LAIPELI Taua Le‘o ‘I HE ‘INITANETÍ
Taua Le‘o
LAIPELI ‘I HE ‘INITANETÍ
Faka-Tonga
ʻ
  • ʻ
  • ā
  • ē
  • ī
  • ō
  • ū
  • TOHI TAPU
  • ‘Ū TOHI
  • NGAAHI FAKATAHA
  • km 3/03 p. 3-6
  • Faivelenga ki he Meʻa ʻOku Leleí!

‘Ikai ala ma‘u ha vitiō

Kātaki, ‘oku ‘ikai ma‘u ha vitiō.

  • Faivelenga ki he Meʻa ʻOku Leleí!
  • Ko ʻEtau Ngāue Fakafaifekau ʻo e Puleʻanga—2003
  • Fakamatala Meimei Tatau
  • “Malanga Kakato ʻAki ʻa e Folofola ʻa e ʻOtuá”
    Ko ʻEtau Ngāue Fakafaifekau ʻo e Puleʻanga—2002
  • “Faifakamoʻoni Fakaʻāuliliki ki he Ongoongo Lelei”
    Ko ʻEtau Ngāue Fakafaifekau—2008
  • Hanganaki Talanoa Fekauʻaki mo e Ngaahi Ngāue Fakaofo ʻa Sihová
    Ko ʻEtau Ngāue Fakafaifekau ʻo e Puleʻanga—2004
  • ʻE Lava Ke Tau ʻAi ʻa ʻEpeleli 2000 ko Hotau Māhina Lelei Tahá Ia?
    Ko ʻEtau Ngāue Fakafaifekau ʻo e Puleʻanga—2000
Sio ki he Me‘a Lahi Ange
Ko ʻEtau Ngāue Fakafaifekau ʻo e Puleʻanga—2003
km 3/03 p. 3-6

Faivelenga ki he Meʻa ʻOku Leleí!

1 ʻI heʻetau hū atu ki he faʻahitaʻu Fakamanatu 2003, ʻoku tau maʻu ʻa e ngaahi ʻuhinga lahi ke hoko ai ʻo “faivelenga ki he meʻa ʻoku leleí.” (1 Pita 3:​13, NW) ʻOku tuʻu-ki-muʻa ʻi he lotolotonga ʻo e ngaahi ʻuhingá ni ʻa e feilaulau huhuʻi ʻa Sīsū Kalaisí. (Mt. 20:28; Sione 3:​16) Fekauʻaki mo e meʻá ni, naʻe tohi ʻe he ʻapositolo ko Pitá: “Naʻe ʻikai fai ʻaki ʻa e ngaahi meʻa ʻauha, ha siliva pe ha koula, homou huhuʻi mei he anga taʻeʻaonga . . . ka naʻe fai ʻaki ha taʻataʻa maʻongoʻonga, he ko e toto ʻo ha lami taʻemele mo taʻeʻila, ko e taʻataʻa ʻo Kalaisi.” (1 Pita 1:​18, 19) Ko e houngaʻia ki he fakahāhā makehe ko eni ʻo e ʻofá ʻoku ueʻi ai kitautolu ke tau femoʻuekina ʻi he faileleí, ʻo ʻiloʻi ko Sīsuú “naa ne foaki eia ia koeuhi ko kitautolu, koeuhi ke ne huhui akitautolu mei he hia kotoabe, bea fakamaonioni ha kakai lelei lahi maana, oku fai velega ae gaahi gaue lelei.”—Tai. 2:​14, PM; 2 Kol. 5:​14, 15.

2 ʻI he taimi ʻoku tau fai ai ʻa e meʻa ʻoku fakahōifua ʻi he vakai mai ʻa e ʻOtuá, ʻoku tau maʻu ai ha vahaʻangatae lelei mo ia pea hoko ai ʻo ʻi he malumalu ʻo ʻene tokanga ʻofá. Naʻe toe pehē ʻe Pita: “Ko ia ʻoku loto ke ʻofa ki he moʻui, pea ke ʻilo ha ngaahi ʻaho lelei, . . . ke ne fakaʻehiʻehi mei he kovi, ka ne fai ʻa e lelei; ke ne kumi ki he melino, ʻio, ʻo tuli ki ai. He ko e ongo foʻi fofonga ʻo e ʻEiki ʻoku na siofi ʻa e maʻoniʻoni; pea ko hono ongo telinga ʻoku fakafanongo ki haʻanau lotu.” (1 Pita 3:​10-12) ʻI he ngaahi taimi fakatuʻutāmaki ko ení, ko ha tāpuaki ē ke ʻiloʻi ʻoku hanganaki leʻohi kitautolu ʻe Sihova pea mateuteu ke ngāue maʻatautolu, ke “tauhi [kitautolu] hange [ko] hono tamaʻimata.”—Teu. 32:10; 2 Kal. 16:9.

3 Neongo ʻa e fehangahangai mo e ngaahi ʻahiʻahí, ko e muʻaki kau Kalisitiane ʻa ia naʻe tohi ki ai ʻa Pitá naʻa nau vela ʻi he faivelenga ʻa ia naʻe ʻikai lava ke tāmateʻi, pea naʻa nau fai ki he ongoongo leleí ʻa e fanongonongo lahi taha ne malavá. (1 Pita 1:6; 4:​12) Ko e meʻa tatau ʻi he ʻahó ni ʻoku hoko ʻi he kakai ʻa e ʻOtuá. Neongo ʻoku tau moʻui ʻi he “ngaahi taimi faingataʻa,” ko e houngaʻia ʻi he lelei ʻa Sihová ʻoku ueʻi ai kitautolu ke fai ʻa e finangalo ʻo e ʻOtuá ʻi he faivelenga. (2 Tim. 3:1; Sāme 145:7) Tau vakai angé ki he niʻihi ʻo e ngaahi ngāue lelei ʻa ia te tau femoʻuekina ai lolotonga ʻa e faʻahitaʻu Fakamanatú.

4 Fakaafeʻi ʻa e Niʻihi Kehé ki he Fakamanatú: Ko e founga ʻe taha ʻe lava ke tau fakahaaʻi ai ʻetau houngaʻia ki he meʻaʻofa kehe ange ʻo e huhuʻí ko e ʻi ai ʻi he fakamanatu fakataʻu ʻo e pekia ʻa Sīsuú, ʻa ia ʻe kātoangaʻi ʻi he taʻú ni ʻi he Pulelulu, ʻEpeleli 16, hili e tō ʻa e laʻaá. (Luke 22:​19, 20) ʻI he taʻu kuo ʻosí, ʻi he fakatahaʻanga ʻe 94,600 naʻe līpooti ʻi māmani lahí, naʻa tau maʻu ai ha kau maʻu fakataha maʻongoʻonga fakakātoa ʻe toko 15,597,746! Ko e laka hake ia ʻaki ʻa e toko 220,000 ʻi he faʻahinga naʻa nau maʻu ʻa e taʻu ki muʻá.

5 Ko e toko fiha te nau maʻu ia ʻi he taʻu ní? ʻE fakatuʻunga ʻa e meʻa lahi ʻi heʻetau ngaahi feinga tōtōivi ke fakalototoʻaʻi ʻa e niʻihi kehé ke fakatahataha mo kitautolú. Kamataʻaki ʻi hono ʻai ha lisi ʻo e faʻahinga kotoa te ke saiʻia ke fakaafeʻí. ʻOku totonu ke taupotu ki ʻolunga ʻi he lisí ʻa hotau fāmili tonú. Kapau ʻokú ke maʻu ha hoa taʻetui, fakahāhā ʻa hoʻo holi loto-moʻoni ke ne maʻu ia fakataha mo koe. Ko e husepāniti taʻetui ʻe taha naʻá ne pehē naʻá ne maʻu ʻa e Fakamanatu ʻi he taʻu kuo ʻosí koeʻuhí ko e lava ke ne sio ki he mahuʻinga lahi ki hono uaifí ʻa ʻene ʻi aí. ʻE lava ke hoko ʻi hoʻo lisí ʻa ho ngaahi kāingá, ngaahi kaungāʻapí, kaungāngāué, pe ko e kaungāakó. Fakapapauʻi ke fakaafeʻi ʻa hoʻo kau ako Tohitapú.

6 Hili hono ʻai hoʻo lisí, fakataimitēpileʻi ha taimi ke fakaaʻu ai ha fakaafe fakafoʻituitui ki he tokotaha taki taha. Ngāueʻaki ʻa e ngaahi tohi fakaafe Fakamanatu kuo pulusí. Ke tokoniʻi ʻa e kakaí ke nau manatuʻi ʻa e taimi mo e feituʻu ʻe fai ai ʻa e kātoangá, taipeʻi pe tohiʻi maau ʻa e taimi mo e feituʻu ʻo e Fakamanatú ʻi lalo ʻi he tohi fakaafé. ʻI he ofi mai ʻa ʻEpeleli 16, fai ha fakamanatu ki he faʻahinga ʻi hoʻo lisí, ʻi ha ʻaʻahi fakafoʻituitui pe ʻi he telefoní. Tau tokoniʻi ʻa e tokolahi taha ʻe ala lavá ke nau ʻi ai ʻi he kātoanga toputapu taha ko ení.

7 Tokoniʻi ʻa e Faʻahinga ʻOku Nau Maʻu ʻa e Fakamanatú: Ko e pō ʻo e Fakamanatú ko ha taimi fakafiefia maʻu pē ia. ʻOku tau maʻu ʻa e faingamālie ke talitali lelei ai ʻa e faʻahinga tāutaha ʻoku ʻikai te nau maʻu anga-maheni ʻetau ngaahi fakatahá. Fai ha ngaahi fokotuʻutuʻu ke aʻu tōmuʻa pea nofo fuoloa ai, ʻo fakatatau ki he meʻa ʻoku fakaʻatā ʻe he ngaahi tuʻunga fakalotofonuá. Tamuʻomuʻa ke hoko ʻo maheni mo e faʻahinga foʻou ʻi he kau maʻu fakatahá. Loto-māfana mo anga-talitali kakai.​—Loma 12:13.

8 ʻE lava ke tokoniʻi ʻa e niʻihi ʻoku nau maʻu ʻa e Fakamanatú ke nau fai ha fakalakalaka fakalaumālie lahi ange fakafou ʻi ha ako Tohitapu ʻi ʻapi? Feinga ke maʻu ʻa e ngaahi hingoa mo e ngaahi tuʻasila ʻo ha kau ʻaʻahi pē ʻoku ʻikai fai ha ʻaʻahi ki ai he lolotongá ni koeʻuhi ke lava ʻo hokohoko atu hoʻo tokoniʻi kinautolú. ʻI he tokoni anga-ʻofa, ʻe fakalakalaka nai ʻa e niʻihi ʻo e faʻahingá ni ʻo aʻu ki he tuʻunga ʻo e taau ke hoko ko e kau malanga teʻeki papitaiso ki muʻa ʻi he Fakamanatu ʻo e taʻu hoko maí. ʻI hono fai ʻa e ngaahi ʻaʻahi hokohoko atu ki he kau maʻu Fakamanatú, fai ha fakaafe ki he malanga makehe ʻe fai ʻi ʻEpeleli 27.

9 ʻE Lava Ke Ke Tāimuʻa Tokoni ʻi he Fakatōlau ko Ení? ʻI he taʻu taki taha ko ʻetau faivelenga kia Sihová ʻokú ne ueʻi kitautolu ke tōtōivi kakato ʻi he ngāue fakafaifekaú lolotonga ʻa e ngaahi māhina ʻo e ngāue fakateokalati makehé. Ko e ngaahi feinga fāʻūtaha ʻa ha fakatahaʻanga fakakātoa ke malangaʻi faivelenga ʻa e ongoongo leleí lolotonga ʻa e faʻahitaʻu Fakamanatú ʻe lava ke ne tokonaki mai ha ngaahi ola lelei.

10 Ko e fakatahaʻanga ʻe taha ʻo e kau malanga ʻe toko 107 mo e kau tāimuʻa tuʻumaʻu ʻe toko 9 naʻe līpooti naʻa nau maʻu ha “māhina fakatuputupulangi” ʻi he ʻEpeleli kuo ʻosí, fakataha mo e toko 53 naʻe ngāue ko e kau tāimuʻa tokoni, ʻo kau ai ʻa e kau mātuʻá mo e kau sevāniti fakafaifekaú kotoa. Naʻe anga-fēfē ʻa e fakatupulekina ʻe he kau mātuʻá ʻa e faivelenga ki he tāimuʻa tokoní ʻi he māhina ko iá? Naʻa mau kamata tōmuʻa, ʻo fakalototoʻaʻi ke kau ki ai ʻa e tokotaha lahi taha naʻe malava ke kau maí. Ko e ngaahi fakataha ki he malaʻe ngāué naʻe fai ia ʻi he ngaahi taimi kehekehe lolotonga ʻa e ʻahó ke fakafeʻunga ki he tokotaha kotoa ʻi he fakatahaʻangá. Naʻe fai ʻa e fakamamafa makehe ki he faifakamoʻoni ʻi he telefoní, tautefito ki he kau vaivaí.

11 Ko e tuofefine taʻu 86 ʻe taha, ʻa ia ʻoku ʻikai lava ke ʻalu koeʻuhi ko e ngaahi palopalema ʻi he moʻuí, naʻá ne fakamoʻoni hingoa ke tāimuʻa tokoni. Kamata ʻi he pongipongí, naʻá ne fai ai ha faifakamoʻoni telefoni houa ʻe ua lolotonga ʻene tangutu ʻi he tēpile he peitó, mālōlō ʻi ha ngaahi houa siʻi, pea toe foki ke fai ha telefoni lahi ange. Ko ha tokotaha ʻe taha ʻa ia naʻá ne fetuʻutaki ki ai ne mole ʻi he maté ʻa hono husepānití mo e ongo foha taʻu hongofulu tupu lolotonga ʻa e taʻu ʻe ua kuohilí pea ʻikai lava ke ne mahinoʻi ʻa e ʻuhinga ʻoku fakaʻatā ai ʻe he ʻOtuá ʻa e ngaahi meʻa kovi peheé ke hokó. Naʻe fai ha fakamoʻoni lelei, pea naʻe kamata ha ako Tohitapu. Ko e faifakamoʻoni telefoni ʻi he ngaahi efiafí pea ʻi he ngaahi taimi kehé ko ha founga ola lelei ia ke fetuʻutaki ai mo e kakai ʻoku nofo ʻi he ngaahi fale pe ngaahi feituʻu ʻoku ʻikai lava ha aʻu ki aí. ʻOku toe ʻai ai ʻa e kau malangá ke nau malava ʻo fetuʻutaki mo e kakai ʻoku ʻikai te nau ʻi ʻapi lolotonga ʻa e ʻahó.

12 Naʻe fakaʻosi ʻe he kau mātuʻá ʻenau līpōtí ʻaki ʻa e pehē: “Naʻa mau maʻu ha taimi fisifisimuʻa moʻoni pea houngaʻia ʻi he ngaahi monū mo e tāpuaki kuo ʻai ʻe Sihova ke malava kia kitautolu taki tahá.” ʻI he palani leleí, ʻe lava foki ʻe hoʻo fakatahaʻangá ʻo maʻu ʻa e ngaahi tāpuaki peheé.

13 Feinga ke Kau Peseti ʻe 100 ʻi he Ngāue Fakafaifekaú: Ko ʻetau ʻofa ki he ʻOtuá mo e kaungāʻapí ʻoku ueʻi ai kitautolu ke fakatau mai ʻa e taimi ʻi he māhina taki taha ke vahevahe atu ai ʻa e ongoongo leleí ki he niʻihi kehé. (Mt. 22:​37-​39) Ko e kau ʻovasia Ako Tohi ʻa e fakatahaʻangá mo honau kau tokoní ʻoku totonu ke nau feinga ke tokoniʻi ʻa e faʻahinga ʻi heʻenau kulupú ke kau ʻi he ngāue fakafaifekaú ʻi he māhina taki taha. Ko ha founga lelei ke fai ai ení ko e fai ʻa e ngaahi fokotuʻutuʻu ki muʻa ke ngāue ʻi he ngāue fakafaifekaú fakataha mo e faʻahinga pau ʻi he kulupú. ʻI he ʻikai tatali kae ʻoua kuo aʻu ki he ngataʻanga ʻo e māhiná ke toki fai ai ení, kamata tōmuʻa. ʻE ʻoatu kia koe ʻe he meʻá ni ʻa e ngaahi faingamālie lahi ange ke ʻoatu ai ha tokoni ʻofa.

14 ʻOku ʻi ai ha kau malanga vaivai ʻi hoʻo kulupu ako tohí ʻoku nau faingataʻaʻia lahi ʻi he kau ki he ngāue fakafaifekaú? Kapau ʻoku ʻi ai ha niʻihi ʻi ha ngaahi ʻapi tauhiʻanga vaivai pe ʻoku nau nofo maʻu ʻi honau ngaahi ʻapí, ʻoku mahinongofua ko honau ngaahi faingamālie ke fakamoʻoní ʻe fakangatangata. Ka ʻi he ngāueʻaongaʻaki honau ngaahi faingamālie fakangatangatá ke tuku ke ulo atu ʻenau māmá, te nau ueʻi nai ai ʻa e faʻahinga ʻoku sio ki heʻenau ngaahi ngāue leleí ke nau mahuʻingaʻia moʻoni ʻi he moʻoní. (Mt. 5:​16) Ko e kau ʻovasia ako tohí ʻoku totonu ke nau fakapapauʻi ko e faʻahinga peheé ʻoku nau ʻiloʻi ʻe lava ke nau līpooti ʻa e ngāue ʻi he malaʻe ngāué ʻi he tuʻunga ko e miniti ʻe 15. ʻI he malava ke līpooti ʻa e taimi ʻoku nau fakamoleki ʻi he faifakamoʻoní ʻe fakalototoʻaʻi ai ʻa e kau malanga faitōnunga ko ení, pea ʻoku ʻomai ai kia kinautolu ʻa e fiemālie fakafiefia. ʻOku toe tokoni ia ke fakapapauʻi ai ko e līpooti ʻi māmani lahi ʻo e ngaahi ngāue ʻa e kakai ʻa e ʻOtuá ʻoku totonu.

15 Toʻutupu ʻOku Nau Femoʻuekina ʻi Hono Fai ʻa e Meʻa ʻOku Leleí! He fakaivifoʻou moʻoni ke sio ʻoku ngāueʻaki ʻe he toʻutupu Kalisitiané honau mālohí mo e iví ʻi he ngāue ʻa Sihová! (Pal. 20:29) Kapau ʻokú ke kei siʻi, ʻe lava fēfē ke ke fakahāhā hoʻo faivelenga kia Sihová lolotonga ʻa e ngaahi māhina makehe ko eni ʻo e ngāué?

16 Kapau kuo teʻeki ai ke ke hoko ko ha tokotaha malanga teʻeki papitaiso ʻi he fakatahaʻangá, ʻe lava ke ke kakapa atu ki he monū ko iá? ʻEke hifo kia koe ʻa e ngaahi fehuʻi ko ení: ‘ʻOku ou maʻu ha ʻilo tefito ʻo e moʻoni faka-Tohitapú? ʻOku ou loto ke kau ʻi he ngāue ʻo e Puleʻangá? ʻOku ou faʻifaʻitakiʻanga lelei ʻi hoku ʻulungāngá? ʻOku ou malava ke fai ha fakahāhā fakafoʻituitui ʻo ʻeku tuí ʻaki ʻa e lea ki he niʻihi kehé fekauʻaki mo e ongoongo leleí? ʻOku ueʻi au mei hoku lotó ke fai ia?’ Kapau ʻe lava ke ke tali ʻio ki he ngaahi fehuʻi ko iá, lea leva ki hoʻo ongo mātuʻá fekauʻaki mo hoʻo holi ke hoko ko ha tokotaha malangá. ʻE lava ke fakaofiofi ʻa hoʻo ongo mātuʻá ki he taha ʻo e kau mātuʻa ʻi he kōmiti ngāué.

17 Kapau kuó ke ʻosi hoko ko ha tokotaha malanga ʻo e ongoongo leleí, ʻe lava ke ke ngāueleleiʻaki ʻa e taimi mālōlō mei he akó ke fakalahi ai hoʻo kau ʻi he ngāue fakafaifekaú? ʻAki ha taimi-tēpile lelei mo e tokoni mei he ongo mātuʻá mo e niʻihi kehé, kuo malava ai ʻa e toʻutupu ʻosi papitaiso tokolahi ke tāimuʻa tokoni. Kapau ʻoku ʻikai malava ia, fakapapauʻi leva ke fakalahi ʻa hoʻo kau ʻi he malaʻe fakafaifekaú. Fokotuʻu maʻau ha taumuʻa. ʻI he tānaki atu ki he taumuʻa ki ha houa paú, fokotuʻu ha toe taumuʻa ʻe taha ʻoku fekauʻaki mo e tuʻunga ʻo hoʻo ngāue fakafaifekaú. Mahalo pē ʻe lava ke ke feinga ke vahevahe atu ha konga Tohitapu ʻi he matapā taki taha, fakaleleiʻi ʻa e tuʻunga ʻo hoʻo ngaahi toe ʻaʻahí, kamata ha ako Tohitapu, pe fakalahi hoʻo ngāue fakafaifekaú ke fakakau ai ʻa e faifakamoʻoni ʻi he telefoní pe ko ha tafaʻaki kehe ʻo e ngāué. Fēfē ʻa e taumuʻa ke ʻalu fakataha mo koe ha kaungāʻapi, kaungāako, pe kāinga ki he Fakamanatu ʻi he taʻu ní? Ko e kau kakato ʻi he ngaahi ngāue fakateokalatí ʻe fakafiemālie pea te ne fakalototoʻaʻi pau ʻa e niʻihi kehe ʻi he fakatahaʻangá.​—1 Tes. 5:​11.

18 Tokoniʻi ʻa e Faʻahinga Foʻoú ke Fakalakalaka: Lolotonga ʻa e taʻu fakangāue kuo ʻosí, ko ha ʻavalisi ʻo e ako Tohitapu ʻi ʻapi ʻe 180 naʻe fai ʻi he māhina taki taha ʻi Tongá. ʻI ha taimi, ko e tokolahi ʻo e kau akó ni te nau fakalakalaka ai ʻo aʻu ki he tuʻunga ʻo e fakatapuí mo e papitaisó. Kae kehe, ki muʻa ke nau aʻu ki he taumuʻa ko iá, ʻoku fiemaʻu ke tau tokoniʻi kinautolu ke nau taau ʻi he tuʻunga ko e kau malanga ʻo e ongoongo leleí. Ko ha sitepu mahuʻinga eni ʻi hono akoʻi ʻa e faʻahinga foʻoú ke nau hoko ko e kau muimui ʻo Sīsū Kalaisí. (Mt. 9:9; Luke 6:​40) ʻOkú ke maʻu ha tokotaha ako Tohitapu ʻoku mateuteu ke fou ʻi he sitepu ko iá?

19 Kapau ʻoku ʻikai te ke fakapapauʻi ʻa e fakalakalaka ʻa hoʻo tokotaha akó, kumi ki he tokoni ʻa hoʻo ʻovasia ako tohí pe ko e ʻovasia ngāué. Mahalo pē ʻe lava ke ke fakaafeʻi ia ke kau ʻi he akó. Ko e fanga tokouá ni ʻoku nau maʻu ʻa e taukei mahuʻinga ʻa ia ʻe lava ke ngāue mai ke fakapapauʻi ai ʻa e fakalakalaka fakalaumālie ʻa e tokotaha akó. ʻE ʻi ai nai ʻenau ngaahi fokotuʻu ʻa ia ʻe tokoniʻi ai ʻa e tokotaha akó ke hokohoko atu ʻa hono fai ʻa e fakalakalaka fakalaumālié.

20 ʻI he taimi ʻoku fakahaaʻi ai ʻe hoʻo tokotaha akó ha mahuʻingaʻia ʻi he hoko ko ha tokotaha malanga teʻeki papitaiso pea ʻokú ke ongoʻi ʻokú ne tāú, lea ki he ʻovasia tauhí. Te ne fokotuʻutuʻu ke ʻai ha mātuʻa ʻe toko ua ke na fakataha mo koe pea mo e tokotaha akó ke vakai pe ʻokú ne taau, ʻo ngāueʻaki ʻa e fakamatala ʻi he peesi 98-9 ʻo ʻetau tohi Our Ministry. (Sio ki he Taua Leʻo, Sune 1, 1989, peesi 17.) Kapau ʻoku tali ʻa e tokotaha akó ke ne hoko ko ha tokotaha malanga, ʻoku totonu ke ke kamata leva hono akoʻí. ʻI heʻene ʻomai pē ʻene līpooti malaʻe ngāué, ʻe fakahā leva ki he fakatahaʻangá ko e tokotaha akó ko ha tokotaha malanga teʻeki papitaiso. Ko ʻetau ʻamanakí ia ki he laui afe ʻo e kau malanga foʻoú, fakatouʻosi ʻa e iiki mo e taʻumotuʻa, ʻe lava ke nau aʻu ki he maka maile mahuʻinga ko ení lolotonga ʻa e ngaahi māhina makehe ko eni ʻo e ngāué.

21 Tokoni ʻa e Palaní ke Lavaʻi ʻa e Lelei Tahá: Ko e palani ki muʻá ʻe tokoni ia ki he lavameʻa ʻa ʻetau ngaahi ngāue fakateokalatí lolotonga ʻa e faʻahitaʻu Fakamanatu ko ení. (Pal. 21:5) ʻOku lahi ʻa e ngaahi meʻa ʻoku fiemaʻu ki ai ʻa e tokanga ʻi he tafaʻaki ʻa e kau mātuʻá.

22 Ke tokoniʻi ʻa e fakatahaʻangá ke ne lavaʻi ʻa e lelei tahá ʻi he malaʻe fakafaifekaú, ʻoku totonu ke fai ʻe he kau mātuʻá ʻa e ngaahi fokotuʻutuʻu ʻaonga ke fai ha ngaahi fakataha ki he malaʻe ngāué ʻi he kotoa ʻo e uiké pea ʻi he fakaʻosinga ʻo e uiké. ʻOku totonu ke takimuʻa ʻa e ʻovasia ngāué ʻi hono fai ʻa e ngaahi fokotuʻutuʻu ko ení. ʻE lava ke fokotuʻutuʻu ha ngaahi fakataha fakalahi pongipongia, efiafi poʻuli, pe hoʻatā efiafi? ʻOku totonu ke fakahā ki he fakatahaʻangá ʻa e ngaahi fokotuʻutuʻú. ʻE tokoni lahi kapau ʻe fokotuʻu ʻa e taimi-tēpilé ʻi he papa fakahinohinó.

23 ʻOku totonu ke fakapapauʻi ʻe he kau mātuʻá ko e ngaahi fokotuʻutuʻu ki he Fakamanatú ʻoku fokotuʻu lelei ia ki muʻa ʻi ʻEpeleli 16. ʻOku kau heni ʻa e feongoongoi ʻi hono ngāueʻaki ʻa e Fale Fakatahaʻangá fakataha mo e ngaahi fakatahaʻanga kehe te nau fakataha nai aí, fakamaʻa ʻa e Fale Fakatahaʻangá, fili ʻo e kau fakanofonofó mo e kau toʻo mā mo e uainé, mo hono maʻu mai ʻo e maá mo e uainé. ʻOku totonu ke fakahā ki he fakatahaʻangá ʻa e taimi mo e feituʻu ʻo e Fakamanatú pea mo ha feʻunuʻaki pē ʻi he taimi-tēpile fakataha ki he uiké. Ko e tokanga tōtōivi ki he ngaahi meʻá ni ʻe fakaʻatā ai ʻa e kātoangá ke “fai ke tāu mo māu.”—1 Kol. 14:40.

24 ʻE fiemaʻu nai ʻe he ngaahi ʻuluʻi fāmilí ke ngāueʻaki ʻa e konga ʻo ʻenau ako fakafāmilí ke lāulea ai ki he founga ʻe lava ke kau ai ʻa e fāmilí ʻi he ngāue fakalahi lolotonga ʻa e faʻahitaʻu Fakamanatú. ʻE lava ke tāimuʻa tokoni ʻa ho fāmilí kotoa? Pe ʻe lava ke poupouʻi ʻe he fāmilí ʻa e mēmipa ʻe taha pe lahi ange ki hono fai iá? Kapau ʻe ʻikai malava ia, fokotuʻu ha ngaahi taumuʻa pau ʻi he tuʻunga ko ha fāmilí ke fakamoleki ʻa e taimi lahi ange ʻi he ngāue fakafaifekaú. ʻOku ʻi ai ha mēmipa siʻi ange ʻo e fāmilí, ʻa ia ʻi ha kiʻi fakalototoʻa mo ha tokoni, ʻe lava ke ne taau ai ke hoko ko ha tokotaha malanga teʻeki papitaiso? Ko e toko fiha ʻe lava ke fakaafeʻi ʻe ho fāmilí ki he Fakamanatu ʻi he taʻu ní? Ko e palani leleí ʻe ʻomai ai ʻa e ngaahi tāpuaki mo e fiefia lahi ki ho fāmilí.

25 Ngāue ʻAonga Kakato ʻAki ʻa e Taimi ʻOku Toé: ʻI he tohi ki he kau Kalisitiane ʻi he ʻuluaki senitulí, naʻe fakamanatu ʻe he ʻapositolo ko Pitá kia kinautolu ʻa e fakavavevave ʻo e taimí koeʻuhi ko e ngataʻanga ʻo e fokotuʻutuʻu ʻo e ngaahi meʻa faka-Siú naʻe ofi mai. (1 Pita 4:7) ʻI he ʻahó ni ko e kotoa ʻo e fakamoʻoní ʻoku fakahaaʻi ai ko e ngataʻanga ʻo e fokotuʻutuʻu lolotonga ʻo e ngaahi meʻá ʻi māmani lahí ʻoku ofi. ʻI he ʻaho ki he ʻaho, ko ʻetau sīpinga moʻuí ʻoku totonu ke tapua mei ai ʻa e tuipau ko iá. ʻI he tuʻunga ko e kau sevāniti faivelenga ʻa Sihová, ʻoku totonu ke tau hangataha ki he ngāue fakavavevave ko hono talaki ʻa e ongoongo leleí.​—Taitusi 2:​13, 14.

26 Ko e taimi eni ki he faivelenga mo e ngāue! Fakalaulauloto ki he meʻa kuo fai ʻe Sihova maʻaú, ko ho fāmilí, pea mo e fakatahaʻangá. Neongo ʻe ʻikai ʻaupito lava ke tau totongi fakafoki kiate ia ʻi he ngaahi founga lahi kuó ne ʻai ke tau maʻu ʻaonga aí, ʻe lava ke tau ʻoatu kia Sihova ʻa e lotu ʻaufuatō. (Sāme 116:​12-​14) Ko ʻetau ngaahi feinga tōtōiví ʻe fakapaleʻiʻaki ʻa e ngaahi tāpuaki mei ʻolungá. (Pal. 10:22) ʻOfa ke tau “faivelenga ki he meʻa ʻoku leleí” lolotonga ʻa e taimi makehe ko eni ʻo e ngāue fakalahí, “koeʻuhi ke fakahikihikiʻi ʻa e ʻOtua ʻi he meʻa kotoa pe ʻia Sisu Kalaisi.”—1 Pita 3:​13, NW; 4:11.

[Puha ʻi he peesi 3]

Maʻu Fakamanatu ʻi Māmani Lahí

1999 14,088,751

2000 14,872,086

2001 15,374,986

2002 15,597,746

[Puha ʻi he peesi 4]

Ko Hai Te Ke Fakaafeʻi ki he Fakamanatú?

□ Fāmilí tonu mo e ngaahi kāingá

□ Ngaahi kaungāʻapí mo e ngaahi mahení

□ Kaungāngāué mo e kaungāakó

□ Ngaahi toe ʻaʻahí mo e kau ako Tohitapú

[Puha ʻi he peesi 5]

Tokoniʻi ʻa e Faʻahinga ʻOku Nau Maʻu ʻa e Fakamanatú

□ Fakaaʻu atu ha talitali loto-māfana

□ Fai ha ngaahi toe ʻaʻahi

□ Tuʻuaki kia kinautolu ha ako Tohitapu

□ Fakaafeʻi kinautolu ki he malanga makehé

[Puha ʻi he peesi 6]

Ko e Hā Hoʻo Ngaahi Taumuʻa ki he Faʻahitaʻu Fakamanatú?

□ ʻAi ha tokotaha kuó ke fakaafeʻi ke ne maʻu ʻa e Fakamanatú

□ ʻAi ke taau ke hoko ko ha tokotaha malanga ʻo e ongoongo leleí

□ Fakamoleki ha ngaahi houa pau ʻi he ngāue fakafaifekaú

□ Fakalakalaka ʻi ha tafaʻaki pau ʻo e ngāue fakafaifekaú

□ Ngāue ko ha tāimuʻa tokoni

    ʻŪ Tohi Faka-Tonga (1987-2026)
    Hū ki Tu‘a
    Hū ki Loto
    • Faka-Tonga
    • Share
    • Sai‘ia
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Makatu‘unga Hono Ngāue‘akí
    • Polisī Fakafo‘ituitui
    • Privacy Setting
    • JW.ORG
    • Hū ki Loto
    Share