Tokoniʻi ʻa e Niʻihi Kehé ke Ako ki he Ngaahi Fiemaʻu ʻa e ʻOtuá
“Kuo tuku tonu ia kiate au; io, e malaia au, o kabau e ikai teu malaga aki ae ogoogolelei!”—1 KOLINITO 9:16, PM.
1, 2. (a) Ko e hā ʻa e ngāue tafaʻaki ua ʻoku fiemaʻu ʻe Sihova ke tau vahevahe atú? (e) Ko e hā kuo pau ke ako ki ai ʻa e kakai loto-totonú koeʻuhi ke nau hoko ko e kakai ʻoku puleʻi ʻe he Puleʻanga ʻo e ʻOtuá?
ʻOKU maʻu ʻe Sihova ʻa e ongoongo lelei maʻá e faʻahinga ʻo e tangatá. ʻOku ʻi ai hono Puleʻanga, pea ʻokú ne fiemaʻu ke fanongo ki ai ʻa e kakai ʻi he feituʻu kotoa pē! ʻI heʻetau ako pē ʻa e ongoongo lelei ko ʻení, ʻoku fiemaʻu ʻe he ʻOtuá ke tau vahevahe atu ia ki he niʻihi kehé. ʻOku tafaʻaki ua ʻa e ngāue ko ʻení. ʻUluakí, kuo pau ke tau fanongonongo ʻa e ongoongo lelei ʻo e Puleʻanga ʻo e ʻOtuá. ʻI heʻene kikite fekauʻaki mo e “fakaʻosi ʻo e kuonga,” naʻe pehē ʻe Sīsū: “Pea ʻe ʻoua ke fanongonongo ki mamani katoa ʻa e ongoongo lelei ko eni ʻo e puleʻanga, ke ai ha fakamatala ki he ngāhi kakai kotoa pe, pea toki hoko ʻa e ngataʻanga.”—Mātiu 24:3, 14.
2 Ko e tafaʻaki hono ua ʻo e ngāue ko ʻení, ʻoku kau ki ai hono akoʻi kinautolu ko ia ʻoku nau tali lelei ʻa e fanongonongo ʻo e Puleʻangá. ʻI he hili ʻo ʻene toetuʻú naʻe tala ʻe Sīsū ki ha kulupu tokolahi ʻo ʻene kau ākongá: “Ko ia ke mou ō, ʻo ngaohi ʻa e ngāhi kakai kotoa pe ko ʻeku kau ako, ʻi he papitaiso kinautolu ki he Huafa ʻo e Tamai mo e ʻAlo mo e Laumalie Maʻoniʻoni, mo e akoʻi kinautolu ke tauhi ʻa e ngāhi meʻa kotoa pe kuo u tuʻutuʻuni atu. Pea ko eni, ʻoku ou ʻiate kimoutolu ʻe au ʻi he ngaahi ʻaho kotoa pe, ʻo aʻu ki he ngataʻanga ʻo mamani.” (Mātiu 28:19, 20) Ko e ‘ngaahi tuʻutuʻuni ʻa Kalaisí’ naʻe ʻikai tupu ia meiate ia; naʻá ne akoʻi ʻa e niʻihi kehé ke tauhi ʻa e ngaahi tuʻutuʻuni pe ko e ngaahi fiemaʻu ʻa e ʻOtuá. (Sione 14:23, 24; 15:10) Ko hono akoʻi ʻa e niʻihi kehé ke ‘tauhi ʻa e ngaahi tuʻutuʻuni ʻa Kalaisí’ ʻoku kau ai hono tokoniʻi kinautolu ke ako ki he ngaahi fiemaʻu ʻa e ʻOtuá. Kuo pau ke aʻusia ʻe he kakai loto-totonú ʻa e ngaahi fiemaʻu ʻa e ʻOtuá koeʻuhi ka nau hoko ko e faʻahinga ʻoku puleʻi ʻe hono Puleʻangá.
3. Ko e hā ʻa e Puleʻanga ʻo e ʻOtuá, pea ko e hā te ne fakalato ʻa ia te ne ʻai ai ʻa e pōpoaki ʻo e Puleʻangá ke ongoongo lelei peheé?
3 Ko e hā ʻa e Puleʻanga ʻo e ʻOtuá? Pea ko e hā ʻa e meʻa te ne fakalato ʻa ia ʻokú ne ʻai ai ke hoko ko ha ongoongo lelei pehē ʻa e pōpoaki ʻo e Puleʻangá? Ko e Puleʻanga ʻo e ʻOtuá ko ha founga-pule fakahēvani. ʻOku fuʻu mahuʻinga ia ki he finangalo ʻo Sihová, he ko e meʻa ia ʻe fakafou mai ai ʻene fakatāpuhaaʻi hono huafá, ʻo fakaʻatā mei he tukuakiʻi kotoa pē. Ko e Puleʻangá ko e meʻangāue ia ʻe ngāueʻaki ʻe Sihova ke fakahoko hono finangaló ʻi he māmaní ʻo hangē ko ia ʻi hēvaní. Ko e ʻuhinga ia naʻe akoʻi ai kitautolu ʻe Sīsū ke lotu ke hoko mai ʻa e Puleʻanga ʻo e ʻOtuá mo naʻinaʻi mai ke tau fakamuʻomuʻa ia ʻi heʻetau moʻuí. (Mātiu 6:9, 10, 33) ʻOkú ke sio ki he ʻuhinga ʻoku mātuʻaki mahuʻinga ai kia Sihova ʻetau akoʻi ko ia ʻa e niʻihi kehé fekauʻaki mo hono Puleʻangá?
Ko ha Pole ka ʻOku ʻIkai ko ha Fakamafasia
4. ʻOku lava fēfē ke fakatātaaʻi ʻoku ʻikai fakamafasia hotau ngafa ke malangaʻi ʻa e ongoongo leleí?
4 Ko ha fakamafasia ia ke malangaʻaki ʻa e ongoongo lelei ko ʻení? Mole ke mamaʻo! Ke fakatātaaʻí: Ko ha fatongia ia ki ha tamai ke tokonaki fakamatelie ki hono fāmilí. Ko e taʻemalava ke fai peheé, ʻoku tatau ia mo hono liʻaki ʻo e tui faka-Kalisitiané. Naʻe tohi ʻa e ʻaposetolo ko Paulá: “Ka ʻo ka ai ha taha ʻoku ʻikai tokanga ki hono kainga, kaeʻumaʻā hono famili, ʻoku ne fakaʻikaiʻi ʻene lotu, ʻio, ʻoku ne koviange ʻi ha hiteni.” (1 Timote 5:8) Ka ko ha fakamafasia ki he tangata Kalisitiané ʻa e fatongia ko iá? ʻIkai kapau ʻokú ne ʻofa ʻi hono fāmilí, he ʻi he tuʻunga ko iá, ʻokú ne loto ke tokonaki maʻanautolu.
5. Neongo ko e ngāue fakamalangá mo e ngaohi-ākongá ko ha fatongia, ko e hā ʻoku totonu ke tau loto-māfana ke kau ki aí?
5 ʻI ha tuʻunga meimei tatau, ko e ngāue fakamalangá mo e ngaohi-ākongá ko ha fatongia ia, ko ha fiemaʻu, ʻa ia ʻoku fakatuʻunga ai ʻetau moʻuí tonu. Naʻe fakalea ia ʻe Paula ʻo pehé ni: “Kuo tuku tonu ia kiate au; io, e malaia au, o kabau e ikai teu malaga aki ae ogoogolelei!” (1 Kolinito 9:16, PM; fakafehoanaki mo Isikeli 33:7-9.) Kae kehe, ko ʻetau taumuʻa ki he malangá ko e ʻofa, ʻoku ʻikai ko e fai fakafatongia pē. ʻUluakí, ʻoku tau ʻofa ki he ʻOtuá, ka ʻoku tau toe ʻofa foki ʻi hotau kaungāʻapí, pea ʻoku tau ʻilo ʻa e mahuʻinga kiate kinautolu ke fanongo ki he ongoongo leleí. (Mātiu 22:37-39) ʻOkú ne ʻoange kiate kinautolu ha ʻamanaki ki he kahaʻú. Kuo vavé ni ke fakatonutonu ʻe he Puleʻanga ʻo e ʻOtuá ʻa e ngaahi fakamaau taʻetotonú, ʻo toʻo ʻa e fakafeʻātungia kotoa pē, pea toe fakafoki mai ʻa e melinó mo e fāʻūtahá—ko e tāpuaki taʻengata kotoa ia ki he faʻahinga ʻoku moʻulaloa ki heʻene pule māʻoniʻoní. ʻIkai ʻoku tau fiefia, ʻio ʻo loto-māfana, ke vahevahe atu ʻa e ongoongo lelei peheé ki he niʻihi kehé?—Sāme 110:3.
6. Ko e hā ʻoku ʻomai ai ʻe he ngāue fakamalangá mo e ngaohi-ākongá ha pole moʻoní?
6 ʻI he taimi tatau, ko e ngāue fakamalanga mo e ngaohi-ākonga ko ʻení ʻokú na ʻomai ha pole moʻoni. ʻOku kehekehe ʻa e kakaí. ʻOku ʻikai te nau maʻu kotoa ʻa e mahuʻingaʻia pe malava tatau. Naʻe ako lelei ʻa e faʻahinga, lolotonga iá ʻoku māʻulalo ʻa e tuʻunga fakaako ia ʻa e niʻihi. Ko e lautohí—ko ha taimi fakamānako ia ki muʻa—ʻoku faʻa vakai ki ai he taimí ni ia ko ha ngāue faingataʻa. Ko e aliteracy, ʻa ia ʻoku fakamatalaʻi ko e “anga pe tuʻunga ʻo e malava ke lautohi kae ʻikai mahuʻingaʻia ʻi he fai peheé,” ko ha palopalema ia ʻoku tupulaki, naʻa mo e ʻi he ngaahi fonua ʻoku nau maʻu ʻa e tuʻunga māʻolunga ai ʻi he ʻikai lava ʻo lautohí. ʻOku lava fēfē leva ke tau tokoniʻi ʻa e kakai ʻi he ngaahi ʻātakai mo e mahuʻingaʻia kehekehe peheé ke ako ki he meʻa ʻoku fiemaʻu ʻe he ʻOtuá?—Fakafehoanaki mo 1 Kolinito 9:20-23.
Mateuteu Lelei ke Tokoniʻi ʻa e Niʻihi Kehé
7. Kuo anga-fēfē hono teuʻi kitautolu ʻe he “tamaioeiki agatonu mo boto” ke tokoniʻi ʻa e niʻihi kehé ke ako ki he ngaahi fiemaʻu ʻa e ʻOtuá?
7 ʻOku faingofua ange ke fakahoko ha ngāue pole kapau ʻokú ke maʻu ʻa e meʻangāue pe nāunau totonú. Ko e meʻangāue ko ia ʻoku feʻunga ki he ngāue tefito he ʻaho ní ʻe liliu nai ia pe aʻu pē ʻo fetongi ʻi he ʻapongipongí koeʻuhi ko e ngaahi feliliuaki ʻi he fiemaʻú. ʻOku meimei tatau ia mo ʻetau ngāue ko hono fanongonongo ʻa e pōpoaki fekauʻaki mo e Puleʻanga ʻo e ʻOtuá. ʻI he faai mai ʻa e ngaahi taʻú, kuo tokonaki mai kiate kitautolu ʻe he “tamaioeiki agatonu mo boto” ʻa e ngaahi meʻangāue tonu tofu pē ko iá, ko e ngaahi tohi kuo faʻufaʻu makehe ke ngāueʻaki ʻi hono fai ʻa e ngaahi ako Tohitapu ʻi ʻapí. (Mātiu 24:45, PM) Ko ia ai, kuo ʻosi teuʻi kitautolu ke tokoniʻi ʻa e kakai ʻo e “puleʻanga kotoa pē, mo e ngaahi matakali, mo e . . . ngaahi lea” ke ako ki he ngaahi fiemaʻu ʻa e ʻOtuá. (Fakahā 7:9) Kuo tokonaki mai ʻa e ngaahi meʻangāue foʻou ʻi he taimi ki he taimi, ke fakatōliʻaʻaki ʻa e ngaahi feliliuaki ʻi he fiemaʻú ʻi he malaʻe ʻo e māmaní. Tau vakai angé ki ha ngaahi fakatātā.
8. (a) Ko e hā ʻa e konga naʻe kau ai ʻa e tohi ko e “Let God Be True” ʻi hono fakalahi atu ʻo e ako ʻo e Tohitapú? (e) Ko e hā ʻa e meʻangāue ki he ngāue ako Tohitapú naʻe tokonaki mai ʻi he 1968, pea naʻe anga-fēfē ʻa e makehe hono faʻufaʻú? (f) Naʻe anga-fēfē ʻa e tokoni ʻa e tohi Moʻoni ʻi he ngāue ngaohi-ākongá?
8 Mei he 1946 ki he 1968, naʻe ngāueʻaki ai ʻa e tohi ko e “Let God Be True” ko ha meʻangāue mālohi ki he ako Tohitapú, pea naʻe pulusi ai ʻa e ngaahi tatau ʻe 19,246,710 ʻi he ngaahi lea ʻe 54. ʻI hono tukuange ʻi he 1968, ʻa e tohi Ko e Moʻoni ʻa ia ʻoku fakatau ki he Moʻui Taʻengata naʻe ola lelei ʻi he ngaahi taʻu lahi ʻa hono ngāueʻaki ʻi he ako ʻa e Tohitapú mo e faʻahinga mahuʻingaʻiá. Ki muʻá, naʻe anga-maheni ʻaki ʻe he niʻihi ke ako mo e Kau Fakamoʻoni ʻa Sihová ʻi he ngaahi taʻu lahi kae ʻikai pē ke papitaiso. Ka ko e meʻangāue ia ko ʻení naʻe faʻufaʻu ia ke kau ki ai ʻa e tokotaha akó, ʻo fakalototoʻaʻi ia ke ngāueʻaki ʻa e meʻa kuó ne akó. Ko hono olá? ʻOku pehē ʻi he tohi ko e Jehovah’s Witnesses—Proclaimers of God’s Kingdom: “ʻI he taʻu fakangāue ʻe tolu kamata ʻi Sepitema 1, 1968, pea ngata ʻi ʻAokosi 31, 1971, naʻe papitaiso ai ʻa e faʻahinga ko e fakakātoá ko e toko 434,906—laka hake ʻi he liunga ua ʻo e fika naʻe papitaiso lolotonga ʻa e taʻu fakangāue ʻe tolu ki muʻá!” Talu hono tukuangé, mo hono aʻusia ʻe he tohi Moʻoni ha tufaki lahi fakaʻulia—laka hake he 107,000,000 ʻi he ngaahi lea ʻe 117.
9. Ko e hā ʻa e tafaʻaki makehe ʻoku maʻu ʻe he tohi Moʻui Taʻengata, pea ko e hā ʻene kaunga ki he tuʻunga ʻo e kau fanongonongo ʻo e Puleʻangá?
9 ʻI he 1982 naʻe hoko ai ʻa e tohi ko e Te Ke Malava ʻo Moʻui Taʻengata he Palataisi ʻi he Māmaní ko e tohi tefito ia naʻe ngāueʻaki ʻi hono fai ʻa e ngaahi ako Tohitapú. Ko e meʻangāue ko ʻení ʻoku ʻi ai ʻa e ngaahi tā fakatātā laka hake he 150, fakataha mo e taki taha ʻa hono ngaahi fakamatala mohu ʻuhinga ʻokú ne fakaeʻa fakanounou ʻa e poini fakaeako ʻi he ngaahi fakatātaá. Naʻe fakamatala ʻi he tatau ʻo ʻEtau Ngāue Fakafaifekau ʻo e Puleʻanga ʻi ʻOkatopa 1982: “Fakafuofua ki he taʻu ʻe 20 naʻe hoko ai ʻa e ‘Let God Be True’ ko ʻetau tohi ako tefitó (mei he 1946 ki he vaeuaʻanga ʻo e 1960 tupú) naʻe laka hake he toko 1,000,000 ʻa e kau fanongonongo foʻou ʻo e Puleʻangá naʻe tānaki mai ki heʻetau kautahá. Naʻe toe tānaki mai leva ha kau malanga ʻe toko 1,000,000 kehe ʻi he taimi naʻe hoko ai ʻa e Moʻoni ʻa ia ʻoku fakatau ki he Moʻui Taʻengata ko ʻetau tohi ako tefito ia ʻi he hili hono tukuange mai ʻi he 1968. ʻI hono ngāueʻaki ʻo ʻetau tohi ako foʻou, ko e Te Ke Malava ʻo Moʻui Taʻengata he Palataisi ʻi he Māmaní, te tau sio ki ha fakalahi meimei tatau ʻi he tuʻunga ʻo e kau fanongonongo ʻo e Puleʻangá? ʻOku papau, kapau ko e finangalo ʻeni ʻo Sihová!” Naʻe hā mahino ko e finangalo ia ʻo Sihová, koeʻuhi mei he 1982 ki he 1995, laka hake ʻi he toko 2,700,000 naʻe tānaki mai ai ki he tuʻunga ʻo e kau fanongonongo ʻo e Puleʻangá!
10. Ko e hā ʻa e meʻangāue foʻou naʻe tokonaki mai ʻi he 1995, pea ko e hā ʻoku totonu ai ke ne ʻai ke malava ʻo fai ha fakalakalaka vave lelei fakalaumālie ʻe he kau ako Tohitapú?
10 “Kuo lahi ʻa e taʻu kuo motuʻu, ka ʻoku kaungatamaki ʻa e kau ngaue,” ko e lea ia ʻa Sīsuú. (Mātiu 9:37) Ko e moʻoni, kuo lahi ʻa e taʻú. ʻOku kei toe lahi ʻa e meʻa ke faí. ʻI he ngaahi fonua ʻe niʻihi kuo pau ke ʻi ha lisi talitali ʻa e kakaí ki ha ngaahi ako Tohitapu. Ko ia ʻi he fakataumuʻa ke fakamafola ke vave ange ʻa e ʻiloʻi ʻo e ʻOtuá, naʻe tokonaki mai ai ʻi he 1995 ʻe he “tamaioeiki agatonu mo boto,” ha meʻangāue foʻou, ko e tohi peesi ʻe 192 kuo fakakaveinga ko e ʻIlo ʻA Ia ʻOku Taki Atu ki he Moʻui Taʻengatá. Ko e meʻangāue mahuʻinga ko ʻení ʻoku ʻikai ke nōfoʻi pē ia ʻi he ngaahi tokāteline halá. ʻOkú ne ʻomai ʻa e ngaahi moʻoni ʻo e Tohitapú ʻi ha founga pau. ʻOku ʻamanekiná te ne ʻai ke malava ʻo vave ʻa e fakalakalaka lelei fakalaumālie ʻa e kau ako Tohitapú. Kuo ʻosi ʻi ai ha maongo ʻa e tohi ʻIlo ʻi he malaʻe ʻo e māmaní mo e tatau ʻe 45,500,000 naʻe pulusi ʻi he ngaahi lea ʻe 125 mo e liliu ki he ngaahi lea toe tānaki atu ki ai ʻe 21 ʻoku lolotonga faʻu.
11. Ko e hā ʻa e meʻangāue ola lelei naʻe tokonaki mai ke tokoni ʻi hono akoʻi kinautolu ko ia ʻoku ʻikai te nau lava ʻo lautohí pe ʻikai lelei ʻenau lautohí, pea kuo anga-fēfē ʻene fakaʻilongaʻi mālohi ʻetau polokalama ako ʻi he kolopé?
11 Kuo tokonaki mai ʻe he ‘tamaioʻeiki angatonú,’ ʻi he taimi ki he taimi, ʻa e ngaahi meʻangāue naʻe faʻufaʻu ki ha kau fanongo pau, pe fakangatangata. Ko e fakatātaá, fēfē ʻa e kakai ʻa ia te nau fiemaʻu nai ʻa e tokoni makehe koeʻuhi ko honau ʻātakai fakafonuá pe fakalotú? ʻE lava fēfē ke tau tokoniʻi kinautolu ke ako ki he ngaahi fiemaʻu ʻa e ʻOtuá? ʻI he 1982 naʻa tau maʻu ai ʻa e meʻa tofu pē ko ia naʻa tau fiemaʻú—ko e polosiua peesi ʻe 32 ko e Moʻui Fiefia ʻI He Mamani ʻO Taʻengata! Naʻe hoko ʻa e kiʻi tohi fakatātā lahi ko ʻení ko ha meʻangāue ola lelei ia ʻi hono akoʻi ʻa e faʻahinga ko ia ʻoku ʻikai lava ʻo lautohí pe ʻikai lelei ʻenau lautohí. ʻOku ʻi ai ha fakamatala ʻoku hā mātuʻaki maʻamaʻa mo mahinongofua ʻo e ngaahi meʻa tefito ʻoku akoʻi Fakatohitapú. Talu mei hono tukuange maí, mo e tokoni lahi ʻa e polosiua Moʻui ʻI He Mamani ki heʻetau polokalama fakaeako ʻi he kolopé. Laka hake he ngaahi tatau ʻe 105,100,000 kuo pulusi ʻi he ngaahi lea ʻe 239, ʻo ʻai ai ia ko e tohi ʻosi liliu lahi taha ia kuo faʻu ʻe he Sōsaieti Taua Leʻó ʻo aʻu mai ki he ʻahó ni!
12, 13. (a) Talu mei he 1990, ko e hā ʻa e founga foʻou kuo tokonaki ʻe he “tamaioeiki agatonu” ke aʻu ki ha kau fanongo tokolahi? (e) ʻE anga-fēfē nai ʻetau ngāueʻaki ʻa e ngaahi vitiō ʻa e Sōsaietí ʻi heʻetau ngāue fakamalangá? (f) Ko e hā ʻa e meʻangāue foʻou naʻe tokonaki mai ki muí ni ke tokoni ʻi heʻetau ngāue ngaohi-ākongá?
12 Tānaki atu ki he ngaahi tohi kuo pulusí, kuo tokonaki mai kiate kitautolu, kamata ʻi he 1990 ʻe he “tamaioeiki agatonu” ʻi he ʻuhinga ki ha fakahinohino ʻa ia ʻokú ne fakaʻaliʻali mai ha founga foʻou ke aʻu ai ki ha kau fanongo tokolahi—ʻa e ngaahi kāsete vitiō. ʻI ʻOkatopa ʻo e taʻu ko iá, naʻe tukuange mai ai ʻa e foʻi vitiō miniti ʻe 55 ko e Jehovah’s Witnesses—The Organization Behind the Name—ko e ʻuluaki vitiō ia naʻe faʻu ʻe he Sōsaieti Taua Leʻó. Ko e fakaʻaliʻali fakaʻofoʻofa maʻu fakahinohino ko ʻení, ʻoku ala maʻu ia ʻi he ngaahi lea e 35, ʻoku hā ai ʻa e kautaha ʻi māmani lahi ʻo e kakai anga-līʻoa ʻa Sihová, ʻi heʻenau fakahoko ʻa e tuʻutuʻuni ʻa Sīsū ke fanongonongo ʻa e ongoongo leleí ʻi he māmaní kotoa. ʻOku faʻufaʻu tefito ʻa e foʻi vitioó ke tokoni ki heʻetau ngāue ngaohi-ākongá. Naʻe ʻikai fakamoleki ha taimi ʻo e kau malanga ʻo e Puleʻangá ʻi heʻenau ngāueʻaki he taimi pē ko iá ʻa e meʻangāue foʻou ko ʻení ʻi he malaʻe malangá. Naʻe takitaki ia ʻe he niʻihi ʻi heʻenau ngaahi kato tohí, ʻo mateuteu ke fakahā pe tuku atu ia ki he kakai mahuʻingaʻiá. Taimi nounou pē mei hono tukuange maí, naʻe tohi ha ʻovasia fefonongaʻaki: “Kuo hoko ʻa e ngaahi vitioó ko e founga ia ke aʻu ai ki he ʻatamai mo e loto ʻo e faʻahinga ʻe laui miliona ʻi he senituli 21, ko ia ko ʻetau ʻamanakí ia ko e foʻi vitiō ko ʻení ʻe hoko pē ia ko e ʻuluaki ʻi he ngaahi vitiō ʻe ngāueʻaki ʻe he Sōsaietí ke fakalahi atu ai ʻa e ngāue ʻa e Puleʻangá ʻi māmani lahí.” Ko e moʻoni kuo tokonaki mai ha ngaahi vitiō lahi ange, ʻo kau ai ʻa e polokalama hokohoko konga tolu ko e The Bible—A Book of Fact and Prophecy mo e Jehovah’s Witnesses Stand Firm Against Nazi Assault. Kapau ʻoku lava ʻo maʻu ʻa e ngaahi vitiō ʻa e Sōsaietí ʻi hoʻo leá, kuó ke ngāueʻaki kinautolu ʻi hoʻo ngāue fakamalangá?a
13 Ki muí ni mai, naʻe tokonaki mai ai ha meʻangāue foʻou ko e polosiua Ko e Hā ʻOku Fiemaʻu ʻe he ʻOtuá Meiate Kitautolú?, naʻe tokonaki mai ia ke tokoni ki heʻetau ngāue ngaohi-ākongá. Ko e hā naʻe pulusi ai iá? ʻE anga-fēfē nai hono ngāueʻaki iá?
Sivisiviʻi ʻa e Meʻangāue Foʻoú
14, 15. ʻOku faʻufaʻu kia hai ʻa e polosiua Fiemaʻu, pea ko e hā ʻoku ʻi aí?
14 Kuo faʻufaʻu ʻa e tohi foʻou Ko e Hā ʻOku Fiemaʻu ʻe he ʻOtuá Meiate Kitautolú? maʻá e kakai kuo nau ʻosi tui ki he ʻOtuá mo ʻapasia ki he Tohitapú. Naʻe tokoni ki hono teuteu ʻo e polosiua ko ʻení ʻa e kau ʻovasia fefonongaʻaki pea pehē ki he kau misinale kuo akoʻi ʻi Kiliati fakataha mo ʻenau taukei he ngaahi taʻu lahi ʻi he ngaahi fonua langalanga haké. ʻOku ʻi ai ha ako hokohoko fakalūkufua, ʻo kau kotoa ki ai ʻa e ngaahi akonaki tefito ʻa e Tohitapú. Ko hono fakaleá ʻoku māfana, faingofua, mo hangatonu. ʻI he taimi tatau pē, ko hono tohí ʻoku ʻikai fuʻu tōtuʻa ʻene faingofuá. ʻOkú ne ʻomai ʻo ʻikai ngata pē ʻi he “huʻakau” ka ko e “meʻakai malohi” foki mei he Folofola ʻa e ʻOtuá ʻi ha founga ʻa ia ʻoku totonu ke malava ʻo mahino ki he tokolahi taha ʻo e kakaí.—Hepelu 5:12-14.
15 ʻI he ngaahi taʻu ki mui ní kuo kole ai ʻa e kau malanga ʻo e Puleʻangá ʻi he ngaahi fonua kehekehe ki ha tohi pehē tofu pē. Ko e fakatātaá, naʻe tohi ʻa e vaʻa ʻo e Sōsaieti Taua Leʻo ʻi Papua Niu Kiní: “ʻOku fakapuputuʻuʻi ʻa e kakaí ʻe he ngaahi akonaki fakalotu fepakipakí. ʻOku nau fiemaʻu ha ngaahi fakamatalaʻi nounou ʻo e moʻoní, ʻo poupouʻi ʻe ha ngaahi konga Tohitapu ʻa ia ʻe malava ke nau siviʻi mei heʻenau ngaahi Tohitapú tonu. ʻOku nau fiemaʻu ha fakaʻaliʻali māʻalaʻala mo fakahangatonu ʻo e meʻa ʻoku fiemaʻu ʻe he ʻOtuá mei he kau Kalisitiane moʻoní mo e ngaahi anga-fakafonua mo e tōʻonga ko ia ʻoku ʻikai te ne talí.” Ko e polosiua Fiemaʻu ko e meʻa tofu pē ia ʻoku tau fiemaʻú ke tokoniʻiʻaki ʻa e faʻahinga peheé ke ako ki he ngaahi fiemaʻu ʻa e ʻOtuá.
16. (a) Ko hai nai ʻe tautefito ʻene maʻu ʻa e ʻaonga mei he fakamatala faingofua ʻi he polosiua foʻoú? (e) ʻE anga-fēfē hono maʻu ʻa e ʻaonga ʻe he faʻahinga ko ia ʻi ho feituʻú mei he polosiua Fiemaʻu?
16 ʻE anga-fēfē nai haʻo ngāueʻaki ʻa e meʻangāue foʻou ko ʻení? ʻUluakí, ʻe lava ke ngāueʻaki ia ke ako mo e kakai ʻoku nau faingataʻaʻia ʻi he lautohí pe ʻoku ʻikai nai ke nau hehema ke lautohí.b Ko e faʻahinga tāutaha peheé te nau maʻu nai ʻa e ʻaonga mei he ngaahi fakamatala faingofua ʻi he polosiuá. Hili hano toe vakaiʻi ʻo ha tatau naʻe faʻu ki muʻa ʻo e tohi ko ʻení, naʻe tohi ʻe he ngaahi vaʻa ʻo e Taua Leʻó ʻa ʻeni hono hokó: “ʻE mātuʻaki ʻaonga ʻa e polosiuá ʻi he ngaahi konga lahi ʻo e fonua ʻa ē ʻoku ʻikai hehema ai ʻa e kakaí ke lautohi lahí.” (Pelēsila) “ʻOku ʻi ai ʻa e kau muli nofo hili mai tokolahi ʻoku ʻikai te nau lava ʻo lautohi ʻi heʻenau lea fakafonuá pea ʻoku nau kei faingataʻaʻia ʻi he lautohi faka-Falaniseé. ʻE lava nai ke ngāueʻaki ʻa e polosiuá ni ko ha tokoni ʻi he ako mo e faʻahinga peheé.” (Falanisē) ʻOku lava ke ke fakakaukau ki he kakai ʻi ho feituʻú te nau maʻu nai ʻa e ʻaonga mei he polosiua Fiemaʻu?
17. ʻI he founga fē ʻe ʻaonga nai ai ʻa e polosiua foʻoú ʻi he ngaahi fonua lahi, pea ko e hā hono ʻuhingá?
17 Ko hono uá, ʻe ʻaonga nai ʻa e polosiuá ʻi he ngaahi fonua lahi ʻi hono kamata ha ngaahi ako Tohitapu mo e kakai manavahe-ʻOtuá ʻo tatau ai pē pe ko e hā hono lahi ʻo ʻenau akó. Ko e moʻoni, ʻoku totonu ke fai ha feinga ke kamata ha ako ʻi he tohi ko e ʻIlo ʻA Ia ʻOku Taki Atu ki he Moʻui Taʻengatá. Ka ʻi he ngaahi tuʻunga ʻe niʻihi ʻe faingofua ange nai ke kamata ʻa e akó ʻi ha polosiua. ʻI ha taimi feʻungamālie leva, ʻoku totonu ke hiki ʻa e akó ki he tohi ʻIlo, ko ʻetau tokoni fakaeako tefito kuo filí. Fekauʻaki mo hono ngāueʻaki ko ʻeni ʻo e polosiua Fiemaʻu, naʻe tohi ʻa e ngaahi vaʻa ʻo e Taua Leʻó ʻo pehē: “ʻOku faingataʻa hono kamata ha ngaahi ako Tohitapú, pea ko e ngaahi faingamālie ki hono kamata ha akó ʻoku hā ngali lelei ange ia ʻi he taimi ʻoku kamata ʻaki ai ʻe he kau malangá ha polosiuá.” (Siamane) “Ko ha polosiua ʻi he faʻahinga ko ʻení ʻe ola lelei tahá ʻi hono kamata ʻa e ngaahi ako Tohitapu foʻoú, ʻa ia ʻe lava ke toki hoko atu leva ki he tohi ʻIlo.” (ʻĪtali) “Neongo ʻoku maʻu ʻe he kau Siapaní ʻa e tuʻunga fakaako māʻolungá, ko e tokolahi tahá ʻoku nau maʻu ha ʻilo mātuʻaki fakangatangata ki he Tohitapú mo ʻene ngaahi akonaki tefitó. ʻOku totonu ke hoko ʻa e polosiuá ko ha maka-lakaʻanga lelei ʻaupito ia ki he tohi ʻIlo.”—Siapani.
18. Ko e hā ʻoku totonu ke tau manatuʻi fekauʻaki mo hono aʻusia ʻa e ngaahi fiemaʻu ʻa e ʻOtuá?
18 Naʻe tohi kole ʻa e ngaahi vaʻa ʻo e Sōsaietí takatakai ʻi he māmaní ki he polosiua ko ʻení, pea naʻe ʻomai ʻa e tali ke liliu ia ki he ngaahi lea ʻe 212. ʻOfa ke hoko ʻo ʻaonga ʻa e tohi foʻou ko ʻení ʻi hono tokoniʻi kitautolu ke tokoni ki he niʻihi kehé ke ako ʻa e meʻa ʻoku fiemaʻu ʻe he ʻOtua ko Sihová meiate kinautolú. ʻI heʻetau tafaʻakí, ke tau manatuʻi ko e aʻusia ʻa e ngaahi fiemaʻu ʻa e ʻOtuá, ʻo kau ai ʻa e fekau ke malanga mo ngaohi-ākongá, ʻokú ne ʻomai kiate kitautolu ha faingamālie maʻongoʻonga ke fakahaaʻi ai kia Sihova hono lahi ʻo ʻetau ʻofa kiate iá. ʻIo, ʻoku ʻikai ke fakamafasia ʻa e meʻa ʻoku fiemaʻu ʻe he ʻOtuá meiate kitautolú. Ko e founga lelei taha ia ki he moʻuí!—Sāme 19:7-11.
[Fakamatala ʻi lalo]
a ʻOku pehē ʻe he tohi ko e Jehovah’s Witnesses—Proclaimers of God’s Kingdom: “ʻOku ʻikai ʻaupito ke toʻo ʻe he ngaahi kāsete vitioó ia ʻa e tuʻunga ʻo e peesi kuo pulusí pe faifakamoʻoni fakafoʻituituí. Ko e ngaahi tohi ʻa e Sōsaietí ʻoku hokohoko atu ʻenau fakahoko ha ngafa mahuʻinga ʻi hono fakamafola ʻo e ongoongo leleí. Ko e ngāue fale-ki-he-fale ʻa e Kau Fakamoʻoni ʻa Sihová ʻoku kei hoko pē ia ko e makatuʻunga fefeka Fakatohitapu ʻi he tafaʻaki ʻo ʻenau ngāue fakafaifekaú. Kae kehe, ko e fakalahi atu pē ki he ngaahi meʻá ni ʻa e ngaahi kāsete vitioó ke hoko ko e ngaahi meʻangāue mahuʻinga ki hono tō ʻa e tui ki he ngaahi talaʻofa maʻongoʻonga ʻa Sihová mo ueʻi ʻa e houngaʻia ki he meʻa kuó ne fai ʻi he māmaní ʻi hotau taimí.”
b Ki ha fakamatala ki he anga ʻo hono fai ha ako ʻi he polosiua Fiemaʻu, sio ki he kupu ko e “Ko ha Meʻangāue Foʻou ke Tokoniʻi ʻa e Kakaí ke Ako ki he Ngaahi Fiemaʻu ʻa e ʻOtuá,” ʻi he peesi 16-17 ʻo e Watchtower faka-Pilitānia ʻo Sanuali 15, 1997.
ʻOku lava ke Ke Fakamatalaʻi?
◻ Ko e hā ʻa e ngāue tafaʻaki ua ʻoku fiemaʻu ʻe Sihova ke kau ki ai ʻene kau sevānití?
◻ Ko e hā ʻoku ʻikai ai fakamafasia kiate kitautolu hotau ngafa ke malanga mo ngaohi ākongá?
◻ Ko e hā ʻa e ngaahi meʻangāue kuo tokonaki mai ʻe he “tamaioeiki agatonu mo boto” ke ngāueʻaki ʻi heʻetau ngāue malanga mo ngaohi-ākongá?
◻ Naʻe faʻufaʻu kia hai ʻa e polosiua Fiemaʻu, pea ʻe anga-fēfē nai ʻetau ngāueʻaki ia ʻi heʻetau ngāue fakafaifekaú?
[Fakatātā ʻi he peesi 17]
ʻOku ʻikai fakamafasia ʻetau ngāue fakamalangá mo ngaohi-ākongá
[Fakatātā ʻi he peesi 18]
“Let God Be True” (1946, naʻe fakaleleiʻi ʻi he 1952): 19,250,000 ʻi he ngaahi lea ʻe 54
“Ko e Moʻoni ʻa ia ʻoku fakatau ki he Moʻui Taʻengata” (1968): 107,000,000 ʻi he ngaahi lea ʻe 117 (fakahaaʻi faka-Falanisē)
“Te Ke Malava ʻo Moʻui Taʻengata he Palataisi ʻi he Māmaní” (1982): 80,900,000 ʻi he ngaahi lea ʻe 130 (fakahaaʻi faka-Lūsia)
“ʻIlo ʻA Ia ʻOku Taki Atu ki he Moʻui Taʻengatá” (1995): 45,500,000 ʻi he ngaahi lea ʻe 125 (fakahaaʻi faka-Siamane)