Masea, Madi le AIDS

MALOBA jaana The New York Times e ne e na le pego eno e e tlhomolang pelo eo e neng e le mo tsebeng e e kafa pele ya yone: “Romania e tshosediwa ke leroborobo le le sa tlwaelegang la bolwetsi jwa AIDS mo baneng, joo bo anameng thata mo magaeng a bana ba dikhutsana ao go betaganweng mo go one le mo dikokelongpotlana tsa bone, joo bo anamisiwang ke mokgwa wa bogologolo wa go tshela masea a a sa tswang go tsalwa madi.”—February 8, 1990.

Go bonala dingaka dingwe tsa Romania di ne di atisa go entela madi a sekae mo leleng la lesea leo le sa tswang go tsalwa eleng lela leo le neng le le tshwaragantse le mmalo ba dira jalo ka tsholofelo ya gore “go tshelwa madi go sekae” gono go tla dira gore lesea le gole ka bonako. Mokgwa ono o ile wa itshupa e le tsela e e molemo ka mo go tlhabisang ditlhong ya go anamisa AIDS; lebotlolo le le lengwe la madi a a kgotletsweng e na le a a lekaneng go ka tshelwa bana ba le bantsi.

Mokgatlho wa Lefatshe wa Pholo, oo o neng wa romela setlhopha sengwe sa maemo a tshoganyetso sa dingaka kwa Romania, o lekanyetsa gore go setse go bonwe bana ba le 700 ba Romania bao ba nang le bokwanatlhoko ya AIDS mo go bone, mme ba bangwe ba le 50 mo godimo ga moo ba bolawa ke AIDS e e setseng e feletse. Moeteledipele wa thulaganyo ya AIDS ya mokgatlho oo o ne a bolelela Times gore selekanyo sa AIDS eo e tshelegetseng bana bano ke sengwe sa tse di kwa godimodimo mo lefatsheng lotlhe.

Mo pusong e e sa tswang go menolwa maloba jaana ya ga Ceausescu, Romania e ne e sena matshosetsi a AIDS semmuso. Dikgang dipe fela tse di malebana le go anama ga bolwetsi jono di ne di laolwa ka molao o o gagametseng jaaka sephiri sa mmuso. Batho bao ba abang madi ebile ba ne ba sa tlhatlhobiwe go bona gore a ba na le AIDS. Jaanong dilo di fetogile. Mme lefa go ntse jalo mo ngwageng le sephatlo pele ga menolopuso eo, dingaka di le dintsi tsa Romania di ne di sa akanye ka gope ka AIDS fa ba ne ba simolola go bona palo ya bana bao ba tshelegetsweng ke malwetsi ao a neng a sa batle go a tlogela e ntse e oketsegela pele. Jaaka fa mongwe wa bone a ne a bolela jaana: “Fa o bolelelwa gore ga go na bokwanatlhoko ya go nna jalo mo Romania, o tla bo o e ithutelang tota?”