Hanganaki Tatali kia Sihova
1. Ko e hā ʻa e kaveinga ʻo e fakataha-lahí, pea ko e hā ʻoku feʻungamālie aí?
1 “Ko Jihova koe Otua ia oe fakamāu,” ko e tohi ia ʻa ʻAiseá. “Oku monuia akinautolu kotoabe oku tatali kiate ia.” (Ai. 30:18e, PM) ʻOku lahi ʻa e ngaahi fakamatala he Tohi Tapú ʻo kau ki hono fakahoko ʻe he ʻOtuá ʻa e fakamaau ki hono ngaahi filí pea mo hono fakahaofi ʻene kau sevāniti faitōnungá. Ko e hā ʻa e ngaahi lēsoni ʻoku akoʻi ʻe he ngaahi fakamatala ko iá ki he kau lotu ʻa Sihova he ʻaho ní? Ko e hā ʻe lava ke tau fai he taimí ni ke teuteu atu ai ki he “ʻAho ʻo Sihova, ʻa e ʻaho lahi mo fakalilifu”? (Sioeli 2:31, 32) Ko ʻetau Fakataha-Lahi Fakavahe “ʻOku Ofi ʻa e Fakahaofí!” ʻoku tuʻunuku maí ʻe ueʻi ai kitautolu ke tau fakalaulauloto ki he ongo fehuʻí ni pea fai ha sivisiviʻi-kita. ʻE tokoniʻi ai kitautolu ke tau hanganaki tatali kia Sihova.
2. ʻE lava fēfē ke tau fakahāhā ʻa e houngaʻia ki heʻetau fakataha-lahi fakavahé?
2 Kuó ke fai ha ngaahi fokotuʻutuʻu ke maʻu ʻaonga ai mei he ongo ʻaho ʻe ua ʻo e fakataha-lahí? Ko e fakatātaá, kuó ke fakalea ki hoʻo pule ngāué ʻo kau ki hao taimi mālōlō ke maʻu ai ʻa e fakataha-lahí? ʻOua ʻe ʻamanekina ʻe hokonoa mai pē ʻeni. Fai ha lotu ʻo kau ki ai. Pea fai leva hoʻo kolé. (Nehe. 2:4, 5) ʻI he tuʻunga meimei tatau, ʻoku totonu ke ʻoua te tau tautoloi hono fakapapauʻi ʻa e ngaahi fokotuʻutuʻu ki he fefonongaʻakí, nofoʻangá mo e ngaahi meʻa kehe ʻoku fiemaʻú. Ko e ngaahi fokotuʻutuʻu lelei peheé ʻoku fakahāhā ai ʻetau houngaʻia loloto ki he polokalama fafanga fakalaumālie ʻa Sihová. ʻOku totonu ke tokanga ʻa e kau mātuʻá ke tokoniʻi ʻa e faʻahinga ʻoku nau fiemaʻu tokoni ki heʻenau ngaahi fokotuʻutuʻu fakataha-lahí, tautautefito ki he faʻahinga taʻumotuʻa ʻi he fakatahaʻangá.—Kal. 6:10.
3. Ko e hā ʻa e ngaahi ʻulungāanga ʻoku totonu ke fakahāhā ʻe he kakai ʻa Sihová ʻi he kolo faiʻanga fakataha-lahí?
3 ʻUlungāanga Leleí ʻOku Fakalāngilangiʻi Ai ʻa e ʻOtuá: ʻI heʻetau fakatahataha tokolahi ʻi he ngaahi fakataha-lahí, ʻoku hoko hotau ʻulungāanga leleí ko ha fakamoʻoni ia ki he kakai ʻo e feituʻú. Ko e hā ʻoku fiemaʻu heni meiate kitautolú? ʻI he taimi ʻoku tau ʻi ha mōtele ai, falekai pe ko ha toe feituʻu fakapisinisi kehe pē ʻi he feituʻu faiʻanga fakataha-lahí, ko e kakai ʻoku tau fetaulaki mo iá ʻoku totonu ke nau ongoʻi fiefia ʻi hotau ngaahi ʻulungāanga faka-Kalisitiané, hangē ko e kātaki-fuoloá, anga-maluú mo anga-fakaʻatuʻí. (Kal. 5:22, 23; Fili. 4:5) ʻOku totonu ke tau fakahāhā kotoa ʻa e faʻahinga ʻofa ko ē “ʻoku ʻikai te ne fai taʻetāu, ʻoku ʻikai te ne kumi ʻene lelei aʻana, ʻoku ʻikai te ne fakaʻita.” Pea aʻu ai pē ki he taimi ʻoku hoko ai ʻa e ngaahi faingataʻá mo e fakahohaʻá, ʻe kei fiemaʻu ke tau “fai kotoa pe ke ongoongolelei ai ʻa e ʻOtua.”—1 Kol. 10:31; 13:5.
4. ʻE lava fēfē ke tokoniʻi ʻe he ngaahi mātuʻá ʻenau fānaú ke nau fai ha tōʻonga ko ē ʻoku fakalāngilangiʻi ai ʻa Sihová?
4 Hili ha fakataha-lahi ʻe taha, naʻe fuʻu maongo ʻaupito ki ha pule hōtele ʻa e ʻulungāanga mo e fōtunga ʻo ʻetau kau talavoú ʻo ne fakahāhaaʻi ai ʻene holi “ke ʻaʻahi ange maʻu pē ʻa e Kau Fakamoʻoni ʻa Sihová ki hono hōtelé.” He fiefia moʻoni ē ʻoku hoko aí! Ko e lelei ʻeni ʻo e akoʻi mo e tokangaʻi ʻoku fai ʻe kimoutolu ngaahi mātuʻá. ʻE taʻefakapotopoto ki he ngaahi mātuʻá ke nau tuku taʻetokangaʻi ʻenau fānaú ʻi ha loki he hōtelé. ʻOku totonu ke tokangaʻi lelei maʻu pē ʻa e fānaú. (Pal. 29:15) Fakatauange ke fakahīkihikiʻi ʻe heʻenau ʻulungāanga leleí ʻa Sihova pea fakafiefiaʻi ai ʻa hono lotó!—Pal. 27:11.
5. ʻE lava fēfē ke tau fakalāngilangiʻi ʻa Sihova ʻi hotau valá mo e teuteú?
5 Fakanānā ʻi he Valá mo e Teuteú: ʻE lava ʻe kitautolu taki taha ʻo ʻai ke lelei ʻa e anga ʻo e vakai fakalūkufua mai ʻa e niʻihi kehé ʻi he fakataha-lahí ʻaki ʻetau fakaʻehiʻehi mei he ngaahi sīpinga vala mo e teuteu ko ē ʻoku fakasitailá, fuʻu tōtuʻá, taʻefakanānaá pe fuʻu fakalālāfuaʻá. ʻOku kaunga eni ki he taimi ʻoku tau ʻalu ai mo foki mei he kolo faiʻanga fakataha-lahí, lolotonga ʻa e tokoni ki hono teuteuʻi ʻa e faiʻanga fakataha-lahí mo e lolotonga ʻetau maʻu ʻa e ngaahi kongá. ʻI he tuʻunga ko e kau sevāniti ʻa e ʻOtuá, ko ʻetau tokanga muʻomuʻá ia ke fai ki he huafa mo e ongoongo ʻo Sihová, kae ʻikai ko ʻetau ngaahi saiʻia pe fiemālie fakafoʻituituí. ʻOku maʻu ʻe he ngaahi ʻuluʻi fāmilí ʻa e fatongia ke fakapapauʻi ʻoku fakahaaʻi atu ʻe he fōtunga ʻo honau ngaahi fāmilí ʻa e anga-fakanānā mo e fakakaukau lelei ʻi he taimi kotoa pē.—1 Tim. 2:9.
6. Ko e hā ʻoku totonu ai ke tau ʻai maʻu pē ha fōtunga fakangeingeia tatau ʻi he lolotonga ʻa e taimi ʻataá mo ia ʻoku tau fakahaaʻi ʻi he lolotonga ʻa e ngaahi konga he fakataha-lahí?
6 ʻOku pehē tofu pē ʻa e mahuʻinga ke tau ʻai maʻu pē ha fōtunga fakangeingeia lolotonga ʻa e taimi ʻataá ʻi he ngaahi hōtelé, ʻū falekoloá mo e ngaahi falekaí. ʻOku feʻungamālie ke tau tui hotau vala fakataha-lahí kapau ʻoku tau kai ʻi ha feituʻu kehe hili ʻa e ngaahi kongá. Ko hono tui ko ia ʻa hotau kaati fakaʻilonga fakataha-lahí ʻe maʻu ai ha ngaahi faingamālie ke tau faifakamoʻoni ʻikai he founga anga-mahení.—2 Kol. 6:3, 4.
7. ʻE lava fēfē ke tau tokoni ki he tuʻunga maau mo e fiefia ʻo e fakataha-lahí? (Sio ki he “Ngaahi Fakamanatu ki he Fakataha-Lahi Fakavahé.”)
7 Naʻe tomuʻa tala ʻe ʻAisea: “E tatali ai a Jihova, koeuhi ke ne aloofa kiate kimoutolu, bea koia e fakahikihikiʻi ia, koeuhi ke ne aloofa kiate kimoutolu.” (Ai. 30:18a, PM) ʻOku totonu ke ueʻi kitautolu ʻe he ʻaloʻofa mo e ʻofa maʻataʻatā ʻa Sihová ke tau fakalāngilangiʻi ia ʻi hotau ʻulungāangá mo e fōtungá ʻi heʻetau fakatahataha fakataha ʻi heʻetau ngaahi fakataha-lahí. ʻOfa ke fakalāngilangiʻi ʻe he Fakataha-Lahi Fakavahe “ʻOku Ofi ʻa e Fakahaofí!” ʻa hotau ʻOtuá pea tokoniʻi kitautolu ke tau hanganaki tatali kiate ia!
[Puha ʻi he peesi 4]
Ngaahi Fakamanatu ki he Fakataha-Lahi Fakavahé
◼ Taimi ʻo e Polokalamá: ʻE kamata ʻa e polokalamá ʻi he 9:30 pongipongi ʻi he ongo ʻaho ʻe uá. ʻE fakaava ʻa e ʻū matapaá ʻi he 8:00 pongipongi. ʻI ha ngaahi miniti siʻi ki muʻa pea kamata ʻa e kongá, ʻe tangutu ʻa e tokotaha seá ʻi he peletifōmú lolotonga ʻa hono tā ʻa e fasi talateu ʻo e Puleʻangá. ʻOku totonu ke tau tangutu kotoa ʻi he taimi ko iá koeʻuhi ke lava ai ʻa e polokalamá ʻo kamata ʻi ha tuʻunga ngeia. ʻE fakaʻosi ʻa e polokalamá ʻi he 5:05 efiafi Tokonakí pea ʻi he 4:10 efiafi ʻi he Sāpaté.
◼ Tauʻangá: ʻI he kotoa ʻo e ngaahi feituʻu faiʻanga fakataha-lahi ko ia ʻa ia ʻoku puleʻi malu ai ʻa e ngaahi feituʻu tauʻangá, ʻe ala maʻu taʻetotongi ʻa e ngaahi tauʻangá ʻo makatuʻunga pē ʻi he ʻuluaki aʻu ki aí. ʻE hoko ʻa e ʻū kaati fakaʻilonga ʻo e fakataha-lahí ko ha fakaʻilonga ia ki hono tau ʻo e meʻalelé. Ko e faʻahinga pē ʻoku nau maʻu ha ngofua tauʻanga meʻalele mei he kōmiti pulé ʻe fakangofua ke nau tau ʻi he tauʻanga ʻoku fakaʻatā ki he faʻahinga faingataʻaʻia fakaesinó. Koeʻuhi ʻoku faʻa siʻisiʻi ʻa e tauʻangá, ʻoku totonu ke heka ha tokolahi feʻunga pē ʻi ha meʻalele ʻe taha ʻo ka malava kae ʻikai ko e heka pē ʻa ha toko taha pe toko ua ʻi ha kā ʻe taha.
◼ Taʻofi ʻo e Nofoʻangá: ʻE taʻofi nai ʻa e ngaahi nofoʻangá maʻá e faʻahinga pē ʻoku nau fononga mai mo koe ʻi he meʻalele tatau pe nofo mo koe ʻi he ʻapi tatau.
◼ Houa Kai Hoʻataá: Kātaki ʻomai ha kai hoʻatā kae ʻikai ko e mavahe mei he feituʻu faiʻanga fakataha-lahí ke ʻomai ha meʻakai lolotonga ʻa e mālōlō hoʻataá. ʻE ngāueʻaki nai ha kiʻi kula ʻa ia ʻoku lava ʻo tuku ʻi ha lalo sea. Ko e ngaahi fuʻu kula lalahí, ngaahi meʻa faʻoʻanga sioʻatá mo e ngaahi inu ʻolokaholó ʻoku ʻikai ngofua ia ʻi he fale faiʻanga fakataha-lahí.
◼ Ngaahi Tokoní: ʻOku kau ki hono fokotuʻutuʻu ʻo ha fakataha-lahi ha fakamole lahi ʻaupito. ʻE lava ke tau fakahaaʻi ʻetau houngaʻiá ʻaki hono fai ʻa e ngaahi tokoni loto-fiefoaki ki he ngāue ʻi māmani lahí ʻi hotau Fale Fakatahaʻangá pe ʻi he fakataha-lahí. Ko ha sieke pē ʻe faiʻaki ha tokoni ʻi ha fakataha-lahi ʻoku totonu ke ʻai ʻo ala totongi ia ʻi Nuʻu Sila ki he “Watch Tower Society,” pe ʻi Tongá ni ki he “Jehovah’s Witnesses.”
◼ Fakatuʻutāmakí mo e Meʻa Fakavavevavé: Kuo lāunga mai e kau ngāue ki he ngaahi meʻa fakavavevavé naʻa nau maʻu ha ngaahi tā telefoni toʻotoʻo ange ʻo kau ki he fanga kiʻi meʻa naʻe ʻikai loko mahuʻinga. Kapau ʻe fiemaʻu ha meʻa fakavavevave fakafaitoʻo ʻi he feituʻu faiʻanga fakataha-lahí, kātaki ʻo fetuʻutaki ki ha tokotaha fakanofonofo ofi mai, ʻa ia te ne fakahā leva ia ki he Potungāue Tokoni Fakavavevave koeʻuhi ke lava ʻe heʻetau kau ngāue taau ki he tokoni fakafaitoʻo he feituʻu fakataha-lahí ʻo vakaiʻi ʻa e mafatukituki ʻo e tuʻungá pea fai ha tokoni. ʻO ka fiemaʻu, te nau fetuʻutaki ki he ngaahi tokoni fakafaitoʻo fakavavevavé.
◼ Palopalema Fakafanongo: ʻE fakamafola ʻa e polokalamá ʻi he ngaahi feituʻu takatakai ʻo e holó ʻi ha letiō FM. ʻE fai ha fanongonongo ʻo fekauʻaki mo e meʻá ni ʻi he kamataʻanga ʻo e konga pongipongí. Ke maʻu ʻaonga mei he tokonaki ko ení, ʻe fiemaʻu ke ke ʻomai ha kiʻi tepi FM mo ha meʻa fanongo.
◼ Hiki: ʻOku totonu ke ʻoua ʻe fakahoko ha faʻahinga meʻa hiki pē ki he sisitemi fakaʻuhila mo e meʻalea ʻo e falé pea ʻe ngāueʻaki pē ia ʻi ha founga ʻoku ʻikai ke fakahohaʻasi ai ʻa e niʻihi kehé.
◼ Faitā: Kapau te ke faitā, ʻoku ʻikai totonu ke ngāueʻaki ʻa e tapa ʻo e māmá lolotonga ʻa e ngaahi kongá.
◼ Pipa mo e Telefoni Toʻotoʻo: ʻOku totonu ke seti ʻa e ongo meʻá ni ke ʻoua ʻe fakatupunga ai ha fakahohaʻa.
◼ Ngaahi Meʻa Fakanamulelei: ʻOku fakahoko ʻa e lahi taha ʻo e ngaahi fakataha-lahí he taimí ni ʻi he ngaahi feituʻu mapunipuni ʻa ia ʻoku fakafalala ʻa e ʻea aí ki ha mīsini maʻuʻanga ʻea. Ko ia ai, ko ha anga-ʻofa ia kapau te tau fakasiʻisiʻi hono ngāueʻaki ʻa e ngaahi meʻa fakanamuleleí mo e kaloni namu mālohí ʻa ia ʻe hoko nai ai ha meʻa ki he faʻahinga ʻoku faingataʻa ʻenau mānavá pe ko ha ngaahi palopalema kehe meimei tatau.—1 Kol. 10:24.
◼ Foomu Follow Up: ʻOku totonu ke ngāueʻaki ʻa e foomu Please Follow Up (S-43) ke ʻoatu ai ha fakamatala ki ha taha pē ʻokú ne fakahāhā ʻa e mahuʻingaʻia ko ha ola ia ʻo ʻetau faifakamoʻoni ʻikai he founga anga-mahení lolotonga ʻa e fakataha-lahí. ʻOku totonu ke ʻomai ʻe he kau malangá ha foomu ʻe taha pe ua ki he fakataha-lahí. ʻE toe ala maʻu foki ʻa e ngaahi fōmú ʻi he Potungāue Loki Tohí. ʻE ʻave nai ʻa e ngaahi foomu kuo ʻosi fakafonú ki he Loki Tohí ke fai ha ngāue ki ai pe ʻave ki he sekelitali ʻo hoʻomou fakatahaʻangá ʻi he taimi te ke foki ai ki he fakatahaʻanga ʻokú ke kau ki aí.—Sio ki he ʻEtau Ngāue Fakafaifekau ʻo e Puleʻanga ʻo Fepueli 2005, p. 6.
◼ Mōtele: (1) ʻOua ʻe taʻofi ha ngaahi nofoʻanga lahi ange ʻi he meʻa ʻe fiemaʻu moʻoní, pea ʻoua ʻe nofo ha kakai ʻi ho lokí ʻo tokolahi ange ia ʻi he meʻa ʻoku fakaʻataá. (2) Kapau te ke fiemaʻu pau ke kaniseli ho nofoʻangá, fakahaaʻi leva ia ki he mōtelé. (3) Toki ʻave pē ha saliote ʻi haʻo mateuteu ke ngāueʻaki iá. (4) ʻOua ʻe feimeʻakai ʻi he ngaahi loki ʻoku ʻikai ke fai ai ha feimeʻakaí. (5) ʻI he tuʻunga ko e kau Kalisitiané, ʻoua ʻe ngāuehalaʻaki ha kai pongipongi, kofi pe ʻaisi poloka taʻetotongi pē ʻoku ala maʻu ʻe he kau ʻaʻahí ke nau ngāueʻaki lolotonga ʻoku nau ʻi he mōtelé. (6) Fakahāhā ʻa e fua ʻo e laumālié ʻi he feangai mo e kau ngāue mōtelé, tautautefito ki he lolotonga ʻo e ongo taimi femoʻuekina ʻo e lēsisita ke hū ki aí mo e totongi ke mavahé.