Bodumedi le Tumelo-botlhodi​—A Ke Ditsala kana Baba?

E NE E LE Matlhatso, June 11, 1983, baagi ba motse ba setlhaketlhake sa Indonesia sa Java ba ne ba bonwa ba sianela kwa matlong a bone, ba dira ka lepotlapotla ba thiba diphatlha tsotlhe mo borulelong jwa matlo a bone, difensetere, le mabati. Letshogo e ne e le la eng? Go ne go simologile phifalo ya letsatsi, mme baagi ba motse ba ne ba tshoga gore moriti wa phifalo ya letsatsi o ne o tla tsena mo matlong a bone mme o bake bosula.

Banni ba mafatshe a go tweng ke a a tlhabologang gantsi ba latela ditumelo tse di ntseng jalo ka matlhagatlhaga a bodumedi. Ka gone, dikarolong dingwe tsa Afrika, batho ba tila go tsamaya mo letsatsing mo motshegareng wa sethoboloko ka go re “ba ne ba ka tsenwa.” Bana ba ilediwa go ja mae eseng jalo “ba tla nna magodu.” Batsadi ba ka seke ba bolele palo e e tlhomameng ya bana ba bone, ka go re “baloi ba tla go utlwa o ikgantsha mme ba tseye mongwe wa bone.”​—African Primal Religions.

Baagi ba Bophirima ba na le go tshega ditiro tse di ntseng jalo jaaka sesupo sa poifo ya tumelo-botlhodi, matswela a ‘botlhoka kitso jwa boheitane.’ Lefa go le jalo, ditumelo tse di ntseng jalo ga di felele fela mo bathong ba e seng Bakeresete. “Di fitlhelwa gape le mo bathong go dikologa lefatshe,” ga rialo Dr. Wayland Hand, moporofesa mongwe wa dingwao le dipuo tsa mafatshe mangwe a Yuropa. Ene le modiri-ka-ene Dr. Tally ba setse ba kgobokantse dikai di ka nna milione tsa tumelo-botlhodi mo United States fela.

Ka go eletsa go itse isagwe ya bone, ba le bantsi ba ba bidiwang Bakeresete ba ile ba leba kwa tepo-dinaleding​—eleng mofuta o mogologolo wa tumelo-botlhodi Mme ka tlhagafalo, ditumelo tsa tumelo-botlhodi fa gongwe di engwa-nokeng phatlalatsa ke baeteledipele ba bodumedi. Ka sekai, mo letsatsing lengwe go le tsididi kwa New York, ka January 10, 1982, mogogi wa Eastern Greek Orthodox ebong Vasilios o ne a okamela Modiro wa ka kwantle go keteka Moletlo wa Epiphany. Morago ga moo, jaaka go bega New York Post, o ne a latlhela sefapaano sa gauta mo Nokeng ya East mme a bolelela balebeledi gore motho yo o tla tsayang sefapaano seo gape o ne a tla nna le lesego botshelo jotlhe jwa gagwe

A mme ditumelo tsa Bokeresete le tumelo-botlhodi di tsamaya mmogo? Mokwadi mongwe o kile a tlhokomela jaana: “Fa tumelo e e swa tumelo-botlhodi yone e a gola.” Ka gone, a o ne o ka seke o lebelele gore tumelo ya Bokeresete e lwantshe le go nyeletsa poifo ya tumelo-botlhodi?

Bodumedi​—A Bo Nyeletsa Poifo ya Tumelo-botlhodi?

Bodumedi jwa boammaaruri bo tshwanetse, mme ebile mo lekgolong la ntlha la dingwaga, bo ne jwa dira jalo. Lemororo Bakeresete ba ntlha ba ne ba tshela mo mmusong wa Roma o o tletseng tumelo-botlhodi, ba ne ba gana ditumelo-botlhodi. Mme morago ga loso lwa baaposetoloi ba ga Keresete, dithuto tsa bodumedi tsa maaka, go akareletsa ditumelo-botlhodi, di ne tsa simolola go kukunela mo phuthegong. (1 Timotheo 4:1, 7; Ditihō 20:30) Go ne ga tlhagoga setlhopha sa baruti seo, go ya ka buka A History of the Christian Church, se neng se amogela tiriso ya polelelo-pele ya isagwe le go latela ditumelo-botlhodi tse dingwe. Fa go ntse go ya ditiro tseo tse di tlwaelegileng di ne di tsewa jaaka tsa “Bokeresete.”

Mme go ntse jang gompieno? Bodumedi bo santse bo amogela dingwao tsa tumelo-botlhodi. Akanya ka Suriname, koo ba go tweng ke Bakeresete ba lotso lwa Se-Afrika ba bonwang ba apere dipheko ba re ba itshireleditse kgatlhanong le meya e e bosula. Go ne ga riana moela-dilo-tlhoko mongwe: “Batho bano ba tshelela mo poifong, ba jela mo poifong, ba bereka ka poifo le go robala ka poifo letsatsi le letsatsi.” Dimilione go ralala lefatshe lotlhe ba na le poifo e e tshwanang ya “meya” ya baswi. Se se bonalang sentle, bodumedi gantsi bo ile jwa tsholeletsa kwa godimo ditumelo tseo tsa tumelo-botlhodi.

Ka sekai akanya ka se se ileng sa diragala mo setlhaketlhakeng sengwe sa Afrika sa Madagascar. Fa barongwa ba La-Bodumedi ba ne ba simolola go anamisa ditumelo tsa bone, batho ba Madagascar ba ne ba arabela sentle mme ba sa ikaelela go tlogela ditumelo tsa dingwao. Dikereke di ne tsa arabela jang? Pampiri nngwe ya dikgang go tswa kwa Kenya ebong Daily Nation ya riana: “Barongwa ba pele ba ne ba sa gagamatsa ebile ba ya le seemo mme ba amogela seemo seno.” Matswela ya nna eng? Gompieno, sephatlo sa batho ba Madagascar ba bolelwa fa e le Bakeresete. Lefa go le jalo, gape ba boifa “meya” ya bagologolwane ba ba suleng! Ka gone, gantsi ba laletsa moruti kana moreri go segofatsa marapo a mogologolwane pele ga ba a busetsa gape mo mabitleng a lelapa. Ee, baeteledipele ba bodumedi ba ile ba rotloetsa maaka a gore Modimo, Diabolo, le bagologolwane ba ba suleng ba ka akediwa, ba forwa, mme ba bipiwa molomo ka go tshegetsa mekgwa ya tumelo-botlhodi.

Go ntse fela jalo le mo Afrika Borwa, kwa 77 mo lekgolong ya batho ba iphakang gore ke Bakeresete mme ebile batho ka bontsi koo e le ba ba tsenang kereke. Lefa go le jalo, bodumedi jwa ngwao ya Se-Afrika, gammogo le poifo ya tumelo-botlhodi ya bagologolwane ba ba suleng, bo santse bo le gone gareng ga dimilione tsa baya-kerekeng bao. Ka gone, mo dinageng di le dintsi tsa bao ba bidiwang Bakeresete, bodumedi ke lesire fela. Fa o tlhotlhomisa thata-thata o tla fitlhela gore ditumelo-botlhodi tsa bogologolo di ntse di le teng mme ebile di gola ka bofefo.

Lefa go ntse jalo, bodumedi jwa boammaaruri, bo nyeletsa poifo ya tumelo-botlhodi Jang? Selo se segolo ke kitso. Kitso ya eng? Mme o ka e bona jang?