Malifalensi Aamu Kabbuku Kamuswaangano Wabuumi Amulimo Wesu
© 2024 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
MAY 5-11
MBONO IZILI MU JWI LYA LEZA | TUSIMPI 12
Mulimo Uuminya Ujanya Bulumbu
Bube Bwabunaleza Ibuyandika Kapati Kwiinda Mabwe aa Daimondi
Cilakonzya kubayumina kapati babelesi ba Jehova bamwi kujana mali aayandika kutegwa bajane zintu nzyobayandika mubuumi. Nokuba boobo, muciindi cakubelesya nzila zitakatazyi pele zitasyomeki, balabeleka canguzu alimwi mbasungu. Kwiinda mukucita boobu, batondezya kuti bube bwa Leza butaliboteli ibubikkilizya akusyomeka, bulayandika kapati kulimbabo kwiinda zintu zyakumubili zili zyoonse.—Tusimpi 12:24; Baefeso 4:28.
Mbomukonzya Kuukkomanina Mulimo Muyumu
Mubuzyo wamamanino ooyu ulayandika kuyeeyesya kapati, nkaambo mulimo ulakatalusya kapati ciindi notubona mboubagwasya bamwi. Jesu wakaamba kuti: “Kupa kulakkomanisya kapati kwiinda kupegwa.” (Milimo 20:35) Aabo bagwasyigwa cacigaminina amilimo njotucita babikkilizya basikutunjizya mulimo alimwi abasikuula. Kunze lyabaaba kuli abamwi bagwasyigwa, nkokuti banamukwasyi alimwi abaabo bayandika lugwasyo.
Banamukwasyi. Ciindi silutwe wamukwasyi nabeleka canguzu kujana ziyandika zyamukwasyi wakwe, ulabagwasya mumbazu zyobilo. Cakusaanguna, ulabikkila maano kubona kuti bajana ziyandika mbuli zyakulya, zyakusama, alimwi aakoona. Kuti naa wacita oobo, uzuzikizya mukuli wakwe ngwaakapegwa a Leza, nkokuti mukuli ‘wakubamba kabotu bamukwasyi wakwe.’ (1 Timoteyo 5:8) Cabili, sikulanganya mukwasyi muyumu, ulapa cikozyanyo cibotu kutondezya bubotu buliko bwakubeleka canguzu. Ba Shane ibaambwa mucibalo cainda bakaamba kuti: “Bataata ncikozyanyo cibotu camuntu uubeleka cabusungu. Balasyomeka alimwi bali kubeleka canguzu mubuumi bwabo boonse, kabafwala mapulanga. Akaambo kacikozyanyo cabo, ndaiya mbociyandika kubeleka canguzu, kucita zintu zikonzya kugwasya bamwi.”
Aabo babulide. Mwaapostolo Paulo wakakulwaizya Banakristo kuti ‘babeleke mulimo canguzu, . . . kutegwa [babe] acintu cakupa yooyo uubulide.’ (Baefeso 4:28) Inzya, ikuti twabeleka canguzu kujana nzyotuyandika alimwi azyamukwasyi wesu, tulakonzya kubagwasya abaabo bayandika lugwasyo. (Tusimpi 3:27) Aboobo, kubeleka canguzu kulakonzya kutugwasya kuba alukkomano luboola kwiinda mukupa
Mbono Zyakumuuya
Ino Ndili Muyumu Buti?
● Amubone mbwaali mapati mapenzi aanu. Amwaazyibe mapenzi mapati alimwi amasyoonto. Bbaibbele lyaamba kuti: “Mufwubafwuba ulatondezya bukali bwakwe mpoonya-mpoonya, pele musongo taabikkili maano matusi.” (Tusimpi 12:16) Tamweelede kupenga amapenzi oonse.
“Kucikolo, basicikoloma bakali kutongooka azintu zitayi koomoonga. Mpoonya beenzinyina a social media bakali kubaambila kuti bakaliluzi kutongooka kumane basicikoloma bali kwiindila buya kunyema. Eeci cakali kupa kuti bataalanganyi kabotu mapenzi aabo.”—Joanne.
AMUSUNGWAALE MUMULIMO WAMUMUUNDA
Sena Bakamboni ba Jehova Basyoma Kuti Mbabajisi Cikombelo Cakasimpe Cilikke?
Aabo babikkila maano kubukombi beelede kusyoma kuti cikombelo ncobasala cilakkomaninwa a Leza alimwi a Jesu. Kuti nikwatali boobo, nibatali kuunka kucikombelo eeco.
Jesu Kristo tanaakakazumina kaambo kakuti zyoonse zikombelo ninzila zitola kulufwutuko. Muciindi caboobo, wakaamba kuti: “Ulisyanikide mulyango alimwi nisyoonto nzila iitola kubuumi, kumane mbasyoonto baijana.” (Matayo 7:14) Bakamboni ba Jehova basyoma kuti bakiijana nzila eeyo. Nicatali boobo, nibakayandaula kale cikombelo cimbi.
MAY 12-18
MBONO IZILI MU JWI LYA LEZA | TUSIMPI 13
Mutafwubaazyigwi ‘Alambe Lyabantu Babi’
it-2-E 196 ¶2-3
Lambe
Nzila Zyamaambilambali Zimwi. Ilambe liiminina cintu cimwi cimunikila nzila yamuntu. Munzila eeyi, kasimpi aaka kaindanya balulami ababi nokati: “Mumuni wabalulami ulamwekesya, pele lambe lyabantu babi liyoozimwa.” (Tus. 13:9) Mumuni wabalulami wazumanana kumwekesya, pele nokuba kuti lambe lyabantu babi lyamweka buti alimwi nokuba kuti balibonya kuzwidilila buti mubuumi, mukubasubula, Leza uyooba masimpe kuti baba mumudima, oomo mobayoolinontola. Eeci nceciyoocitikila muntu uutukila bausyi abanyina.—Tus. 20:20.
Kuyungizya waawo, ‘kuzimwa kwalambe’ caamba kuti muntu mubi kunyina nayooba abuumi kumbele. Akamwi kasimpi kaamba kuti: “Nkaambo muntu mubi woonse takabi abuumi kumbele; lambe lyabantu babi liyoozimwa.”—Tus. 24:20.
Amubelekele Leza Walwaanguluko
3 Ikuti Saatani wakacikonzya kuyunga bantu bobilo balondokede alimwi azilenge zyamuuya zili mbozibede kukaka bweendelezi bwa Leza, andiswe ulakonzya kutucenga. Nzila nzyabelesya nzimwi buyo. Ulasola kutucenga kwiinda mukutupa kuyeeya kuti zyeelelo zya Leza zilaminya, zilatusinkilila kujana ciindi cakulikondelezya. (1Jo. 5:3) Kuyeeya kuli boobo kulakonzya kutunyonganya ikuti twazumanana ankuko. Mucizyi umwi uujisi myaka yakuzyalwa iili 24 iwakanjila mubukkale bwakutalilemeka wakaamba kuti: “Kuyanzana abantu batali kabotu kwakandijatikizya, ikapati akaambo kakuti ndakali kuyoowa kwaamba ciimpene abeenzuma.” Ambweni mwakayungwa kale abeenzinyoko munzila iili boobo.
w04-E 7/15 31 ¶6
“Muntu Uucenjede Ucita Zintu Caluzyibo”
Muntu uucenjede alimwi uucita zintu caluzyibo uyoolongezyegwa. Solomoni utusyomezya kuti: “Mululami ulalya akumana nzala yakwe, pele da lyamubi talijisi cakulya.” (Tusimpi 13:25) Jehova ulizyi zintu nzyotuyandika mumbazu zyoonse zyabuumi bwesu mbuli mumukwasyi, notuyanzana abamwi, mumulimo wakukambauka, naa ciindi notwapegwa lulayo. Alimwi kuti katulubelesya cabusongo lulayo lujanika mu Jwi lyakwe, cakutadooneka tuyoopona buumi bwiinda kubota.
Mbono Zyakumuuya
‘Komvwa Majwi Aabasongo’
15 Bbaibbele litukulwaizya kulomba lulayo. Tusimpi 13:10 yaamba kuti: “Bantu balomba kulaigwa mbasongo.” Eelo kaka majwi aaya ngamasimpe! Aabo balomba lulayo muciindi cakulindila kuti muntu umwi akabape lulayo, kanji-kanji balaunka ambele kumuuya cakufwambaana kwiinda baabo ibatalombi lulayo. Aboobo amubweze ntaamu kwiinda mukulomba lulayo.
16 Ndilili notukonzya kulomba lulayo kubasyomima? Atulange-lange bukkale oobu. (1) Mucizyi walomba sikumwaya uusimide kuti amusindikile kuciiyo ca Bbaibbele, mpoonya kumamanino walomba lulayo kujatikizya mbwakonzya kuba mwiiyi uucibwene. (2) Mucizyi uutakwetwe uyanda kuula zisani, aboobo walomba mucizyi uusimide kuti amwaambile bwini mbwayeeya kujatikizya zisani nzyaasala. (3) Mukwesu wapegwa coolwe cakuyoopa makani aabuleya ciindi cakusaanguna. Walomba mwaambi uucibwene kuti aaswiilile kabotu-kabotu makani aakwe akumwaambila mwayelede kubambulula. Naba mukwesu wali kupa makani kwamyaka minji ulakonzya kulomba lulayo kuzwa kumwaambi uucibwene akulubelesya lulayo oolo.
17 Munsondo ziboola kumbele naa myezi, toonse tuyoopegwa lulayo, ambweni lulayo lwacigaminina naa ilutali lwacigaminina. Caakucitika eeco, amukatuyeeye twaambo ntotwaiya. Amukazumanane kulicesya. Amukabikkile maano kululayo, ikutali nzila mboluyoopegwa. Amukalubelesye lulayo ndomuyoopegwa. Kunyina naba omwe wesu iwakazyalwa kali musongo. Pele ciindi ‘notuswiilila lulayo akuzumina kulaigwa,’ Ijwi lya Leza litusyomezya kuti ‘tuyooba basongo.’—Tus. 19:20.
AMUSUNGWAALE MUMULIMO WAMUMUUNDA
lmd makani aayungizyidwe A kaambo 9
Makani Aamu Bbaibbele Ngotukkomanina Kuyiisya
Bana ibamvwida akulemeka bazyali babo bayoozwidilila.—Tus. 1:8, 9; Ef. 6:1-3.
MAY 19-25
MBONO IZILI MU JWI LYA LEZA | TUSIMPI 14
Amuzinzibale Kuyeeya Ntaamu Iili Yoonse Njomuyanda Kubweza Nokwacitika Ntenda
Amutondezye Kulumba Akaambo Kacipego ca Leza Cabuumi
10 Zimwi ziindi, tatukonzyi kuzilesya ntenda kucitika, mbuli ntenda zilicitikila, zilwazi alimwi amanyongwe. Nokuba boobo, ciindi nozyacitika zintu zili boobu, tulakonzya kusola kulikwabilila kwiinda mukutobela malailile aakuzwa abusena aawo alimwi amalailile aambi oonse aazwa kumfwulumende. (Rom. 13:1, 5-7) Ntenda zimwi zilangilwa, zilakonzya kuzyibwa kakucili ciindi, aboobo inga twacita kabotu kutobela malailile aali woonse aazwa kumfwulumende kutegwa tulibambilile limwi. Mucikozyanyo, inga cagwasya kuyobola meenda, zyakulya zitafwambaani kunyonyooka alimwi akabbokesi kamisamu azimwi ziyandika.
11 Ncinzi ncotweelede kucita kuti kwabbuka bulwazi buyambukila mucilawo motukkala? Tweelede kutobela malailile ngotupegwa amfwulumende mbuli aajatikizya kusamba kumaanza, kutantamukana, kusama mamasikki alimwi akulizandula. Kwiinda mukucita boobu, tutondezya kuti tulalumba kapati akaambo kacipego ca Leza cabuumi.
12 Ciindi nokwacitika ntenda, zimwi ziindi tulakonzya kumvwa makani aatali aamasimpe kuzwa kubalongwe, kuli basimukoboma naa anyuuzi. Pele muciindi cakwaasyoma “makani oonse” ngotumvwa, tweelede kubikkila maano kumakani aamasimpe aazwa kumfwulumende alimwi akuli bamadokota. (Amubale Tusimpi 14:15.) Ba Kabunga Keendelezya alimwi amaofesi aamitabi balasolekesya ikujana makani aamasimpe kabatanapa malailile kujatikizya miswaangano yambungano alimwi amulimo wakukambauka. (Heb. 13:17) Kwiinda mukwaatobela malailile ngobatupa, tulalikwabilila tobeni alimwi abamwi. Kuyungizya waawo, tulakonzya kupa kuti bantu bamucilawo kababalemeka Bakamboni ba Jehova.—1Pet. 2:12.
Amube Basicamba Mbuli Zadoki
11 Kuti twalombwa kuti tugwasye bakwesu ibali muntenda, mbuti mbotukonzya kutondezya busicamba mbuli Zadoki? (1) Amutobele busolozi. Mubukkale buli boobu, cilayandika kapati ikumvwida kutegwa tuzumanane kukamantana. Amutobele malailile aazwa kuofesi yamutabi. (Heb. 13:17) Baalu lyoonse beelede kwaalanga-langa malailile aajatikizya mbobeelede kulibambila ntenda zilicitikila alimwi ancobeelede kucita ciindi noyabbuka. (1Kor. 14:33, 40) (2) Amube basicamba akupakamana. (Tus. 22:3) Amusaangune kuyeeya kamutanacita cintu cili coonse. Amubone masimpe kuti mulikwabilidwe. (3) Amusyome Jehova. Kamuyeeya kuti Jehova uyanda kuti nywebo abakwesu kamukwabilidwe. Aboobo ulakonzya kumukwabilila ciindi nomugwasya bakwesu.
Mbono Zyakumuuya
Amuzumanane Kukkazika Moyo
16 Ciindi notukkazika moyo, tulakkomana alimwi akubatama. Aboobo kukkazika moyo kulakonzya kutugwasya mumizeezo alimwi akutupa kuba abuumi bubotu. Ciindi notubakkazikila moyo bamwi, tulaba azilongwe zibotu ambabo. Mbungano ilakamantana. Kuti umwi watunyemya, kumuka kukalala kulakonzya kupa kuti bukkale butaindili kubija. (Int. 37:8; Tus. 14:29) Pele kwiinda zyoonse, notukkazika moyo, twiiya Taateesu wakujulu alimwi tulaba acilongwe ciyumu anguwe.
MAY 26–JUNE 1
MBONO IZILI MU JWI LYA LEZA | TUSIMPI 15
Amubagwasye Bamwi Kuba Alukkomano
Tunakweenda Cakululama!
16 Jobu wakali kubasamausya beenzu. (Job. 31:31, 32) Nokuba kuti tatuvwubide tulakonzya ‘kubasamausya beenzu.’ (Lom. 12:13) Tulakonzya kubapa cakulya citaduli katuyeeya kuti “bulilu bwazisyu buli antoomwe aluyando mbubotu kwiinda musune uuyokedwe alusulo.” (Tus. 15:17) Ikuti kamulya amusyominyoko nokuba kuti cakulya eeco taciduli cilakonzya kupa kuti kacikkomanisya alimwi tulakonzya kuyakana kumuuya.
Katukulwaizyanya Umwi Amweenzinyina Ikapati Lino
16 Inga kwaba kulubizya ikuti twayeeya kuti tatukonzyi kukulwaizya bamwi akaambo kakuti tulibaumuzi. Takuyandiki kucita zinji buya kutegwa kamukulwaizya—ambweni inga kwayandika buyo kumweta-mweta ciindi nomwaanzyanya. Ikuti kakunyina kumweta-mweta, cilakonzya kwaamba kuti kuli cilubide, alimwi ikumuswiilila buyo muntu umwi kulakonzya kuletela luumbulizyo.—Jak. 1:19.
17 Mukwesu uucili mukubusi wazina lya Henri, wakalityompedwe kapati ciindi bamukwasyi wakwe, kubikkilizya abausyi, ibakali mwaalu uulemekwa kapati, nobakakasiya kasimpe. Henri wakakulwaizyigwa amulangizi wabbazu iwakamubweza kuti bakanywe kkofi kucintoolo nkobasambala kkofi alimwi akumupa coolwe cakuti aanguluke kwaamba izyakali kumoyo. Henri wakabona kuti inzila ilikke njaakali kuyoogwasya bamukwasyi wakwe kuti bapiluke mukasimpe, njakuti walo wakeelede kuzumanana kuliyumya cakusyomeka. Wakaumbulizyigwa kapati kwiinda mukubala Intembauzyo 46; Zefaniya 3:17; alimwi a Marko 10:29, 30.
18 Zikozyanyo zyaba Marthe alimwi a Henri zitondezya kuti tulakonzya kumukulwaizya mukwesu naa mucizyi uuyandika luumbulizyo. Mwami Solomoni wakalemba kuti: “Ijwi lyaambwa aciindi ceelede, eelo kaka ndibotu kapati! Kulangwa amuntu uukkomene kupa moyo kukondwa; mulumbe mubotu upa kuti mafwuwa abe anguzu.” (Tus. 15:23,30, bupanduluzi buyungizyidwe) Kuyungizya waawo, ikubala mu Ngazi Yamulindizi naa awebbusaiti yesu kulakonzya kumuyumya muntu umwi uutyompedwe. Paulo wakatondezya kuti kwiimbila antoomwe nyimbo zya Bwami kulakonzya kukulwaizya. Wakalemba kuti: “Amuzumanane kuyiisyanya akukulwaizyanya antembauzyo, nyimbo zyakulumba Leza, nyimbo zyakumuuya ziimbwa cakulumba, ikwiimbila Jehova mumyoyo yanu.”—Kol. 3:16; Mil. 16:25.
Mbono Zyakumuuya
Sena Munakristo Ulakonzya Kuzumina Kusilikwa?
2. Sena ndeelede kubuzya basilisi bambi kujatikizya busilisi mbondaambilwa? “Basinkuta banji” balakonzya kugwasya kwaambisya kuti kamucisidwe kapati.—Tusimpi 15:22.
JUNE 2-8
MBONO IZILI MU JWI LYA LEZA | TUSIMPI 16
Mibuzyo Yotatwe Iisololela Kukusala Kabotu
Kusala Cabusongo Mubukubusi
11 Kubelekela Jehova nkokutupa kukkomana kapati. (Tus. 16:20) Mulembi wa Jeremiya Baruki wakakaluba kaambo aaka. Aciindi cimwi, taakwe naakali kuukkomanina mulimo wa Jehova. Aboobo, Jehova wakamwaambila kuti: “Sa ulaliyandawida zintu zipati? Utaziyandauli pe. Nkaambo ncobeni njooletela bantu boonse buyo mapenzi, . . . pele buumi bwako, njookupa mbubo bube bulumbu bwako koonse koonse kufumbwa nkoya.” (Jer. 45:3, 5) Ncinzi ncomuyeeyela kuti ncecintu icakali kukonzya kupa kuti Baruki akkomane, sena nkuyandaula zyintu zipati naa nkufwutuka lunyonyooko lwa Jerusalemu kali mubelesi wa Leza uusyomeka?—Jak. 1:12.
12 Mukwesu umwi iwakajana lukkomano akaambo kakugwasya bamwi ngu Ramiro. Mukwesu ooyu wakaamba kuti: “Ndizwa mumukwasyi ucetaade uuli kumunzi mu Malundu aa Andes. Aboobo, ciindi bapati bangu nobakandaambila kuti balandibbadelela kutegwa nduunke kuyunivesiti, cakali coolwe cipati. Pele kwakaindide buyo ciindi cisyoonto kuzwa ciindi nondakabbapatizyigwa kuba Kamboni wa Jehova, alimwi ndakapedwe coolwe cimwi—mupainiya umwi wakandilombede kuti ndikamusangane mumulimo wakukambauka mudolopo limwi lisyoonto. Ndakasala kuunka ooko, ndakaiya kugela masusu, mpoonya ndakatalika mulimo wakugela masusu kutegwa kandijana mali aakubelesya. Bantu banji bakali kulumba kuyiisyigwa Magwalo. Kwiinde ciindi, ndakalongela mumbungano mpya iyakali kubelesya mwaambo umwi wamucisi eeci. Lino ndakkwanya myaka iili kkumi kandili mukambausi waciindi coonse. Kunyina mulimo uumbi uukonzya kundipa kukkomana boobu mbuli mulimo wakugwasya bantu kuzyiba makani mabotu mumwaambo wabo.”
Sena Mwakasandulwa?
TOONSE tulajatikizyigwa kapati ambotwakakomezyegwa alimwi abusena motwakakomenena. Kuli nsamino njotuyanda; kuli zyakulya nzyotukkomanina; kuli mbotulilemeka. Ino nkaambo nzi? Akaambo kabantu mbotwakali kukkala limwi alimwi abukkale bwesu mubuumi.
2 Nokuba boobo, kuli zyintu ziyandika kapati kwiinda kusala zyakulya alimwi azisani nzyotuyanda. Mucikozyanyo, kweelana ambotwakakomezyegwa, kuli zyintu zimwi nzyotubona kuti zililuzi alimwi zilatambulika pele alimwi kuli zyintu zimbi nzyotubona kuti taziluzi alimwi tazyeelede kutambulwa. Zyintu zinji zili boobo ziya buyo mbuli muntu mbwazibona alimwi bantu baliindene mbobazibona. Zyintu nzyotusala kucita zilakonzya kutondezya manjezeezya eesu ncaatwaambila kucita. Bbaibbele lilazumina kuti kanji-kanji ‘bantu bamasi ibatajisi mulawo balacita zyintu zyaambwa mumulawo.’ (Lom. 2:14) Pele sena eeci caamba kuti naa taakwe mulawo uulembedwe kuzwa kuli Leza, tulakonzya kutobela nzila alimwi azyeelelo zidumide mubusena motukkala kweelana ambotwakakomezyegwa?
3 Kuli twaambo tobilo tuyandika kapati itupa kuti Banakristo bataciti oobo. Kakusaanguna, Bbaibbele lituyeezya kuti: “Kuli inzila iiluleme mumeso aabantu, pele mamanino aayo ninzila zyalufu.” (Tus. 16:25) Akaambo kakuti tatulondokede, swebo tobantu tatujisi nguzu zyakuzyiba cintu cikonzya kutugwasya ncobeni akutusololela cakulondoka. (Tus. 28:26; Jer. 10:23) Ikabili, Bbaibbele litondezya kuti zyeelelo zyamunyika zyakabikkwa alimwi akweendelezyegwa a Saatani, “leza wabweende bwazyintu.” (2 Ko. 4:4; 1 Jo. 5:19) Aboobo, kuti katuyanda kulongezyegwa a Jehova alimwi akutambulwa kulinguwe, tweelede kutobela majwi aali mulugwalo lwa Baloma 12:2.—Amubale.
Mbono Zyakumuuya
Muteenwi ‘Abusongo Bwanyika Eeyi’
13 Bbaibbele lyaamba kuti: “Muntu uulisumpula mumoyo ncisesemyo kuli Jehova.” (Tus. 16:5) Nkaambo nzi Jehova ncasesemwa abantu balisumpula? Kaambo kamwi nkakuti aabo basumpula muuya wakuliyanda batondezya muuya ngwajisi Saatani. Amuciyeeyele buyo, Saatani wakali kuyeeya kuti Jesu walo Leza ngwaakabelesya kulenga zintu zyoonse, wakali kukonzya kumufwugamina akumukomba! (Mt. 4:8, 9; Kol. 1:15, 16) Aabo ibajisi muuya ooyu wakulisumpula balatondezya caantangalala kuti busongo bwanyika eeyi mbufwubafwuba kuli Leza.
AMUSUNGWAALE MUMULIMO WAMUMUUNDA
Tusimpi 16:3—“Kobikka Milimo Yako Yoonse Mumaanza aa Jehova”
“Kobikka milimo yako yoonse mumaanza aa Jehova, eelyo makanze aako ayoozwidilila.”—Tusimpi 16:3, Bbaibbele lya Busanduluzi Bwanyika Mpya.
“Leka milimo yako mumaanza aa-Jehova, nkabela uyoozuzikizya makanze aamumoyo wako.”—Tusimpi 16:3, The Bible in Tonga Lyamu 1963.
Bupanduluzi bwa Tusimpi 16:3
Kasimpi aaka kasyomezya baabo bakomba Leza wakasimpe kuti makanze aabo alakonzya kuzwidilila ikuti kabamusyoma alimwi akulomba busolozi bwakwe.
“Kobikka milimo yako yoonse mumaanza aa Jehova.” Kabatanapanga cakusala, bakombi ba Jehova cakulicesya balangila busolozi kuzwa kulinguwe. (Jakobo 1:5) Nkaambo nzi? Kaambo kamwi nkakuti, kanji-kanji bantu tabajisi nguzu zyakweendelezya zintu zicitika zyalo zijatikizya buumi bwabo. (Mukambausi 9:11; Jakobo 4:13-15) Kuyungizya waawo, bantu inga kabatajisi busongo bwakucita nzyobayanda. Akaambo katwaambo ootu, banji cabusongo babikka nzila zyabo, naa makanze aabo mumaanza aa Leza. Balacita oobo kwiinda mukupaila kulinguwe, kulomba lugwasyo alimwi akucita zintu kweelana akuyanda kwakwe mbuli mbokulembedwe mu Jwi lyakwe, Bbaibbele.—Tusimpi 3:5, 6; 2 Timoteyo 3:16, 17.
Mabala aakuti “kobikka milimo yako yoonse mumaanza aa Jehova” aamba kumwaambila Jehova nzila zyanu zyoonse. Kweelana abbuku limwi, mabala aaya aamba “mwaalumi uupa mukuli wakwe uuminya kumuntu uumwi muyumu walo uukonzya kuulanganya.” Aabo basyoma Leza cakulicesya balakonzya kuba aalusyomo lwakuti uyoobagwasya alimwi akubalanganya.—Intembauzyo 37:5; 55:22.
Majwi aakuti “milimo yako yoonse” taambi kuti Leza ulakonzya kulongezya kufwumbwa makanze bantu ngobajisi. Kutegwa bajane zilongezyo zya Jehova, makanze aabo ayelede kweendelana azyeelelo zyakwe alimwi akuyanda kwakwe. (Intembauzyo 127:1; 1 Johane 5:14) Leza tabalongezyi aabo batamvwidi. Mane buya, “ulanyonganya makanze aababi.” (Intembauzyo 146:9) Aciindi nciconya, ulabalanganya aabo bamumvwida kwiinda mukulemeka zyeelelo nzyabikkide mu Bbaibbele.—Intembauzyo 37:23.
“Eelyo makanze aako ayoozwidilila.” Ma Bbaibbele aamwi aamba mabala aaya kuti “makanze aako ayookkazikizyigwa.” Mumagwalo aa Chihebrayo, alo aazyibidwe kuti Cizuminano Cakaindi, ibbala lyakasandululwa kuti ‘kukkazikizyigwa’ ipa muzeezo wakubikka ntalisyo, alimwi kanji-kanji lyaamba mbozitazungaani zintu nzyaakalenga Leza. (Tusimpi 3:19; Jeremiya 10:12) Mbubonya buyo, Leza uyookkazikizya makanze aabaabo bacita ziluzi mumeso aakwe, kubagwasya kuba abuumi bukwabilidwe, butazungaanizigwi alimwi bukkomanisya.—Intembauzyo 20:4; Tusimpi 12:3.
Makani ayeengelede lugwalo lwa Tusimpi 16:3
Kasimpi aaka kakalembwa a Mwami Solomoni, walo iwakalemba cibeela cipati mubbuku lya Tusimpi. Wakali kukonzya kwaamba twaambyo tunji kapati akaambo kabusongo Leza mbwaakamupede.—1 Bami 4:29, 32; 10:23, 24.
Mucaandaano 16, Solomoni wakatalika kwiinda mukutembaula busongo bwa Leza alimwi akutondezya mbwatabayandi bantu balisumpula. (Tusimpi 16:1-5) Mpoonya kumamanino aacaandaano kuli makani aayandika kapati aatondezya mutwe wamakani wabbuku lya Tusimpi: Bantu balakonzya kuba basongo ncobeni alimwi akuzwidilila lilikke buyo kuti kabalicesya, akuzumizya Leza kusololela ntaamu zyabo. (Tusimpi 16:3, 6-8, 18-23) Kasimpe aaka kalaindulukwa-indulukwa mu Bbaibbele.—Intembauzyo 1:1-3; Isaya 26:3; Jeremiya 17:7, 8; 1 Johane 3:22.
JUNE 9-15
MBONO IZILI MU JWI LYA LEZA | TUSIMPI 17
Amube Aluumuno Mucikwati Canu
Mbomukonzya Kuleka Kubikkilila
Amulilingule cakusyomeka. Ibbaibbele lilaamba kuti bantu bamwi ‘mbakali’ alimwi ‘mbaasinkazi.’ (Tusimpi 29:22) Sena oobo mbomubede? Amulibuzye kuti: ‘Sena ndilaacilengwa cakunyema-nyema? Sena ndilafwambaana kunyema? Sena ndilayandisya kukomezya makani?’ Bbaibbele lyaamba kuti “oyo uuindulula makani ulapambukanya bayandana.” (Tusimpi 17:9; Mukambausi 7:9) Eeci cilakonzya kucitika mulukwatano. Aboobo, ikuti kamujisi cilengwa cakubikkilila amulibuzye kuti, ‘Sena ndilakonzya kumukkazikila moyo ngotukwetene limwi?’—Njiisyo yamu Bbaibbele: 1 Petulo 4:8.
Kumana Mapenzi
1. Amubikke ciindi cakubandika makani. “Zintu zyoonse zilijisi ciindi cazyo, . . . ciindi cakuumuna aciindi cakwaamba.” (Mukambausi 3:1, 7) Mbubonya mbokwatondezyegwa mukukazyanya kwaambwa kumatalikilo aacibalo eeci, mapenzi amwi alakonzya kupa kuti banabukwetene banyemezyanye. Ikuti naa kwaba boobo, amube aaciindi “cakuumuna” akumvwana kuti muya kwaabandika makani aayo kaikkede myoyo. Mulakonzya kugwasyigwa mulukwatano lwanu ikuti naa mwatobela lulayo lwamu Bbaibbele lwakuti: “Matalikilo aankondo ali mbuli kusinkula maanzi; kozwa buyo, inkondo niitana kubuka.”—Tusimpi 17:14.
Nokuba boobo, kuli “ciindi cakwaamba.” Mapenzi aatalanganizyigwi alakonzya kukomena cakufwambaana mbuli lusyanga. Aboobo, tamweelede kulilanga buyo penzi akuyeeya kuti liyoolimanina. Ikuti kakuli makani ngomwakosokezya, mweelede kutondezya bulemu kumweenzinyoko wamulukwatano kwiinda mukubikka ciindi ncomuti kalibandike penzi eelyo. Bubambe buli boobo bulakonzya kumugwasya nyoonse nyobilo ikutobela lulayo lwamu Bbaibbele lwakuti: “Izuba litabbili kamunyemede.” (Baefeso 4:26, BT) Mpoonya mweelede kubona kuti mwacitobela ncomwasyomezya.
Mbono Zyakumuuya
Tulagwasyigwa Kapati Akaambo Kakuyoowa Leza
Kaambo kapati ncotweelede kuukwabilila moyo wesu wacikozyanyo nkakuti, Jehova ulaulingula. Eeci caamba kuti ulabona zintu zili mukati kamoyo wesu nzyobatakonzyi kubona bantu alimwi ulizyi bwini mbotubede. (Amubale Tusimpi 17:3.) Aboobo ulakonzya kutuyanda kapati ikuti katuyeeya kujatikizya lulayo lwakwe, lwalo lukonzya kutupa kuti tukapone mane kukabe kutamani. (Joh. 4:14) Kwiinda mukucita boobo, tatukayungwi abubeji bwa Saatani anyika yakwe, alimwi tatukatobeli bukkale bwabantu babyaabi. (1Joh. 5:18, 19) Ikuti twaba acilongwe ciyumu a Jehova, ciyoopa kuti tumuyande alimwi akumulemeka kapati. Akaambo kakuti tatuyandi kumunyemya Taateesu, tuyookusulaika nokuba kuyeeya buyo zyakubisya. Aboobo kuti naa twasunkwa kucita cibi, tweelede kulibuzya kuti, ‘Mbuti mbondikonzya kubisizya muntu uundiyanda kapati boobu?’—1Joh. 4:9, 10.
AMUSUNGWAALE MUMULIMO WAMUMUUNDA
Tusimpi 17:17—“Mulongwe Mwini-mwini Ulatondezya Luyando Ciindi Coonse”
“Mulongwe mwini-mwini ulatondezya luyando ciindi coonse alimwi ngomunyoko wakazyalilwa kuti akugwasye muziindi zyamapenzi.”—Tusimpi 17:17, Bbaibbele lya Busanduluzi Bwanyika Mpya.
“Muzwalani ulayandisya kuziindi zyoonse, alimwi munyina wazyalilwa mapenzi.”—Tusimpi 17:17, The Bible in Tonga Lyamu 1963.
Bupanduluzi bwa Tusimpi 17:17
Balongwe beni-beni balasyomeka. Mbubwenya mbuli banabokwabo bamvwana ncobeni, balasyomeka alimwi akubikkilana maano, kwaambisya muziindi zyamapenzi.
“Mulongwe mwini-mwini ulatondezya luyando ciindi coonse.” Majwi aaya alimwi alakonzya kwaambwa kuti “balongwe balatondezya luyando ciindi coonse.” Bbala lya Chihebrayo lyakuti “luyando” ilyakabelesyegwa mumajwi aaya libikkilizya zinji kunze buyo ambwalimvwa muntu. Taluli luyando lwakuupaupa ameso, pele nduyando lutondezyegwa mumilimo. (1 Bakorinto 13:4-7) Balongwe bajisi luyando luli boobu balakakatila kuli umwi amweenzinyina ciindi cilongwe cabo nocasunkwa, ambweni akaambo kakutamvwana kumwi naa mapenzi buyo aamubuumi. Alimwi buya balalekelelana camoyo woonse. (Tusimpi 10:12) Alimwi mulongwe mwini-mwini takonzyi kunyonokela mweenzinyina ciindi zintu nozyamweendela kabotu. Muciindi caboobo, ulamukkomanina mweenzinyina.—Baroma 12:15.
“Mulongwe mwini-mwini . . . ngomunyoko wakazyalilwa kuti akugwasye muziindi zyamapenzi.” Kasimpi aaka kayeeme amuzeezo wakuti banabokwabo balakonzya kumvwana kapati. Aboobo ciindi notucita zyoonse nzyotukonzya kugwasya mulongwe uuli mumapenzi, tucita mbuli mbobakonzya kucita banabokwabo . Kumane buya, cilongwe eeco tacikonzyi kuzungaanizyigwa ciindi nokwaba masunko. Muciindi caboobo, cilayuma akaambo kakuti kuli luyando luyumu kapati akulemekana.
Makani aayengelede lugwalo lwa Tusimpi 17:17
Bbuku lya Tusimpi lijisi mizeezo minji yabusongo iilembedwe mubufwaafwi alimwi iipa mubali kuyeeya. Mwami Solomoni nguwakalemba cibeela cipati cabbuku eeli. Wakabelesya nzila yakulemba ya Chihebrayo yakweema, yalo yatakajisi twaano buyo, pesi yakali kubikkilizya amizeezo yaamba zintu zikozyenye aziindene, mukuti muzila umwi wakali kukonzya kuyungizya akaambo ikaambidwe kale naa kwaamba ciimpene ankako. Tusimpi 17:17 ncikozyanyo camajwi akweema aayendelana, cibeela cimwi cakapango cikankaizya kaambo kali mucibeela cakusaanguna. Tusimpi 18:24 ncikozyanyo camizeezo iikazyanya. “Kuli balongwe bageme kuzazaulana, pele kuli mulongwe uukakatila kwiinda mwanookwanu.”
Ciindi naakali kulemba Tusimpi 17:17, Solomoni kweelede kuti wakali kuyeeya kujatikizya cilongwe ncobakajisi bausyi ba Davida a Jonatani, mwana wa Mwami Saulo. (1 Samuele 13:16; 18:1; 19:1-3; 20:30-34, 41, 42; 23:16-18) Nokuba kuti Davida a Jonatani tiibakali banabokwabo, bakali kumvwana kapati kwiinda banabokwabo. Mane buya, Jonatani wakabikka buumi bwakwe muntenda akaambo kamulongwe wakwe.
Mbwaamba ma Bbaibbele Aamwi Kujatikizya Lugwalo lwa Tusimpi 17:17
“Mulongwe ulayanda mweenzinyina ciindi coonse, pele munyina uzyalilwa kugwasya muziindi zyamapenzi.”—The Bible in Tonga Lyamu 1996.
“Muzwalani ulayandisya kuziindi zyoonse, alimwi munyina wazyalilwa mapenzi.”—The Bible in Tonga Lyamu 1963.
JUNE 16-22
MBONO IZILI MU JWI LYA LEZA | TUSIMPI 18
Amubakulwaizye Aabo Bajisi Penzi Lyakuciswa-ciswa
Busongo Bwini-Bwini Buloompolola
17 Amusaangune kuyeeya kamutanaambaula. Ikuti naa tiitwacenjela ŋambawido yesu ilakonzya kunyonyoona. Bbaibbele lyaamba kuti: “Majwi aambwa cakutayeeya alayasa mbuli panga, pele mulaka wabasongo ulaponya.” (Tus. 12:18) Tulakonzya kuzikwabilila zilongwe zyesu kwiinda mukutantamuka cilengwa cakuvwiya. (Tus. 20:19) Kutegwa ŋambawido yesu kaiyaka bamwi muciindi cakubacisa, tweelede kuzuzya myoyo yesu aluzyibo luzwa mu Jwi lya Leza. (Lk. 6:45) Ciindi notuzinzibala kuyeeya ncolyaamba Bbaibbele, majwi eesu anooli mbuli ‘kasensa kabusongo’ aakatalusya bamwi.—Tus. 18:4.
mrt cibalo 19 kabbokesi
Mbomukonzya Kugwasya Mulongwe Uucisidwe
Amube baswiilizi babotu. Nzila imwi mbomukonzya kugwasya mulongwe wanu nkwiinda mukuswiilila ciindi naambaula. Mutalimvwi kuti mweelede kwiingula kuli zyoonse nzyaamba. Kanji-kanji inga kulizulide kwiile kuswiilila buyo. Amusole kuzuminizya kuli nzyaamba pele mutamubeteki. Mutacibikki kuti mulizyi mbwamvwide mweenzinyoko, kwaambisya ikuti bulwazi kabutalibonyi.—Tusimpi 11:2.
Amwaambe munzila iikulwaizya. Inga kamutazyi cakwaamba, pele kwaamba majwi naaba masyoonto buyo ikutondezya kuti mulibubwene bukkale bwamweenzinyoko, cilakonzya kumuumbulizya ikwiinda kuumuna buyo. Ikuti kamutazyi majwi aakwaamba, amusole kwaamba majwi masyoonto buyo, pele aazwa ansi aamoyo, mbuli aakuti “Tandizyi cakwaamba, pele amuzyibe kuti lyoonse tulamubikkila maano.” Mutanikwaambi majwi mbuli aakuti “Ciyaabwiindila buya” naa aakuti “Cabota kuti tabuli bulwazi bwa . . .”
Mulakonzya kutondezya kuti mulabikkila maano kwiinda mukuzyiba zinji kujatikizya bulwazi bwamweenzinyoko. Bayoomulumba akaambo kakusolekesya kumvwisya bukkale bwabo, alimwi nzyomunakwaamba zinooli ampindu. (Tusimpi 18:13) Pele mweelede kucenjela kutegwa mutabapi lulayo ndobatamulomba.
Amubagwasye. Muciindi cakuyeeya kuti mulicizyi ncomukonzya kugwasya, amubabuzye ncomukonzya kucita. Pele kamuyeeya kuti andiza mweenzinyoko takonzyi kwaamba kuti uyandika lugwasyo, nkaambo tayandi kuba mukuli kulindinywe. Ikuti cacitika eeco, amusole kupa muzeezo, andiza mbuli kwaakuula zintu, kusalazya aŋanda naa kucita milimo imwi.—Bagalatiya 6:2.
Mutatyompwi pe. Akaambo kakuciswa, mweenzinyoko ulakonzya kunyonganya pulogilamu njomwajisi antoomwe naa andiza tayandi kubandika andinywe. Amukkazike moyo alimwi akumvwisya. Amuzumanane kumupa lugwasyo ndwayandika.—Tusimpi 18:24.
Mbomukonzya Kugwasya Baabo Bajisi Bulwazi Bwamumizeezo
“Amubaumbulizye.”—1 BATESALONIKA 5:14.
Mulongwe wanu ulakonzya kulibilika, naa kupenga akaambo kakulimvwa kubula mpindu. Kwiinda mukumwaambila kuti mulamubikkila maano, mulakonzya kumuumbulizya akumukulwaizya, nokuba kuti tamuzyi cini ncomukonzya kwaamba.
“Mulongwe mwini-mwini ulatondezya luyando ciindi coonse.”—TUSIMPI 17:17.
Amumugwasye munzila zigaminide. Muciindi cakwiile kweezeezya kuti mulicizyi ncomweelede kucita, amumubuzye ncomukonzya kumucitila. Ikuti kacili ciyumu kumulongwe wanu kwaamba zintu nzyayanda, amupe muzeezo wakucitila antoomwe cintu cimwi, mbuli kweendeenda. Naa mulakonzya kumugwasya kuula zintu, kusalazya aŋanda naa kucita milimo imwi.—Bagalatiya 6:2.
‘Amubakkazikile moyo.’—1 BATESALONIKA 5:14.
Talili lyoonse mulongwe wanu nakonzya kuzumina kuti mubandike. Amumuzyibye kuti ciindi coonse munoolibambilide kumuswiilila nayanda kwaambaula. Akaambo kabulwazi bwakwe, mulongwe wanu ulakonzya kwaamba naa kucita zintu zikonzya kumucisa. Ulakonzya kumwaya pulogilamu njomwajisi antoomwe naa kuba akabuko. Amukkazike moyo alimwi akumumvwisya ciindi nomumupa lugwasyo.—Tusimpi 18:24.
Mbono Zyakumuuya
Jehova Uyoomugwasya Muziindi Zyamapenzi
Ncotweelede kucita. Tatweelede kulitantamuna kuli bamwi. Ciindi notulitantamuna kuli bamwi, tulakonzya kutalika kuyeeya buyo kujatikizya ndiswe alimwi amapenzi ngotujisi. Kuyeeya kuli boobu kulakonzya kutupa kwaalilwa kusala cabusongo. (Tus. 18:1) Masimpe, toonse tulayanda kujana ciindi cakuba tolikke, ikwaambisya ciindi notwacitikilwa zintu zibyaabi kapati. Nokuba boobo, ikuti twalitantamuna kuli bamwi kwaciindi cilamfwu, inga caba mbuli kuti tukaka lugwasyo ndwapa Jehova kwiinda mubantu mbabelesya. Aboobo tacikwe makani ambomukonzya kulimvwa ciindi nomujisi mapenzi, amusolekesye kulutambula lugwasyo lwabanamukwasyi, balongwe alimwi abaalu. Amubabone kuba nzila Jehova njabelesya kumugwasya.—Tus. 17:17; Is. 32:1, 2.
AMUSUNGWAALE MUMULIMO WAMUMUUNDA
Sena Bakamboni ba Jehova Balasyoma Kuti Nyika Yakalengwa Mumazuba Aali Cisambomwe Aamawoola Aali 24?
Peepe. Nokuba boobo, Bakamboni ba Jehova balasyoma kuti Leza nguwakalenga zyintu zyoonse. Pele tabazumini kuti nyika yakalengwa mumazuba aali cisambomwe aamawoola aali 24. Ino nkaambo nzi? Nkaambo bunji bwamizeezo yabantu basyoma boobu ilakazyanya ancolyaamba Bbaibbele. Amulange-lange zikozyanyo eezyi zyobilo zitobela:
1. Bulamfwu bwamazuba aali cisambomwe aakulenga. Bamwi bantu ibasyoma njiisyo eeyi baamba kuti mazuba aali cisambomwe aakulenga akajisi mawoola aali 24. Pele bbala lyakuti “buzuba” mu Bbaibbele lilakonzya kwaamba ciindi cilamfwu.—Matalikilo 2:4; Intembauzyo 90:4.
2. Ino nyika ijisi myaka yongaye kuzwa noyakalengwa? Bamwi ibasyoma njiisyo eeyi bayiisya kuti nyika ijisi buyo zyuulu zisyoonto zyamyaka kuzwa noyakalengwa. Nokuba boobo, kweelana ancolyaamba Bbaibbele, nyika alimwi abubumbo zyakaliko kaatanaba mazuba aali cisambomwe aakulenga. (Matalikilo 1:1) Akaambo kaceeci, Bakamboni ba Jehova tabaakazyi makani ngobaamba basayaansi aatondezya kuti nyika ilijisi mabbiliyoni aamyaka kuzwa noyakalengwa.
Nokuba kuti Bakamboni ba Jehova balasyoma mukulengwa kwazyintu, tabaikazyi sayaansi. Basyoma kuti sayaansi yamasimpe ileendelana ancolyaamba Bbaibbele.
JUNE 23-29
MBONO IZILI MU JWI LYA LEZA | TUSIMPI 19
Amube Mulongwe Mwini-mwini Kubanyoko
Mbotukonzya Kuyumya Luyando Ndotujisi Akati Kesu
16 Amubikkile maano kubube bubotu mbobajisi bakwesu abacizyi, ikutali zintu zitali kabotu nzyobacita. Amubone cikozyanyo eeci. Amweezeezye kuti muli kupobwe antoomwe abakwesu abacizyi. Alimwi mulikkomene kapati, mpoonya kumamanino aapobwe, mwakkopa fwoto antoomwe. Mane buya, mwakkopa aambi obilo kutegwa ambweni yakusaanguna tiiyazwa kabotu. Lino mwaba amafwoto otatwe. Pele mufwoto imwi, mwabona kuti mukwesu umwi ulibonya kusyulungana ameso, kunyina naamweta-mweta. Ino inga mwaicita buti fwoto eeyo? Inga mwaidilita nkaambo mujisi kale mafwoto obilo aalibonya kabotu, mwalo boonse mobamweta-mweta kubikkilizya amukwesu ooyo.
17 Tulakonzya kukozyanisya mafwoto ngotuyobola kuzintu nzyotuyanda kunooyeeya lyoonse. Kanji-kanji inga tulaziyeeya ziindi zikkomanisya nzyotwakayanzana abakwesu abacizyi. Pele amweezeezye kuti ciindi nomuyanzana, mukwesu naa mucizyi waamba naa kucita cintu cimwi citali kabotu. Ncinzi ncotweelede kucita kujatikizya cintu eeco? Tweelede kusolekesya kucidilita naa kuciluba buyo mbubwenya mbotukonzya kudilita fwoto iitaboneki kabotu. (Tus. 19:11; Ef. 4:32) Inga twacikonzya kukuluba kulubizya kusyoonto kwamukwesu naa mucizyi ooyo nkaambo kuli zintu zinji zibotu nzyotuyeeya kujatikizya nguwe. Eezyo nzezintu nzyotuyanda kuzumanana kunooyeeya alimwi akubikkila maano.
Amuzumanane Kutondezya Luyando
10 Andiswe tweelede kuyandaula nzila yakugwasya bakwesu abacizyi. (Heb. 13:16) Amumvwe cakuluula caba Anna, ibaambidwe mucibalo cainda. Nokwakamana kucitika guwo liyoosya, balo abalumi babo bakaunka kuyooswaya mukwasyi umwi wa Bakamboni. Mpoonya bakajana kuti ciluli caŋanda yamukwasyi ooyu cakanyonyooka. Akaambo kaceeci, zisani zyabo zyoonse zyakabija dooti. Ba Anna bakaamba kuti: “Twakazibweza zisani zyabo akuyooziwasya, kuziccisa akuzipilusya kazipetedwe kabotu. Swebo twakabona kuti kunyina amulimo uuyakoomoonga ngotwakacita, pele eeci cakapa kuti tutalike kumvwana kapati kusikila sunu.” Ba Anna abalumi babo bakali kubayanda kapati bakwesu abacizyi calo cakapa kuti babagwasye.—1Joh. 3:17, 18.
11 Ciindi bamwi notubeendelezya caluyando, kanji-kanji balabona kuti tulasolekesya kumwiiya Jehova. Alimwi balalumba kapati akaambo kalugwasyo ndotubapa. Ba Khanh, ibaambwa kale, balabayeeya aabo ibakabagwasya. Bakaamba kuti: “Ndilabalumba kapati bacizyi ibakali kunditolelezya mumulimo wakukambauka. Bakali kuboola kuŋanda kundibweza, bakali kunditamba kucakulya mpoonya akundijosya alimwi kuŋanda. Lino ndabona kuti ooyu tiiwakali mulimo muubauba. Pele bakaubeleka calukkomano.” Bwini mbwakuti, tabali boonse bayootucitila zintu zibotu akaambo kazintu nzyotubacitila. Ba Khanh bakaamba boobu kujatikizya baabo ibakali kubagwasya: “Nocali kukonzyeka nondatondezya kulumba akaambo kazintu zyoonse nzyobakandicitila, pele tandikuzyi nkobakkala boonse. Nokuba boobo, Jehova ulikuzyi nkobakkala alimwi ndipailila kuti akabalumbule boonse akaambo kakundigwasya.” Ikaambo nkobakaamba ba Khanh nkamasimpe. Jehova ulazibona zintu zibotu zyoonse nzyotucitila bamwi, noziceya buti. Ubona kuti nkulyaaba kupati alimwi uyootulumbula.—Amubale Tusimpi 19:17.
Amuzumanane Kutondezya Luyando Lutamani Kuli Umwi Amweenzinyina
6 Mazuba aano tulakonzya kwaamba muntu wabeleka mukkampani imwi kwamyaka minji kuti mubelesi uusyomeka. Nokuba boobo, kwamyaka yoonse njaabeleka mukkampani, inga kataningababona bamukamwini kkampani. Talili lyoonse naikkomanina milawo yamukkampani eeyo. Pele ulazumanana kubeleka, kayi ulauyanda mulimo kutegwa kavwola. Unoobeleka buya mane akacite litaya, ccita buyo kuti wajana mulimo uumbi mubotu kwiinda yooyo.
7 Aboobo makanze ngajisi muntu aakucita cintu cimwi, nkokwiindana kuliko akati kakusyomeka alimwi aluyando lutamani, kweelana ambowapandulula muncali 6 kujatikizya kusyomeka. Nkaambo nzi babelesi ba Leza kaindi ncobakali kutondezya luyando lutamani? Aabo ibakali kutondezya luyando lutamani bakali kucita oobo, ikutali akaambo kakwiinzya buyo mulawo, pele akaambo kakuti bakalisungula kuzwa ansi amyoyo yabo. Atulange-lange cikozyanyo ca Davida. Moyo wakwe wakamusungula kutondezya luyando lutamani kumulongwe wakwe Jonatani nokuba kuti bausyi Jonatani bakali kuyanda kumujaya Davida. Nikwakainda myaka kuzwa ciindi Jonatani naakafwa, Davida wakazumanana kutondezya luyando lutamani kuli Jonatani kwiinda mukutondezya luyando lutamani kumwanaakwe Mefiboseti.—1Sam. 20:9, 14, 15; 2Sam. 4:4; 8:15; 9:1, 6, 7.
Mbono Zyakumuuya
Nobakubusi, Mulengi Wanu Uyanda Kuti Kamukkomene
IKUTI naa muli mukubusi, kweelede kuti mwakatambula lulayo lwiindene-indene kujatikizya buumi bwanu bwakumbele. Bamayi, basikupa lulayo, naa bamwi buyo bakamukulwaizya kuba alwiiyo lwaatala alimwi akujana mulimo uuvwolwa mali manji. Nokuba boobo, Jehova umupa lulayo lwiindene aloolo lwamunyika. Alimwi ulayanda kuti kamubikkila maano kucikolo kutegwa mwaakumanizya mukacikonzye kujana zintu nzyomuyandika kumubili. (Kol. 3:23) Pele ciindi nomusala nzyomuyanda kuyoocita mubuumi, ulamupa njiisyo zikonzya kumugwasya kupona munzila iiyoomukkomanisya mumazuba aano aamamanino.—Mt. 24:14.
2 Kamuyeeya kuti Jehova ulizyi zintu zyoonse. Ulizyi iziyoocitika kumbele alimwi ulizyi kabotu-kabotu mbwaali afwaafwi mamanino aabweende bwazintu oobu. (Is. 46:10; Mt. 24:3, 36) Ulituzyi, alimwi ulizyi azintu zikonzya kutupa kukkomana akukkutila alimwi ulizyi azintu zikonzya kutupa kutyompwa akutakkomana. Aboobo nokuba kuti lulayo lwabantu inga kalulibonya mbuli kuti luli kabotu, pele kuti kalutazwi mu Jwi lya Leza, nkokuti taluli kabotu.—Tus. 19:21.
AMUSUNGWAALE MUMULIMO WAMUMUUNDA
lmd makani aayungizyidwe A kaambo 10
Makani Aamu Bbaibbele Ngotukkomanina Kuyiisya
Leza ulijisi zina.—Int. 83:18; Jer. 10:10.
JUNE 30–JULY 6
MBONO IZILI MU JWI LYA LEZA | TUSIMPI 20
Mbomukonzya Kuzwidilila Ciindi Nomweebana
Mbotukonzya Kweebana Munzila Iipa Kuti Jehova Alemekwe
3 Nokuba kuti kweebana kulakonzya kukkomanisya, nintaamu iiyandika kapati iikonzya kusololela kukukwatana. Mubuzuba bwamucado wabo, banabukwetene balakonka kuli Jehova kuti banooyandana alimwi akulemekana kufwumbwa buyo kuti boonse kabacipona. Katutanapanga cikonke cili coonse, tweelede kukkala aansi kuyeeya kujatikizya cikonke eeco. (Amubale Tusimpi 20:25.) Oobo mbocibede akucikonke cacikwati. Kweebana kubapa coolwe cakuzyibana kabotu aabo ibayanda kukwatana alimwi kulabagwasya kupanga cakusala cibotu. Zimwi ziindi cakusala eeci cijatikizya kuzuminana kuti mukwatane, mpoonya zimwi ziindi cijatikizya kuleka kweebana. Ikuti naa baleka kweebana, eeci tacaambi kuti kuli cibi ncobakacita. Muciindi caboobo, kweebana kwabagwasya kusala camaano.
4 Nkaambo nzi kweebana ncotweelede kukubona munzila iiluzi? Kuti bantu batanakwatana bakubona munzila iiluzi kweebana, tabakataliki kweebana amuntu ngobazyi buya kuti tabakakwatani limwi. Nokuba boobo, bantu batakwete naa kukwatwa tabali mbabo balikke ibeelede kukubona munzila iiluzi kweebana. Toonse tweelede kwaazyiba makanze aakweebana. Mucikozyanyo, bamwi bayeeya kuti, bantu naa batalika kweebana, kwamana buya olo cibe buti beelede kuti bakakwatane. Mbuti kuyeeya kuli boobu mbokubajatikizya Banakristo batakwete naa kukwatwa? Melissa, mucizyi uutakwetwe waku United States, wakaamba kuti: “Ciindi mukwesu amucizyi nobeebana, Bakamboni bamwi inga balangila kuti mane bakakwatane. Akaambo kaceeci, ibamwi basala kuzumanana kweebana nokuba kuti tabamvwani. Mpoonya bamwi basala kutatalikila limwi buya kweebana. Eeci cipa kulibilika kapati.”
Mbomukonzya Kujana Wakukwatana Limwi Uuli Kabotu
8 Mbuti mbomukonzya kubelesya bupampu kumuzyiba kabotu muntu umwi? Ciindi nomuli kumiswaangano yambungano naa nomuyanzana, mulakonzya kubona mbwacita kumuuya, bube bwakwe alimwi ambwalilemeka. Ino ujisi balongwe bali buti alimwi nzintu nzi nzyakkomanina kwaamba? (Lk. 6:45) Sena mbaakani zyakwe zilikozyenye azyanu? Mulakonzya kubuzya baalu naa Banakristo basimide ibamuzyi kabotu muntu ooyo. (Tus. 20:18) Mulakonzya kubuzya kujatikizya mpuwo yakwe alimwi abube. (Rut. 2:11) Nomusola kumuzyiba, amube masimpe kuti tamumupi kulimvwa kutaanguluka. Amulemeke mbwalimvwa, maseseke aakwe akumupa ciindi cakuba alikke.
Mbotukonzya Kweebana Munzila Iipa Kuti Jehova Alemekwe
7 Mbuti mbomukonzya kuzyiba bwini mbwabede muntu umwi? Nzila imwi nkwiinda mukubandika cakwaanguluka alimwi akwaamba masimpe, kubuzyanya mibuzyo akuswiililisya. (Tus. 20:5; Jak. 1:19) Ambweni mulakonzya kucitila antoomwe zintu zimwi zikonzya kumupa kwaanguluka kubandika, mbuli kulida antoomwe, kweendeenda antoomwe mubuleya alimwi akukambauka antoomwe. Alimwi mulakonzya kuzyibana kabotu ciindi nomuyanzana abalongwe abanamukwasyi. Kuyungizya waawo, amupange bubambe bwakucita zintu ziyoomugwasya kubona mbwacita zintu muntu ooyo mubukkale bwiindene-indene alimwi anali abantu basiyene-siyene. Amubone ba Aschwin, baku Netherlands mbobakacita. Bakaamba boobu kujatikizya ciindi nobakali kweebana aba Alicia: “Twakali kucita zintu zyakali kutugwasya kuzyibana kabotu. Kanji-kanji tiizyakali zintu zipati-pati. Mucikozyanyo, twakali kujikila antoomwe naa kubelekela antoomwe tulimo tumwi. Eeci cakatugwasya kubona bube bubotu mbwajisi aumwi naa kulezya kwakwe.”
8 Alimwi mulakonzya kuzyibana kabotu ciindi nomucitila antoomwe zintu zyakumuuya. Ikuti mwaakukwatana, munooyandika kujana ciindi cakukomba mumukwasyi kutegwa Leza akabe cibeela ciyandika kapati mucikwati canu. (Muk. 4:12) Aboobo ambweni inga cagwasya kujana ciindi cakwiiya antoomwe lino nomuceebana. Pele bwini mbwakuti, bantu beebana inga taunaba mukwasyi, aboobo mukwesu inga tanaba silutwe wamucizyi. Nokuba boobo, kwiiya antoomwe lyoonse kulagwasya kuzyiba mbocibede cilongwe caumwi a Jehova. Ba Max aba Laysa, banabukwetene baku United States, bakajana bubotu abumbi. Ba Max bakaamba kuti: “Mbotwakatalikila buyo kweebana, twakatalika kubala zibalo zijanika mumabbuku eesu zijatikizya kusyabana, cikwati alimwi abuumi bwamumukwasyi. Kubala zibalo eezyi kwakatupa coolwe cakubandika kujatikizya makani aayandika kapati alo ngotwatakali kukonzya kutalika kubandika tolikke.”
Mbono Zyakumuuya
Nobana Sena Mulilibambilide Kubbapatizyigwa?
4 Bbaibbele talyaambi kuti balikke bapati naa ibasisya myaka imwi yakuzyalwa mbabakonzya kubbapatizyigwa. Mulugwalo lwa Tusimpi 20:11 tubala kuti: “Naba mwana musyoonto ulazyibwa kumicito yakwe, kuti naa ulasalala alimwi uliluleme mukulilemeka kwakwe.” Aboobo, naba mwana ulakonzya kuzyiba ncocaamba kucita ciluzi akulyaaba ku Mulengi wakwe. Aboobo, kubbapatizyigwa ncintu ciyandika alimwi nintaamu yeelede kumwana iwatondezya kuti wasima alimwi wakalyaaba kuli Jehova.—Tusimpi 20:7.
5 Ino kusima caamba nzi? Kusima lyoonse tacaambi buyo myaka yakuzyalwa yamuntu naa kukomena kwakumubili. Ibbaibbele lyaamba kuti bantu basimide ‘bayiisya maano’ aabo kuzyiba ciluzi acitaluzi. (Bahebrayo 5:14) Muntu uusimide ulizyi ciluzi alimwi wasala mumoyo wakwe kucicita. Aboobo tacili cuuba-uba kumuyunga kuti acite cibi. Alimwi tayandiki muntu uumbi kumwaambila kucita ciluzi lyoonse. Ncamaano kulangila kuti imwana uubbapatizyigwa uyoocita ciluzi nokuba kuti bazyali bakwe naa bantu buyo bambi bapati tabako.—Amweezyanisye Bafilipi 2:12.