmbɛlɔ, ta awui shikaa. Ɛnyɛlɔ, lɔmbande dia kɔlɔmbɔla otsha le onto ɔmɔtshi lele ondo ekɔ lo nanga mbeka awui wendana la nde ndo lele suke dia kohokamɛ. Sho pombaka nto ndjatshungolɛka etena dia nsala wekelo w’onto ndamɛ. Ɔtɛkɛta wa Nzambi mbutaka ɔnɛ: “Nyuamɛ [nyeye] dimɛna lolango la Nzambi l’ɔlɔlɔ, letawɔma ndo la kokele.” (Rɔmɔ 12:2) Lo yɛdikɔ yayototalekaka monga l’eshikikelo dia tekɔ lo mbeya akambo wa mɛtɛ wendana la Nzambi, mbayototalekaka monga l’eshikikelo etena kasawolaso l’anto akina l’esambishelo. w21.05 18 od. 14-16

Lushi la samalo, Ngɔndɔ k’esambele 15

Paa kɛnanyu l’olimu wa Nkumadiɔndjɔ keema anyanya.​—1 Kɔr. 15:58.

Ko kayotota naka kaanga mbadjayɛ welo wa l’otema ɔtɔi ndo mbasalayɛ alɔmbɛlɔ lo dikambo diande, ko ombeki ɔmɔtshi wa Bible hasale ehamelo ndo wɛ pombaka ntshika mbeka la nde? Kana kayotota naka wɛ atakimanyiyaka onto ɔmɔtshi polo lo batisimu? Onde wɛ pombaka ndjaɛndja onongo ondo lo mfɔnya ɔnɛ Jehowa hatshɔkɔla olimu ayɛ w’esambishelo? Jehowa mɛnaka welo wadjaso ndo etete kaso. Jehowa mɛnaka dia tambotondoya l’olimu wookambɛso etena kookambaso l’ohetoheto ndo la ngandji, oyadi anto mbetawɔ losango lakɔ kana bu. Pɔɔlɔ akafunde ate: “Nzambi keema kɔlɔ dia nde mbohɛ olimu anyu ndo ngandji kakanyɛnya dikambo dia lokombo lande, lo woho wakambɛnyu ekilami ndo watetemalanyu mbakambɛ.” (Hɛb. 6:10) Jehowa mbohɔka welo wadjaso ndo ngandji kaso, oyadi kaanga welo akɔ hawonge l’etombelo w’amɛna. Diakɔ diele, wɛ koka mbidja yimba lo ɛtɛkɛta wakate Pɔɔlɔ lo divɛsa di’ɛlɔ. w21.10 25 od. 4-6

Lushi la lomingu, Ngɔndɔ k’esambele 16

Anto tshɛ wakambisha Papa wayoya le mi ndo onto tshɛ layoya le mi, dimi hantowotshanya.​—Jni. 6:37.

Ɔlɔlɔ ndo ngandji ka Yeso kakɛnama lo woho wakandasalɛka ambeki ande akambo. Nde akeyaka dia akoka ndo akambo waki la wɔ ntshikitana. Diakɔ diele, aha vɔ tshɛ mbakakoke monga l’ɛkɛndɛ akɔ waamɛ; ndo vɔ kokoka nsambisha woho akɔ waamɛ. Koko, nde akangɛnangɛnaka welo wa l’otema ɔtɔi wakadjaka onto l’onto l’atei awɔ. Woho wakashihodiaka Yeso akambo mɛnamaka lo wɛɛla wa talata. Lo wɛɛla ɔsɔ, owandji akasha ose olimu tshɛ olimu “lo ndjela akoka ande.” Ase olimu ahende wakakambe olimu w’efula, koko ɔmɔtshi akaleke wonyande. Koko owandji akawawandola vɔ akɔ ahende lo nkamba l’ɛtɛkɛta akɔ waamɛ ate: “Dimɛna efula, wɛ ekɔ ose olimu w’ɔlɔlɔ ndo wa kɔlamelo!” (Mat. 25:14-23) Ɔlɔlɔ ndo ngandji ka Yeso mɛnamaka lo yoho yatosalɛnde akambo. Nde mbeyaka di’akoka ndo akambo wele la so ntshikitana ndo nde ngɛnangɛnaka etena kasalaso kɛnɛ koleki ɔlɔlɔ. Ekɔ ohomba dia sho salɛka anto akina akambo woho wakasalaka Yeso. w21.07 23 od. 12-14

Lushi l’ɔtɔi, Ngɔndɔ k’esambele 17

Dimi hantahɛ nkumɛmi lonya.​—1 Sa. 24:10.

Aha mbala tshɛ mbakokanaka Davidɛ kɛtshi. Ɛnyɛlɔ etena kakatɛkɛta Nabala, laki kanga awui wolo aha la dilɛmiɛlɔ ndo kakandatone mbisha Davidɛ l’apami ande mbo ya ndɛ, Davidɛ akomala ndo akɔshi yɛdikɔ ya mbodiaka kaamɛ l’apami tshɛ wa lo luudu lande. Diɛsɛ la woho wakasale Abigayɛlɛ, wadi aki Nabala laki la solo dia lotutsha awui la shamanya, mbele Davidɛ komonga l’onongo wa dikila. (1 Sa. 25:9-22, 32-35) Tolembete dia etena kakoke Davidɛ kɛlɛ, nde akate dia Nabala nde l’apami ande tshɛ wakahombe ndjakema. Ndo l’ɔkɔngɔ diko, Davidɛ aki suke dia mbuta dia pami ka lo ɛnyɛlɔ ka Natana akahombe ndjakema. Lo dikambo dia hende, sho koka ndjambola lande na kele pami k’ɔlɔlɔ kɛsɔ akakoke monga awui wolo ngasɔ. Tɔsɛdingole woho wakayaokaka Davidɛ l’etena kɛsɔ. L’etena kɛsɔ, Davidɛ aki la nkum’otema kakawɛndjaka onongo. Naka onto ɔmɔ nomboshaka anto akina lo monga awui wolo, kete ɔsɔ ekɔ djembetelo yɛnya dia nde bu la lonyuma la dimɛna. Nsala awui lo woho wotshikitanyi mbele dimɛna. w21.10 12 od. 17-18; 13 od. 20

Lushi la hende, Ngɔndɔ k’esambele 18

Nyu pombaka monga ekila, nɛ dia dimi lekɔ ekila.​—1 Pe. 1:16.

Oma l’ɛtɛkɛta wa lo divɛsa di’ɛlɔ, sho mbekaka ɔnɛ sho koka mbokoya Jehowa, ɔnɛ lele ɛnyɛlɔ koleki tshɛ k’onto lele ekila. Sho pombaka monga ekila lo lɔkɛwɔ laso. Dui sɔ koka mɛnama oko hadiokoke salema nɛ dia sho bu kokele. Ɔpɔstɔlɔ Petero ndamɛ akasale wandja efula, koko ɛnyɛlɔ kande mɛnyaka ɔnɛ sho koka “monga ekila.” Anto efula fɔnyaka ɔnɛ onto lele ekila ekɔ onto lahɔlɛ wɔlɔla pondjo, lalɔta ahɔndɔ w’ɛtɛmwɛlɔ ndo layaɔsa la kɛnɛmɔ wonya tshɛ. Koko dui sɔ bu ngasɔ. Jehowa lele ekila mbelamɛka ɔnɛ “Nzambi k’ɔngɛnɔngɛnɔ.” (1 Tim. 1:11) Wanɛ wɔtɛmɔla mbelamɛka ɔnɛ anto wele la “ɔngɛnɔngɛnɔ.” (Os. 144:15) Yeso akaanya wanɛ wakalɔtaka ahɔndɔ wakaatshikitanyaka l’anto akina ndo wakasalaka akambo w’ɛlɔlɔ dia mɛnama la ntondo k’anto. (Mat. 6:1; Makɔ 12:38) Lam’ele tekɔ Akristo wa mɛtɛ, sho mbeyaka kɛnɛ kalembetshiya monga ekila l’ɔtɛ wa kɛnɛ kata Bible. Sho mbeyaka dia Nzambi kaso k’ekila ndo katoka ngandji hakokaki pondjo totɛ dui dimɔ dieso bu l’akoka wa nsala. w21.12 2 od. 1, 3

Lushi la sato, Ngɔndɔ k’esambele 19

Langa Jehowa Nzambi kayɛ l’otema ayɛ tshɛ.​—Makɔ 12:30.

Lo diangɔ tshɛ diakatosha Nzambi la ngandji tshɛ, ondo woshasha ɔmɔtshi woleki woke ele dikoka dia mbɔtɛmɔla. Sho mɛnyaka Jehowa dia sho mbookaka ngandji lo “nkitanyiya ɛlɛmbɛ ande.” (1 Jni. 5:3) Lam’akandatɛkɛtaka dikambo dia She, Yeso akatodjangɛ dia mbetɛ anto ambeki ndo mbabatiza. (Mat. 28:19) Nde akatodjangɛ nto dia mbokana ngandji lam’asaso. (Jni. 13:35) Jehowa ayetɛ wanɛ w’okitanyiya ase nkumbo kande ka l’andja w’otondo k’atɛmɔdi. (Os. 15:1, 2) Ɛnya anto akina ngandji kawaokayɛ. Ngandji mbele dionga dioleki woke diaki Jehowa. (1 Jni. 4:8) Jehowa akatɛnya ngandji katokande la ntondo ka sho mbeeya. (1 Jni. 4:9, 10) Sho mbookoyaka etena kokaso anto akina ngandji. (Ɛf. 5:1) Yoho mɔtshi yoleki dimɛna yakokaso mɛnya anto ngandji kawaokaso ele lo mbakimanyiya dia vɔ mbeya akambo wendana la Jehowa kam’eke etena. (Mat. 9:36-38) Lo nsala ngasɔ, sho mbashaka diaaso dia vɔ nongamɛ dia ndjonga ase nkumbo ka Nzambi. w21.08 5-6 od. 13-14

Lushi la nɛi, Ngɔndɔ k’esambele 20

Ndooko ngandji koleki [kɛnɛ].​—Jni. 15:13.

Ngandji k’efula kakokaka Yeso Jehowa kakootshutshuya dia ndjahondja lo dikambo dia She ndo diaso. (Jni. 14:31) Yeso akɛnya ngandji k’efula kakandokaka anto oma lo yoho yakandasɛnaka lanɛ la nkɛtɛ. Lushi tshɛ, nde akokaka anto ngandji ndo kɛtshi kaanga etena kakɔlɔshaka anto amɔ. Yoho yoleki yakandɛnya ngandji kakandokaka anto ele lo mbaetsha akambo wendana la Diolelo dia Nzambi. (Luka 4:43, 44) Yeso akɛnya nto ngandji ka ndjahondja kakandokaka anto lo mbetawɔ soyama ndo ndjakema nyɔi ka l’esehe oma le atshi wa pɛkato. Lo nsala ngasɔ, nde akatodiholɛ sho tshɛ mboka dia sho nkondja lɔsɛnɔ la pondjo. Takayakimɔ le Jehowa ndo takabatizama nɛ dia sho mbokaka Shɛso lele l’olongo ngandji. Ɔnkɔnɛ, l’ɛnyɛlɔ ka Yeso sho pombaka mɛnya ngandji kokaso Jehowa lo woho wasalɛso anto akambo. Ɔpɔstɔlɔ Joani akafunde ate: “Onto lahalange ɔnango lɛnande hakoke nanga Nzambi lahandɛnyi.”​—1 Jni. 4:20. w22.03 10 od. 8-9

Lushi la tanu, Ngɔndɔ k’esambele 21

Nyendake dimɛna woho wakɛndakɛndanyu, aha oko akanga wa dinginya, koko oko akanga wa tomba, Nyokambe la wenya anyu lo yoho yoleki dimɛna.​—Ɛf. 5:15, 16.

Kaanga mbangɛnangɛnaso mbetsha wenya kaamɛ la Jehowa, sho mongaka l’okakatanu ɔmɔ. Tekɔ l’awui efula wa nsala lo lɔsɛnɔ, diakɔ diele koka monga okakatanu dia sho nsala ekongelo ka salaka awui wa lo nyuma. Olimu aso, ɛkɛndɛ wa lo nkumbo ndo awui akina w’ohomba koka tɔsɛ etena k’efula ko ndjokoma ko taya bu nto l’etena ka nɔmba, ka mbeka kana ka nkana yimba. Ekɔ dikambo dikina diakoka tɔsɛ etena k’efula. Naka hatendji ɔlɔlɔ, kete sho koka ndjetawɔ di’awui wele bu mɛtɛ kɔlɔ ndjotɔsɛ etena kakokaso nkamba la tɔ dia ndeka ndjasukanya la Jehowa. Ɛnyɛlɔ, tɔsɛdingole dikambo dia ɔkɔkwɛlɔ wa demba. Sho tshɛ kondjaka wahɔ lo nkɔkɔla demba. Ɔkɔkwɛlɔ wa demba wɔsɔnyiso koka monga wa dimɛna, koko naka sho mbetsha etena kamboleka lɔkɔ, kete hatotoyokondja etena k’efula ka ndjasha l’akambo wa lo nyuma. Sho pombaka ntetemala nama ɔkɔkwɛlɔ wa demba lo dihole diawɔ.​—Tok. 25:27; 1 Tim. 4:8. w22.01 26 od. 2-3

Lushi la samalo, Ngɔndɔ k’esambele 22

Ɔngɛndangɛnda wodjashi kaamɛ la nyu pombaka monga le nyu oko ose ngelo l’atei anyu. Nyu pombaka mbooka ngandji woho wayaokanyu.​—Lɛw. 19:34.

Etena kakadjangɛ Jehowa ase Isariyɛlɛ dia vɔ mboka wanyawɔ anto ngandji, nde kombuta ɔnɛ vɔ pombaka mboka paka wanɛ wele lawɔ lokoho ɔtɔi kana wodja ɔtɔi ngandji. Nde akawatɛ dia mboka angɛndangɛna waki l’atei awɔ ngandji. Ɔsɔ kele losango lokɛma hwe lele lo Akambo w’ase Lɛwi 19:33, 34. Vɔ wakahombaka salɛ ɔngɛndangɛnda akambo “oko ose ngelo,” ndo ase Isariyɛlɛ wakahombaka ‘mbooka ngandji’ oko wakawayaokaka. Vɔ wakahombaka mbetawɔ di’angɛndangɛna wakadjasɛ l’atei awɔ ndo ase wola nkondja wahɔ oma lo yɛdikɔ yendana la ɔkɔdiakɔdielo. (Lɛw. 19:9, 10) Tɔndɔ diendana la mboka angɛndangɛnda ngandji mendanaka l’Akristo ɛlɔ. (Luka 10:30-37) Lo ngande? Ekɔ miliyɔ y’anto yonɔ otsha l’ahole akina ndo ondo amɔtshi wekɔ lo mbidjasɛ suke la yɛ. Ekɔ ohomba sho salɛ apami, wamato ndo ana asɔ akambo la kɛnɛmɔ ndo la dilɛmiɛlɔ. w21.12 12 od. 16

Lushi la lomingu, Ngɔndɔ k’esambele 23

Wanɛ wayanga Jehowa hawotohomba ndooko ɛngɔ k’ɔlɔlɔ.​—Os. 34:10.

Lam’atataleke mendɛ le Jehowa dia tɔlɔmbɔla nshi nyɛ, mbayotoleka monga l’eshikikelo lo dikoka diande dia totshungola lo nshi yayaye. Nɔmbamaka dia sho monga la mbetawɔ ndo la nsaki dia ndjaɛkɛ le Jehowa ko nɔmba owandji aso w’olimu vakashi dia sho tɔɔtɔ losanganya lɔmɔtshi la woke, la rɛjɔ, kana nyanga dia ntshikitanya ekongelo kaso k’olimu l’oyango wa sho mbɔtɔka lo nsanganya tshɛ ndo mbetshaka wenya efula l’olimu w’esambishelo. Tɔshi di’owandji aso w’olimu ambotona kɛnɛ kakatɔlɔmbi ndo ambotonya l’olimu. Onde tayonga la mbetawɔ ɔnɛ Jehowa hatotshikaki kana hatokalɛki pondjo ndo ɔnɛ nde ayotokotshɛka ehomba aso tena tshɛ? (Hɛb. 13:5) Anto efula wele l’olimu wa lo tena tshɛ koka nkɔndɔla awui wɛnya woho wakaakimanyiya Jehowa etena kakiwɔ l’ohomba ande lo yɛdikɔ y’efula. Jehowa ekɔ la kɔlamelo. Lam’ele Jehowa ekɔ lo wedi aso, sho ndooko l’ɔkɔkɔ wa mboka nshi yayaye wɔma. Nzambi kaso hatɔsɛkaki pondjo l’edja tshɛ kayotetshaka wahɔ ande lo dihole dia ntondo lo nsɛnɔ yaso. w22.01 7 od. 16-17

Lushi l’ɔtɔi, Ngɔndɔ k’esambele 24

Aha lo dikambo di’onto mbalomboshanyu, koko lo dikambo dia Jehowa.​—2 Ɛk. 19:6.

Ngande wakoka wɛkamu aso le dikumanyi mbɔtɔ l’ohemba? Tɔshi dia ɔnɛ lambotshanyema ekɔ ɔngɛnyi aso wa ma ma. Sho koka ndjakiyanya ɔnɛ dikumanyi kɔsɛdingola awui tshɛ kana sho koka ndjambola dia kana dikumanyi wakasambola dui sɔ lo yoho yalanga Jehowa. Kakɔna kakoka tokimanyiya dia ntetemala monga la nkanyi y’ɔlɔlɔ otsha lo yɛdikɔ shɔ? Sho pombaka mbohɔka dia wotshanyemelo ekɔ yɛdikɔ y’oma le Jehowa ndo yekɔ la wahɔ le etshumanelo ndo otshi wa pɛkato koka nkondja wahɔ. Naka otshi wa pɛkato wahayatshumoya ambetawɔma dia ntshikala l’etshumanelo, nde koka monga la shɛngiya ya kɔlɔ. (Ngal. 5:9) Laadiko dia laasɔ, nde hoshihodia dia pɛkato kakandasale kekɔ woke, ndo nde hɛna ɔkɔkɔ wa ntshikitanya ekanelo kande ka yimba ndo etsha ande l’oyango wa nde mbetawɔma le Jehowa nto. (Ond. 8:11) Sho koka monga l’eshikikelo di’etena kɔsama yɛdikɔ dia kana onto pombaka mbitshanyema, dikumanyi mbɔsaka ɔkɛndɛ awɔ la nɛmɔ di’efula. w22.02 5-6 od. 13-14

Lushi la hende, Ngɔndɔ k’esambele 25

Nde hatohembola sɔpɔ diakawaminola ndo nde hatodima oshinga wa tala wotadimala.​—Mat. 12:20.

Solo dia lotutsha ndo ɔlɔlɔ ekɔ ohomba djekoleko etena kahalange onto ɔmɔ nkamba l’alako wohikami lo Bible. Ekumanyi pombaka mbewɔ dia momala naka onto hetawe alako ande kana hakambi lawɔ mbala kakɔ ɔtɔi. Diakɔ diele lo alɔmbɛlɔ wasalande ndamɛ, ekumanyi koka nɔmba Jehowa dia ntshɔkɔla onto lahomba nongola alako ndo mbokimanyiya dia nshihodia ɔkɔkɔ wawoshawɔ alako ndo nkamba la wɔ. Ɔnangɛso lalongola alako koka monga l’ohomba wa yema y’etena dia nde nkana yimba la kɛnɛ kakatami. Naka ekumanyi ekɔ la solo dia lotutsha ndo ɔlɔlɔ, kete ɔnɛ lalangande nkimanyiya hekola yimba yande lo yoho yakashami dako, koko nde ayonga l’akoka wa mbidja yimba lo losango. Lo mɛtɛ, alako pombaka tena tshɛ mpikama l’Ɔtɛkɛta wa Nzambi. Sho nangaka di’alako aso mongaka w’eshika, koko ndo dia vɔ “ngɛnyangɛnyaka otema.”​—Tok. 27:9. w22.02 18 od. 17; 19 od. 19

Lushi la sato, Ngɔndɔ k’esambele 26

Elongamelo kahatakotshama mbishaka paa l’asolo.​—Tok. 13:12.

Etena kalɔmbaso dia nkondja wolo wa ndɔshana l’ohemba ɔmɔ kana la wɔdu ɔmɔ, sho koka mfɔnya dia Jehowa ambɔsa etena k’otale dia nkadimola alɔmbɛlɔ aso. Lande na kele aha alɔmbɛlɔ aso tshɛ mbakadimola Jehowa ko wonya akɔ? Nde mbɔsaka alɔmbɛlɔ aso wa l’otema ɔtɔi oko djembetelo ya mbetawɔ kaso. (Hɛb. 11:6) Jehowa mbidjaka nto yimba lo woho wɛnande tayashikikɛ dia nsɛna lo yoho yɔtɔnɛ l’alɔmbɛlɔ aso ndo dia nsala lolango lande. (1 Jni. 3:22) Diakɔ diele, ayonga ohomba dia sho monga la solo dia lotutsha ndo nsala akambo lo yoho yɔtɔnɛ l’alɔmbɛlɔ aso etena tshɛ kasalaso la wolo dia minya mbekelo kɛmɔ kana wɔdu ɔmɔtshi. Yeso akɛnya dia koka monga ko alɔmbɛlɔ aso amɔtshi hawotokadimɔma mbala kakɔ ɔtɔi. Nde akate ate: “Nyotetemale nɔmba, ko wayonyosha; nyotetemale nyanga, ko nyayotana; ndo nyotetemale nkɔkɔla, ko wayonyodihola. Nɛ dia onto tshɛ lalɔmba ayolongola; onto tshɛ layanga ayotana ndo onto tshɛ lakɔkɔla wayowodihola.”​—Mat. 7:7, 8. w21.08 8 od. 1; 10 od. 9-10

Lushi la nɛi, Ngɔndɔ k’esambele 27

Ande woho walangami ɛlɛmbɛ ayɛ lee! Dimi kanaka yimba la wɔ lushi l’otondo.​—Os. 119:97.

Dia nkeketsha mbetawɔ kayɛ le Otungi, wɛ pombaka ntetemala mbeka Ɔtɛkɛta wa Nzambi. (Jas. 1:8) Dja yimba lo prɔfɛsiya ya lɔkɔ ndo lo woho wɔtɔnɛ awui wa lɔkɔ. Nsala ngasɔ koka nkeketsha mbetawɔ kayɛ k’ɔnɛ Otungi wa ngandji ndo wele la lomba mbakatotonge ndo ɔnɛ Bible kakasambiyama oma le nde. (2 Tim. 3:14; 2 Pe. 1:21) Etena kekayɛ Ɔtɛkɛta wa Nzambi, enda woho wele alako wa lɔkɔ ohomba. Ɛnyɛlɔ, aya edja efula kele Bible kakahɛmɔla ɔnɛ ngandji ka falanga kekɔ waale ndo ɔnɛ tɔ konyaka lo “lonyangu l’efula.” (1 Tim. 6:9, 10; Tok. 28:20; Mat. 6:24) Shi ɔhɛmwɛlɔ wa lo Bible ɔsɔ wendana la monga la ngandji ka falanga wekɔ ohomba efula! Onde wɛ koka nkanyiya atɔndɔ akina wa lo Bible wakakokimanyiya? Lo yɛdikɔ yatataleke monga la lowando lo alako wa lo Bible mbayototalekaka ndjaɛkɛ lo lomba lahete lowe l’oma le Otungi aso wa ngandji. (Jak. 1:5) Etombelo wayonga ele, lɔsɛnɔ laso layoleka monga dimɛna.​—Isa. 48:17, 18. w21.08 17-18 od. 12-13

Lushi la tanu, Ngɔndɔ k’esambele 28

Nɛ dia Nzambi keema kɔlɔ dia nde mbohɛ olimu anyu ndo ngandji kakanyɛnya dikambo dia lokombo lande.​—Hɛb. 6:10.

Naka wɛ otatshunde, kete onga l’eshikikelo dia Jehowa mbohɔka olimu wakayokambɛ lo nshi yakete. Wɛ akasukɛ la waasaso tshɛ olimu w’esambishelo. Nyu nyakakikɛ ehemba, mbidja ndo ehemba wa wolo. Nyakasukɛ atɔndɔ wosembwe wa lo Bible, nyakɛmbɛ ɛkɛndɛ wa weke l’okongamelo ndo nyakalowanya anto akina. Nyu nyakasale la wolo dia ndjaekesanyiya l’etshikitanu efula wasalema l’okongamelo wa Jehowa. Ndo nyakasukɛ ndo nyakakeketsha anto akina wakamba olimu wa lo tena tshɛ. Jehowa Nzambi nyolangaka efula l’ɔtɛ wa kɔlamelo yanyu. Nde ndakaka dia “nde hatokalɛ ekambi ande wa kɔlamelo.” (Os. 37:28) Nde nyoshaka eshikikelo ɔnɛ: “Polo lam’ayonyotomba ndjwe dimi layotetemala nyɛmba.” (Isa. 46:4) Laasɔ, tanyɔfɔnyake dia lam’ele nyotatshunde esombe, nyu nyaya bu ohomba efula l’okongamelo wa Jehowa. Nyu nyekɔ la nɛmɔ di’efula! w21.09 3 od. 4

Lushi la samalo, Ngɔndɔ k’esambele 29

Ngasɔ mbakoke Jehowa wanɛ wawoka wɔma kɛtshi.​—Os. 103:13.

Jehowa mbokaka anto kɛtshi nɛ dia nde ekɔ la lomba l’efula. Bible mbutaka ɔnɛ “lomba l’oma la diko” lekɔ “ndola tɔɔ la kɛtshi ndo la elowa w’ɛlɔlɔ.” (Jak. 3:17) L’ɛnyɛlɔ k’ombutshi wa ngandji, Jehowa mbeyaka di’anande kondjaka wahɔ oma lo kɛtshi kande. (Isa. 49:15) Kɛtshi ka Nzambi mbashaka elongamelo kaanga mbewɔ keema kokele. Diakɔ diele, lomba la Jehowa lahadjama anya mbotshutshuyaka dia mboka anto kɛtshi etena tshɛ kongande l’ɔkɔkɔ wa nsala dui sɔ. L’etena kakɔ kaamɛ, kɛtshi ka Jehowa kekɔ la wɛdimo. La lomba tshɛ, nde hoke onto kɛtshi wokoka naka dui sɔ diayokonya onto dia nsala kɛnɛ tshɛ kalangande. Tɔshi di’okambi wa Nzambi ɔmɔ aya la mbekelo ka salaka pɛkato la lolango lande. Kakɔna kahombaso nsala? Ɔpɔstɔlɔ Pɔɔlɔ akafunde l’ɛlɔmbwɛlɔ ka nyuma ate: ‘Nyotshike mbekesanɛ la onto’ ɔsɔ. (1 Kɔr. 5:11) Atshi wa pɛkato wahayatshumoya mbitshanyemaka oma l’etshumanelo. Dui sɔ diekɔ ohomba salema dia nkokɛ anangɛso l’akadiyɛso wa kɔlamelo ndo dia nkɛnɛmɔla mboka y’ekila ya Jehowa. w21.10 9-10 od. 7-8

Lushi la lomingu, Ngɔndɔ k’esambele 30

Nzambi nangaka onto lakimɔ l’ɔngɛnɔngɛnɔ.​—2 Kɔr. 9:7.

Sho tɛmɔlaka Jehowa etena kasukɛso olimu wa Diolelo la weshasha aso. Ase Isariyɛlɛ kɔmɛnamaka la ntondo ka Jehowa anya hwe. (Eoh. 16:16) Vɔ wakahombaka ntɔla woshasha ɔmɔtshi lo ndjela ekondjelo kawɔ. Ɔnkɔnɛ, vɔ wakɛnyaka lowando laki lawɔ lo tɛdikɔ tshɛ takɔsamaka dia mbakondjiyɛ wahɔ lo nyuma. Ngande wakokaso mɛnya ngandji kokaso Jehowa ndo lowando lele laso lo diangɔ dia lo nyuma dialongolaso? Yoho mɔtshi yakokaso nsala dui sɔ ele lo kimɔka falanga yaso dia sukɛka etshumanelo kaso ndo olimu wakambema l’andja w’otondo lo ndjela ekondjelo kaso. Ɔpɔstɔlɔ Pɔɔlɔ akate dui sɔ lo yoho nyɛ: “Naka lolango lekɔ ntondo, dui sɔ mbetawɔmaka djekoleko lo ndjela kɛnɛ kele la onto aha lo ndjela kɛnɛ kele onto bu la tɔ.” (2 Kɔr. 8:4, 12) Jehowa mbɔsaka la nɛmɔ woshasha tshɛ wakimɔso l’otema ɔtɔi, oyadi woho akɔna wewɔ.​—Makɔ 12:42-44. w22.03 24 od. 13

Lushi l’ɔtɔi, Ngɔndɔ k’esambele 31

Nyokambe la ɛtɛkɛta w’esambelo le wanɛ wambɔkɔmɔ, nyosuke wanɛ wele wɔdu ndo nyonge la solo dia lotutsha otsha le anto tshɛ.​—1 Tɛs. 5:14.

Dikumanyi hawokoke minya ehemba tshɛ wonga l’ekambi wa Jehowa. Kaanga mbediɔ ngasɔ, Jehowa nangaka dia dikumanyi nsala kɛnɛ tshɛ kakokawɔ nsala dia nkeketsha ndo nkokɛ ɛkɔkɔ ande. Ngande wakoka dikumanyi diele l’akambo efula wa nsala ntana etena ka mbisha ekimanyielo kele ohomba? Nyokoya ɛnyɛlɔ k’ɔpɔstɔlɔ Pɔɔlɔ. Nde akayangaka toho ta mandola ndo nkeketsha anango. Ekɔ dimɛna dia dikumanyi ndjela ɛnyɛlɔ kande ka ngandji ndo salɛ ekambi wa Jehowa akambo la ngandji. (1 Tɛs. 2:7) Pɔɔlɔ akashikikɛka asekande atɛmɔdi ɔnɛ nde la Jehowa wakawaokaka ngandji. (2 Kɔr. 2:4; Ɛf. 2:4, 5) Pɔɔlɔ akasalɛka ase etshumanelo akambo oko angɛnyi ndo nde aketshaka wenya kaamɛ la wɔ. Nde akɛnyaka dia nde akayaɛkɛka le wɔ lo mbatɛ hwe awui wakandokaka wɔma ndo wɛɔdu ande. (2 Kɔr. 7:5; 1 Tim. 1:15) Koko Pɔɔlɔ kondekaka mbidja yimba paka l’ekakatanu ande. Lo dihole dia nsala ngasɔ, nde akalangaka nkimanyiya anango. w22.03 28 od. 9-10

    Ekanda wa l’Ɔtɛtɛla (1983-2025)
    Tomba
    Ɔtɔ
    • Ɔtɛtɛla
    • Kahana l'onto
    • Nango
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Ɛlɛmbɛ w'okambelo
    • Awui wa sheke
    • Paramètres de confidentialité
    • JW.ORG
    • Ɔtɔ
    Kahana l'onto