Shuneme—E e Tlhomologileng ka Lorato le ka Thubakanyo
KWA borwa jwa Galalea, ka fa botlhabatsatsi jwa dipoa tse di kwa tlase tsa Jesereele, go na le motse wa Shuneme. Mo motseng ono go ne ga lowa dintwa tse pedi tse dikgolo thata tsa hisitori ya Baebele, gape o ne o itsiwe e le motse o go neng ga tsholelwa basadi ba babedi ba ba neng ba tlhoma sekao sa lorato lo lo ikanyegang ka nitamo.
Kwa morago ga Shuneme go ne go eme thotana e go neng go akanngwa gore ke More, fa go kgabaganya lebala, mo e ka nnang dikilometara di le robedi go tloga moo, go ne go eme Thaba ya Gileboa. Fa gare ga dithotana tseno tse pedi, go ne go na le naga e e neng e na le metsi e bile e ungwile—e le nngwe ya dikgaolo tse di neng di ungwa thata kwa Iseraeleng yotlhe.
Motsana ono o o neng o gola thata go dikologa Shuneme ke lefelo le go neng go direga mo go lone nngwe ya dipolelo tsa lorato tse di monate thata tse di kileng tsa bolelwa—Sefela sa Difela. Pina eno e bolela ka mosetsana mongwe yo montle wa kwa magaeng yo o neng a tlhopha go nyalwa ke tsala ya gagwe ya modisa go na le go amogela mpho ya ga Kgosi Solomone ya gore a nne mongwe wa basadi ba gagwe. Solomone o ne a dirisa botlhale jotlhe jwa gagwe le khumo gore a gape pelo ya gagwe. Gangwe le gape, o ne a mo galaletsa jaana: “E mang ene yo o gadimang jaaka moso, a le montle jaaka ngwedi, a itshekile jaaka letsatsi?” Mme o ne a solofetsa go mo kgotsofatsa ka mekgabisa e a neng a ka e akanya.—Sefela sa Difela 1:11; 6:10.
Go mo utlwisa fela botshelo jwa segosi, Solomone o ne a tsamaya le ene a ya kwa Jerusalema e le mongwe wa batlhokomedi ba gagwe, ba tsamaya le masole a gagwe a a molemolemo a le 60. (Sefela sa Difela 3:6-11) O ne a mmaya mo ntlong ya gagwe ya segosi, ntlo e e neng e le ntle tota mo e neng ya re mohumagadi wa Sheba a e bona, “go bo go sa tlhole go le mowa ope mo go ene.”—1 Dikgosi 10:4, 5.
Mme mosetsana yono wa kwa Shuneme o ne a ikanyega ka nitamo mo mosimaneng wa modisa. O ne a bua jaana: “Jaaka setlhare sa [bo]apole se ntse mo ditlhareng tsa sekgwa, moratwa wa me o ntse jalo.” (Sefela sa Difela 2:3) A Solomone a itumelele masimo a gagwe a a sekete. Tshimo e le nngwe fela—le moratiwa wa gagwe—e ne e mo lekane. Lorato lwa gagwe lo ne lo ka se ka lwa tshikinngwa.—Sefela sa Difela 8:11, 12.
Mosadi yo mongwe yo montle o ne a nna kwa Shuneme. Ga re itse gore o ne a bopegile jang mo mmeleng, mme o ne a le montle tota mo pelong. Baebele e bolela gore o ‘bolokile’—kana o ne a tsaya matsapa—e le gore a neele moporofeti Elisha dijo ka metlha le marobalo.—2 Dikgosi 4:8-13.
Re ka akanya ka Elisha a boa ka boitumelo morago ga loeto lo loleele, lo lo lapisang, a ya kwa phaposing e nnye e e kwa godimo e a e baakanyeditsweng ke ene le monna wa gagwe. Gongwe o ne a etela legae la bone kgapetsa, e re ka bodiredi jwa gagwe bo tsere dingwaga di le 60. Ke ka ntlha yang fa mosadi yono wa Moshuneme a ne a gatelela gore Elisha a nne mo legaeng la bone nako le nako fa a tsena kwa go bone? Ka gonne o ne a bona tiro ya ga Elisha e le botlhokwa. Moporofeti yono yo o boikokobetso, e bile a se pelotshetlha o ne a direla e le segakolodi sa setšhaba, a gakolola dikgosi, baperesiti le batho fela boikarabelo jwa bone jwa go direla Jehofa.
Ga go belaetse gore mosadi yono wa Moshuneme e ne e le mongwe wa batho ba Jesu a neng a akantse ka bone fa a ne a re: “Yo o amogelang moporofeti ka go bo e le moporofeti o tla bona maduo a moporofeti.” (Mathaio 10:41) Jehofa o ne a neela mosadi yono yo o neng a boifa Modimo tuelo e e kgethegileng. Le mororo a ne a le moopa ka dingwaga di le dintsi, o ne a tshola morwa. Dingwaga moragonyana o ne a thusiwa gape ke Modimo fa leuba le le tsereng dingwaga di le supa le ne le tlhasetse naga. Pego eno e e tlhotlheletsang e re gakolola gore bopelonomi jo re bo bontshang batlhanka ba Modimo, Rraarona wa selegodimo ga a bo itlhokomolose.—2 Dikgosi 4:13-37; 8:1-6; Bahebera 6:10.
Dintwa Tse Pedi Tsa Makgaolakgang
Le mororo Shuneme e gakologelwa e le legae la basadi bano ba babedi ba ba neng ba ikanyega ka nitamo, gape go ne ga lowa dintwa tse pedi mo go one tse di neng tsa fetola hisitori ya Baiseraele. Go ne go na le lebala la ntwa le le neng le tshwanetse gaufinyana—lebala le le neng le le fa gare ga dithotana tsa More le Gileboa. Baeteledipele ba sesole mo metlheng ya go kwalwa ga Baebele gantsi ba ne ba thibelela fa go nang le metsi a mantsi gone, go na le dithota e le go itshireletsa, mme fa go kgonega, go nne le lefelo le le kwa godimo ga mokgatšha o o omileng o o nang le lefelo le le bulegileng gore a kgone go laola masole, dipitse le dikara sentle mo go lone. Shuneme le Gileboa di ne di na le dilo tseo tsotlhe.
Ka nako ya baatlhodi, sesole se se neng se na le Bamedia, Baamaleke le ba bangwe ba le 135 000 se ne sa thibelela mo lebaleng le le neng le le fa pele ga More. Dikamela tsa bone di ne “di se na palo, jaaka mošawa o o fa losing lwa lewatle ka bontsi.” (Baatlhodi 7:12) Fa o lebagane le bone go ralala lebala leno, gaufi le sediba sa ga Harote kwa tlase ga Thaba ya Gileboa, go ne go na le Baiseraele ba eteletswe pele ke Moatlhodi Giteone, yo o neng a na le masole a le 32 000 fela.
Mo malatsing a pele ga ntwa, letlhakore lengwe le lengwe le ne le leka go kgoba le lengwe marapo. Setlhopha sa masole a a sotlang, dikamela tsa ntwa, dikara le dipitse di ne di tshosetsa masole a a kwa tlase. Kwantle ga pelaelo, Bamedia—ba ba neng ba setse ba le mo maemong a bone fa Baiseraele ba ntse ba iphutha—ba ne ba boifisa thata. Fa Giteone a botsa gore, “[Ke] mang yo o boifang le yo o roromang?” peditharong ya masole a gagwe e ne ya arabela ka gore e tswe mo botlhabanelong.—Baatlhodi 7:1-3.
Ke masole a Baiseraele a le 10 000 fela a jaanong a neng a lebile go ralala lebala go ya kwa masoleng a baba ba bone ba ba 135 000, mme go ise go ye kae, Jehofa o ne a fokotsa palo ya masole a Baiseraele gore e fitlhe kwa go 300 fela. Jaaka e ne e le mokgwa wa Baiseraele, setlhotshwana seno se ne sa kgaoganngwa ka dikarolo di le tharo. Mo lefifing, ba ne ba phatlalala mme ba tsaya maemo a bone mo matlhakoreng a mararo a bothibelelo jwa baba jwa bone. Morago ga taelo ya ga Giteone, masole a le 300 a ne a thuba dinkgwana tse di neng di fitlhile dipone tseo, ba tshwarela dipone tsa bone kwa godimo, mme ba goa ba re, “Tšhaka ya ga Jehofa le ya ga Giteone!” Ba ne ba letsa dinaka tsa bone mme ba tswelela pele ba di letsa. Mo lefifing, boidiidi jwa masole jo bo tshogileng e bile bo tlhakatlhakane bo ne jwa akanya gore ditlhopha di le 300 di a ba tlhasela. Jehofa o ne a dira gore ba tlhabane ka bobone, mme “mo tikologong ya bothibelelo; ntwa yotlhe ya sia, mme ba thela lešalaba ba ba tshabisa.”—Baatlhodi 7:15-22; 8:10.
Ntwa ya bobedi e ne ya lowa gaufi le Shuneme ka nako ya ga Kgosi Saulo. Baebele e bega gore “Bafilisitia ba phuthega ba fitlha ba thibelela mo Shuneme; Saule a phutha Baiseraele botlhe, ba thibelela mo Gileboa,” fela jaaka masole a ga Giteone a ne a dira dingwaga pele ga moo. Mme Saulo o ne a sa ikanye Jehofa jaaka Giteone, a bona go le botoka go ya kwa go yo o buang le badimo kwa Enetora. Fa a bona bothibelelo jwa Bafilisitia, o ne a “boifa, pelo ya gagwe ya roroma thata.” Mo ntweng eo e e neng ya latela, Baiseraele ba ne ba sia mme ba fenngwa mo go setlhogo. Saulo mmogo le Jonathane ba ne ba swa.—1 Samuele 28:4-7; 31:1-6.
Ka jalo ke gone ka moo hisitori ya Shuneme e neng ya tlhomologa ka lorato le ka thubakanyo, ka go ikanya Jehofa le ka go tshepa badimona. Mo mokgatšheng ono, basadi ba babedi ba ne ba bontsha lorato le go amogela baeng, mme baeteledipele ba babedi ba Iseraele ba ne ba lwa dintwa tsa makgaolakgang. Dikai tsotlhe tse nnè di bontsha botlhokwa jwa go ikaega ka Jehofa, yo o sa palelweng ke go duela ba ba mo direlang.
[Setshwantsho mo go tsebe 31]
Motsana wa segompieno wa Sulam mo lefelong le go neng go na le Shuneme wa bogologolo gone, go na le More ka fa morago ga one
[Motswedi wa Setshwantsho]
Pictorial Archive (Near Eastern History) Est.