‘Tetemala ndjakimɛ lo kɔlɔ’
‘Okambi wa Nkumadiɔndjɔ hahombe ndɔ ta, koko ayale la memakana le anto tshɛ ndo atetemale ndjakimɛ lo kɔlɔ.’—2 TIMOTE 2:24.
1. Lam’eso l’olimu w’Okristo, lande na kahomanaso mbala mɔtshi la anto watotondjɛ ɛtɛkɛta wa ngala?
KAKƆNA katoyosalaka etena kahomanayɛ la wanɛ wahakolange ndo wahalange kɛnɛ katayɛ? Lo kɛnɛ kendana la nshi y’ekomelo, ɔpɔstɔlɔ Paulo akatatshi dia anto wayonga ‘atɛnganyi, amamanyishi, anto wahayakimɛ ndo akanga w’esehe.’ (2 Timote 3:1-5, 12) Wɛ koka pomana la anto wa woho ɔsɔ l’olimu ayɛ w’esambishelo kana lo elimu ayɛ ekina.
2. Avɛsa akɔna wakoka tokimanyiya dia sho mbidjasɛ la lomba la anto watotondjɛ ɛtɛkɛta wa ngala?
2 Aha onto tshɛ latodja ɛtɛkɛta wa kɔlɔ mbahayasha kânga yema lo kɛnɛ kele ɔlɔlɔ. Pâ kana ɔhɛnyɔhɛnyɔ wamboleka koka konya onto dia todjɛ anto akina ɛtɛkɛta wa la kɛlɛ. (Undaki 7:7) Anto efula tondjanɛka ɛtɛkɛta wa ngasɔ nɛ dia vɔ wekɔ lo nsɛna ndo kamba olimu lo ahole wele anto la mbekelo ka tondjanɛ ɛtɛkɛta wa kɔlɔ. Kɛsɔ hatokonya sho Akristo dia mbetawɔ weho w’ɛtɛkɛta ɛsɔ, koko dui sɔ tokimanyiyaka dia sho shihodia lande na katondja anto akina weho w’ɛtɛkɛta wa ngasɔ. Ngande wahombaso ntsha naka wambototondjɛ ɛtɛkɛta wa ngala? Tukedi 19:11 mbutaka ɔnɛ: “Untu leli la yimba hatukaka kele esadi.” Ndo Romo 12:17, 18 tolakaka ɔnɛ: “Tanyukaluyaki untu kolo lu kolo, . . . Lu wedi anyu, nyutshaki akambu tshe weyanyu ntsha, dia mbidjase la antu tshe ki.”
3. Ngande wendana dionga dia wɔladi la losango lasambishaso?
3 Naka tekɔ anto wa wɔladi, kete dikambo sɔ diayɛnama oma lo dionga diaso. Diɔ diayɛnama oma lo kɛnɛ kataso ndo kasalaso, ndo ondo oma lo ɛnamelo kaso ka l’elundji ndo oma lo wondjo wa dui diaso. (Tukedi 17:27) Etena kakandatome ambeki ande dia tosambisha, Yeso akâlake ate: “Lam’ayunyoto lu luudu, kanyusha wane weli loko moyo. [“Kanyokombole akanga a luudu wɔladi,” The New English Bible]. Naka wane weli lu luudu lako weko ololo, ki kanyu kayali loko. Keli naka vo kema ololo, ki kanyu kakaluli le nyu.” (Mateu 10:12, 13) Losango latatɛmbɛ ekɔ lokumu l’ɔlɔlɔ. Bible mbolielɛka ɔnɛ “lukumu l’ololo la ki,” “lukumu l’ololo la ngandji ka mamba ka [Nzambi],” ndo “lukumu l’ololo lone la diulelu.” (Efeso 6:15; Etsha 20:24; Mateu 24:14) Oyango aso kema wa mɔnyɔla dietawɔ diaki anto akina kana wa mbidjana la wɔ tâmu lo kɛnɛ kendana la tokanyi tawɔ, koko wa mbaewoya lokumu l’ɔlɔlɔ l’oma lo Ɔtɛkɛta wa Nzambi.
4. Kakɔna kakokayɛ mbuta naka onto ambokotɛ ɔnɛ: “Dimi halɔngɛnangɛna awui asɔ” la ntondo ka kânga wɛ mbotɛ ɔkɔkɔ w’oyelo ayɛ?
4 Aha la nde tohokamɛ dimɛna, kanga luudu mbeyaka mbuta la shashimoya ate: “Dimi halɔngɛnangɛna awui asɔ.” Mbala efula, wɛ mbeyaka mbuta ɔnɛ: “Lakalangi tsho kadiɛ divɛsa dia mondo nɛ oma lo Bible.” Ondo nde hotona. Lo wedi okina, mbeyaka monga ɔlɔlɔ wɛ mbuta ɔnɛ: “Lakalangi tsho tɛkɛta la yɛ lo kɛnɛ kendana la etena kahatonga akambo wa wɛngiya nto ndo kele anto tshɛ wayeka dia mbokana ngandji lam’asawɔ.” Naka onto latɛkɛta la so hɛnya nsaki ka mbeya awui efula, kete wɛ koka kotsha wate: “Tokokotshika yema mɛnaka wɛ êke la wesanu.” Oyadi nde ambotokadimola la ngala, onde sho koka mbuta esadi eto ɔnɛ nde “kema ololo”? Oyadi kɛnɛ kayondosala, ohɔ dako dia lo Bible diata dia monga ‘la memakana le anto tshɛ ndo tetemala ndjakimɛ lo kɔlɔ.’—2 Timote 2:24.
Aki esehe koko aha la lolango lande
5, 6. Saulo akandasalɛ ambeki waki Yeso, ndo lande na kakandasalaka akambo lo yoho shɔ?
5 Lo ntambe ka ntondo, pami kɛmɔtshi kakawelɛka Saulo akeyamaka efula oma lo ɛtɛkɛta ande waha la dilɛmiɛlɔ ndo oma lo dionga diande dia ngala. Bible mbutaka ɔnɛ nde “akanela ambeki wa Khumadiondjo dia mbadiaka.” (Etsha 9:1, 2) L’ɔkɔngɔ diko, nde akayetawɔka dia nde aki “otenganyi, la usuyanyi, la utshanedi a kolo.” (1 Timote 1:13) Kânga mbele ondo lâsɔ ko ewotɔ ande ɛmɔtshi wamboshilaka koma Akristo, nde akate lo kɛnɛ kendana la dionga diande hita otsha le ambeki wa Kristo ate: “Lakatamanya mbahetsha, lakâsuya edja ndu l’esumba wa lu wedja ekina.” (Etsha 23:16; 26:11; Romo 16:7, 11) Ndoko kɛnya dia ambeki wakawane la Saulo la ntondo k’anto kânga mbele Saulo ndamɛ akalangaka mana la anto.
6 Lande na kaki Saulo la dionga dia ngasɔ? Ɛnɔnyi efula l’ɔkɔngɔ, nde akayofundaka ate: “Dimi lakatshaka osoku lam’akimi kumbeya ndu latetawo.” (1 Timote 1:13) Nde akikɔ Ofarisɛ, laketshama lo ndjela “elembe a watshe[nde] wulu.” (Etsha 22:3) Kânga mbele lo yɛdikɔ mɔtshi Ngamaliɛlɛ, ombetsha waki Saulo aki onto lamɔmbɔ wɔɔngɔ, ɔlɔmbɛdi wa lâdiko Kayifasi lakayokomaka ɔngɛnyi wa Saulo aki yetawɔ etawɔ. Kayifasi mbakatshutshuya anto dia mbɔtɔ sheke ya ndjaka Yeso Kristo. (Mateu 26:3, 4, 63-66; Etsha 5:34-39) L’ɔkɔngɔ wa Kayifasi kɔmamisha apɔstɔlɔ waki Yeso eshingɔ, nde akawadjangɛ la wolo tshɛ diaha vɔ sambisha lo lokombo la Yeso. Kayifasi akalɔmbɔla losanganya la ase Sheke lo etena ka efungefunge kakawande Stɛfano dia towoka ave. (Etsha 5:27, 28, 40; 7:1-60) Saulo akendaka woho wakawokaka Stɛfano ave, ndo Kayifasi akasha dikimɔ dia sala la wolo dia tonda ambeki waki Yeso wa la Damasɛkɛ ko mbamana oshiki. (Etsha 8:1; 9:1, 2) Oma lo shɛngiya yaki Kayifasi, Saulo akafɔnyaka dia dionga diande akɛnyaka ohetoheto waki lande otsha le Nzambi, ko tete le nde komonga la mbetawɔ ka mɛtɛ. (Etsha 22:3-5) Diɔ diakɔ diaki Saulo koshihodia dia Yeso mbaki Mɛsiya wa mɛtɛ. Koko Saulo akayeyaka dia nde aki la dionga dia kɔlɔ etena kele lo dihindo Yeso lakolwama akatɛkɛta la nde lam’akandatatshɔka otsha la Damasɛkɛ.—Etsha 9:3-6.
7. Kakɔna kakakomɛ Saulo etena kakatɛkɛta Yeso la nde lam’akandatatshɔka otsha la Damasɛkɛ?
7 Yema tshitshɛ l’ɔkɔngɔ wa lâsɔ, ombeki wakawelɛka Ananiya akatomama dia tosambisha Saulo. Otondonga wɛ mbakawatome, onde wɛ otonga la mposa k’efula ka ntshɔ dia tosambisha Saulo? Ananiya akonge la wengengo, koko nde akatɛkɛta la Saulo lo yoho ya dimɛna. Saulo akatshikitanya dionga diande oma lo woho wakatɛkɛta Yeso la nde lo dihindo lam’akandatatshɔka otsha la Damasɛkɛ. (Etsha 9:10-22) Nde akayeyamaka lo lokombo la ɔpɔstɔlɔ Paulo, misiɔnɛrɛ w’Okristo waki la ohetoheto.
Aki la memakana koko aki la dihonga
8. Ngande wakakɛnɛmɔla Yeso dionga diaki She otsha le anto wakatshaka akambo wa kɔlɔ?
8 Yeso aki osambisha wa Diolelo waki la ohetoheto ndo la memakana, koko nde aki la dihonga lo woho wakandasɛnaka la anto. (Mateu 11:29) Nde akakɛnɛmɔla dionga dia She lele l’olongo, lakeketsha anto wa kɔlɔ dia vɔ tshika mboka yawɔ ya kɔlɔ. (Isaya 55:6, 7) Lo woho wakandasɛnaka la atshi wa pɛkato, Yeso akɛnaka woho wakawatshikitanyaka nkɛwɔ yawɔ ndo nde akakeketshaka weho w’anto wa ngasɔ. (Luka 7:37-50; 19:2-10) Lo dihole dia nde nombosha anto akina lo ndjela ɛnamelo kawɔ, Yeso akokoyaka ɔlɔlɔ wa She, lotutsha lande ndo woho wahandoke kɛlɛ esadi la elongamelo ɔnɛ wayokadimola etema. (Romo 2:4) Lolango la Jehowa ele dia weho w’anto tshɛ kadimola etema dia vɔ ndjoshimbamɛ.—1 Timote 2:3, 4.
9. Kakɔna kekaso oma lo woho wakakotshama Isaya 42:1-4 le Yeso?
9 Lo mbuta woho wakɔsaka Jehowa Yeso Kristo, ofundji w’Evanjiliɔ wa Mateu akavusola ɛtɛkɛta ɛnɛ wa prɔfɛsiya ate: “Enda ukambi ami lakamasonola; ulangimi ami latongenengenelaka utema ami. Ndi hutshana la untu, huhangohango. Untu huka diui diandi lu esese. Ndi huhimbula sopo diakawaminula, ndi hudima hyondo ya tala yatumba dinga, edja ndu lam’ayundela sambu k’ololo dia nembia akambu wa kolo. Ku asi wedja wayuyala la elungamelu lu lukumbu landi.” (Mateu 12:17-21; Isaya 42:1-4) Lo yoho yɔtɔnɛ la ɛtɛkɛta wa prɔfɛsiya ɛsɔ, Yeso kondjatambiya lo awui w’ewanu. Kânga lam’akinde l’atei w’ehemba, nde akatɛkɛtaka akambo wa mɛtɛ lo woho wakanandaka anto wakikɔ la etema w’ɔlɔlɔ.—Joani 7:32, 40, 45, 46.
10, 11. a) Kânga mbaki Afarisɛ l’atei w’atunyi wakalekaka nyanga dia tadia Yeso lo lolemi, lande na kakandasambisha amɔtshi l’atei awɔ? b) Ekadimwelo wa woho akɔna wakashaka Yeso atunyi ande lo tena dimɔtshi, ndo kakɔna kakinde kotshaka?
10 Lo etena kakandakambaka olimu ande, Yeso akasambisha Afarisɛ efula. Kânga mbele amɔtshi l’atei awɔ wakayangaka dia mbotadia lo lolemi, Yeso kombuta ɔnɛ vɔ tshɛ waki la tokanyi ta kɔlɔ. Simɔna, Ofarisɛ ɔmɔtshi waki la yema ya diɔnyɔ, akalange mbeya Yeso dimɛna, ɔnkɔnɛ nde akawelɛ dia tɔlɛ yangɔ lakande. Yeso aketawɔ leeta lande ndo akatosambishaka wanɛ waki lawɔ. (Luka 7:36-50) Lo diaaso dikina, Ofarisɛ wa lokumu wakawelɛka Nikɔdɛmɔ akaye le Yeso lo woshɛshɛ l’otsho. Yeso kombohangwɛ l’ɔtɛ wakandakongɛ paka wonya ambodja ko nde ndjoya le nde. Koko, nde akasambisha Nikɔdɛmɔ lo kɛnɛ kendana la ngandji kakɛnya Nzambi lo toma Ɔnande dia ndjoshimbɛ anto wayonga la mbetawɔ le nde. La ngandji tshɛ, Yeso akawɛnya ohomba wa kitanyiya tɛdikɔ takɔshi Nzambi. (Joani 3:1-21) L’ɔkɔngɔ diko, Nikɔdɛmɔ akayɔtɛkɛta dimɛna lo wahɔ waki Yeso etena kakatɛkɛta Afarisɛ akina kɔlɔ lo dikambo diande.—Joani 7:46-51.
11 Yeso aki la akoka wa sɛdingola lɔkɛwɔ la dungi pende laki la wanɛ wakayangaka dia mbonda. Nde kombetawɔ dia atunyi ande mbokonya lo tamanu t’anyanya. Koko, etena kakandɛnaka ɔnɛ kokaka, nde akashaka okadimwelo wa lo tshena pe wele la nkudu k’efula, lo kamba la tɔndɔ dimɔtshi, la wɛɛla kana lo mbuta awui w’oma lo divɛsa dimɔtshi. (Mateu 12:38-42; 15:1-9; 16:1-4) Lo tena dikina, Yeso kombishaka okadimwelo lam’akandɛnaka ɔnɛ ndoko etombelo w’ɔlɔlɔ wayondokondja oyadi nde kokadimolaka.—Mako 15:2-5; Luka 22:67-70.
12. Kânga lo etena kakawohangwɛka, ngande wakakokaka Yeso kimanyiya anto?
12 Mbala efula, Yeso akahangwemɛka oma le anto waki la ɛdiɛngɛ. Etena kakatombaka dui dia ngasɔ, nde akayakimɛka ndo akakambaka la wolo wakawosha Nzambi dia nde mbatondja ɛdiɛngɛ akɔ. (Mako 1:23-28; 5:2-8, 15) Naka anto amɔtshi wambotomalɛ ndo wotohangwɛ lam’eso l’esambishelo, sho lawɔ pombaka monga la ndjakimɛ ndo ndjatshutshuya dia kandola dikambo sɔ lo yoho ya dimɛna ndo la ɔkɔmi.—Kolosai 4:6.
Ohomba wa ndjakimɛ l’atei a nkumbo
13. Lande na kele mbala efula anto petshaka ose nkumbo kawɔ lambotatɛ mbeka Bible la Ɛmɛnyi wa Jehowa?
13 Ekɔ ohomba efula dia ambeki waki Yeso monga la ndjakimɛ, djekoleko l’atei a nkumbo. Onto lele otema ande ambonandema la akambo wa mɛtɛ wa lo Bible ayokombola efula dia ndo etema w’ase nkumbo kande minandema la akambo akɔ. Koko, oko wakadite Yeso, ase nkumbo mbeyaka monga la lohetsho otsha le nde. (Mateu 10:32-37; Joani 15:20, 21) Ekɔ ɛkɔkɔ efula watshutshuya ase nkumbo dia monga la lohetsho lɔsɔ. Ɛnyɛlɔ, kânga mbakoka wetshelo wa lo Bible tokimanyiya dia sho monga la losembwe, anto weya mɛmba ɛkɛndɛ ndo walɛmiyama, Afundelo mbetshaka nto dia l’akambo tshɛ ɔkɛndɛ aso woleki woke ele w’otsha le Otungi aso. (Undaki 12:1, 13; Etsha 5:29) Ose nkumbo ɔmɔtshi lafɔnya dia lowandji lande lo nkumbo hayoleka nɛmiyama l’ɔtɛ wa kɔlamelo yaso otsha le Jehowa mbeyaka monga la lonyangu. La ntondo ka dikambo dia ngasɔ, ekɔ mɛtɛ ohomba efula ndjela ɛnyɛlɔ kaki Yeso ka ndjakimɛ!—1 Petero 2:21-23; 3:1, 2.
14-16. Kakɔna kakayokonyaka anto amɔtshi wakalɔshaka ase nkumbo yawɔ ntondo dia ndjotshikitanya tokanyi tawɔ?
14 Efula ka wanɛ wa kambɛ Jehowa ɛlɔ kɛnɛ wakikɔ la olonganyi kana ose nkumbo ɔmɔtshi lakatone etshikitanu wakawayasalaka lam’akawatatɛ mbeka Bible. Mbeyaka monga ko atunyi awɔ wakoke akambo wa kɔlɔ wakatama lo kɛnɛ kendana la Ɛmɛnyi wa Jehowa, ndo ondo vɔ waki la wɔma ɔnɛ vɔ wayoyonga la shɛngiya ya kɔlɔ l’atei a nkumbo. Kakɔna kakayakonya dia vɔ ndjotshikitanya dionga diawɔ? Mbala efula, aki l’ɔtɛ wa ɛnyɛlɔ k’ɔlɔlɔ kakashaka ombetawudi akɔ. Nɛ dia ombetawudi akakambe la alako w’oma lo Bible la kɔlamelo tshɛ, akɔtɔka lo nsanganya y’Akristo mbala la mbala, akasambishaka, akakotshaka ehomba wa lo nkumbo ndo akayakimɛ la ntondo ka weho wa ɛtɛkɛta tshɛ wa kɔlɔ, mbala efula ɔlɔshamelo wa lo nkumbo ndjokitakitaka.—1 Petero 2:12.
15 Ɔndɔshi aso ɔmɔtshi mbeyaka tona dia mpokamɛ olembetshiyelo tshɛ w’oma lo Bible l’ɔtɛ watokanɛnde kɔlɔ kana l’ɔtɛ wa lotamanya. Kɛsɔ mbakakomɛ pami kɛmɔtshi ka lo wodja wa États-Unis lakate dia nde aki la ngandji k’efula ka wodja. Lushi lɔmɔ, etena kaki wadɛnde lo losanganya lɔmɔtshi la woke, nde akɔsɛ ahɔndɔ ande tshɛ ko nde ntshɔ lawɔ. Lushi lokina, nde akatombe oma lo luudu la okoma ndo akadje ababa ɔnɛ nde ayanga ndjadiaka. Nde akate dia l’ɔtɛ w’ɔtɛmwɛlɔ wa wadɛnde mbayande la dionga dia kɔlɔ. Koko wadɛnde ɔsɔ akayatshutshuya la wolo dia kamba la alako w’oma lo Bible. Ɛnɔnyi akumi ahende l’ɔkɔngɔ wa wadɛnde koma Ɔmɛnyi wa Jehowa, nde lawɔ akayokomaka Ɔmɛnyi ɔmɔtshi wa Jehowa. Lo wodja wa Albanie, mama kɛmɔtshi akomala nɛ dia ɔnande la womoto akekaka Bible nde la Ɛmɛnyi wa Jehowa ndo akabatizama. Mbala 12 y’etondo, mama kɛsɔ akalanyaka Bible kaki ɔnande la womoto ɔsɔ. Koko lushi lɔmɔtshi, nde akafola Bible k’oyoyo kakatshike ɔnande ɔsɔ lâdiko dia mɛsa. Oko lo dihindo, nde akafola lo Mateu 10:36, ko mama kɛsɔ akɛnyi dia kɛnɛ kotami lo divɛsa sɔ akendanaka la nde. Lam’ele mama kɛsɔ akayakiyanyaka dikambo dia ɔnande, nde akôtshindɛ otsha lo masuwa lɛnɛ akandahombe ntshɔ kâmɛ la Ɛmɛnyi wa Jehowa ekina otsha lo losanganya la woke lo wodja wa Italie. Lam’akɛnyi mama kɛsɔ ngandji kaki la olui wa Ɛmɛnyi wa Jehowa wakahombe ntshɔ la ɔnande, woho wakawakumbatanɛka, tɔla tawɔ ta la ɔngɛnɔngɛnɔ nde akatatɛ tshikitanya tokanyi tande. Yema tshitshɛ l’ɔkɔngɔ wa lâsɔ, nde aketawɔ dia mbeka Bible. Ɛlɔ kɛnɛ nde ekɔ lo ndjatshutshuya dia kimanyiya anto akina wele ntondo wakatonaka akambo wa mɛtɛ.
16 Lushi lɔmɔtshi, pami kɛmɔtshi kaki kosawolaka la wadɛnde kaki la lokuwa l’anya akatatɛ mana la wadɛnde lo mbuta awui wa kashi lo lokombo lande etena kakakome kadiyɛso kɛsɔ suke la Mbalasa ka Diolelo. La lotutsha tshɛ wadɛnde akokadimola ate: “Oya lo Mbalasa ka Diolelo, kele yɛnyi wɛmɛ.” Nde akasale kɛnɛ kakawotɛ wadɛnde ndo l’edjedja ka wonya nde akayokomaka ekumanyi ka Okristo.
17. Naka tena dimɔtshi ewanu wambotomba lo nkumbo kɛmɔtshi k’Okristo, alako akɔna w’oma lo Afundelo wakoka mbakimanyiya?
17 Oyadi anto tshɛ wa lo nkumbo kayɛ wekɔ Akristo, tena dimɔtshi londjo koka tomba l’atei wa nkumbo ndo vɔ koka tondjanɛ ɛtɛkɛta wa kɔlɔ lo woho weso kema kokele. Diakɔ diakawalake Akristo wakikɔ lo Ɛfɛsɔ w’edjedja ɔnɛ: “Yenyi tshe, la lutunu, la kele, la utshanu, la etenganelu, la wehu tshe wa somboki, wamo uma le nyu.” (Efeso 4:31) Lo mɛtɛ, ahole wakadjasɛka Akristo wa lo Ɛfɛsɔ, woho wakiwɔ kema kokele ndo mbala mɔtshi yoho ya lɔsɛnɔ yaki lawɔ ntondo, akambo asɔ tshɛ wakonge la shɛngiya le wɔ. Kakɔna kakahombe mbakimanyiya dia vɔ tshikitanya waonga awɔ? Vɔ wakahombe ‘ndjaetɛ eyoyo lo wolo wahɛtshahɛtsha timba tawɔ.’ (Efeso 4:23) Woho wakawekaka Ɔtɛkɛta wa Nzambi, wakawakanaka yimba lo shɛngiya yahomba monga la ɔtɛkɛta ɔsɔ lo nsɛnɔ yawɔ, woho wakawasanganaka la asekawɔ Akristo ndo wakawalɔmbaka mbala la mbala, akambo asɔ tshɛ wakahombe mbakimanyiya dia vɔ kɛnɛmɔla elowa wa nyuma ka Nzambi lo yoho ya dimɛna lo nsɛnɔ yawɔ. Vɔ wakahombe mbeka dia ‘salanɛ ɔlɔlɔ, mbokana kɛtshi ndo dimanyiyana oko akadimanyiya Nzambi oma lo tshimbo ya Kristo.’ (Efeso 4:32) Oyadi kakɔna kakoka anto akina tosalɛ, sho pombaka ndjakimɛ, monga ɔlɔlɔ otsha le wɔ, mbaoka kɛtshi ndo mbadimanyiya. Lo mɛtɛ, sho hatohombe pondjo ‘kaloya kɔlɔ lo kɔlɔ.’ (Romo 12:17, 18) Kɛnɛmɔla ngandji ka mɛtɛ lo mbokoya Nzambi mbele mbala tshɛ dikambo dioleki ɔlɔlɔ sala.—1 Joani 4:8.
Dako le Akristo tshɛ
18. Lande na kaki dako diatanema lo 2 Timote 2:24 ohomba le ekumanyi kɛmɔtshi kaki la Ɛfɛsɔ wa edjedja, ndo ngande wakokadiɔ monga la wahɔ le Akristo tshɛ?
18 Dako dialɔmba dia shoamɛ tetemala ‘ndjakimɛ lo kɔlɔ’ mendanaka la Akristo tshɛ. (2 Timote 2:24) Koko, diɔ diakendanaka ntondo la Timɔtɛ, laki ladiɔ ohomba etena kakandakambaka oko ekumanyi la Ɛfɛsɔ. Anto amɔtshi wa lo etshumanelo kɛsɔ wakɛnyaka tokanyi tawɔ lo yoho ya kɔlɔ ndo waketshaka wetshelo wa kɔlɔ. Lam’ele vɔ koshihodia dimɛna oyango w’Ɛlɛmbɛ wa Mɔsɛ, vɔ kombeya ohomba wa mbetawɔ, ngandji ndo wa nkum’otema k’ɔlɔlɔ. Lotamanya akatondjaka efukutanu etena kakawadjanaka tamanu lo ɛtɛkɛta ndo vɔ koshihodia kanyi y’ohomba yaki lo wetshelo wa Kristo ndo ohomba wa mamema Nzambi. Dia nde kandola akambo asɔ, Timɔtɛ akahombe sukɛ akambo wa mɛtɛ wa lo Afundelo, koko nde akahombaka nsɛna la ɔkɔmi nde la anango. Oko dikumanyi dia nshi nyɛ, Timɔtɛ akeyaka dia ɛkɔkɔ komonga wande ndo nde akahombe mbidjasɛ la anto akina lo yoho yakahombe fudia ngandji ndo kâmɛ ka Okristo.—Efeso 4:1-3; 1 Timote 1:3-11; 5:1, 2; 6:3-5.
19. Lande na kele ekɔ ohomba le so sho tshɛ dia ‘nyanga memakana’?
19 Nzambi keketshaka ekambi ande dia vɔ ‘nyanga memakana.’ (Zefaniya 2:3) Tshɛkɛta ya lo Hɛbɛru yokadimɔmi ɔnɛ “memakana” nembetshiyaka eongelo kakimanyiya onto dia nde mbikikɛ tɛngɔ la lotutsha tshɛ, aha la nde momala kana sɔmbɔya. Nyɛsɔ tɔlɔmbɛ Jehowa l’etete dia nde tokimanyiya woho wa sho monga la ndjakimɛ ndo monga enyimpala ande w’ɔlɔlɔ, oyadi l’atei w’ekakatanu wa wolo.
Kakɔna kamboyeka?
• Avɛsa akɔna wakoka kokimanyiya etena kakotondjɛwɔ ɛtɛkɛta wa kɔlɔ?
• Lande na kakasalaka Saulo akambo lo yoho ya kɔlɔ?
• Ngande watokimanyiya ɛnyɛlɔ kaki Yeso dia nsɛna dimɛna la weho wa anto tshɛ?
• Ɛlɔlɔ akɔna wakoka ndjala lo monga la ndjakimɛ lo ɛtɛkɛta aso l’atei wa nkumbo?
[Osato wa lo lɛkɛ 15]
Oyadi lokumu laki la Saulo, Ananiya akonge ɔlɔlɔ otsha le nde
[Osato wa lo lɛkɛ 17]
Woho wakotsha Okristo ɛkɛndɛ ande la kɔlamelo koka kitshakitsha ɔlɔshamelo wa lo nkumbo