Malangaʻi ʻa e Ongoongo Leleí ʻi he Feituʻu Kotoa Pē
1 Ko e muʻaki kau Kalisitiané naʻa nau malangaʻi ʻa e ongoongo leleí ʻi he feituʻu kotoa pē. Naʻa nau faivelenga moʻoni, he ʻi he taʻu ʻe 30 ʻi he taimi naʻe toetuʻu ai ʻa Sīsū Kalaisí, ko e pōpoaki ʻo e Puleʻangá naʻe hoko ʻo “malangaʻaki ki he meʻa moʻui kotoa pe ʻi he lalo langi.”—Kol. 1:23.
2 Ko e kau sevāniti faivelenga ʻa Sihova he ʻaho ní ʻoku nau maʻu ʻa e taumuʻa tatau—ko e aʻu ki he tokotaha kotoa pē ʻe malavá mo e ongoongo lelei ʻo e Puleʻangá. Ko e hā ʻe lava ke tokoni kiate kitautolu ke fakahoko ʻa e taumuʻa ko ʻení? ʻOku tupulaki ʻa e kakai ʻoku nau ngāue taimi-kakato pea ʻoku ʻikai te nau faʻa ʻi ʻapi he taimi ʻoku tau ʻaʻahi atu aí. ʻI he taimi ʻoku ʻikai te nau ngāue aí, ʻoku nau fononga nai ki ha feituʻu, fai fakatau, pe tulimui ki ha faʻahinga fakafiefia. ʻE anga-fēfē ke aʻu mo e pōpoaki ʻo e Puleʻangá ki ha faʻahinga loto-totonu ʻi he lotolotonga ʻo kinautolú?—Mt. 10:11.
3 Ko e niʻihi ʻoku lava ke fetaulaki mo ia ʻi he feituʻu ʻoku nau ngāue aí. Naʻa mo e ngaahi kolo iiki ʻoku ʻi ai ha vāhenga fakapisinisí ʻoku ʻi ai ʻa e kakai tokolahi he lolotonga ʻo e ʻahó. ʻI he ngaahi kolo lalahí, ʻoku ngāue ʻa e kakaí ʻi he ngaahi feituʻu fakapisinisí pe ngaahi fale ʻōfisi māʻolungá, pea mo e faʻahinga ʻoku nau nofo he ngaahi ʻapātimeni ʻoku leʻohi malú ʻoku nau maʻu ha fakamoʻoni—ko e tokolahi tahá he ʻuluaki taimí pē. ʻI he fakaʻosinga ʻo e uiké, ʻoku tau feʻiloaki ai mo e niʻihi lolotonga ʻenau mālōlō ʻi he ngaahi paʻaké, ngaahi feituʻu faiʻanga fakafiefiá, ngaahi feituʻu faiʻanga kemí, pe fanga kiʻi fale nofoʻangá pe lolotonga ʻo e tatali he ngaahi tauʻanga meʻalelé pe ʻi he ngaahi feituʻu faiʻanga fakataú, kuo ʻilo ai ʻoku nau hehema lelei ki he ongoongo leleí.
4 ʻOku tupulaki ʻa e tokolahi ʻo e kau malanga ʻoku nau fai ha feinga makehe ke fakamoʻoni ʻi he ngaahi feituʻu kakaí, ʻi ha feituʻu pē ʻe lava ke maʻu ai ha kakai. ʻI he ʻuluaki kamatá, ko e Kau Fakamoʻoni ko ʻení naʻa nau ongoʻi toumoua mo loto-siʻi koeʻuhi ko e hoko ʻo angaʻaki ke malanga lahi ange ʻi he ngaahi fokotuʻutuʻu anga-mahení, hangē ko e fale ki he fale. ʻOku anga-fēfē ʻenau ongoʻi he taimi ní?
5 “Kuó ne fakalongomoʻuiʻi ʻeku ngāue fakafaifekaú!” ko e kalanga ia ʻa ha tokoua taukei ʻe taha. ʻOku tānaki atu ʻe ha tokoua ʻe taha: “ʻOkú ne ʻai au ke u huʻufataha.” ʻOku pehē ʻe ha tāimuʻa taʻumotuʻa ʻe taha: “ʻOku hoko ia ʻo fakaivimoʻui fakakaukau, fakasino, mo fakalaumālie, . . . pea ʻoku ou kei tupulekina ai.” ʻOku fakatokangaʻi ʻe ha tokotaha malanga ʻokú ne aʻu he taimí ni ki he kakai tokolahi ange naʻe ʻikai ʻaupito te nau fetuʻutaki mo e Kau Fakamoʻoni ʻa Sihová ki muʻa. Ko e kau talavoú ʻoku nau maʻu foki ʻa e laumālie ʻo e ngāue fakafiefiá ni. Ko ha tokotaha talavou ʻokú ne fakahā ia ʻi he foungá ni: “ʻOku fakafiefiá koeʻuhi ʻokú ke lava ai ʻo talanoa ki he kakai tokolahi ʻaupito.” ʻOku pehē ʻe ha taha kehe: “ʻOku ou tufa lahi ange ai ʻa e ʻū tohí ʻi he ki muʻá!” Ko e kotoa ʻo e ngaahi meʻá ni ʻoku hoko ia ʻi he feituʻu ʻoku toutou ngāueʻí.
6 ʻOku Takimuʻa ʻa e Kau ʻOvasia Fefonongaʻakí: ʻI hono ʻiloʻi “kuo kamata liliu ʻa e anga ʻo e maama ko eni,” ʻoku fokotuʻu mai ai ʻe he Sōsaietí ki muí ni mai ko e kau ʻovasia fefonongaʻakí ke nau feʻunuʻaki ʻenau taimi-tēpile ki he ngāue fakamalangá mei he uike ki he uike koeʻuhi ke aʻu ai mo e ongoongo leleí ki he tokolahi taha ʻo e kakai ʻe ala lavá. (1 Kol. 7:31) ʻI ha ngaahi laui taʻu, ko e kau ʻovasia fakafeituʻú ʻoku nau vaheʻi ʻi he pongipongi ʻo e ʻaho taki taha he uiké ke kau ai ki he ngāue fale-ki-he-falé, lolotonga iá ʻoku tuku ʻa e taimi efiafí ia ke fai ai ʻa e ngaahi toe ʻaʻahí pea fai mo e ngaahi ako Tohitapu ʻi ʻapí. ʻI he ngaahi feituʻu ʻe niʻihi, ko e fokotuʻutuʻu ko iá ʻe kei ʻaonga pē ia. ʻI he ngaahi feituʻu kehé, ʻe fakahoko nai ai ha meʻa siʻi ʻi he ngāue fale ki he falé he lolotonga ʻo e pongipongi ʻe niʻihi ʻi he ʻaho ʻo e uiké. ʻI he ngaahi tuʻunga peheé, ʻe fakakaukau nai ʻa e ʻovasia fefonongaʻakí ko e pongipongia ange he ʻahó ʻoku lelei nai ke kau ai ʻi he ngāue falekoloa-ki-he-falekoloá pe fakamoʻoni he halá. Pe ko ʻene fokotuʻutuʻu nai ha ngaahi kulupu tokosiʻi ke faifakamoʻoni ʻi he ngaahi fale ʻōfisi māʻolungá, ngaahi feituʻu faiʻanga fakataú, ngaahi tauʻanga meʻalelé, pe ngaahi feituʻu kakai kehé. ʻI hono ngāueʻaki lelei ʻe he kau malangá ʻa e taimi faingamālie ki he ngāue fakamalangá, ʻoku tokolahi ange ai ʻa e kakai ʻe lava ke fetuʻutaki mo iá.
7 ʻOku hā mei he līpootí ko e feʻunuʻaki ko ʻení kuo fakatou tali lelei ia ʻe he kau ʻovasia fefonongaʻakí mo e kau malangá. Ko ha kulupu ʻe niʻihi ʻo e kau mātuʻá kuo nau fakaafeʻi ʻa e ʻovasia fakafeituʻú ke ne akoʻi ha kau malanga tokosiʻi ʻi he ngaahi tafaʻaki ʻo e ngāué ʻa ia ʻoku fiemaʻu ki ai ha tokanga ʻi he koló. Kuo tokoni ia ki he kau malanga ko ʻení ke ngāue fakataha mo e ʻovasia fefonongaʻakí ʻi heʻene kau ki ha taha ʻo e ngaahi ngāue ko ʻení. Kuo nau toe malava ai ke akoʻi ha niʻihi kehe. (2 Tīm. 2:2) Ko hono olá, ʻoku tokolahi ange ai he taimí ni ʻa e kakai kuo aʻu ki ai ʻa e ongoongo leleí.
8 ʻOku moʻoni, ʻoku ʻikai fiemaʻu ke ke tatali ki he ʻaʻahi mai ʻa e ʻovasia fakafeituʻú ke ʻahiʻahiʻi ha niʻihi ʻo e ngaahi founga kehe ko ʻeni ʻo e malangá. Ko e ngaahi fakakaukau kehekehe ʻeni te ke ʻilo nai ʻe ʻaonga ʻi ho feituʻú:
9 Fakamoʻoni he Halá: ‘ʻOku ʻi fē ʻa e kakaí kotoa?’ Ko ʻetau fifilí ia he taimi ʻe niʻihi ʻi heʻetau ʻaʻahi atu ʻi he pongipongi he ʻaho ʻo e uiké ki ha kolo ʻoku ʻikai ha taha. Ko e niʻihi ʻoku nau ō ʻo fai ha fekau pe fai ha fakatau. Kuó ke feinga ke aʻu kiate kinautolu ʻo fakafou he fakamoʻoni he halá? ʻI hono failelei iá, ko e tafaʻaki ko ʻeni ʻo e ngāue fakafaifekaú ʻe lava ke fua lelei ʻaupito. ʻI he ʻikai ke tuʻu ʻi he feituʻu pē ʻe taha mo e ngaahi makasiní, ʻoku lelei ange ke fakaofiofi ki he kakaí pea kamata ha fetalanoaʻaki anga-fakakaumeʻa. ʻOku ʻikai ke fiemaʻu ke fai ha fakamoʻoni ki he kau fononga kotoa pē. Lea ki he faʻahinga ʻoku ʻikai te nau fakavavevavé, hangē ko e kau mamata pē mei tuʻa he matapā-sioʻata ʻo e falekoloá, faʻahinga he ngaahi meʻalele ʻoku taú, pe ko e kakai ʻoku nau tali meʻalelé. ʻI he ʻuluaki kamatá, ʻe lava nai ke toe fakalahi atu ha fakafeʻiloaki anga-fakakaumeʻa pea tatali ki ha tali. Kapau ʻoku loto-lelei ʻa e tokotahá ke talanoa, ʻeke pe ko e hā ʻene fakakaukau ki ha kaveinga ʻokú ke fakakaukau nai ʻe mahuʻingaʻia aí.
10 Naʻe fakaafeʻi ʻe ha ʻovasia fefonongaʻaki ʻe taha ha kau malanga ʻe toko ono ke ngāue mo ia pea mo hono uaifí ʻi he faifakamoʻoni he halá. Pea ko e hā hono olá? “Naʻa mau maʻu ha pongipongi lelei!” ko ʻene fakamatalá ia. “Naʻe ʻikai ʻi ai ha ʻikai-ʻi-ʻapi. Ko e ngaahi makasini ʻe valu noa pea mo e ngaahi tuleki lahi naʻe tufá. Naʻa mau fai ha ngaahi fetalanoaʻaki fakaueʻiloto ʻe niʻihi. Ko ha tokotaha malanga ʻe taha, ʻa ia ko ʻene ʻuluaki kau ia ʻi he ngāue he halá, naʻá ne fakahā: ‘Kuó u kau ki he moʻoní ʻi he ngaahi taʻu lahi pea naʻe ʻikai te u ʻiloʻi ʻa e meʻa naʻá ku tō mei ai!’ ʻI he ngataʻanga ʻo e uiké, ko e sitoka makasini ʻa e fakatahaʻangá naʻe ʻosi atu ia.”
11 ʻI he ngāue ki he fakatahaʻanga hono hokó, ko e ʻovasia fefonongaʻaki tatau pē naʻá ne ʻiloʻi ko e kau malanga ʻe niʻihi naʻa nau kau pongipongia ki he faifakamoʻoni he halá he pongipongi ʻe taha ka naʻe fakangatangata pē ʻa e malavá. Ko ha tuofefine ʻe taha naʻá ne lea ki he toko ua pē ʻi he lolotonga ʻa e vahaʻa taimi ʻo e ngāue fakaefakamoʻoní kotoa, lolotonga iá ko e faʻahinga kehe naʻá ne fetaulaki mo iá naʻa nau fakavavevave ki he ngāué. Naʻe fokotuʻu atu leva ʻe he ʻovasia fefonongaʻakí, ko kinautolu kotoa ke nau toe foki ki he hala tatau pē kae kiʻi tōmui siʻi ange he pongipongí. Naʻa nau fai pehē, pea naʻa nau nofo ai pē ʻo aʻu ki he hoʻataá. Ko e tuofefine naʻá ne fai ʻa e fetalanoaʻaki pē ʻe ua ki muʻa he pongipongí naʻá ne ngāue ʻo toe lelei ange ʻi heʻene toe fokí. Naʻá ne tufa ʻa e makasini ʻe 31 pea mo e polosiua ʻe 15, pea maʻu mo e ngaahi hingoa mo e tuʻasila ʻo e toko fitu, pea kamata mo e ako Tohitapu ʻi ʻapi ʻe ua! Ko e niʻihi kehe ʻi he kulupú naʻa nau maʻu ʻa e ngaahi ola fakalototoʻa meimei tatau.
12 ʻI hoʻo maʻu ha taha ʻoku hā mei ai ha mahuʻingaʻia, feinga ke maʻu ʻa e hingoa ʻo e tokotaha ko iá, tuʻasilá, mo e fika telefoní. ʻI he ʻikai ke ʻeke ha fakamatala kakató, te ke pehē nai: “Kuó u fiefia ʻi he fetalanoaʻakí ni. ʻE ʻi ai nai ha founga ʻe lava ai ke ta hoko atu ʻi ha taimi kehe?” Pe te ke pehē: “ʻOku ʻi ai nai ha founga ʻe lava ai ke u aʻu atu kiate koe ʻi ho ʻapí?” Ko e tokolahi ʻoku fetuʻutaki ki ai ʻi he founga ko ʻení ʻoku nau loto-lelei ki ha toe ʻaʻahi ange. Fakapapauʻi ke maʻu ha ngaahi lauʻi pepa tuʻuaki feʻunga ki hono fakaafeʻi ʻa e faʻahinga ʻoku nau saiʻia ke maʻu ʻetau ngaahi fakatahá.
13 Kapau ʻokú ke lea ki ha tokotaha mahuʻingaʻia ʻokú ne nofo ʻi ha feituʻu kuo vaheʻi ki ha fakatahaʻanga kehe, ʻoku totonu ke ke ʻoatu ʻa e fakamatalá ki ai, koeʻuhi ko e ngaahi tokoua ʻi aí ʻe lava ke nau ʻaʻahi ki he tokotaha mahuʻingaʻiá. ʻE hoko ʻa e fakamoʻoni he halá ko ha founga ola lelei ia ki hono fakamafola atu ai ʻa e ongoongo leleí ʻi ho feituʻú? Kapau ko ia, fakamanatu ʻa e kupu “Ko Hono Kumi ʻa e Faʻahinga Fie Fanongó ʻo Fakafou ʻi he Fakamoʻoni Ola Lelei ʻi he Halá” ʻi he tatau ʻo ʻEtau Ngāue Fakafaifekau ʻo e Puleʻanga ʻo Siulai 1994. Pea fokotuʻutuʻu foki ke kau ki he faifakamoʻoni he halá ʻi ha taimi feʻungamālie ʻo e ʻahó ʻa ia ʻe faingamālie ai kiate koe ke aʻu ki he kakai tokolahi ʻe ala lavá.
14 Faifakamoʻoni ʻi he Fefonongaʻaki ʻa e Kakaí: ʻI he pongipongi ʻe taha naʻe fakakaukau ai ha kau tāimuʻa ke faifakamoʻoni ki he kakai ʻoku nau tali pasi ofi ki ha kolisi he koló. ʻI he lolotonga ʻenau fetalanoaʻaki fiefiá, naʻe ʻi ai ha palopalema. ʻI he faai atu ʻa e fetalanoaʻakí, kuo tau mai ʻa e pasí, ʻo taʻofi fakafokifā ai ʻa e fetalanoaʻakí. Naʻe fakaleleiʻi leva ʻe he kau tāimuʻá ʻa e palopalemá ʻaki ʻenau heka he pasí pea hokohoko atu ai pē ʻa e fakamoʻoní ki he kau pāsesé ʻi heʻenau fononga ki koló. ʻI he aʻu ʻa e pasí ki hono tauʻangá, ʻe toe foki mai pē ʻa e kau tāimuʻá ʻi he pasí, ʻo faifakamoʻoni ai pē ʻi heʻenau fononga maí. ʻI he hili ha ngaahi fefokiʻaki, naʻa nau tānaki leva ʻa e ngaahi ola ʻo ʻenau ngaahi feingá: Laka hake he makasini ʻe 200 naʻe tufá pea naʻe kamata mo e ngaahi ako Tohitapu ʻe ono. Ko e kau pāsese ʻe niʻihi naʻa nau loto-lelei ke ʻomai honau tuʻasilá mo e fika telefoní ʻa ia ʻe lava ai ke fai ha ʻaʻahi kiate kinautolu ʻi honau ʻapí. Ko e uike hono hokó, naʻe toe foki ai ʻa e kau tāimuʻá ki he tauʻanga pasí pea muimui ai pē he founga tatau ki muʻá. Naʻa nau tufa ʻa e makasini ʻe 164 pea kamata mo ha ako Tohitapu ʻe taha kehe. ʻI ha tauʻanga pasi ʻe taha naʻe heka hake ai ha pāsese pea tangutu ki he nofoʻanga pē taha naʻe kei ʻataá—naʻe hoko atu ki ha tāimuʻa. Naʻá ne sio atu leva ki he tokouá peá ne malimali mo ne pehē: “ʻOku ou ʻiloʻi, ʻokú ke maʻu ha Taua Leʻo hena maʻaku.”
15 Ko e kau malanga tokolahi ʻoku nau fai ha fakamoʻoni ola lelei he lolotonga ʻa e fononga he pasí, lēlué, pe vakapuná. ʻE lava fēfē ke ke kamata ha fetalanoaʻaki mo ha pāsese ʻoku nofo ʻo hoko mai kiate koe? Ko ha tokotaha malanga taʻu 12 ʻe taha naʻá ne kamata ke lau ha tatau ʻo e Awake! ʻi he pasí, ʻi he ʻamanekina ke langaʻi ai ʻa e fieʻilo ʻa ha kiʻi taʻahine naʻá ne nofo ʻo hoko mai kiate ia. Naʻe ola lelei. Naʻe ʻeke ʻe he kiʻi taʻahiné kiate ia pe ko e hā ʻokú ne laú, pea tali ange leva ʻe he kiʻi talavoú, ʻokú ne lau ʻo fekauʻaki mo e fakaleleiʻanga ki he palopalema ʻoku fehangahangai mo e kau talavoú. Naʻá ne tānaki atu leva, ʻokú ne maʻu ha ʻaonga lahi mei he kupú ni pea ʻe lava ke tokoni foki ia kiate ia. Naʻá ne tali fiefia ʻa e ngaahi makasiní. Ko ʻena fetalanoaʻakí naʻe ongoʻi mai ia ʻe ha ongo talavou ʻe toko ua kehe peá na toe kole ki ha ngaahi tatau ʻo e ngaahi makasiní. ʻI he meʻá ni, naʻe afe leva ʻa e fakaʻuli ʻo e pasí ki he tafaʻaki ʻo e halá peá ne ʻeke pe ko e hā ʻoku ʻi ai ai ʻa e mahuʻingaʻia lahi he ngaahi makasini ko ʻení. ʻI he taimi naʻá ne ʻiloʻi aí, naʻá ne tali foki ha ngaahi tatau. Ko ia ai, naʻe ʻikai mei malava ʻeni kapau ko e tokotaha malanga kei talavoú naʻe ʻikai te ne maʻu ha ngaahi makasini feʻunga ke ʻoatu ki he faʻahinga kotoa pē naʻa nau fakahāhā ʻa e mahuʻingaʻiá!
16 Faifakamoʻoni he Ngaahi Paʻaké mo e Ngaahi Tauʻanga Meʻalelé: Ko e faifakamoʻoni ʻi he ngaahi paʻaké mo e ngaahi tauʻanga meʻalelé ko ha founga lelei ʻaupito ia ke aʻu ai ki he kakaí. Kuó ke ʻahiʻahi fakamoʻoni he feituʻu tauʻanga meʻalele ʻo ha senitā fefakatauʻaki? Tomuʻa vakavakaiʻi maʻu pē ʻa e ngaahi meʻa takatakai kiate koé. Tokanga ki he faʻahinga ʻoku ʻikai te nau fakavavevavé pe ʻoku nau tatali pē he kā ʻoku tau aí, pea feinga ke kamata ha fetalanoaʻaki anga-fakakaumeʻa. Kapau ʻoku hokohoko atu ʻa e fetalanoaʻakí, fakahū atu leva ʻa e pōpoaki ʻo e Puleʻangá. Feinga ke ngāue tokotaha kae kei ngāue fakataha pē ai mo ha tokotaha malanga kehe ʻoku ofi mai. Fakaʻehiʻehi mei hano toʻo ha fuʻu kato lahi mo fakaʻefiʻefi pe ʻi ha founga kehe ke tohoakiʻi ai ʻa e tokangá ki hoʻo ngāué. Ke fakapotopoto. ʻE sai ange nai ke fakamoleki pe ha taimi nounou ʻi he tauʻanga meʻalele ʻe taha pea toki hoko atu ki ha taha kehe. Kapau ʻoku ʻi ai ha taha ʻoku ʻikai te ne saiʻia ke talanoa mo koe, anga-maau pē ʻo hoko atu pea fakasiosio ki ha taha kehe ke fakaofiofi ki ai. ʻI hono ngāueʻaki ʻa e ngaahi foungá ni, naʻe tufa ai ʻe ha tokoua ʻe taha ʻa e makasini ʻe 90 ʻi he māhina ʻe taha he lolotonga ʻa e faifakamoʻoni ʻi he ngaahi tauʻanga meʻalelé.
17 Ko e kakai ʻe niʻihi ʻoku nau ʻalu ki he paʻaké ke mālōlō ai; ko e niʻihi kehe ʻoku nau ō ki aí ke vaʻinga pe fakamoleki ha taimi ai mo ʻenau fānaú. ʻI he ʻikai ke fakahohaʻasi ʻenau ngaahi ngāué, lamalama ha faingamālie ke fai ai ha fakamoʻoni. Ko e tokoua ʻe taha naʻá ne kamata ha fetalanoaʻaki mo ha tokotaha tauhi ʻo ha paʻake, peá ne ʻiloʻi ai ʻoku tokanga ʻa e tokotahá ni fekauʻaki mo e faitoʻo kona tapú pea mo e kahaʻu ʻo ʻene fānaú. Naʻe kamata leva ha ako Tohitapu fakaeʻapi pea naʻe fai maʻu pē ia he paʻaké.
18 Fakamoʻoni ʻi he Founga ʻIkai Anga-Mahení ʻi he Ngaahi Feituʻu Faiʻanga Fakataú: Lolotonga ʻoku ʻikai malava maʻu pē ke malanga ʻi he founga anga-mahení mei he falekoloa ki he falekoloa ʻi he ngaahi feituʻu faiʻanga fakataú koeʻuhi ko ha ngaahi fakataputapui ʻi he ngaahi ngāue pehē ʻi he koló, ʻoku fakatupulekina leva ʻe he kau malanga ʻe niʻihi ha ngaahi faingamālie ke faifakamoʻoni ai ʻi he founga ʻikai anga-mahení. ʻOku nau tangutu pē ʻi ha sea pea kamata ai ha fetalanoaʻaki mo e niʻihi kehe ʻoku nau nofo hifo ke mālōloó. ʻI he taimi ʻoku hā mai ai ha mahuʻingaʻia, ʻoku nau fakapotopoto leva hono tuʻuaki atu ha tuleki pe ha makasini pea feinga ke fai ha ngaahi fokotuʻutuʻu ki ha toe ʻaʻahi. ʻI he hili hano fakamoleki ha ngaahi miniti siʻi ʻi he fakamoʻoni ʻi he tafaʻaki faiʻanga fakatau ʻe taha, ʻoku nau hoko atu leva ki ha tafaʻaki ʻe taha pea fakakau mai ai ha tokotaha kehe ki he fetalanoaʻakí. Ko ia ai, ʻoua ʻe ʻai ke fuʻu fakatokangaʻi kita lolotonga ʻa e faifakamoʻoni ʻikai ʻi he founga anga-mahení ʻi he foungá ni.
19 ʻI he lea fakafeʻiloaki ki ha taha, kamata ʻa e fetalanoaʻakí ʻi ha fetalanoaʻaki anga-fakakaumeʻa. Kapau ʻoku tali lelei ʻe hoʻo tokotaha fanongó, ʻeke ha fehuʻi, pea fanongo tokanga foki ki heʻene fakahā mai ʻene fakakaukaú. ʻAi ke ke mahuʻingaʻia fakafoʻituitui ʻi he meʻa ʻokú ne leaʻakí. Fakahaaʻi ʻokú ke mahuʻingaʻia ʻi heʻene fakakaukaú. Kapau ʻe malava, loto-tatau mo ia.
20 Ko ha tuofefine ʻe taha naʻá ne talanoa fiefia mo ha fefine taʻumotuʻa ʻaki ʻene lave ki he founga ʻoku hoko ai ʻa e hikihiki ʻa e totongi ʻo e koloá. Naʻe loto-lelei ki ai ʻa e fefiné, pea ko hono olá ko ha fetalanoaʻaki māfana. Naʻe malava leva ʻe he tuofefiné ke maʻu ʻa e hingoa mo e tuʻasila ʻo e fefiné, pea naʻe fai leva ʻa e toe ʻaʻahi ki aí ʻi he uike pē ko iá.
21 Ngāue mei he Falekoloa ki he Falekoloa: Ko e ngaahi fakatahaʻanga ʻe niʻihi ʻoku nau ʻai ʻa e ngaahi feituʻu fakapisinisí ko e konga ia ʻo ʻenau feituʻu kuo vaheʻi angé. Ko e tokoua ʻokú ne tokangaʻi ʻa e feituʻú te ne teuteu nai ha ngaahi kaati mape makehe ʻo e ngaahi feituʻu fakapisinisi moʻumoʻua peheé. Ko ha kaati mape ki he feituʻu tatau ʻoku nofoʻí, ʻoku totonu ke fakahaaʻi mahino ai ko e ngaahi feituʻu pisinisí ke ʻoua ʻe ngāueʻi ia ko e konga ʻo e feituʻú. ʻI he ngaahi feituʻu kehé, ko e ngaahi feituʻu pisinisí ʻe lava ke ngāueʻi fakataha mo e kau nofo aí. ʻE fakaafeʻi nai ʻe he kau mātuʻá ha kau malanga taukei ke ngāueʻi ʻa e ngaahi feituʻu pisinisí ʻi ha tuʻunga tuʻumaʻu koeʻuhi ke ʻoua naʻa liʻaki ʻa e ngāue falekoloa-ki-he-falekoloá.
22 Kapau ʻoku fakaafeʻi koe ke kau ʻi he ngāué ni pea naʻe teʻeki ai te ke fai ia ki muʻa, ko ha founga lelei ke ‘fai malohi’ iá ko hono ʻuluaki ngāueʻi ʻa e ngaahi falekoloa iikí; pea ʻi he taimi te ke toki ongoʻi papau aí, peá ke ngāueʻi leva ʻa e ngaahi falekoloa lalahí. (1 Tes. 2:2) ʻI he ngāue mei he falekoloa ki he falekoloá, tui ʻa e teunga ko ia ʻo hangē ko haʻo kau ki ha fakataha he Fale Fakatahaʻangá. Kapau ʻe malava, hū ki he falekoloá ʻi he taimi ʻoku ʻikai ai ke ʻi ai ha kau kasitoma ke fai ha fakataú. Kole ke ke lea ki he pulé pe ko e tokotaha ʻokú ne tokangaʻí. Ke loto-māfana, pea hiliō aí, ke nounou. ʻOku ʻikai fiemaʻu ke tau kole fakamolemole. Ko e lahi taha ʻo e ngaahi pisinisí ʻoku nau tokanga lelei ki he kau kasitomá mo ʻamanekina ha ngaahi fakahohaʻa.
23 ʻI he hili ha lea fakafeʻiloaki ki ha taha tauhi falekoloa, te ke leaʻaki nai ʻeni: “Ko e kakai pisinisí ʻoku ʻi ai ʻenau taimi-tēpile kakato ʻa ia ʻoku tātātaha ke maʻu kinautolu ki honau ʻapí, ko ia ai ʻoku mau ʻaʻahi mai ai kiate koe ki he feituʻu ʻokú ke ngāue aí ke tuku atu kiate koe ha kupu fakatupu fakakaukau moʻoni ke ke lau.” Pea fai foki ha fakamatala ʻe taha pe ua ʻo fekauʻaki mo e makasini ʻoku lolotonga tuʻuakí.
24 Pe te ke ʻahiʻahi nai ʻeni ʻi hoʻo fakaofiofi atu ki ha tokotaha pule: “Kuó ma fakatokangaʻi ko e kakai pisinisí ʻoku nau feinga ke hoko ʻo lelei ange ʻenau ʻiló. Ko e tatau fakamuimui taha ʻo e Taua Leʻo (pe Awake!) ʻokú ne fakaeʻa ha kupu ʻokú ne ueʻi fakafoʻituitui kotoa kitautolu.” Fakamatalaʻi pe ko e hā ia, pea fakaʻosiʻaki hoʻo pehē: “ʻOkú ma fakapapauʻi te ke fiefia hono lau iá.”
25 Kapau ʻoku ʻi ai ha kau ngāue, pea ʻoku ngali faingamālie, te ke tānaki atu nai: “Te ke saiʻia kapau te u fai ha tuʻuaki nounou ki hoʻo kau ngāué?” Kapau ʻoku fakangofua, manatuʻi naʻá ke talaʻofa te ke taimi nounou pē, pea ʻe ʻamanekina ʻe he pulé te ke fai ki hoʻo leá. Kapau ʻoku loto ha faʻahinga ia ʻe niʻihi ʻi he kau ngāué ke lōloa atu ʻa e fetalanoaʻakí, ko e lelei tahá ke ʻaʻahi kiate kinautolu ki honau ʻapí.
26 Ki muí ni maí, ko ha kau malanga ʻe niʻihi ʻi ha kiʻi kolo naʻa nau kau fakataha mo e ʻovasia fakafeituʻú ʻi he ngāue falekoloa-ki-he-falekoloá. Ko e niʻihi ʻi he kau malangá naʻa nau ongoʻi manavahē he fuofua kamatá, naʻe teʻeki ai te nau ngāue pehē ki muʻa; ka naʻe vave ʻenau ongoʻi fiemālié pea kamata ke nau fiefia ai. Siʻi hifo he houa ʻe tahá, naʻa nau lea ki he kakai ʻe toko 37 pea tufa mo e ngaahi makasini ʻe 24 pea mo e ngaahi polosiua ʻe 4. Ko ha tokoua ʻe taha naʻá ne fakatokangaʻi, ʻi he anga-mahení, ʻoku ʻikai nai te nau fetaulaki mo ha kakai tokolahi tatau ʻi he māhina ʻe taha he ngāue fale-ki-he-falé ʻo hangē ko ia naʻa nau maʻu he lolotonga ʻo e ngāue mei he falekoloa ki he falekoloá ʻi he vahaʻa taimi nounou ko iá.
27 Fakatupulekina ha Ngaahi Faingamālie ke Malanga Ai: Naʻe ʻikai ke fakangatangata pē ʻe Sīsū ʻa e faifakamoʻoní ki he ngaahi fokotuʻutuʻu anga-mahení. Naʻá ne fakamafola ʻa e ongoongo leleí ʻi he faingamālie kotoa pē. (Mt. 9:9; Luke 19:1-10; Sione 4:6-15) Fakatokangaʻi ʻa e founga ʻoku fakatupulekina ai ʻe he kau malanga ʻe niʻihi ʻa e ngaahi faingamālie ke malanga aí.
28 ʻOku angaʻaki ʻe he niʻihi ke fakamoʻoni ki he ngaahi mātuʻa ʻoku nau tatali ki heʻenau fānaú ofi ki he hūʻanga ki he ʻapiakó. Koeʻuhi ko e ngaahi mātuʻa tokolahi ʻoku nau aʻu tōmuʻa ki ai he miniti ʻe 20, ʻoku ʻi ai leva ʻa e taimi ke fakakau ai kinautolu ki ha fetalanoaʻaki fakaueʻiloto ʻi ha tuʻunga lea Fakatohitapu.
29 Ko e kau tāimuʻa tokolahi ʻoku nau tokangataha ke aʻu ki he kakai ʻoku nau maʻu nai ha mahuʻingaʻia makehe ʻi ha kaveinga makehe naʻa nau maʻu mei heʻetau ngaahi makasiní. Ko e fakatātaá, ko ha tuofefine ʻe taha naʻá ne maʻu ha tali lelei ke ʻaʻahi ki ha ngaahi akoʻanga ʻe ono ʻi he feituʻu ʻo e fakatahaʻanga ʻokú ne ʻi aí mo e ngaahi hokohoko ʻo e kupu ko e “Ngaahi Tuʻunga-Tauhaʻa ʻi he Ngaahi Akoʻangá,” ʻa ia naʻe hā ʻi he Awake! ʻo Tīsema 22, 1995. Naʻá ne ʻaʻahi foki ki he ngaahi ngāueʻanga ʻoku nau tokangaʻi ʻa e ngaahi fāmilí mo e ngaahi makasini fekauʻaki mo e moʻui ʻa e fāmilí pea mo hono ngaohikoviʻi ʻa e fānaú pea naʻá ne maʻu ha ngofua taʻefakangatangata ke toe ʻaʻahi ange mo ha ngaahi tatau he kahaʻú ʻoku lave ki he ngaahi tuʻunga-lea meimei tatau. Ko e tali naʻá ne maʻu mei he ʻōfisi ʻo e kau taʻemaʻu ngāué ki he Awake! ʻo Maʻasi 8, 1996, naʻe fakamatalaʻi ai ʻa e taʻemaʻu ngāué naʻe fuʻu hulu.”
30 Ko ha ʻovasia fakavahe naʻá ne fakamatala ko iá mo hono uaifí ʻokú na faifakamoʻoni maʻu pē ʻi he founga ʻikai anga-mahení lolotonga ʻa ʻena ō ʻo fai ʻena ngaahi fakataú. ʻOkú na fai ʻena fakataú ʻi he taimi ʻoku ʻikai ke fuʻu tokolahi ai ʻa e falekoloá, pea ko e kau kasitomá ʻoku nau feʻaluʻaki ʻi he vahaʻa ʻo e ngaahi tukuʻanga koloá ʻi ha tuʻunga ʻoku ʻikai ke fuʻu fakavave. ʻOkú na līpooti ha ngaahi fetalanoaʻaki lelei lahi.
31 Ko e kau malanga tokolahi ʻoku nau līpooti ʻa e ngaahi ola lelei ʻi he faifakamoʻoni ki he kakai ʻi he ngaahi fale faiʻanga fō maʻá e kakaí. ʻOku ʻikai te nau tuku pē ʻa e ngaahi makasiní ʻi he taimi ʻoku ʻikai ke ʻi ai ai ha tahá. Ko ʻenau taumuʻá ke aʻu ki he kakaí mo e ongoongo leleí, ko ia ai, ʻoku nau feinga ke talanoa fakafoʻituitui mo e faʻahinga ʻoku nau ngāueʻaki ʻa e fale ko iá.
32 ʻI he ngaahi feituʻu ʻe niʻihi, ʻoku fakamafaiʻi ai ʻa e kau malanga kuo ʻosi filifili ke nau faifakamoʻoni ʻi he malaʻe vakapuná. ʻI ha ngaahi taimi, kuo nau fiefia ʻi he faifakamoʻoni ki he kau folau mei tuʻapuleʻangá ʻa ia ʻoku nau nofo ʻi he ngaahi fonua ʻoku tokosiʻi ai ʻa e kakai ʻa Sihová. ʻI hono maʻu ha mahuʻingaʻia, ʻoku nau tuʻuaki atu kiate kinautolu ha tuleki pe ko e ngaahi makasiní.
33 Kapau ʻoku ʻikai ngofua ke fakamoʻoni fakafoʻituitui ki he kau nofo totongi ʻi he ngaahi ʻapātimeni ʻoku leʻohi malu ʻi he vāhenga-ngāue ʻa e fakatahaʻangá, ʻoku angaʻaki ai ʻe he niʻihi ʻa e fakamoʻoni fakapotopoto ki he kau leʻo ʻoku nau ngāué pe ki he kau pulé ʻi he ngaahi ʻōfisi totongí. Ko e founga tatau ʻoku ngāueʻaki ʻi he ngaahi feituʻu tāutahá mo ʻā maluʻí. Ko ha ʻovasia fakafeituʻu pea mo ha kau malanga ʻe niʻihi naʻa nau ʻaʻahi ki ha ngaahi fale ʻapātimeni ʻe fitu ʻi he foungá ni. ʻI he tuʻunga taki taha, naʻa nau tala ange ai ki he pulé, neongo ʻoku ʻikai ngofua ke nau ʻaʻahi ki he ngaahi ʻapātimení ʻi he founga ʻoku tau anga-maheni mo iá, ʻoku ʻikai te nau saiʻia ke ne taʻemaʻu ʻa e fakamatala ʻi he ongo makasini fakamuimui tahá. Ko e kau pule kotoa ʻi he ngaahi fale ʻe fitú naʻa nau fiefia ke tali ʻa e ngaahi makasiní pea toe kole foki ki he ngaahi tatau hono hokó! Ko e kau nofo ʻi he ngaahi fale peheé ʻoku fai ʻa e fetuʻutaki telefoni ki ai. Te ke maʻu ha fakamatala ʻaonga ʻi he kaveinga fekauʻaki mo e faifakamoʻoni ʻaki ʻa e telefoní ʻi he konga fakalahi ʻo ʻEtau Ngāue Fakafaifekau ʻo e Puleʻanga ʻo ʻAokosi 1993 ko e “Ngāue Fakamalanga ʻAki ʻa e Telefoní—Ko ha Founga ke Aʻu Ai ki he Tokolahi.”
34 Tōtōivi ke Ke Malanga he Feituʻu Kotoa Pē: Ko e moʻuiʻaki ʻetau fakatapuí ʻoku kau ki ai ʻa e ongoʻi ʻo e fakavavevave fekauʻaki mo ʻetau ngāue ke malangaʻi ʻa e pōpoaki ʻo e Puleʻangá. Ke aʻu ki he kakaí ʻi ha taimi ʻoku feʻungamālie kiate kinautolú, ʻoku fiemaʻu ke tau tuku ki tafaʻaki ʻa ʻetau ngaahi fiemaʻu fakafoʻituituí koeʻuhi ke tau “fakamoʻui hanau niʻihi.” Ko e kau sevāniti fakatapui kotoa pē ʻa Sihová ʻoku fiemaʻu ke nau leaʻaki ʻo hangē ko ia naʻe fai ʻe he ʻaposetolo ko Paulá: “ʻIlonga ha meʻa ʻoku ou fai, ʻoku ou fai koeʻuhi ko e Kosipeli, koeʻuhi ke u ʻinasi ai fakataha mo e kakai kehe.”—1 Kol. 9:22, 23.
35 Naʻe toe tohi foki ʻe Paula: “Pea ka ko ia, pea ta te u fili muʻa ke fai ʻeku pole vaivai ni, koeʻuhi ke hifo mai ʻa e ivi ʻo Kalaisi, ʻo fokotuʻu hono tapanekale ʻiate au. . . . He kau ka vaivai, ko ʻeku toki malohi é.” (2 Kol. 12:9, 10) ʻI hono fakalea ʻe tahá, ʻoku ʻikai ha taha ʻiate kitautolu te ne lava ke fakahoko ʻa e ngāué ni ʻi hono mālohí pē. ʻOku fiemaʻu ke tau lotu kia Sihova ʻo kole hono laumālie māʻoniʻoni mālohí. Kapau te tau lotu ki he ʻOtuá ki ha ivi, ʻoku lava ke tau tuipau te ne tali ʻetau ngaahi lotú. Pea ko ʻetau ʻofa foki ki he kakaí te ne ueʻi kitautolu ke tau lamalama ha ngaahi faingamālie ke malangaʻi ai ʻa e ongoongo leleí kiate kinautolu ʻi ha feituʻu pē te nau ʻi ai. ʻI he lolotonga ʻo e uike ka hoko maí, fēfē ke ʻahiʻahiʻi ai ha taha ʻo e ngaahi fokotuʻu ʻoku ʻomai ʻi he fakalahí ni?