Kgaolo 4

Ke Ka Ntlhayang Fa Rre le Mmè Ba Ne Ba Tlogelana?

“Ke gakologelwa fa rre a ne a re latlha. Tota rona re ne re sa itse seo se neng se diragala. Mmè o ne a tshwanelwa ke go ya go bereka mme a re tlogela re le rosi ka nako e telele. Ka dinako tse dingwe re ne re nna fela fa fensetereng re ba re tshwenyega ka gore eseng le ene o ne a re tlogetse. . . . ”—Mosetsanyana yo batsadi ba gagwe ba tlhalaneng.

GO TLHALANA ga batsadi ba motho go ka lebega e le bokhutlo jwa lefatshe, namane e tona ya tiragalo eo e lereng bohutsana jo bogolo jo bo sa feleng. Gantsi go lere boikutlo jo bogolo jwa go tlhabiwa ke ditlhong, kgalefo, ditlhobaelo, go boifa gore motho o tla tlogelwa ke batho, go ipaya molato, go nna le pelo e e botlhoko, le tatlhegelo e kgolo—le eleng keletso ya go ipusolosetsa.

Fa e le gore batsadi ba gago ba sa tswa go tlogelana bosheng, le wena o ka tswa o na le maikutlo a a tshwanang. Kana ebile, Mmopi wa rona o ne a batlile gore o godisiwe ke rre gammogo le mmè. (Baefesia 6:1-3) Lefa go le jalo, jaanong o amogilwe gore tsatsi le letsatsi o bo o na le motsadi wa gago yo o mo ratang. “Ke ne ke tlotla rre fela thata ebile ke batla go nna le ene,” go khutsa jalo Paul, yo batsadi ba gagwe ba neng ba tlogelana fa a ne a le dingwaga tse supa. “Mme molao o ne wa re naya mmè go re tlhokomela.”

Lebaka la go bo Batsadi ba Tlogelana

Gantsi batsadi ba ile ba bipa mathata a bone fela thata. “Ga ke gakologelwe ke bona batsadi ba me ba lwa,” go bolela jalo Lynn, yo batsadi ba gagwe ba neng ba tlhalana fa a ne a santse a le ngwana. “Ke ne ke akanya gore ba ne ba tsamaisana sentle.” Mme le eleng fa batsadi ba e tle ba omane, e santse e ka nna selo se se tshosang fa tota ba tlogelana.

Mo mabakeng a mantsi, batsadi ba tlogelana fa yo mongwe a na le molato wa boitshwaro jo bo sa siamang jwa tlhakanelo-dikobo. Modimo o letlelela molekane yo o senang molato gore o ka tlhala. (Mathaio 19:9) Mo mabakeng a mangwe, “kgakalō, le bogale, le kōmañ” di ile tsa felela ka gore go lowe, go dira gore motsadi yo mongwe a boife gore ene le bana ba ka nna ba gobadiwa mmeleng.—Baefesia 4:31.

Ke boammaaruri gore fa gongwe go tlhalanwa fela ka mabaka ao eseng a sepe. Go na le go rarabolola mathata a bone, ba bangwe ba tlhalana ka bogagapa ka gonne ba bolela fa ba ‘sa itumele’ kana ‘ba sa tlhole ba ratana.’ Seno ga se itumedise Modimo, yo o ‘ilang tlhalo.’ (Malaki 2:16) Gape Jesu o ne a bontsha gore batho bangwe ba ne ba tla thuba manyalo a bone ka gonne balekane ba bone ba nnile Bakeresete.—Mathaio 10:34-36.

Ekane kgang e le efe fela, lebaka la go bo batsadi ba gago ba bone gore ba didimale kana gore ba arabe dipotso tsa gago kaga go tlhalana ga bone ka dikarabo tse di sa utlwaleng ga go reye gore ga ba go rate.a Ka go bo le bone ba utlwile botlhoko, batsadi ba gago ba ka nna ba bo ba ketefalelwa ke go bua kaga go tlhalana ga bone. (Diane 24:10) Gape batsadi ba gago ba ka nna ba fitlhela ba sa gololesega kana ba tlhabiwa ke ditlhong go dumela gore boobabedi ba reteletswe.

Seo o ka se Dirang

Leka go lemoga nako e e siameng eo o ka buisanang le batsadi ba gago kafa o amegileng ka gone o wetse dibete. (Diane 25:11) Ba bolelele kafa o hutsafaditsweng ka gone le go tlhakanngwa tlhogo ke go tlhalana ga bone. Gongwe ba ka go naya tlhaloso e e kgotsofatsang. Fa ba sa dire jalo, o seka wa kotlomana mogopolo. A Jesu ga a ka a ikgogona go bolelela barutwa ba gagwe boikitsiso joo a neng a bona gore ba ne ba ise ba kgone go ka bo tshegetsa? (Yohane 16:12) Gape ga kere batsadi ba gago ba na le tshwanelo ya go nna le dilo tsa sephiri?

Sa bofelo, lemoga gore go tlhalana ga bone, ekane e le ka lebaka lefe fela, ke kgang ya bone boobabedi—eseng le wena! Fa Wallerstein le Kelly ba ne ba tlhatlhobisa malapa a a 60 a a tlhalaneng, ba ne ba lemoga gore banyalani ba ne ba pegana molato, ba baya bahiri ba bone molato, maloko a bone a lelapa, le ditsala ka baka la go tlhalana ga bone. Mme babatlisisi bao ba bua jaana: “Ka mo go kgatlhisang, ga go na ope yo o neng a baya bana molato.” Maikutlo a batsadi ba gago go wena gaa fetoga.

Go Fola mo go Tlang Morago ga Nako

Go na le “motlha oa go hodisa.” (Moreri 3:3) Mme fela jaaka ntho ya mmatota, e e tshwanang le lerapo le le robegileng, e ka fola ka botlalo morago ga dibeke kana morago ga dikgwedi, maikutlo ao a amegileng a tsaya nako go fola.

Batlhatlhobisi ba tlhalo Wallerstein le Kelly ba ne ba fitlhela gore dingwaga di ka nna pedi fela morago ga tlhalano “dipoifo tse dikgolo, bohutsana, go sa dumeleng mo ebileng motho a tshogile . . . di a bo di le gaufi le go nyelela kana di nyeletse gotlhelele.” Batlhalefi bangwe ba bona gore kgatelelo e kgolo ya tlhalano e fela mo dingwageng tse tharo fela. Seno se ka lebega e le nako e telele mme go tshwanetse ga diragala dilo di le dintsi pele ga botshelo jwa gago bo ka boela mo mannong.

Ntlha ke gore, tsamaiso ya mo lelapeng—eo e neng e kgoreleditswe ke tlhalano—e tshwanetse go rulaganngwa sesha. Gape maikutlo a batsadi ba gago a tla boela mo mannong morago ga nako. Ke ka nako eno fela kgabagare ba tla kgonang go go tshegetsa kafa go tlhokafalang ka gone. Fa o ntse o dira dilo ka metlha ka mokgwa mongwe mo botshelong, o tla simolola go ikutlwa o siama gape.

Lefa go ntse jalo, Solomone o ne a tlhagisa jaana: “U se ka ua re, Ke ka ntlha eañ metlha ea pele e ne e gaisa eno? Gonne ga u botse ka botlhale kaga seo se.” (Moreri 7:10) Go akanya ka dilo tse di fetileng go ka dira gore o seka wa kgona go bona dilo tsa jaanong sentle. Seemo sa balelapa la gaeno se ne se ntse jang pele ga ba tlhalana. “Ba ne ba lwetse ruri—ba gagautlhana ba bile ba kgobana,” Annette o dumalana jalo. A e ka tswa e le gore jaanong o ipelela kagiso mo lelapeng?

‘Ke ka Kgona go Dira Gore ba Boelelane’

Basha bangwe ba ijesa dijo tsa ditoro ba re ba ka dira gore batsadi ba bone ba boelelane, gongwe ba nna ba tshwarelela mo maithamakong ao le eleng morago ga batsadi ba bone ba sena go nyala gape!

Lefa go ntse jalo, go sa dumeleng gore batsadi ba gago ba tlhalane ga go na go fetola sepe. Go nnela go lela, go ikuela, le maano a mo lefatsheng ka phepafalo ga di na di dira gore batsadi ba gago ba boelelane gape. Jalo ke ka ntlhayang fa o ipogisa ka go nna o akantse ka dilo tseo di sa kakeng tsa diragala? (Diane 13:12) Solomone o ne a re go na le “motlha oa go latlhègelwa.” (Moreri 3:6) Jalo amogela gore batsadi ba gago ba tlhalane le gore ba tla nnela jalo ruri. Seno ke kgato e kgolo ya gore o go itebatse.

Go Utlwana le Batsadi ba Gago

O ka tswa o na le lebaka la go galefela batsadi ba gago gore ba sentse botshelo jwa gago. Jaaka lekawana lengwe le ne la bua ka bogale la re: “Batsadi ba me ba ne ba le bogagapa. Tota ba ne ba seka ba akanya kaga rona le kafa re neng re tla amiwa ke seo ba neng ba se dira ka gone. Ba ne ba tswelela fela ba dira dithulaganyo tsa bone.” Seno se ka tswa se le boammaaruri. Mme a o ka kgona go tswelela o tshela o galefile ebile o tenegile mme wa seka wa ikgobatsa?

Bibela e gakolola jaana: “A go latlhwè mañadiñadi, le kgakalō, le bogale, . . . Lo nnè pelonomi moñwe mo go yo moñwe, le pelonamagadi, lo ichwarèlanè.” (Baefesia 4:31, 32) O ka itshwarela motho yo o go utlwisitseng botlhoko fela thata jang? Leka go leba batsadi ba gago ka maikutlo a a siameng—jaaka batho ba ba ka dirang diphoso, ba ba sa itekanelang. Ee, le eleng batsadi ‘ba a leofa ebile ba tlhaela kgalalelo ya Modimo.’ (Baroma 3:23) Fa o lemoga seno go ka go thusa gore o utlwane le batsadi ba gago.

Ntsha Maikutlo a Gago

“Tota ga ke ise ke bolele kafa ke ikutlwang ka teng kaga go tlhalana ga batsadi ba me,” lekawana lengwe le ne la bua jalo fa re ne re le botsolotsa. Lemororo kwa tshimologong a ne a sa kgathale, mosha yoo o ne a simolola go kukega maikutlo—le eleng go lela—fa a ne a bua kaga go tlhalana ga batsadi ba gagwe. Maikutlo ao a neng a sa bolo go bipiwa a ne a bonala. Fa a ne a gakgamadiwa ke seno, o ne a ipolela jaana: “Go bua kaga gone go nthusitse fela thata.”

Le wena o ka bona fa go thusa go bolelela mongwe, go na le go itomolola. Bolelela batsadi ba gago fela kafa o ikutlwang ka gone, dipoifo tsa gago le ditlhobaelo. (Bapisa Diane 23:26.) Bakeresete ba ba godileng le bone ba ka thusa. Ka sekai, ba lelapa la ga Keith, bao ba neng ba kgaogantswe ke tlhalo, ba ne ba seka ba mo tshegetsa ka gope, kana ba mo tshegetsa go sekae fela. Lefa go le jalo o ne a bona tshegetso go sele. Keith o bolela jaana: “Phuthego ya Bokeresete e ne ya nna lelapa la me.”

Mo godimo ga tsotlhe, o ka bolelela Rrago wa selegodimo, “Moutlwi wa thapelo,” yo o tla go reetsang. (Pesalema 65:2, NW) Mosha mongwe yo o bidiwang Paul o gakologelwa seo se neng sa mo thusa go lebala go tlhalana ga batsadi ba gagwe: “Ke ne ka rapela ka dinako tsotlhe mme ka metlha ke ne ke ikutlwa gore Jehofa ke motho wa mmatota.”

Go Tswelela ka Botshelo jwa Gago

Morago ga tlhalano, dilo di ka nna tsa seka tsa tlhola di tshwana. Lefa go le jalo, seno ga se reye gore botshelo jwa gago bo ka nna jwa seka jwa tlhola e nna jo bo nang le matswela le jo bo itumedisang. Bibela e gakolola jaana, “Mo tlhōahaloñ lo se ka loa nna bochwakga.” (Baroma 12:11) Ee, go na le gore o itetlelele go imelwa ke bohutsana, kutlobotlhoko, kgakalo, tswelela ka botshelo jwa gago! Dira tiro ya gago ya sekolo ka botlalo. Dira sengwe sa go fetisa nako. ‘Totahala mo tirong ya Morena.’—1 Bakorintha 15:58.

Go tla go tlhoka gore o dire ka natla, o ikemisetse, le nako. Mme kwa bokhutlong go thubega ga lenyalo la batsadi ba gago ga go kitla go tlhola go nna selo se segolo mo botshelong jwa gago.

[ntlha e e kwa tlase]

Dipotso tsa Puisano Kgaolo 4

◻ Mangwe a mabaka ao batsadi ba kgaoganang ka one ke afe?

◻ Ke ka ntlhayang fa go ka nna ga ketefalela batsadi ba gago go bua kaga gone? O ka dira eng fa o bona gore ba tsemelelwa ke go bua?

◻ Ke ka ntlhayang fa go sena mosola go nna o akantse ka dilo tse di fetileng kana go ijesa dijo tsa ditoro o re o ka dira gore batsadi ba gago ba boelelane gape?

◻ Dilo dingwe tse di siameng tse o ka di dirang go ithusa go lebala tlhalo eno ke dife?

◻ O ka dirisana jang le go galefela batsadi ba gago mo o ka nnang wa go supa?

[Lebokoso mo go tsebe 36, 37]

‘A go Tlhalana ga Batsadi ba me go tla Senya Botshelo jwa Me?’

Morago ga go tlhalana ga batsadi ba bone, basha bangwe ba senya matshelo a bone fela thata. Ba bangwe ba dira diphetso ka potlako, jaaka go tlogela sekolo. Ba bangwe ba supa go khidiega ga bone le kgakalo ka go sa itshware sentle—jaaka ekete ba otlhaela batsadi ba bone go bo ba tlhalane. Denny o gakologelwa jaana: “Ke ne ke sa itumela ebile ke utlwile botlhoko morago ga go tlhalana ga batsadi ba me. Ke ne ka simolola go nna le mathata kwa sekolong mme ka ba ka retelelwa ngwaga mongwe. Morago ga seo . . . ke ne ka simolola go tshegwa ke ba tlelase ya me mme ka lwantshana le ba le bantsi.”

Tota batsadi ba gago ba ka nna ba lemoga go sa itshwareng sentle ga gago mo go gakgamatsang. Mme tota ke eng seo o se fitlhelelang, fa e se fela go gakatsa seemo seo se setseng se lerile tlalelo? Tota, motho fela yo o otlhaelwang go dira phoso ke modira-phoso. (Bagalatia 6:7) Leka go tlhaloganya gore batsadi ba gago le bone baa bogisega le gore go bo ba lebega ekete ba a go tlhokomologa ga se ka baka la bopeloetlhoi. Mmaagwe Denny o ne a ipolela jaana: “Ke ne ka tlhokomologa bongwanake fela thata. Morago ga re sena go tlhalana, nna ka bonna ke ne ke tlhakatlhakane, ke ne ke sa kake ka kgona go ba thusa ka gope.”

Bibela e gakolola jaana mo go Bahebera 12:13: “Lo dihèlè dinaō tsa lona ditsela tse di siameñ, gore se se tlhotsañ se seka sa lokologa.” Lefa batsadi ba lona ba sa lo otlhae, ga go na lebaka la go sa itshware sentle. (Yakobe 4:17) Itshware kafa go tshwanetseng ka gone mme o bo o itaye.—1 Bakorintha 9:27.

Gape, tila go dira diphetso ka potlako, ka sekai, go tswa mo gae. “Senokopela se tle se itebe tsamaō ea shōna.” (Diane 14:15) Fa mo nakong eno batsadi ba gago ba lebega ba iteegile tsebe mo ba sa kakeng ba kgona go go reetsa, ke ka ntlhayang fa o sa bolelele tsala nngwe e e godileng diphetso tsa gago?

Lefa go ntse jalo, o ka nna wa nna le dilo di le mmalwa tse o amegang ka tsone tsa mo isagweng ya gago. Ereka batsadi ba gago ba reteletswe mo lenyalong, go a tlhaloganyesega gore o ka nna wa tshwenyega kaga gore a o tla ipelela lenyalo le le atlegileng. Ka lesego, lenyalo le le sa itumediseng ga se selo se o ka se ruang boswa mo batsading ba gago. O motho yo o sa tshwaneng le ope, mme gore lenyalo lepe fela le o tla nnang le lone mo isagweng le tla felela jang go ikaegile, eseng ka dithetelelo tsa batsadi ba gago, mme eleng kafa wena le molekane wa gago lo dirisang Lefoko la Modimo ka gone.

Gape o ka nna wa iphitlhela o tshwenyegile kaga dilo tseo pele o neng o di tsaya motlhofo—eleng dijo, diaparo, borobalo, madi. Lefa go ntse jalo, gantsi batsadi ba bona tsela nngwe ya go tlamela bana ba bone morago ga tlhalano, le eleng fa e le gore Mmè o ka tshwanelwa ke go dira tiro ya boitshediso. Lefa go le jalo buka Surviving the Breakup e tlhagisa jaana ka tlhomamo: “Seo pele se neng se tlamela lelapa le le lengwefela jaanong se tlamela malapa a mabedi, seo se pateletsang gore seemo sa botshelo sa leloko lengwe le lengwe la lelapa se ye kwa tlase.”

Ka jalo, go ka nna ga raya gore o tla tshwanela go itlwaetsa go sa nneng le dilo dingwe tseo o kileng wa bo o di ipelela, jaaka diaparo tse disha. Mme Bibela e re gakolola jaana: “Ga rea ka ra tla le sepè mo lehatshiñ, le gōna ga re kake ra cwa le sepè; Me e re ha re na le diyō le diaparō, re tla ritibatsa pelo mo go cōna.” (1 Timotheo 6:7, 8) Gongwe ebile o ka nna wa thusa mo go direng tekanyetso-madi e ntšha ya lelapa. Gape, gakologelwa gore Jehofa ke “rra masièla.” (Pesalema 68:5) O ka tlhomamisega gore o amegile fela thata kaga ditlhokafalo tsa gago.

Jeremia o ne a lemoga jaana: “Go molemō mo monneñ go rwala yokwe mo bokauñ yoa gagwè.” (Dikhutsahalō 3:27) Nnyaa, ga go na “molemō” o o kalo mo go boneng batsadi ba gago ba tlhalana. Mme go ka kgonega gore o fetole boitemogelo jono jo bo sa siamang gore e nne selo se se go solegelang molemo.

Mmatlisisi Judith Wallerstein o ne a lemotsha jaana: “Go gamoga le go tlhalefa [ga bana ba batsadi bao ba tlhalaneng] moo go bakilweng ke mathata a lelapa go ne go kgatlha fela thata ebile fa gongwe go fudua maikutlo. Banana bao . . . ba ne ba akanyetsa maitemogelo a batsadi ba bone ka tlhonamo mme ba dira diphetso tseo ba di akanyeditseng kaga isagwe ya bone. Ba ne ba amegile kaga go batla ditsela tsa go tila diphoso tseo batsadi ba bone ba neng ba di dira.”

Kwantle ga pelaelo go tlhalana ga batsadi ba gago go tla nna le letshwao mo botshelong jwa gago. Mme fa e le gore letshwao leo e tla nna lobadi lo lo tla nyelelang kana ntho e e kekelang go ikaegile fela thata ka wena.

[Setshwantsho mo go tsebe 35]

Go bona lenyalo la batsadi ba gago le thubega e ka nna boitemogelo jo bo utlwisang botlhoko fela thata go feta bope fela jo o ka akanyang ka jone

[Setshwantsho mo go tsebe 38]

Go akanya kafa botshelo bo kileng jwa bo bo ntse ka teng e ka nna selo se se go utlwisang botlhoko fela