Ko e Ngafa Mātuʻaki Mahuʻinga ʻo e Ngaahi Tamaí
“KO E tokolahi fakautuutu ʻo e kau tangata kei talavoú ʻoku nau loto ke fakahoko ha ngafa longomoʻui ʻi hono tauhi hake ʻo ʻenau fānaú. Ko e peseti ʻe valu-ua ʻo e kakai tangata taʻu 21 ki he 39 naʻa nau fili ke maʻu ha taimi-tēpile ngāue ʻa ia naʻe fakaʻatā ai ʻa e taimi lahi ange ke nau feohi ai mo honau ngaahi fāmilí,” ko e lau ia ʻa e nusipepa Kānata ko e Toronto Star ʻo fekauʻaki mo ha ako ki muí ni ʻi he ʻUnivēsiti Harvard. Fakatatau ki he akó, ʻa ia naʻe saveaʻi ai ha toko 1,008 ʻo e kakai tangata mo e kakai fefine U.S. taʻu 21 ki he 65 pea lahi hake ai, ko e peseti ʻe 71 ʻo e kau tangata kei talavoú naʻa nau pehē te nau “tukuange ʻa e niʻihi ʻo honau vāhengá ke ʻi ai ha taimi lahi ange mo honau ngaahi fāmilí.”
Ko e hā ʻoku loto ai ʻa e ngaahi tamai tokolahi ke ʻi ai hanau taimi lahi ange mo ʻenau fānaú? Ko David Blankenhorn, ko e taha ia ʻo e faʻahinga naʻa nau fokotuʻu ʻa e Kamataʻanga ʻo e Tuʻunga-Tamai Fakafonuá, ʻa ia ʻoku poupouʻi ai ʻa e tuʻunga-tamai fua fatongia mo fiefoakí, naʻá ne fakamatala ʻo pehē, ʻi ha savea ʻi he 1994 ʻo e kau tangata U.S. ʻe toko 1,600, naʻe pehē ʻe he peseti ʻe 50 naʻe ʻikai fakatōliʻa ʻe heʻenau ngaahi tamaí ʻenau tuʻunga fakaeongó lolotonga ʻenau kei īkí. Ko e tokolahi ʻo e ngaahi tamai he ʻaho ní ʻoku ʻikai te nau loto ke sio ʻoku toe hokohoko atu ʻa e sīpingá ni.
Ko e ngaahi tamai ʻoku nau feohi longomoʻui mo ʻenau fānaú ʻe lava ke hoko ia ko ha tākiekina lelei. ʻI he lave ki he fakatotolo naʻe pulusi ʻe he Potungāue Moʻui mo e Ngaahi Ngāue ʻa e Tangatá ʻi he U.S., naʻe pehē ʻe he The Toronto Star ko e taimi ko ē ʻoku kai fakataha ai ʻa e ngaahi tamaí mo ʻenau fānaú, ō ʻo ʻeva mo kinautolú, pea tokoniʻi ʻenau homueká, ʻoku “siʻi ange ai ʻa e ngaahi palopalema fakaeʻulungāngá, ʻalu ki he ngaahi tuʻunga māʻolunga ange ʻa e tuʻunga fakasōsialé pea mo ha tuʻunga māʻolunga ange ʻa e ngāue fakaeakó ʻi he lotolotonga ʻo e fānaú pea mo e fānau tupú.”
Ko e meʻa naʻe lave ki aí ʻoku fakaeʻa ai ha fokotuʻutuʻu ki hono tauhi hake ʻo e fānaú ʻa ia ʻoku ʻaonga he ʻahó ni ʻo hangē pē ko ia ʻi he taimi naʻe ʻuluaki hiki ai ʻi he taʻu laka hake ʻi he tolu afe kuo maliu atú. Ko e Tupuʻanga ʻo e fāmilí naʻá ne fakahinohino hangatonu ʻa e ngaahi tamaí ke nau kau longomoʻui ʻi hono tauhi hake ʻenau fānaú. (Efeso 3:14, 15; 6:4) Naʻe faleʻi ʻa e ngaahi tamaí ke nau fakahūhū ha ʻofa ki he ʻOtuá ʻi he loto ʻo ʻenau fānaú pea ke lea kiate kinautolu fekauʻaki mo e ngaahi tuʻutuʻuni pea mo e fekau ʻa e ʻOtuá. Naʻe tala ʻe he ʻOtuá kiate kinautolu ke nau fai eni ‘ʻi heʻenau nofo ʻi honau falé, pea ʻi heʻenau ʻalu ʻi he halá, pea ʻi heʻenau tokoto hifó, pea ʻi heʻenau tuʻu haké.’—Teutalonome 6:7.
Ko e tauhi fānaú ko ha fatongia ia ke vahevahe. ʻOku naʻinaʻi ʻa e Tohitapú ki he fānaú: “Fanongo ki he akonaki ʻa hoʻo tamai, pea ʻouae hiki mei he ngaahi tala ʻa hoʻo faʻe.” (Palovepi 1:8, fakaʻītali ʻamautolu.) Ko e ngafa ʻo e tamaí ʻoku mātuʻaki mahuʻinga. ʻOku kau ai ʻa hono poupouʻi mo ʻapasiaʻi ʻa e faʻeé pea mo e kau ʻi he ngaahi ngāue ʻo hono tauhi hake ʻo e fānaú. ʻOku toe fiemaʻu ki ai ʻa hono fakamoleki ha taimi ʻi he lautohi mo e talanoa mo e fānaú. ʻOku fakatōliʻa ʻe he meʻá ni ha fiemaʻu fakaeongo mātuʻaki mahuʻinga ʻa e fānaú.
ʻOku ʻikai toe fehuʻia, ko e Tohitapú ʻa e matavai alafalalaʻanga taha ʻo e akonakí pea mo e ngaahi tefitoʻi moʻoni lelei ki ha fāmili ʻoku fakatonutonu lelei. Ko ha tamai ʻoku tokonaki longomoʻui maʻá e fiemaʻu fakalaumālie, fakaeongo mo fakamatelie ʻa hono fāmilí ʻokú ne fakahoko ʻa hono fatongia kuo vaheʻi ange ʻe he ʻOtuá.