Ngāueʻaki ʻo e ʻInitanetí—ʻĀʻā Fekauʻaki mo e Ngaahi Fakatuʻutāmakí!
1 ʻOku fiefia ʻa e kakai ʻa Sihová ʻi he feohi lelei taha ʻiate kinautolú. ʻOku nau fiefia ʻi hono vahevahe atu ʻa e ngaahi meʻa naʻa nau hokosia mei he ngāue fakafaifekaú pea nau houngaʻia ʻi he fanongo fekauʻaki mo e ngaahi meʻa ʻoku hoko fekauʻaki mo e Kau Fakamoʻoni ʻa Sihová pea mo e ngāue ʻo e Puleʻangá takatakai ʻi he kolopé. ʻOku nau saiʻia ke ʻilo fekauʻaki mo ha meʻa tuʻu-ki-muʻa ʻoku hoko nai ki hotau fanga tokouá, hangē ko ha faingataʻa pe ko ha fakatamaki fakanatula, pea ʻoku nau fiemaʻu ke ʻilo kapau ʻoku ʻi ai ha meʻa te nau lava ke fai ke tokoni. ʻOku fakahaaʻi ʻe he houngaʻia peheé ʻa e fāʻūtaha ʻo e fetokouaʻakí, ʻo fakamoʻoniʻi ai ʻa ʻetau feʻofaʻaki moʻoní.—Sione 13:34, 35.
2 ʻI he ʻahó ni, ʻoku tau fanongo vave fekauʻaki mo e ngaahi meʻa ʻoku hoko ʻi he māmaní. ʻOku ʻomai hangatonu ʻe he letioó mo e televīsoné ʻa e fakaikiiki kakato ʻo e ngaahi meʻa ʻoku hokó ki he kau fanongo ʻi he kotoa ʻo e kolopé. ʻOku toe ʻai foki ʻe he telefoní ke malava ʻa e fetuʻutaki vave mo e kakai takatakai ʻi he māmaní. ʻI he fetuʻutakí, ko e meʻa lolotonga ʻoku taha kehe atu ʻa ia ʻoku tupulekina ʻa ʻene manakoa ʻi he māmaní ko e ʻInitanetí.—Sio ki he Awake! ʻo Siulai 22, 1997.
3 Ko e fuofua faʻu foʻou ʻo e telefoní naʻe fakaava ai ʻa e hala ki he fetuʻutaki vave fakafoʻituituí ʻi māmani lahi. Neongo ʻoku fuʻu ʻaonga ʻa e telefoní, ʻoku fiemaʻu ʻa e tokangá ʻi he founga ʻoku ngāueʻaki aí, koeʻuhi ʻe lava ke hoko ia ko ha meʻangāue ki he feohi pe ngaahi ngāue taʻetotonu, pea ko e tōtuʻa ʻo hono ngāueʻaki ʻo e telefoní ʻe lava ke hoko ʻo fuʻu mamafa. ʻOku hā ʻe ʻaonga ʻa e televīsoné mo e letioó ʻi he malaʻe ʻo e akó. Ka, ʻoku fakamamahí, he ko e lahi ʻo hono polokalamá ʻoku kovi lahi fakaeʻulungaanga, pea ko e tokanga ki aí ko ha fakamole taimi. ʻOku ueʻi kitautolu ʻe he potó ke tau mātuʻaki filifili lelei ʻa hono ngāueʻaki ʻo e televīsoné mo e letioó.
4 ʻOku fakafaingamālieʻi ʻe he ʻInitanetí ke maʻamaʻa ai ʻa e fetuʻutaki ʻa ha taha mo e laui miliona kehe ʻi he māmaní, pea ʻokú ne fakaava ai ʻa e matapā ki he fakamatala lahi kāfakafa. (Awake!, Sanuali 8, 1998) Kae kehe, ko e ngāueʻaki taʻetokanga ʻo e ʻInitanetí, ʻoku malava ke ne tuku atu ai ha tokotaha ki ha ngaahi fakatuʻutāmaki fakalaumālie mo fakaeʻulungaanga lahi. ʻOku anga-fēfē ʻeni?
5 ʻOku tokanga ʻa e tokolahi ki he fakamatala ʻoku faingofua hono maʻu ʻa ia ʻoku hā ai ʻa e founga ke ngaohi ʻa e ngaahi meʻataú, kau ai ʻa e ngaahi pomú. ʻOku lāunga ʻa e ngaahi falengāué fekauʻaki mo e lahi ʻo e taimi kuo fakamoleki ʻe he kau ngāué ʻi hono ngāueʻaki ʻo e ʻInitanetí. Kuo fakamatala lahi ʻi heʻetau ngaahi tohí ʻo fekauʻaki mo e ngaahi fakatuʻutāmaki fakalaumālie mataʻāʻā ʻoku haʻu ʻi he ʻInitanetí. ʻOku ʻomai ʻe he ngaahi tuʻuʻanga Uepi lahi ʻa e ngaahi fakamatala fakamālohi mo fakalielia ʻa ia ʻoku taʻefeʻunga fakaʻaufuli ki he kau Kalisitiané. (Sāme 119:37) Tānaki atu ki he ngaahi fakatuʻutāmaki ko ʻení, ʻoku ʻi ai ha fakatuʻutāmaki fakapulipuli lahi ange ʻoku fiemaʻu tefito ki he Kau Fakamoʻoni ʻa Sihová ke nau maluʻi kinautolu mei ai. Ko e hā ʻa e fakatuʻutāmaki ko ʻení?
6 Te ke fakaafeʻi mai ha sola ki ho ʻapí ʻo ʻikai te ke tomuʻa ʻilo pe ko hai ia? Fēfē kapau ʻoku ʻikai ke toe ʻi ai ha founga ia ke ke ʻilo ai? Te ke fakaʻatā ha sola pehē ke nofo tokotaha mo hoʻo fānaú? Ko e tuʻunga ala maʻu taʻealafakakikihiʻi ʻeni ʻi he ʻInitanetí.
7 ʻOku lava ke ke maʻu pea ʻoatu ha meili fakaʻilekitulōnika mei ha kakai ʻoku ʻikai te ke ʻilo ki ai. ʻOku tatau moʻoni ia mo e taimi ʻokú ke talanoa fakaʻilekitulōnika ai ʻi ha fakataha pe ʻi ha loki talanoa. ʻOku taukaveʻi ʻi ha taimi nai ʻe niʻihi ʻe he kau fetalanoaʻakí ko e Kau Fakamoʻoni ʻa Sihova kinautolu, ka ko e lahi tahá ʻoku ʻikai. ʻOku taku nai ʻe ha tokotaha ko ha kiʻi talavou ia ka ʻoku ʻikai ke pehē. Pe ko ha tokotaha ʻoku faʻa taukaveʻi loi nai ko ha tangata pe fefine moʻoni ia.
8 ʻOku haʻu nai ha fakamatala kiate koe ʻi ha tuʻunga ko e ngaahi meʻa naʻe hokosia pe ko e ngaahi fakamatala fekauʻaki mo ʻetau ngaahi tuí. Ko e fakamatala ko ʻení ʻoku ʻoatu ia ki ha niʻihi, ʻa ia, ʻoku nau toe ʻoatu ia ki ha niʻihi kehe. ʻOku ʻikai lava ʻo fakapapauʻi ʻa e lahi taha ʻo e fakamatalá pea ʻikai nai ke moʻoni ia. Ko e ngaahi fakamatalá ko ha ʻuhinga loi nai ia ki hano fakamafola ʻa e fakaʻuhinga ʻa e kau tafoki mei he moʻoní.—2 Tes. 2:1-3.
9 ʻI hono manatuʻi ʻa e fakatuʻutāmaki ko ʻení, kapau ʻokú ke ngāueʻaki ʻa e ʻInitanetí, ʻeke hifo kiate koe: ‘Ko ʻeku ngāueʻaki iá ki he hā? ʻOku ʻi ai ha tuʻunga ʻe malava ke u mele fakalaumālie ai ʻi he founga ʻoku ou ngāueʻaki ai iá? ʻOku ou tokoni atu ai ki hono fakalaveaʻi fakalaumālie ʻo e niʻihi kehé?’
10 Ngaahi Tuʻuʻanga Uepi ʻa e “Kau Fakamoʻoni ʻa Sihová”: Ko e fakatātaá, fakakaukau ki he ngaahi tuʻuʻanga ʻInitaneti ʻoku fokotuʻu ʻe he faʻahinga tāutaha ʻoku nau taku ko e Kau Fakamoʻoni ʻa Sihová. ʻOku nau fakaafeʻi koe ke ke ʻaʻahi ange ki honau ngaahi tuʻuʻangá ʻo lau ʻa e ngaahi meʻa naʻe hoko ʻoku ʻomai ʻe he niʻihi ʻoku nau taku ko e Kau Fakamoʻoní. ʻOku fakalototoʻaʻi koe ke ke vahevahe hoʻo ngaahi fakakaukaú mo hoʻo ngaahi vakaí fekauʻaki mo e ngaahi tohi ʻa e Sōsaietí. ʻOku ʻoatu ʻe he niʻihi ʻa e ngaahi fakaongoongolelei fekauʻaki mo e ngaahi tuʻuaki ʻe lava ke ngāueʻaki ʻi he ngāue fakamalangá. ʻOku tuʻuaki mai ʻe he ngaahi tuʻuʻanga ko ʻení ʻa e ngaahi loki talanoa ki he faʻahinga tāutaha ke nau fehokotaki ki ai, ʻo fakaʻatā ai ʻa e fetalanoaʻaki hangatonu mo e niʻihi kehé, ʻo meimei tatau mo e pōtalanoa ʻi he telefoní. ʻOku nau faʻa tuku atu koe ki he ngaahi tuʻuʻanga kehe ʻa ia ʻe lava ke ke maʻu hangatonu ai ʻa e fetuʻutaki mo e Kau Fakamoʻoni ʻa Sihová takatakai ʻi he māmaní. Ka ʻoku lava ke ke fakapapauʻi ko e ngaahi fetuʻutaki ko ʻení kuo ʻikai fokotuʻutuʻu ia ʻe he kau tafoki mei he moʻoní?
11 Ko e feohi fakafou ʻi he ʻInitanetí ʻoku ʻikai nai ke huʻufataha ia mo e fakahinohino ʻoku maʻu ʻi he Efeso 5:15-17. Naʻe tohi ʻe he ʻapositolo ko Paulá: “Mou tokanga ki hoʻomou laka fakatuʻutuʻuni, pe ʻoku fefe hono anga, ʻo ʻoua te mou ngali taʻepoto ai, kae ngali poto: mo mou lamalama ke ngaueʻaki ʻa e faingamalie, koeʻuhi ʻoku kovi ʻa e ngaahi ʻaho. Ko ia ʻoua te mou hoko ko e kau taʻeloto, ka ko e kakai ʻoku mahino ki ai ʻa e finangalo ʻo e ʻEiki.”
12 Ko e fakatahaʻanga Kalisitiané ko e founga fakateokalati ia ʻoku fakafou mai ai hotau fafanga fakalaumālie ʻe he “tamaioeiki agatonu mo boto.” (Mt. 24:45-47, PM) ʻI loto ʻi he kautaha ʻa e ʻOtuá, ʻoku tau maʻu ai ʻa e fakahinohino mo e maluʻi ke tauhi kitautolu ke mavahe mei he māmaní pea pehē ki hono ueʻi kitautolu ke hanganaki femoʻuekina ʻi he ngāue ʻa e ʻEikí. (1 Kol. 15:58) Naʻe fakahaaʻi ʻe he tokotaha-tohi-sāmé naʻá ne hokosia ʻa e fiefia pea mo ha ongoʻi malu ʻi he lotolotonga ʻo e kakai fakatahatahaʻi ʻa e ʻOtuá. (Sāme 27:4, 5; 55:14; 122:1) ʻOku toe tokonaki mai ʻe he fakatahaʻangá ʻa e poupou mo e tokoni fakalaumālie maʻá e faʻahinga ʻoku feohi mo iá. ʻI aí, te ke maʻu ai ha kulupu ʻo e ngaahi kaumeʻa ʻofa, mahuʻingaʻia, mo tokanga—ko e kakai ʻokú ke ʻiloʻi tonu ʻoku nau mateuteu mo loto-lelei ke tokoniʻi pea fakafiemālieʻi ʻa e niʻihi kehé ʻi he ngaahi taimi ʻo e faingataʻá. (2 Kol. 7:5-7) ʻOku maluʻi ʻa e ngaahi mēmipa ʻo e fakatahaʻangá ʻe he tokonaki Fakatohitapu ki hono tuʻusi ʻa e faʻahinga ʻoku faihala taʻefakatomalá pe ʻoku nau poupouʻi ʻa e fakakaukau tafoki mei he moʻoní. (1 Kol. 5:9-13; Tai. 3:10, 11) ʻOku lava ke tau ʻamanekina te tau maʻu ʻa e ngaahi fokotuʻutuʻu anga-ʻofa tatau ko ʻení ʻi he feohi mo e niʻihi kehé fakafou ʻi he ʻInitanetí?
13 Kuo hā mahino ʻoku hoko moʻoni ʻa e tafaʻaki ʻe tahá. Ko e ngaahi tuʻuʻanga Uepi ʻe niʻihi ʻoku fakahaaʻi mahino mai ai ʻa e ngaahi fakakaukau ʻa e kau tafoki mei he moʻoní. ʻOku taukaveʻi nai ʻe he ngaahi tuʻuʻanga Uepi peheé ʻoku ʻikai pehē, pea ko e kau tafoki ko ia mei he moʻoní ʻoku nau totongi ha tuʻuʻangá ʻoku nau ʻomai nai ai ha fakamatala fakaikiiki ke fakapapauʻi ko kinautolú ʻoku moʻoni ko e Kau Fakamoʻoni ʻa Sihova. ʻOku aʻu nai ʻo nau kole ha fakamatala meiate koe koeʻuhi ke fakamoʻoniʻi ko koé ko e taha ʻo e Kau Fakamoʻoni ʻa Sihová.
14 ʻOku fiemaʻu koe ʻe Sihova ke ke ngāueʻaki ʻa e ʻiloʻiló. Ko e hā hono ʻuhingá? Koeʻuhi he ʻokú Ne ʻilo te ne maluʻi ai koe mei he ngaahi fakatuʻutāmaki kehekehe. ʻOku kamataʻaki ʻe he Palovepi 2:10-19 ʻene pehē: “He hu ʻa e poto ki ho loto, pea felatani ʻa e ʻilo mo ho laumalie; ʻe fai ho fakalekesi ʻe Fakakaukau, ʻe leʻohi koe ʻe Fakahinohino.” Leʻohi koe mei he hā? Mei he ngaahi meʻa pehē hangē ko e “hala kovi,” ʻa e faʻahinga ʻoku nau mavahe mei he ngaahi hala totonú, mo e kakai ʻoku nau ʻulungaanga taʻetāu mo kākā ʻi honau ʻalungá kotoa.
15 ʻI he taimi ʻoku tau ʻalu ai ki he Fale Fakatahaʻangá, ʻoku ʻikai toe fehuʻia ʻetau ʻi ai fakataha mo hotau fanga tokouá. ʻOku tau ʻilo kinautolu. ʻOku ʻikai ha taha te ne fehuʻia ʻa e alafalalaʻanga ʻo e meʻá ni koeʻuhí ko e ʻofa fetokouaʻaki kuo fakahāhāʻí ʻokú ne ʻai ia ke hā mahino. ʻOku ʻikai fiemaʻu fakafoʻituitui meiate kitautolu ha ngaahi tohi fakamoʻoni ke fakamoʻoniʻiʻaki ʻoku moʻoni ko kitautolú ko e taha ʻo e Kau Fakamoʻoni ʻa Sihová. Ko e feituʻu eni ʻoku tau maʻu ai ʻa e fefakalototoʻaʻaki moʻoni naʻe leaʻaki ʻe Paula ʻi he Hepelu 10:24, 25. Ko e ngaahi tuʻuʻanga Uepi ʻoku fakaʻaiʻai ai ʻa e feohi hangatonú ʻoku ʻikai lava ke fakafalala ki ai ke nau tokonaki mai ʻa e meʻá ni. Ko hono manatuʻi ʻa e ngaahi lea ʻo e Sāme 26:4, 5 ʻe lava ke ne fakaʻāki ai kitautolu ki he ngaahi fakatuʻutāmaki ʻe lavangofua ke hoko mai ʻi hono ngāueʻaki ʻa e ngaahi tuʻuʻanga Uepi ʻi he ʻInitanetí.
16 ʻOku ʻikai ha ngaahi fakangatangata pe taʻotaʻofi ʻa e faʻahinga fakamatala ʻoku tauhi mo ala maʻu ʻe he kau ngāueʻaki ʻo e ʻInitanetí. ʻI he taimi lahi, ko e fānaú mo e ngaahi taʻu hongofulutupú ʻa e ngaahi tāketi faingofua ki he faihiá mo e ngāuetaʻetotonuʻaki ʻi he ʻātakai ko ʻení. ʻOku fakafalala ʻa e fānaú, fieʻilo, pea hohaʻa ke sivisiviʻi ʻa e lahi ʻo e māmani foʻou ʻo e saipasipeisi. Ko ia ai, ʻoku fiemaʻu ki he ngaahi mātuʻá ke nau tokangaʻi ʻenau fānaú pea ʻoange kiate kinautolu ha tataki Fakatohitapu fakapotopoto fekauʻaki mo hono ngāueʻaki ʻo e ʻInitanetí, hangē pē ko ʻenau tataki kinautolu ʻi heʻenau fili ʻo e fasí pe ngaahi faivá.—1 Kol. 15:33.
17 ʻOku fakamamahí, ko e niʻihi ko hotau fanga tokoua mo e fanga tuofāfine kuo hoko ʻo tuʻusi koeʻuhi ko e feohi naʻe kamata ʻaki ʻa e feʻiloaki mo e faʻahinga tāutaha fakamāmani ʻi he ngaahi loki talanoa ʻi he ʻInitanetí pea iku ʻo taki atu ai ki he ʻulungaanga taʻetāú. ʻI he fakaʻohovale ʻo faingataʻa ke tui ki aí, kuo fai ʻe he kau mātuʻá ʻa e tohi ʻo pehē ko e niʻihi kuo nau liʻaki moʻoni ʻa honau ngaahi husepānití pe ngaahi uaifí ʻi he tulimui ki ha vahaʻangatae naʻe kamata ʻi he ʻInitanetí. (2 Tim. 3:6) Kuo liʻaki ʻe he niʻihi tāutaha ʻa e moʻoní koeʻuhi ko ʻenau tui ki he fakamatala ʻoku tokonaki mai ʻe he kau tafoki mei he moʻoní. (1 Tim. 4:1, 2) ʻI he fakakaukau atu ki he ngaahi fuʻu fakatuʻutāmaki lahi ko ʻení, ʻikai ʻoku ngali ʻuhinga lelei ke tokanga fekauʻaki mo e hoko ʻo kau ʻi he ngaahi konga fetalanoaʻaki ʻi he ʻInitanetí? Ko e moʻoni, ko hono ngāueʻaki ʻo e poto, ʻilo, malava fakaefakakaukau, mo e ʻiloʻilo ʻoku leaʻaki ʻi he Palovepi 2:10-19 ʻoku totonu ke ne maluʻi kitautolu ʻi he meʻá ni.
18 Fakatokangaʻi, kuo ʻi ai ʻa e faʻahinga tāutaha kuo nau faʻu ʻa e ngaahi tuʻuʻanga Uepi ke fakavaʻanga ai haʻanau malangaʻi ʻa e ongoongo leleí. Ko e lahi ʻo e ngaahi tuʻuʻanga ko ʻení ʻoku totongi ia ʻe he fanga tokoua taʻefakapotopoto. Ko e ngaahi tuʻuʻanga ʻe niʻihi ʻoku totongi nai ia ʻe he kau tafoki mei he moʻoní ʻa ia ʻoku nau fakaʻamu ke tauheleʻi ʻa e faʻahinga taʻetaukeí. (2 Sione 9-11) ʻI he fakamatala pe ʻoku ʻi ai ha fiemaʻu ki hotau fanga tokouá ke fokotuʻu ha tuʻuʻanga Uepi pehē, ko ʻEtau Ngāue Fakafaifekau ʻo e Puleʻanga, ʻo Nōvema 1997, peesi 3, ʻoku fakahā ai: “ʻOku ʻikai ke ʻi ai ha fiemaʻu ki ha tokotaha tāutaha ke ne teuteu ha fakamatala ʻi he ʻInitanetí fekauʻaki mo e Kau Fakamoʻoni ʻa Sihová, ko ʻetau ngaahi ngāué, pe ko ʻetau ngaahi tuí. Ko ʻetau tuʻuʻanga fakapuleʻangá [www.watchtower.org] ʻokú ne tauhi ha fakamatala totonu ki ha taha pē ʻokú ne fiemaʻu ia.”
19 Ngaahi Tokoni ki he Akó Fakafou ʻi he ʻInitanetí? Kuo ongoʻi ʻe he niʻihi ʻoku nau fai ha ngāue ki he fanga tokouá ʻaki hono fokotuʻu ʻa e fakamatala ʻosi fakatotoloʻi ʻi he fekauʻaki mo e ngaahi ngāue fakateokalati kehekehe. Ko e fakatātaá, ko ha tokotaha ʻokú ne fai ha fekumi nai ʻo makatuʻunga ʻi ha ʻautilaine malanga maʻá e kakaí pea fokotuʻu mai leva ʻeni, ʻo fakakaukau ko e fakamatala peheé ʻe ʻaonga ki he faʻahinga ko ia ʻoku fiemaʻu ke nau teuteu ʻa e ʻautilaine tataú. ʻE fokotuʻu mai ʻe he niʻihi ʻa e kotoa ʻo e ngaahi konga Tohitapu ki he Ako Taua Leʻo hoko maí pe tokonaki ha maʻuʻanga fakamatala ki he Ako Fakafaifekau Fakateokalatí pe ki he Ako Tohi ʻa e Fakatahaʻangá. ʻOku ʻoatu nai ʻe he niʻihi ʻa e ngaahi fokotuʻu ki he ngaahi tuʻuaki ʻi he ngāue fakamalangá. ʻOku tokoni moʻoni ʻa e meʻa peheé?
20 Ko e ngaahi tohi kuo tokonaki mai ʻe he kautaha ʻa Sihová ʻokú ne ueʻi hotau ʻatamaí ʻaki ʻa e ngaahi fakakaukau fakatupu langa hake pea akoʻi kitautolu “ke sivi ʻa e lelei mo e kovi.” (Hep. 5:14) ʻOku lava ke tau pehē ʻoku tau maʻu ʻeni kapau ʻoku fai ʻe he niʻihi kehé ʻa e fekumí maʻatautolu?
21 Naʻe leaʻaki ʻe he kau Pēleá ʻo pehē naʻa nau “anga fakaʻeiʻeiki ange . . . ʻiate kinautolu ʻi Tesalonaika.” Ko e hā hono ʻuhingá? Koeʻuhí “he naʻa nau tali loto lelei ʻaupito ʻa e folofola, ʻo nau kumi ʻi he Tohitapu ʻi he ʻaho kotoa pe ʻa e moʻoni ʻo e ngaahi meʻa ko ia.” (Ng. 17:11) Neongo naʻe malanga ʻa Paula mo Sailosi kiate kinautolu, naʻe ʻikai malava ke nau ʻai ʻa e moʻoní ko ʻenau meʻa ʻi haʻanau taʻekau fakafoʻituitui ki ai.
22 ʻI hono ngāueʻaki ha fekumi ʻa ha taha kehe ki ha malanga pe ki ha teuteu ki ha fakataha kehe ʻoku fakataʻeʻaongaʻi moʻoni ai ʻa e taumuʻa ʻo e ako fakafoʻituituí. ʻIkai ko hoʻo holí ia ke langa hake hoʻo tuí pē ʻiate koe tonu ki he Folofola ʻa e ʻOtuá? Makatuʻunga ʻi he tuipau fakafoʻituitui, ʻokú ke malava leva ke fakahāhā ki he kakaí ʻa hoʻo tuí—ʻi hoʻo ngaahi malangá, ʻi he ngaahi tali ʻi he ngaahi fakatahá, pea ʻi he ngāue fakamalangá. (Loma 10:10) Ko hono ngāueʻaki ʻa e fekumi ʻa ha tokotaha kehe ʻoku ʻikai ke feʻunga ia mo e fakamatala ʻoku ʻomai ʻi he Palovepi 2:4, 5 ke ‘haʻao mo hakule [fakafoʻituitui] ki he ʻiloʻi ʻo e ʻOtuá ʻo hange ko hoʻo fai ki ha koloa fūfuú.’
23 Ko e fakatātaá, ʻi hono vakaiʻi ha ngaahi konga Tohitapu ʻi hoʻo tatau Tohitapu pē ʻaʻaú, te ke lava ʻo fakamanatu nounou ai ʻa e potutohi ʻo e konga Tohitapu taki taha. ʻE lava ke ke ‘fakatotolo kotoa pe ke mahuʻingamālie,’ ʻo hangē ko ia naʻe fai ʻe Luke ʻi heʻene tohi ʻa ʻene Kōsipelí. (Luke 1:3) ʻE toe tokoniʻi koe ʻe he feinga makehé ke ke hoko ʻo pōtoʻi ʻi hono vakaiʻi ʻa e ngaahi konga Tohitapú ʻi he ngāue fakafaifekaú pea ʻi hono fai ha ngaahi malanga. Naʻe fakahaaʻi ʻe he tokolahi ʻenau ofo he Kau Fakamoʻoni ʻa Sihová koeʻuhi ko ʻenau ʻilo ʻa e founga ke ngāueʻaki ai ʻenau ngaahi Tohitapú. Ko e founga pē ʻe taha ʻoku lava ke ngāueʻaki ai ʻeni kiate kitautolú kapau te tau ʻai ia ko ha ngāue fakafoʻituitui ke tau vakaiʻi ʻa e ngaahi konga Tohitapú ʻi heʻetau ngaahi Tohitapu pē ʻatautolú.
24 Ko Hono Ngāue Fakapotopotoʻaki Hotau Taimí: Ko e fakakaukau ʻe taha ʻi he fekauʻaki mo e meʻá ni ʻoku fekauʻaki ia mo e lahi ʻo e taimi ʻoku fakamoleki ʻi hono faʻu, lau, mo tali ʻa e fakamatala ʻoku fokotuʻu mai ʻi he ʻInitanetí. ʻOku fakaʻaiʻai kitautolu ʻe he Sāme 90:12 ke tau lotu: “Ako mai ke mau fakafuofua pehe homau ngaahi ʻaho, ka mau utu mai ha loto poto.” Naʻe fakahā ʻe Paula: “Kuo fakanounou ʻa e kuonga.” (1 Kol. 7:29) Pea tānaki atu ki ai: “Kapau ko ia, pea lolotonga ʻoku ta faingamalie ta ngaue ʻaonga ki he kakai kotoa pe: kae lahi pe kiate kinautolu ʻoku ʻi he famili ʻo e lotu.”—Kal. 6:10.
25 ʻOku fakahaaʻi mai ʻe he akonaki peheé ʻa e fiemaʻu kiate kitautolu ke fakapotopoto ʻi hono ngāueʻaki ʻo hotau taimí. He ʻaonga lahi ʻaupito ē ke fakamoleki ʻa e taimí ʻi hono lau ʻa e Folofola ʻa e ʻOtuá! (Sāme 1:1, 2) Ko e feohi lelei taha ia ʻoku lava ke tau maʻú. (2 Tim. 3:16, 17) Ngaahi mātuʻá, ʻoku mou akoʻi ki hoʻomou fānaú ʻa e mahuʻinga ʻo hono ngāue fakapotopotoʻaki honau taimí ʻi he tuli ki he ngaahi meʻa ʻo e Puleʻangá? (Koh. 12:1) Ko e taimi ʻoku fakamoleki ki he ako Tohitapu fakafoʻituituí mo e fakafāmilí, maʻu ʻa e fakatahá, pea mo e ngāue fakamalangá ʻoku mahuʻinga lahi ange ia ʻi he taimi ʻoku fakamoleki ʻi he fakasio ki he ʻInitanetí ʻo ʻamanaki ke maʻu ai ha ngaahi ʻaongá.
26 ʻI he fekauʻaki mo e meʻá ni, ko e ʻalunga ia ʻo e potó ke tokangataha ki he ngaahi meʻa fakalaumālié pea ki he ngaahi meʻa ko ia ʻoku kaunga pea fiemaʻu ki heʻetau moʻuí ʻi he tuʻunga ko e kau Kalisitiané. ʻOku fiemaʻu ki heni ʻa hono fai ʻa e ngaahi fili ʻosi fakakaukauʻi lelei fekauʻaki mo e fakamatala feʻunga ki hotau taimí mo e fakakaukaú. ʻI he tuʻunga ko e kau Kalisitiané, ko e meʻa ko ia ʻoku kaunga ki heʻetau moʻuí naʻe fakamatalaʻi fakanounou ia ʻe Kalaisi, ʻa ia naʻá ne pehē: “Ka mou kumi muʻa ki hono puleʻanga mo e maʻoniʻoni ʻaʻana, pea ʻe ʻatu mo ia foki ʻa e ngāhi meʻa ko ia kotoa.” (Mt. 6:33) ʻIkai ʻokú ke fiefia tahá ʻi hono fakafonu hoʻo moʻuí ʻe he ngaahi tuli ki he meʻa ʻo e Puleʻangá kae ʻikai ko ha ngāue kehe pē?
27 ʻĪ-Meili ʻi he ʻInitanetí: Neongo ko hono vahevahe ʻa e ngaahi meʻa naʻe hokosia pe ngaahi fakakaukau fakafoʻituitui ʻi he lotolotonga ʻo e fāmilí mo e ngaahi kaumeʻa ʻoku nofo mamaʻó ʻoku feʻungamālie, ʻoku anga-ʻofa moʻoni ke ʻoatu ʻeni ki ha niʻihi ʻoku ʻikai nai te nau ʻilo ho fāmilí pe ngaahi kaumeʻá? Pe ʻoku totonu ke fokotuʻu ʻeni ʻi ha peesi Uepi ki ha taha pē ke ne lau? ʻE hiki tatau ʻa e ngaahi pōpoaki fakafoʻituitui ko ʻení pea ʻoatu tavale ia ki ha kakai ʻa ia ʻokú ke ʻilo nai pe ʻoku ʻikai nai te ke ʻilo ki ai? ʻI he tuʻunga meimei tatau, kapau ʻokú ke maʻu ha ngaahi pōpoaki mei ha niʻihi ʻa ia ʻoku hā mahino naʻe ʻikai fakataumuʻa mai ia kiate koe, ko ha anga-ʻofa ia ke ʻoatu kinautolu ki ha toe niʻihi kehe?
28 Fēfē kapau ko e meʻa ʻoku hokosia ʻokú ke ʻave holó ʻoku ʻikai ke totonu? ʻIkai ko ʻete kau ia ʻi hono fakatolonga ʻo ha meʻa ʻoku taʻemoʻoni? (Pal. 12:19; 21:28; 30:8; Kol. 3:9) Ko e moʻoni, ko e hanganaki “tokanga ki [heʻetau] laka ʻo ʻoua te [tau] ngali taʻepoto ai, kae ngali poto” te ne ueʻi kitautolu ke tau fakakaukau ki he meʻá ni. (Ef. 5:15) Ko ha fiefia ē ka ko kitautolu ʻi he Yearbook, Ko e Taua Leʻo, mo e Awake! ʻa ia ʻoku fonu ai ʻa e ngaahi meʻa naʻe hokosia moʻoni ʻokú ne fakaʻaiʻai kitautolu pea ueʻi kitautolu ke tau hanganaki ʻaʻeva ai ʻi he “hala”!—Ai. 30:20, 21.
29 ʻOku ʻi ai foki mo e fakatuʻutāmaki ʻe taha. Naʻe leaʻaki ʻe he ʻapositolo ko Paulá fekauʻaki mo ha niʻihi: “Kaeʻumaʻā te nau hoko ai ʻo fakapikopiko ʻi heʻenau ʻalu fano ʻi he ngaahi ʻapi; ʻo ʻikai ko e fakapikopiko pe, ka ko e faʻa lau, mo kaunoa, ʻo talanoaʻaki ʻa e ngaahi meʻa naʻe totonu ke ʻoua ʻe lau.” (1 Tim. 5:13) ʻOku fakakikihiʻi heni ʻa hono fakamoleki ʻa e taimi mo e feinga ʻi hono feʻaveʻaki holo ʻa e fakamatala launoá ki hotau fanga tokouá.
30 Fakakaukau foki ki he lahi ʻo e taimi ʻoku fakamoleki ke tauhi ai ʻa e fuʻu ʻotu ʻĪ-meili. Ko e meʻa mahuʻingá, naʻe pehē ʻe he tohi Data Smog: “ʻI he fakamoleki ʻe ha taha ʻa e taimi lahi ange ʻi he fetuʻutakí, ʻoku liliu vave leva ʻa e hoko ia ʻa e ʻī-meili ko ha meʻa foʻou fakaueʻilotó ki ha kavenga fakamole-taimi, ʻi he lahi ʻa e ngaahi pōpoaki ke lau mo tali ʻi he ʻaho kotoa pē mei he kaungāngāué, ngaahi kaumeʻá, fāmilí, . . . pea mo e kau tuʻuaki koloa naʻe ʻikai fai ha kole ki aí.” ʻIkai ko ia pē, ʻokú ne pehē: “Ko e kau fiemaʻu fakamatala fakaʻilekitulōnika tokolahi kuo nau maʻu ʻa e ʻulungaanga kovi lahi ʻo hono ʻoatu ʻa e fakamatala fakafiefia kotoa pē ʻoku nau maʻú—ʻa e ngaahi fakakata, ngaahi talatupuʻa fakakolo, ngaahi tohi feʻaveʻaki sēini fakaʻilekitulōnika, mo e hā fua—ki he tokotaha kotoa pē ʻi heʻenau tohi tuʻasila fakaʻilekitulōniká.”
31 Kuo fakamoʻoniʻi ʻeni ʻi he ʻĪ-meili ʻoku tufa holo ʻi he lotolotonga ʻo e fanga tokoua tokolahi—ngaahi meʻa pehē hangē ko e ngaahi fakakata pe ngaahi talanoa hua fekauʻaki mo e ngāue fakafaifekaú; ko e maau ʻoku fakahuʻunga ʻoku makatuʻunga ʻi heʻetau ngaahi tuí; ngaahi fakatātā mei he ngaahi malanga kehekehe naʻe fanongoa ʻi he ngaahi ʻasemipilií, ngaahi fakataha-lahí, pe ʻi he Fale Fakatahaʻangá; ngaahi meʻa naʻe hokosia ʻi he ngāue fakamalangá; pea mo e alā meʻa pehē—ko e ngaahi meʻa ʻoku ngali tonu feʻunga. ʻOku ʻoatu tuʻumaʻu ʻe he tokolahi tahá ʻa e ʻĪ-meili peheé ʻo ʻikai vakaiʻi ʻa e maʻuʻangá, ʻo ʻai ai ke faingataʻa ke ʻilo pe ko hai moʻoni ʻa e tokotaha ʻoku tupu mei aí, ʻa ia ʻoku totonu ai ha taha ke ne fifili pe ʻoku tonu moʻoni ʻa e fakamatalá.—Pal. 22:20, 21.
32 Ko e ngaahi pōpoaki faʻa launoa peheé ʻoku ʻikai ko e faʻahinga lea fakatupu moʻui lelei ia naʻe fakakaukau ki ai ʻa Paula ʻi heʻene tohi kia Tīmote, ʻo pehē: “Ko e anga e ʻo e ngaahi lea moʻui naʻa ke fanongo ai meiate au, ʻi he tui mo e ʻofa ʻoku ʻia Kalaisi Sisu.” (2 Tim. 1:13, fakaʻītali ʻamautolu.) Ko e “lea maʻa” ʻo e moʻoni Fakatohitapú ko e “anga [ia] ʻo e ngaahi lea moʻui” ʻoku makatuʻunga tefito ʻi he kaveinga ʻo e Tohitapú ko hono fakatonuhiaʻi ʻo e tuʻunga-hau ʻo Sihová fakafou ʻi he Puleʻangá. (Sef. 3:9) ʻOku totonu ke tau fai ʻa e feinga kotoa pē ke līʻoa atu ʻa e kotoa hotau taimi mo e ivi ʻoku ala maʻú ke poupou ki hono fakatonuhiaʻi ko ʻeni ʻo e tuʻunga-hau ʻo Sihová.
33 Koeʻuhi ko ʻetau ʻi he uhouhonga ʻo e taimi ʻo e ngataʻanga ʻo e fokotuʻutuʻu ko ʻeni ʻo e ngaahi meʻá, ʻoku ʻikai ko e taimi ʻeni ke vaivai ai ʻetau tokangá. ʻOku fakatokanga mai ʻa e Tohitapú kiate kitautolu: “Mou laka fakaʻehiʻehi, mou ʻā: ko homou fili ko e Tevolo ʻoku ne ʻalu fano ʻo hange ko ha laione ngugulu, heʻene kumi ha taha ke ne matuʻaki folo.” (1 Pita 5:8) ʻIkai ko ia pē ʻokú ne toe fakahaaʻi mai: “ʻAi kiate kimoutolu ʻa e mahafukotoa ʻa e ʻOtua, koeʻuhi ke mou lava ke tuʻu ki he ngaahi tuʻutuʻuni kākā ʻa e Tevolo.”—Ef. 6:11.
34 Kapau ʻe ngāuehalaʻaki, ʻe lava ke hoko ʻa e ʻInitanetí ko ha founga ia ʻe ikuʻi ai ʻe Sētane ʻa e faʻahinga kuo takihalaʻi ʻe hono mālohí. Neongo ʻoku ʻi ai nai hono ʻaonga fakangatangata, ʻe ʻi ai ha fakatuʻutāmaki kapau ʻoku ʻikai ke fai ha tokanga ki ai. ʻOku tautautefito ki he ngaahi mātuʻá ʻa e fiemaʻu ke nau tokanga fekauʻaki mo e ngāueʻaki ʻe heʻenau fānaú ʻa e ʻInitanetí.
35 Ko hono tauhi ha vakai mafamafatatau fekauʻaki mo e ʻInitanetí ko ha maluʻi ia. ʻOku tau houngaʻia ʻi he fakamanatu taimi totonu ʻa Paulá: “Ke ʻilonga . . . kinautolu ʻoku ngaueʻaki ʻa mamani, ke hange ʻoku ʻikai ko ʻenau meʻa ke ʻosiki: he kuo kamata liliu ʻa e anga ʻo e maama ko eni.” (1 Kol. 7:29-31) Ko hono manatuʻi ʻa e ngaahi meʻa ko ʻení te ne tokoniʻi ke tauhi kitautolu pea mo hotau ngaahi fāmilí mei he hoko ʻo fakaleluʻi ʻe he meʻa kotoa ʻoku tuʻuaki mai ʻe he māmaní, kau ai ʻa e meʻa ʻoku ala maʻu ʻi he ʻInitanetí.
36 ʻOku mātuʻaki fiemaʻu ke tau nofo ofi ki hotau fanga tokoua ʻi he fakatahaʻangá pea ngāue fakapotopotoʻaki ʻa e taimi ʻoku toé, ʻo tau fakafaingamālieʻi kitautolu ki he fakalahi atu ʻa e ngaahi meʻa ʻo e Puleʻangá. ʻI he ofi ke ʻosi ʻa e fokotuʻutuʻu ko ʻení, ke ʻoua te tau “kei laka ʻo hange ko e fai ʻa Senitaile; ʻa ia ʻoku nau fou ʻi he muna ʻa honau loto,” ka ke ‘mahino kiate kitautolu ʻa e finangalo ʻo e ʻEikí.’—Ef. 4:17; 5:17.