Kakɔna kata Bible lo dikambo dia ndjala ka kasha kele ɛlɔ kɛnɛ?

“Ndjala nshila.” Ɛtɛkɛta ɛsɔ mɛnyaka oyango wele la mandji ya l’andja w’otondo lo kɛnɛ kendana l’okakatanu ɔmɔtshi l’atei w’ekakatanu wa wolo wele l’anto tshɛ, mbuta ate mbisha anto tshɛ mbo ya ndɛ.a Ko onde lushi lɔmɔtshi anto wa l’andja ɔnɛ wayotshungɔ oma lo ndjala? Kakɔna kata Bible?

Bible kakatewoyisha dia ndjala ka kasha kele ɛlɔ kɛnɛ

Bible kakatatshi dia ndjala ka kasha kayoya l’etena kaso kɛnɛ, etena kelɛtɔ ɔnɛ “nshi y’ekomelo.” (2 Timɔte 3:1) Nzambi bu lo kiɔkɔ ya ndjala ka kasha, koko nde akatatewodi lo dikambo diatɔ. (Jakɔba 1:13) Tende prɔfɛsiya hiende ya lo Bible.

‘Ndjala ka kasha kayoyala . . . lo dihole la dihole.’ (Mateo 24:7) Prɔfɛsiya kɛsɔ kakatatshi dia ndjala ka kasha kayonga l’ahole efula. Kɛnɛ kele mɛtɛ ele, alapɔlɔ ɔmɔtshi weke katomba w’oma le wanɛ weka woho wa ntondja mbo ya ndɛ ndo woho wa ndjikahanya mbutaka ɔnɛ: “Andja wekɔ lo takalola l’ɔkɔngɔ lo welo wadjawɔ dia nshidiya ndjala, mbisha anto mbo ya ndɛ yakoka ndo olelo wa kɔlɔ.”b Miliyɔ nkama y’anto wa lo wedja akumi l’ɛmɔtshi bu l’akoka wa ntana mbo ya ndɛ yele lawɔ ohomba. Lonyangu ko, efula ka l’atei awɔ shishaka nsɛnɔ.

“Dimi lakende, mɛnyi ko mfalasa k’odima ndo ɔnɛ lakakiahema aki la kilɔ lo lonya lande.” (Ɛnyɛlɔ 6:5) Lo prɔfɛsiya kɛnɛ, mfalasa ka didjidji ndo ɔnɛ latakiahema ekɔ didjidji dia ndjala ka kasha ka lo nshi y’ekomelo.c Kilɔ yele lo lonya laki ɔnɛ lokiahemi kekɔ lo kimanyiya dia mbɛdikɛ anto mbo ya ndɛ yahomba anto wa l’andja w’otondo nkondja yema. Etena katahema ombahemi wa mfalasa, dui dimɔtshi diekɔ lo tewoya ɔnɛ mbo ya ndɛ yayanga mbidɛ oshinga efula ndo ewoya anto dia vɔ mombaka mbo ya ndɛ. (Ɛnyɛlɔ 6:6) Dui sɔ diakɛnyaka dia ndjala ka kasha kele ɛlɔ kɛnɛ kayonga l’andja w’otondo, etena kele miliyɔ y’anto bu la lɛnɛ akokawɔ ntana mbo ya ndɛ y’amɛna.

Woho wayokomɛ ndjala ka kasha

Tomanyi mbutaka dia nkɛtɛ yaso nyɛ tondjaka mbo ya ndɛ efula yoleki nyɛ yakoka la lofulo l’anto lasɛna lɔkɔ ndɛ. Ko kakɔna kele lo kiɔkɔ ya ndjala ka kasha? Ndo kakɔna kata Bible lo dikambo dia kɛnɛ kayosala Otungi aso dia nkandola ekakatanu ɛsɔ?d

Okakatanu: Ewandji wa lo wedja hawokoke minya wola ndo woho wotshikitanyi awui wendana l’ekondjelo watetemala nkonya anto lo ndjala.

Woho wayokandɔma okakatanu: Mandji y’ana w’anto yele keema kokele yayɔhɛnyama la lo wandji la kokele, mbuta ate Diolelo diaki Nzambi. (Danyɛlɛ 2:44; Mateo 6:10) Ɛlɔ kɛnɛ, anto efula wele wola wekɔ l’okakatanu dia ntana mbo ya ndɛ, koko l’ɛse k’ɛlɔmbwɛlɔ ka Diolelo diaki Nzambi, awui wayotshikitana. Bible mbutaka lo dikambo dia Yeso Kristo, lele nkumekanga ka Diolelo diaki Nzambi ɔnɛ: “Nde ayotsha ose wola layanga ekimanyielo, ndo mbolambola la ɔnɛ tshɛ laha l’okimanyedi. . . . Mbo ya ndɛ yayoyala efula la nkɛtɛ; yɔ yayonga tshavutshavu lo tɔsɔdi t’akona.”​—Osambo 72:12, 16.

Okakatanu: Ata konyaka lo olanyelo ndo esukusuku wendana l’ekondjelo, wadja elelo kana washimba okahanyelo wa mbo ya ndɛ.

Woho wayokandɔma okakatanu: “[Jehowa] ekɔ lo nkomiya ata lo nkɛtɛ k’otondo. Nde ambɔkɔla ota ndo ambohembola dikɔnga; nde ambotshumba pusupusu y’asɔlayi lo dja.” (Osambo 46:9) Nzambi ayolanya dihomɔ tshɛ dia ta ndo anto wele lo kiɔkɔ y’ata. Etombelo wayonga la dui sɔ ele, anto tshɛ wayokondjaka mbo ya ndɛ aha l’okakatanu ndo lo yoho ya wɔdu. Bible ndakaka ɔnɛ: ‘Onto ɔlɔlɔ ayɔngɔna, ndo wɔladi wayofulanɛ.”​—Osambo 72:7.

Okakatanu: Tshitshi kana tanyi tamboleka ndo mpokoso y’oma lo diangɔ diakatongama nanyaka mbo ya ndɛ ndo ndjakaka dongalonga.

Woho wayokandɔma okakatanu: Nzambi ayɔlɔmbɔla welo tshɛ waya oma lo diangɔ diakatongama dia la nkɛtɛ, ayosala dia diangɔ dia ndɛ tombaka dimɛna. Bible mbutaka ɔnɛ: “[Jehowa] mbɔladiaka lɔpɛpɛ la wolo; asuku wa lo ndjale mbɔlamaka yɔɔ. . . . Nde kadimolaka nkɛtɛ ya shɛnga otsha lo afuku w’ashi wele la adiyo, ndo nkɛtɛ y’ofumbo otsha lo tɛkɔ di’ashi. Nde salaka dia wanɛ wele la ndjala mbidjasɛ lɛkɔ . . . Vɔ monɛka diangɔ lo dikambɔ ndo kambaka dikambɔ dia vinyɔ diatondja dinela di’efula.”​—Osambo 107:29, 35-37.

Okakatanu: Akanga wa lokaki ndo anto walanga ndɛ etshimba tondjaka mbo ya ndɛ ya kɔlɔ kana shimbaka diaha mbo ya ndɛ nkoma le wanɛ wele l’ohomba ayɔ.

Woho wayokandɔma okakatanu: Diolelo diaki Nzambi diayolanya anto tshɛ wele bu la losembwe ndo wanɛ walɛ etshimba. (Osambo 37:10, 11; Isaya 61:8) Bible mbutaka lo dikambo dia Jehowa Nzambi oko “Ɔnɛ latelaka losembwe le wanɛ wambokesama, Ɔnɛ latoshaka wanɛ wele la ndjala mbo ya ndɛ.”​—Osambo 146:7.

Okakatanu: Kasato ɔtɔi ka mbo ya ndɛ yekɔ lo mbikashema kana yekɔ lo ndanyema ɔnɔnyi tshɛ l’andja w’otondo.

Woho wayokandɔma okakatanu: L’ɛse ka Diolelo diaki Nzambi, mbo ya ndɛ yayokokamɛ dimɛna. Etena kakinde la nkɛtɛ, Yeso akewɔ diaha ndanya mbo ya ndɛ. Ɛnyɛlɔ, lo diaaso dimɔtshi, nde akalesha olui a woke wolekanyi anto 5 000 lo yoho ya dihindo. L’ɔkɔngɔ wa laasɔ, nde akatɛ ambeki ande ɔnɛ: “Nyotshumanya bɛtshi diotshikadi diaha nshisha ndooko yema.”​—Joani 6:5-13.

Lam’ele Diolelo diaki Nzambi diayonya kɛnɛ tshɛ kele lo kiɔkɔ ya ndjala, anto tshɛ wayɔngɛnangɛna la mbo ya ndɛ tshavutshavu ndo y’amɛna. (Isaya 25:6) Dia mbeya etena kayokotsha Diolelo diaki Nzambi dui sɔ, enda sawo diele l’ɔtɛ a dui ɔnɛ: “Etena kakɔna kayolɛ Diolelo diaki Nzambi la nkɛtɛ?”