LAIPELI Taua Le‘o ‘I HE ‘INITANETÍ
Taua Le‘o
LAIPELI ‘I HE ‘INITANETÍ
Faka-Tonga
ʻ
  • ʻ
  • ā
  • ē
  • ī
  • ō
  • ū
  • TOHI TAPU
  • ‘Ū TOHI
  • NGAAHI FAKATAHA
  • w15 7/1 p. 9
  • Naʻá Ke ʻIloʻi?

‘Ikai ala ma‘u ha vitiō

Kātaki, ‘oku ‘ikai ma‘u ha vitiō.

  • Naʻá Ke ʻIloʻi?
  • Ko e Taua Leʻo ʻOku Fanongonongo Ai ʻa e Puleʻanga ʻo Sihová—2015
  • Fakamatala Meimei Tatau
  • Ko Tāniela ʻi he ʻAna ʻo e Fanga Laioné
    Ko ʻEku Tohi ʻo e Ngaahi Talanoa Faka-Tohitapú
  • ʻOku Poupouʻi ʻe he Keli Fakatotoló ʻa e Tohi Tapú?
    ʻĀ Hake!—2008
  • Nofo Pōpula ʻi Pāpiloné ʻo Aʻu ki Hono Toe Langa ʻa e Ngaahi ʻĀ ʻo Selusalemá
    Ko ʻEku Tohi ʻo e Ngaahi Talanoa Faka-Tohitapú
  • Taniela ʻi he ʻAna ʻo e Fanga Laioné
    Ngaahi Lēsoni ʻe Lava Ke Ke Ako mei he Tohi Tapú
Ko e Taua Leʻo ʻOku Fanongonongo Ai ʻa e Puleʻanga ʻo Sihová—2015
w15 7/1 p. 9

NAʻÁ KE ʻILOʻI?

ʻOku poupouʻi ʻe he kau keli fakatotoló ʻa e lēkooti ʻa e Tohi Tapú?

Ko e ʻīmisi ʻo Tuʻi ʻAsīlia Sākone II ʻoku tā tongitongi ʻi ha maka

Tuʻi ʻĀsiliá Sākone II, lave ki ai ʻa e ʻAisea 20:1

Naʻe pehē ʻi ha kupu naʻe pulusi ʻi he Biblical Archaeology Review ko e ʻi ai ʻa e faʻahinga ʻe “toko 50 nai” naʻe lave ki ai ʻi he Ngaahi Konga Tohi Tapu Faka-Hepeluú ʻoku lava ke fakamoʻoniʻi ʻi he taimí ni ʻe he ngaahi fekumi ʻa e kau keli fakatotoló. Naʻe kau heni ʻa e tuʻi ʻe 14 ʻo Siuta mo ʻIsilelí, pehē ki he faʻahinga ʻiloa hangē ko Tēvita mo Hesekaia mo e faʻahinga ʻikai ʻiloa ko Menahemi mo Peka. Naʻe toe kau ai ʻa e Felo ʻe 5 mo e tuʻi ʻe 19 ʻo ʻAsīlia, Pāpilone, Mōape, Pēsia mo Sīlia. Kae kehe, ʻoku ʻikai ko e haʻa tuʻí pē ʻoku hā ʻi he Tohi Tapú mo e lēkooti ʻa e kau keli fakatotoló. Naʻe kau ai mo e faʻahinga ʻikai loko ʻiloa, hangē ko e kau taulaʻeiki lahi, sikalaipe mo e kau ʻōfisa kehe pē.

ʻI he kotoa ʻo e faʻahinga ko ení, ʻoku ʻi ai “ʻa e ngaahi felotoi lahi ki ai ʻa e kau mataotaó” ko ha fakamoʻoni pau, ko e lau ia ʻa e kupú. Ko e moʻoni, ʻoku lave ʻa e Ngaahi Konga Tohi Tapu Faka-Kalisi Kalisitiané, ki he ngaahi meʻa fakahisitōlia pea ʻoku ʻi ai ʻa e fakamoʻoni ʻa e kau keli fakatotoló ke poupouʻi ʻa e tokolahi ʻo kinautolu—hangē ko Hēlota, Ponitō Pailato, Taipiliō, Kaiafasi mo Sēsio Paulo.

Naʻe puli fakakū ʻa e fanga laioné mei he ngaahi fonua ʻo e Tohi Tapú?

Ko ha piliki tā tongitongi ʻo ha laione

Piliki tā-tongitongi mei Pāpilone ʻo e kuonga muʻá

Neongo ʻoku ʻikai ha fanga laione ʻi he vaotā ʻi he ngaahi fonua ʻo e Tohi Tapú ʻi he ʻahó ni, ʻoku ʻi ai ʻa e fakamatala Fakatohitapu ʻe 150 nai fekauʻaki mo e fanga manu ko ení ʻo fakahaaʻi naʻe anga-maheni ia ki he kau hiki Tohi Tapú. Ko e lahi taha ʻo e ngaahi fakamatala ko iá ʻoku tuʻu fakaefakatātā; ka, ko e ngaahi fakamatala ʻe niʻihi naʻe fekauʻaki moʻoni ia mo e fanga laioné. Ko e fakatataá, naʻe fakahīkihikiʻi ʻa Sāmisoni, Tēvita mo Penaia ʻi heʻenau tāmateʻi ʻa e fanga laioné. (Fakamaau 14:5, 6; 1 Sāmiuela 17:34, 35; 2 Sāmiuela 23:20) Naʻe tāmateʻi ʻa e niʻihi kehe ʻe he fanga laioné.—1 Tuʻi 13:24; 2 Tuʻi 17:25.

ʻI he kuonga muʻá, naʻe ilifiaʻi mo fakamahuʻingaʻi ʻa e fanga laioné ʻi he ngaahi fonua ʻo e Tohi Tapú. Naʻe faʻa teuteuʻi mo tā valivali ʻe he niʻihi ʻa e fanga laione ʻi honau ngaahi holisí. Ko e ngaahi piliki ʻoku tā-tongitongi makehe ai ʻa e fakatātā ʻo ha fanga laione naʻe teuteuʻiʻaki ʻa e ngaahi Holisi ʻo Pāpilone ʻo e kuonga muʻá.

Naʻe hā mahino naʻe tāmateʻi ʻe he kau tau kalusetí ʻa e fanga laione ʻi Pālesitainé ʻo aʻu ki he ngataʻanga ʻo e senituli 12 T.S. Ngalingali naʻe kamata ke puli atu ʻa e fanga laione ʻi he feituʻú ʻi ha taimi nounou hili ʻa e 1300. Kae kehe, naʻa nau kei ʻasi pē ʻi Mesopotēmia mo Sīlia ʻo aʻu ki he senituli 19 pea ʻi ʻIulani mo ʻIulaki ʻo aʻu ki he konga ki muʻa ʻo e senituli 20.

    ʻŪ Tohi Faka-Tonga (1987-2026)
    Hū ki Tu‘a
    Hū ki Loto
    • Faka-Tonga
    • Share
    • Sai‘ia
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Makatu‘unga Hono Ngāue‘akí
    • Polisī Fakafo‘ituitui
    • Privacy Setting
    • JW.ORG
    • Hū ki Loto
    Share