Fakafaingofuaʻi Fakataha Fakavahe 1995
1 Ko ha meʻa fakafiefia ē ke kau ʻi ha kaimeʻakai fakalaumālie, tatau pē pe ko e ngaahi fakataha ʻa e fakatahaʻangá, ngaahi fakataha fakafeituʻú, ngaahi fakataha ʻaho makehé, pe ngaahi fakataha fakavahé! Ko e hā ʻoku fakafiefia aí? ʻOku fakatupu ongoʻi foʻou ʻa e feohi mo e kakai ʻoku manavahe ki he ʻOtuá, pea ʻi he ngaahi fakamatala fakalaumālie ʻoku maʻu ʻi he ngaahi fakataha peheé ʻoku fakamanatu mai ai kiate kitautolu ʻa e ngaahi meʻa mahuʻinga angé.
2 ʻI he ngaahi taʻu ki muí ni maí kuo fakautuutu ʻo laui afe kuo tohoaki mai ki he ngaahi fakataha fakalaumālie peheé. ʻI he 1985 ki he 1994, naʻe tupulekina ʻa e lahi ʻo e ngaahi fakatahaʻanga ʻi māmani lahí ʻo laka ia ʻi he peseti ʻe 50, mei he 49,716 ki he 75,573. Pea ʻi hono fakavaveʻi ʻe Sihova ʻa e ngāue fakatahatahaʻí, ko e lahi ʻo e ngaahi fakataha fakavahe mo e ngaahi fakataha fakafeituʻú ʻoku tupulekina ʻo fakatatau pē ki ai. (ʻAi. 60:22) Naʻa mo e tupulekina ʻo e lahi ʻa e ngaahi fakataha naʻe fai ʻi he vaʻa fakafeituʻu ʻo e ʻIunaite Seteté mei he 113 ʻi he 1985 ki he 168 ʻi he 1994, ʻoku hā mei ai ʻa e tupu fakaofo ko ʻeni ʻi he lahi ʻo e ngaahi fakatahaʻangá. Ko e ola ʻo e ngāué ni ʻa ia ʻoku kau ki ai ʻa e fokotuʻutuʻu mo fai ʻa e ngaahi fakatahá ni kuo fuʻu lahi ʻaupito. Pea koeʻuhi ko ʻetau fakatahá ke maʻu ha ʻaonga mei he polokalama fakalaumālie kuo teuteu ki he ngaahi kaimeʻakai ko ʻení, ʻoku fakapotopoto ke fakafaingofuaʻi ʻo aʻu ki he meʻa pē ʻoku ʻaonga ki hono tokangaʻi ʻa e ngaahi fokotuʻutuʻu fakamatelié.
3 Ngaahi Liliu ke Fai: ʻOku tau hanga kia Sihova ki heʻene tāpuakí ʻi heʻetau lalaka fakalakalaka ki muʻá. ʻOku tau fiefia ke sio kuó ne ʻoange ki heʻene kakaí ʻa e laumālie ʻo e poto mo e mahino ʻoku fiemaʻu kiate kinautolú. ʻOku ueʻi mālohi kitautolu ke tau loto-taha ʻoku fakafou mai ʻi he kalasi tamaioʻeiki anga-tonu mo potó ʻe Sīsū Kalaisi ʻa e fakahinohino lavameʻa ki hono fakahoko ʻa e taumuʻa ʻa Sihová ʻi ha founga fakaofo. (Mt. 24:45-47; Kol. 1:9, 10) Hangē ko ia kuo fanongonongo ʻi he tatau ko ʻeni ʻo e Ko ʻEtau Ngāue Fakafaifekau ʻo e Puleʻanga, ʻoku kamata ʻi Fepueli 1995 ʻe ʻikai ke toe maʻu atu ha ngaahi inu ʻi he ngaahi fakataha fakavahé, ngaahi fakataha fakafeituʻú, mo e ngaahi fakataha ʻaho makehé. ʻE taki taha ʻomai pē ʻene meʻakai mo hono inu. ʻOku mahuʻinga nai kiate koe ke ke ʻilo ʻa e ʻaonga ʻo e liliu ko ʻení. Mahalo ko hono toe fakamanatu ʻo e ngaahi liliu naʻe ʻosi fai ʻi he ngaahi taʻu ki mui maí ʻe hoko ia ko e fakamanatu lelei ʻo e ngaahi ʻaonga kuo tau ʻosi maʻu ʻi hono fakafaingofuaʻi ʻa e ngāue ʻi he ngaahi fakataha lalahí.
4 Ko e Ngaahi Liliu ki Muʻa ke Fakafaingofuaʻi: Ki muʻa ke fakahoko ʻa e tuʻunga mo hono fakafaingofuaʻi ʻa e ngaahi fokotuʻutuʻu ki he fakataha fakavahé, ʻo hangē ko e ngāue ki he meʻakaí, ngāue polé, mo e nofoʻangá, naʻe lahi ʻa e ngāue naʻe fiemaʻu ki he ngaahi tokoua mo e ngaahi tuofāfine ʻe laui afe ʻi he ngāue ki muʻa ki he teuteu ʻo e fakatahá. ʻI he vakai ki he ngaahi faingataʻa mo e ngaahi fiemaʻu ʻoku hoko ki hotau ngaahi tokouá ʻi he moʻui fakaʻahó pea mo e hokohoko atu ʻo e tupu ʻa e kautahá, naʻe fiemaʻu moʻoni ʻa e ngaahi liliu ke fakafaingofuaʻi ʻa e ngāué. ʻIkai ko ia pē, ko e ola ʻo hono fakafaingofuaʻi ʻa ʻetau ngāue ki he meʻakaí ʻi he ʻIunaite Seteté ʻi he 1978, naʻe lahi hake ʻi he ngaahi tokoua mo e ngaahi tuofāfine ʻe toko 70,000 naʻa nau faʻa ngāue mālohi lolotonga ʻa e fakatahá ke tokonaki haʻatau meʻakaí naʻa nau lava ʻo fanongo ki he polokalamá. ʻI he 1987 naʻe toe fakahoko ha ngaahi founga ke fakafaingofua ʻo fekauʻaki mo e ngāue ki he meʻakaí ʻi he ngaahi fakatahá mo e lolotonga ʻo e taʻu fakangāue ko iá ʻi he Ngaahi Holo Fakatahaʻangá. Ki mui, ko e ngaahi meʻakaí naʻe ala maʻu ia ʻi he ngaahi fakataha fakafeituʻú mo e fakataha lalahí ʻo ʻikai totongi kiate kinautolu naʻe kau ki aí. Ko ha ngaahi liliu lelei ia, ʻo faingofua ange ai ʻa e ngāué mo fakaʻatā ai ʻa e tokanga lahi ange ke fai ki he ngaahi tafaʻaki fakalaumālie ʻo e fakatahá, pea lava ʻa e kau ngāué ke fanongo mo fiefia lahi ange ʻi he polokalamá. (Teu. 31:12) Ko kinautolu ʻa e kau tui loto-tōnunga ʻi hotau lotolotongá kuo nau ngāue mateaki ʻi he ngaahi taʻu lahí ʻoku nau manatuʻi lelei ʻa e ngaahi laka ki muʻa ko ʻení pea kuo nau fakahā ʻa e houngaʻia ki he fakahinohino naʻe faí. Ka ko e hā mo ha toe ngāue ʻe toʻo ke faingofua ki ha tokolahi ange ke maʻu ʻa e ʻaonga kakato mei he polokalama fakalaumālié?
5 Ngaahi Liliu Naʻe Fiemaʻu: ʻI he lolotonga ʻo e ngaahi taʻú naʻe fakafaingofuaʻi ai ʻa hono teuteu mo tufa ʻa e meʻakaí, naʻe ʻilo ai ko e “meʻa” siʻi pē naʻe ‘fiemaʻu’ moʻoní. (Fakafehoanaki mo e Luke 10:38-42.) Ka neongo ia, ʻi hono tānaki ʻa e ngaahi meʻa siʻi ko iá mo e taimí mo e tokolahi ʻoku kau ki aí naʻe kei hā pē mei ai ʻa hono lahi ʻo hono teuteú mo e ngāué, pea pehē ki hono ʻomai mo e ngaahi nāunau naʻe mamafa ʻa hono totongí. Ko ia ai, naʻe toe fiemaʻu foki mo e kau ngāue pole tokolahi ʻaupito ke fokotuʻutuʻu maau mo poupouʻi ʻa e ngaahi fokotuʻutuʻú. Naʻe pau ke ʻi ai ʻa e ngaahi feituʻu pau ke tuku mo tufa mei ai ʻa e meʻakaí. ʻIkai ko ia pē, ko e ngaahi potungāue ki he moʻui lelei fakakoló naʻe fuʻu tōtuʻa ʻa ʻenau ngaahi fiemaʻu ki hono teuteu ʻo e meʻakaí, pea naʻe hoko ia ko e fakakavenga ki he ngaahi tokoua naʻa nau tokangaʻi ʻa hono teuteu iá. Ko e nāunau feimeʻakaí naʻe fiemaʻu foki ke tauhi mo tokangaʻi ʻa ia ʻoku kau ki ai ʻa e ngāue, taimi, mo e fakamole. ʻI hono toe fakafaingofuaʻí, ʻe ʻatā ai ʻa e ngaahi tokoua tokolahi mei he ngāue lahi ko hono tokangaʻi ʻa e nāunaú ni.
6 Ko e ngāue loto-lelei ʻa kinautolu naʻa nau hoko ko e kau ngāue pole ʻi he ngaahi tafaʻaki ko ʻení naʻe fuʻu mātuʻaki mahuʻinga ʻaupito pea naʻe mātuʻaki hounga ʻaupito. Kae kehe, ʻi hono toe fakafaingofuaʻi ko ʻení, ko e laui afe naʻa nau kau ki he fakatau mai, teuteu, mo tufa ʻa e meʻakaí ʻe malava ke ngāueʻaki ʻa honau taimí ʻi he ngaahi fiemaʻu kehe ʻo fekauʻaki mo e Puleʻangá, kau ai mo e feohi fiefia lahi ange ʻi he ngaahi fakataha lalahí. Ko e kau ngāue pole naʻa nau faʻa ngāue ʻi he Potungāue Meʻakaí ʻe lava ʻeni ke nau tokoni ʻi he ngaahi potungāue kehe, ʻo hangē ko e Kau Fakanofonofo mo e Fakamaʻa. ʻE maʻamaʻa ange ai ʻa e ngāué ki he tokotaha kotoa pē pea ʻe ʻikai ke toe fiemaʻu ke ngāue atu ʻa e tokolahi ʻi he taimi poʻulí, pongipongia, pe lolotonga ʻa e ngaahi taimi mālōlō, he naʻe faʻa pehē ʻi he Ngaahi Potungāue Meʻakai ʻe niʻihi.
7 Poupouʻi ʻa e Ngaahi Fokotuʻutuʻú: ʻOku houngaʻia lahi ʻaupito ʻa e Sōsaietí ʻi he poupou lelei naʻa mou fai mai ngaahi tokoua mo e ngaahi tuofāfine ʻi he ngaahi taʻu lahi ʻaki ʻa e “loto kotoa” ki he ngaahi fokotuʻutuʻu ki he fakataha lahí, kau ai ʻa e ngāue ki he meʻakaí. (1 Kal. 29:9) Naʻe hoko ʻeni ko e tokoni ʻi he founga lahi. Naʻe malava ai ke totongi nō ha ngaahi fale lelei mo faiʻaki ʻa e ngaahi fakamole ʻa e fakataha lahí. Naʻe malava ai foki ki he faʻahinga naʻe haʻu ki he fakatahá ke nofo ai pē ʻi he feituʻu faiʻanga fakatahá lolotonga ʻa e kiʻi mālōlō ʻi he hoʻataá ʻo maʻu ai pē ha meʻakai, maʻu ai ha mālohi, pea toe kau ki he polokalama fakalaumālié. Pea ʻoku ʻikai ha veiveiua ko e nima-homo mo e poupou naʻe hā mei he ngaahi tokoua mo e ngaahi tuofāfiné ʻi heʻenau tokoni ki he ngaahi tokonaki ko ʻení ʻe hokohoko atu pē ia. Naʻe hoko ia ko e fakahāhā ʻo ʻenau houngaʻiá ʻi ha founga ʻaonga.—Pal. 11:25; Luke 16:9.
8 Tokanga ki Hoʻo Ngaahi Fiemaʻu Meʻakaí: Kae kehe, ʻi he ngaahi liliu ko ʻení, ʻe fiemaʻu ki he tokotaha tāutaha mo e ngaahi fāmilí ke nau tokonaki kiate kinautolu pē ʻa e meʻa ʻoku fiemaʻu fakamatelié lolotonga ʻa e mālōlō hoʻataá. ʻOku tau fakamahuʻingaʻi ʻaupito ʻa e ngaahi ʻaonga ʻo e polokalama fakalaumālié. ʻOku ʻikai ke fakapotopoto ke ʻai ʻa e meʻakai fakamatelié ko e meʻa ia ʻoku mahuʻinga lahí. ʻOku mahuʻinga ki he tokotaha taki taha ke nau “sivi ʻo ʻilo ʻa e ngaahi meʻa ʻoku lelei lahi” ʻi he fekauʻaki mo e meʻá ni. (Fili. 1:9, 10a) Ko e ngaahi fakataha lahi ki muí ni ʻa e kakai ʻa Sihová ʻi Pōlani, Lūsia, mo ʻUkaleiné, pea pehē ʻi he ngaahi feituʻu kehe, naʻe lavameʻa ʻa hono faí ʻo ʻikai ke ʻi ai ha ngaahi fokotuʻutuʻu ki ha potungāue meʻakai. ʻIkai ko ia pē, ʻi he ngaahi fonua ʻi he malumalu ʻo e vaʻa ʻi Haʻamoa Hihifó naʻa nau fai ʻa e ngaahi fakataha fakafeituʻu mo e ngaahi fakataha lalahí ʻo ʻikai ke ʻi ai ha ngāue ki he meʻakaí, ko e inu pē kiate kinautolu naʻa nau kau ki aí. ʻI he ongo tuʻungá ni naʻe ʻomai pē ʻe he kau fakafofongá ʻa ʻenau meʻatokoni ki he hoʻataá. Te tau ʻilo ai kapau te tau ʻomai pē ʻa e kai maʻamaʻa ki he hoʻataá, ʻe tokoni ia ke tokanga ʻa hotau ʻatamaí, ʻo malava ai ke tau maʻu ʻa e ʻaonga kakato mei he polokalama ʻi he efiafí. ʻI he fetāiaki mo e meʻá ni, ʻoku totonu ke ʻomai ʻe he tokotaha taki taha ʻa e meʻakai maʻamaʻa mo fakatupuivi. Ko e fakatātaá, ʻi hono fafanga ʻe Sīsū ʻa e fuʻu kakaí, naʻá ne tokonaki pē ʻa e faʻahinga ʻe ua, ko e mā mo e ika. (Mt. 14:16-20; sio foki ki he Luke 10:42a.) ʻI he meʻa ko ʻení, ʻoku mau fiefia ke ʻoatu ha ngaahi fokotuʻutuʻu ʻe niʻihi ki he meʻa ʻoku feʻunga nai mo ʻaonga ʻi he vakai ki he fakanounou ʻa e mālōlō hoʻataá mo e faʻahinga nāunau ʻoku tau ngāueʻakí.
9 Koeʻuhi ʻe ʻikai ke toe fai ha ngaahi fokotuʻutuʻu ki he meʻakaí ʻi he fakataha lahí, ka palani fakalelei ko kinautolu kau maʻu fakatahá ʻe lava ke nau kai pongipongi mo honau fāmilí ʻi ʻapi pe ko ha feituʻu kaiʻanga fakalotofonua. ʻI hono maʻu ha mālōlō feʻunga ʻi he pō ki muʻá, ʻoku totonu ke ke lava ʻo ʻā pongipongia ke maʻu ha fakamāmālohi pongipongi pea aʻu ki he fakatahá ʻoku kei lahi ʻa e taimí ke feohi fiefia ai mo e kau fakafofonga kehé. Hangē ko ia ki muʻá, ʻoku ʻikai ha fiemaʻu ki ha niʻihi ke fakatovave ki he feituʻu faiʻanga fakatahá ʻo fakasio ki ha ngaahi tangutuʻanga, he ʻe ʻi ai ʻa e tangutuʻanga feʻunga naʻe ʻosi fokotuʻutuʻu ʻo fakafuofua ki he tokolahí.
10 Ko e mālōlō hoʻataá ʻe nounou ange ia mei he ngaahi fakataha ki muʻá. Kae kehe, ʻe kei maʻu ai pē ha faingamālie ke ʻomai ha fakamāmālohi maʻamaʻa, pea pehē ki ha taimi ke feohi ai mo e niʻihi kehé. Ko hotau ngaahi tokoua mo e ngaahi tuofāfine ʻoku nau nofo ʻi he kolo ʻoku fai ai ʻa e fakatahá pe ofi mai ki aí pea ʻoku nau foki pē ki honau ʻapí ʻi he efiafí ʻe faingofua ke lava ke nau teuteu ha kiʻi meʻakai ki he mēmipa taki taha ʻo e fāmilí ke nau maʻu ʻi he mālōlō hoʻataá. ʻOku meimei tatau pē ʻeni mo e kai hoʻatā ʻoku ʻalu mo e fānaú ki he akó, mahalo ko ha sanuisi mo ha fuaʻiʻakau, ko ha konga keke, mo ha meʻa ke inu. Ko e kakai tokolahi ʻoku nau ʻalu mo e kai hoʻatā meimei tatau pē ki ngāueʻangá.
11 ʻOku ʻikai ha veiveiua ʻoku hoko heni ha pole kiate kinautolu mei he ngaahi feituʻu kehe mei he kolo ʻoku fai ai ʻa e fakatahá, ʻe fiemaʻu ha palani tokamuʻa ki heʻenau ngaahi meʻa ki he kai hoʻataá. Mahalo ko e ngaahi meʻa ʻo hangē ko e ngaahi savieti mo e ngaahi ipu pepa kiate kinautolu ʻoku mou omí ʻe lava ke ʻomai pē ia mei ʻapi. ʻE ʻi ai ʻa e niʻihi ko ha kai maʻamaʻa pē ʻo hangē ko e fuaʻiʻakau pe vesitapolo ʻe feʻunga pē ia ke nau fiemālie ai, pea ʻe lava ke ʻomai pē mo ia mei ʻapi. Ko e ngaahi fiemaʻu meʻakai kehe ki he mālōlō hoʻataá ʻi he ʻaho taki taha ʻe maʻu nai ia mei ha fale-koloa meʻakai ʻi he kolo ʻoku fai ai ʻa e fakatahá.
12 Pea koeʻuhi ko e feituʻu ʻoku fai ai ʻa e fakatahá ʻoku hoko ia ko e fuʻu Kingdom Hall ʻi he lolotonga ʻa e fakatahá, ʻoku fakapotopoto foki ke fakaʻehiʻehi mei hano fakatupunga ke hangē ha kaimeʻakaí ʻa e lolotonga ʻo e mālōlō hoʻataá. Pea ʻoku ʻikai te tau kai ʻi he lolotonga ʻa e ngaahi fakataha ʻi he Kingdom Hall, pea ʻoku pehē pē ʻe ʻikai te tau kai pe inu lolotonga ʻa e ngaahi konga ʻi he fakatahá. Ko e ngaahi kula lalahi faʻoʻanga meʻakaí ʻe ʻikai fakangofua ia ki he falé, koeʻuhi he ʻe fakatupunga fakatuʻutāmaki pea ʻe ʻikai lava ke tuku ia ʻi he ngaahi hala vahaʻa seá pe tuku ʻi he ngaahi tangutuʻangá. Mahalo ko e ngaahi tangai milemilá ʻe feʻunga lelei pē ia mo e meʻakai ʻe fiemaʻu ʻi he mālōlō hoʻataá. Ka fiemaʻu, ko ha kiʻi kula siʻisiʻi ʻe lava ke tuku ʻi he lalo seá kae ʻikai ko e funga seá ʻe lava ke ngāueʻaki.
13 ʻOku fiemaʻu ke ngāueʻaki ʻa e fakapotopotó ʻi he fekauʻaki mo e ʻutuʻanga inu ʻoku tau fili ke ʻomai ki he feituʻu ʻoku fai ai ʻa e fakatahá. Ko e ngaahi inu mafaná ʻe ʻomai nai ʻi he ngaahi hina vai mafana. ʻOku fakamoʻoniʻi ʻa e fakatuʻutāmaki ʻa ha faʻahinga ʻutuʻanga inu sioʻata pē. Ko ia ai, ʻoku mau kole atu ke fai ha tokanga makehe ʻi hano ngāueʻaki ha ʻutuʻanga inu sioʻata.
14 Ngaahi ʻAonga Kehe: Ko e moʻoni ʻoku lava ke tau sio ki he fakapotopoto ʻo e ngaahi liliu peheé. ʻOku malava kotoa ke tokanga kakato ki hono maʻu ʻa e ngaahi ʻaonga fakalaumālié—ko e taumuʻa moʻoni ia ʻo ʻetau fakatahá. ʻOku tokonaki mai ʻa e ngaahi ʻaonga ko ʻení ʻi he feohi ʻoku tau maʻú pea pehē ki he polokalamá foki. Ko ia ʻi he lelei ange ke ʻoua ʻe ʻalu ʻo kumi ha meʻatokoni ʻi he mālōlō hoʻataá, ʻe ʻaonga ke tau ōmai pē mo ha meʻa. ʻE faingofua ai ʻa e maʻu ha feohi mo hotau ngaahi tokouá mo e ngaahi tuofāfiné pea ʻe ʻikai te tau liʻaki ai ha konga ʻo e polokalama efiafí.
15 ʻI he fakafoʻou fakalaumālie ʻi he ʻosi ʻa e polokalama efiafí, ko e niʻihi te nau fiefia nai ke hokohoko atu ʻa e feohi faka-Kalisitiané mo fetalanoaʻaki ʻo fekauʻaki mo e ngaahi meʻa lelei naʻa nau akó ʻi haʻanau maʻu meʻakai mālohi ange mo e fāmilí mo e ngaahi kaumeʻá ʻi ha ngaahi fale-kai fakalotofonua. Ko e niʻihi te nau fakatau nai ha meʻa mei he fale-koloa meʻakaí. Ko kinautolu ʻoku nau lava ke foki ki honau ʻapí te nau fili nai ke kai efiafi pē ki ai, ʻo hangē pē ko ʻenau fai ia ʻi he ngaahi ʻaho kehe ʻoku nau kau ai ki he ngāue fakaemāmaní pe ngāue fakamalangá.
16 ʻOku tau fiefia moʻoni ʻi he kaimeʻakai fakalaumālie ʻi he ngaahi fakataha fakafeituʻú mo e ngaahi fakataha fakavahé, ʻa ia ʻoku tau maʻu ai ʻa e ngaahi tohi foʻou, akonaki lelei, mo e akonaki ʻaonga. Ko e ngaahi tāpuaki ko ʻení ʻoku manatuʻi ʻe he tokotaha kotoa pē, fakataha mo e fiefia ʻi he kau fakataha mo e kakai fakatahatahaʻi ʻa e ʻOtuá. ʻOku pehē ʻi he Palōvepi 10:22: “Ko e tapuaki ʻa Sihova, ko ia ia ʻoku fakakoloa: Pea ʻoku ʻikai te ne ʻatu mo ia ha mamahi.” Ko hono ʻuhingá, ʻi he tuʻunga ko e kakai ʻa Sihová, ʻoku ʻikai te tau kau ki he ngaahi fakatahá mo ha fakakaukau ki he ngaahi fiemaʻu mo e ngaahi fakafiemālie fakamatelié. ʻOku tau fakatahataha mo e holi papau ke maʻu ʻa e ʻaonga lahi taha ʻoku malavá ʻi he founga fakalaumālie, pea ʻoku fakapaleʻi lahi kitautolu ʻe Sihova ʻi he loto ʻoku tau fakahaá.—1 Tīm. 6:6-8; Hep. 11:6.
17 Ko e ngaahi taimi fakalototoʻa ko ʻení ʻoku nau toe fakamanatu mai kiate kitautolu ʻa e fakalakalaka ʻo e utu-taʻu fakalaumālié. (Sione 4:35, 36) Ko e ngaahi lea kamata ʻo e ʻAisea vahe 54 ʻoku fakahā ai ki he kautaha hangē ha uaifi ʻo Sihová ke teuteu ki he tupulekina fakafiefia. ʻOku hoko atu ʻa e tupu, fakalahi, mo e fakafoʻou ʻo e mālohi ʻoku fakaofiofi mai ʻi he kikite ʻa ʻAiseá: “Fakalahi ʻa e tuʻunga ʻo ho teniti; pea ko e ngaahi tupenu ʻo ho fuʻu nofoʻanga, tuku ke nau falo atu; ʻoua ʻe taʻofi: fakaloloa hoʻo ngaahi maea, pea hunuki ke maʻu ho ngaahi faʻo. He te ke pa atu ki toʻomataʻu mo toʻohema.” Ko e fakahoko ʻo e kikite fakaofo ko ʻení kuo hoko ai ʻa e ola ko e tupulekina taha kehe atu ʻa e lotu moʻoní ʻoku tau sio ki ai.—ʻAi. 54:1-4.
18 ʻOku hā moʻoni ko e founga ʻo e fakakaukau lelei ke fakahoko ʻa e fakafaingofuaʻi atu ko ʻeni ʻo e fokotuʻutuʻu ki he fakataha lahí ke siʻi ai ʻa e fakahohaʻasí kae malava kotoa ke maʻu ʻa e polokalama fakalaumālie kuo teuteú. ʻOku mau falala ʻe maʻu foki mo e tāpuaki ʻa Sihová ʻi he meʻá ni, koeʻuhi ʻe ʻatā ai ke toe lelei ange ʻa hono talitali ʻa e tupulekiná. ʻI he fakahanga pē ʻa e tokangá ki he meʻa ʻoku fiemaʻú, te tau lava ke maʻu ʻa e ngaahi ʻaho kuo tau palani ki aí ʻi he feohi fiefia mo e ngaahi meʻa lelei fakalaumālie. Ko ʻemau lotu loto-moʻoní ia ke tāpuakiʻi ʻe Sihova ʻa ʻetau ngaahi feinga hono kotoa pē ʻi heʻetau hokohoko atu ke fakataha mo maʻu meʻatokoni ʻi heʻene tēpilé.—Fakafehoanaki mo e Teu. 16:14, 15.
[Puha ʻi he peesi 6]
Ngaahi ʻAonga ʻo e Ngaahi Fokotuʻutuʻu ke Tuku ʻa e Potungāue Meʻakaí
◼ Siʻi ange ai ʻa e ngāue ki muʻa, lolotonga, mo e ʻosi ʻa e polokalamá, kae lahi ange ai ʻa e feohí
◼ ʻIkai ha nāunau ki he meʻakaí ke tokangaʻi
◼ Lahi ange ʻa e kakai ʻe lava ke nau tokanga kakato ki he polokalama fakalaumālié
◼ Lahi ange ʻa e kau ngāue pole ʻe lava ke tokoni ki he ngaahi potungāue kehé
◼ Lahi ange ai ʻa e taimi ʻoku maʻu ki he ngaahi meʻa fakateokalati kehé
Fokotuʻu ki he Ngaahi Meʻa ke ʻOmai ki he Mālōlō Hoʻataá
◼ Ngaahi meʻa maʻamaʻa, faingofua, mo fakatupuivi
◼ Ngaahi sanuisi, fuaʻiʻakau, keke
◼ Ngaahi inu, huhuʻaʻi fuaʻiʻakau, niu mata pe hina vai
ʻOua ʻe ʻOmai ki he Fale Fakatahá
◼ Ngaahi inu ʻolokaholo
◼ Ngaahi kula lalahi pe faʻoʻanga-meʻa ki he kaimeʻakai