“Amucenjele Mbomumvwa”
IKUMVWA naa kuswiilila ncintu ciyandika kapati mukwiiya. Alimwi kulakonzya kupa muntu kuyoofwutuka naa pe. Jehova naakali kulibambila kuvwuna bantu bakwe ibakali mubuzike ku Egepita, wakapa Musa malailile alimwi walo wakaambila baalu bamu Israyeli ncobakeelede kucita kutegwa bafwutule bana babo bataanzi kumungelo walufwu. (Kul. 12:21-23) Mpoonya ibaalu bakaambilizya mulumbe ooyu kumukwasyi aumwi. Eeci cakaambilizyigwa mulomo mpande. Ibantu bakeelede kuswiililisya. Ino bakaingula buti? Ibbaibbele litwaambila kuti: “Bana ba-Israyeli boonse bakacita mbubonya mbuli Jehova mbwaakalailila ba-Musa a-Aroni.” (Kul. 12:28, 50, 51) Aboobo, bana Israyeli bakafwutulwa munzila iigambya.
Sunu, Jehova ulatugwasya kulibambila lufwutuko kwiinda loolo lwabana Israyeli. Masimpe, imalailile ngatupa tweelede kwaabikkila maano kapati. Malailile aya alapegwa kumiswaangano yambungano. Sena mulagwasyigwa amiswaangano eeyi? Ciya mbuli mbomuswiilila.
Sena mulatuyeeya twaambo tupati-pati tubandikwa mumalailile aapegwa lyamiswaangano? Sena muli acilengwa cakuyandaula nzila mbomunga mwaabelesya malailile aabandikwa amvwiki mubuumi bwanu naa mukugwasya bamwi?
Amupangike Moyo Wanu
Ikutegwa tugwasyigwe mbukweelede amalailile aapegwa lyamiswaangano ya Bunakristo, tuyandika kupangika myoyo yesu. Mbociyandika kucita boobo kulakankaizyigwa muli ceeco cakacitika mubweendelezi bwa Mwami Josafati wamucisi ca Juda. Josafati cabusicamba wakasumpula bukombi bwakasimpe. “Wakagwisya zipaililo zyakuzilundu azikozyano zyamizimu mucisi ca-Juda” akutuma basilutwe, iba Levi kubikkilizya abapaizi ikuyiisya bantu Mulawo wa Jehova muminzi ya Juda yoonse. Pele “zipaililo zyakuzilundu teezyakagwisigwa pe.” (2 Mak. 17:6-9; 20:33) Ikukomba baleza bakubeja alimwi amicito imwi yakukomba Jehova iyatakazumizyidwe yalo yakali kucitwa kuzilundu zyabantu batakali kukomba Leza kwakali banjilide kapati bantu cakuti taku nokwakamanizyigwa.
Ino nkaambo nzi malailile aakapegwa a Josafati ncaatakabakulwaizya kubweza ntaamu bantu? Makani alazumanana kwaamba kuti: “Bantu [teebakalina] kupangika myoyo yabo kuli-Leza wabamawisi.” Bakamvwa pele bakakakilwa ikucita kweelana anzyobakamvwa. Ambweni bakayeeya kuti ikweenda musinzo kuya kutempele lyaku Jerusalemu kuya kutuula zituuzyo cakali cintu cikatazya kapati kulimbabo. Nokuba boobo, myoyo yabo kunyina noyakali kusyoma.
Ikutegwa tutapiluki kunzila zyanyika ya Saatani, tuyandika kupangika myoyo yesu kutegwa tutambule malailile ngatupa Jehova sunu. Munzila nzi? Inzila imwi iiyandika kapati nkwiinda mumupailo. Tweelede kupaila kutegwa tutambule malailile aa Leza cakulumba. (Int. 27:4; 95:2) Eeci ciyootugwasya kubalumba bakwesu mukusoleka nkobacita balo ibalyaabide kubelesyegwa a Jehova mukuyiisya bantu bakwe nokuba kuti tabalondokede. Ciyootukulwaizya kumulumba Jehova ikutali buyo akaambo kazintu zipya nzyotuli mukwiiya, pele alimwi akaambo kacoolwe ncotujisi cakutondezya kulumba kwesu kumakani ngotwakaiya musyule. Mbotujisi luyandisyo lwakucita kuyanda kwa Leza kusikila mpotukonzya, mupailo wesu ngwakuti: “Njiiyisya inzila yako, O Jehova, . . . mbe simoyo omwe kukulemeka izina lyako.”—Int. 86:11.
Kutabi Cimunyonganya
Kuli zintu zinji zikonzya kutunyonganya mukuswiilila kwesu. Tulakonzya katulibilika. Kuyobeka akweendeenda kwabantu munkamu naa aabo bainda-inda munsi aabusena mpotubunganina zilakonzya kutunyonganya. Ikuti katutalimvwide kabotu tatukonzyi kuswiilila kabotu. Aabo ibajisi bana baniini kanji-kanji bajana kuti mizeezo yabo ili kumbi. Ino ncinzi cikonzya kutugwasya kuzumanana kubikkila maano kuzintu zyaambwa?
Imeso ngaayeendelezya ooko nkotweelede kubikkila maano. Amubelesye meso aanu ikumugwasya kuzumanana kubikkila maano kwiinda mukwaagamika kumwaambi. Ciindi naamba lugwalo lwamu Bbaibbele nokuba kuti lulizizilwe, amululange akumutobela nabala. Mutabi aciyanza cakuceba-ceba kufwumbwa nkomwamvwa kuyobeka naa kuputauka kuli koonse. Ikuti kamuzumizya meso aanu ikubona zintu ziindene-indene, ciyoomunyonganizizya mizeezo yanu nkabela muyooindwa makani manji aambwa kucibumbili.
Ikuti naa kuli “miyeeyo minji iikataazya” iili yoonse iipa kuti mutabikkili maano kuzintu zyaambwa, amumulombe Jehova mumupailo kuti amugwasye kusitikizya mizeezo amoyo wanu zyalo ziyandika mukuswiilila. (Int. 94:19; Flp. 4:6, 7) Amucite oobo cakwiinduluka-induluka ikuti kakuyandika. (Mt. 7:7, 8) Miswaangano yambungano mbubambe bubikkidwe a Jehova. Mulakonzya kuba alusyomo lwakuti uyanda kuti mugwasyigwe amiswaangano eeyi.—1 Joh. 5:14, 15.
Ikuswiilila Makani
Takudoonekwi pe kuti mulakonzya kutuyeeya twaambo tumwi tukondelezya ntomwakamvwa mumakani aasiyene-siyene. Nokuba boobo, ikuswiilila makani takugoleli buyo akunomoona twaambo tupati-pati. Makani alakonzya kweezyanisyigwa alweendo. Nokuba kuti munzila kulakonzya kuba zintu zikondelezya kulanga, iciyandika kapati mbusena ikuyigwa, nkokuti imbaakani. Mwaambi ulakonzya kasoleka kugwasya baswiilizi kuti balikoswede makani munzila imwi naa ikubakulwaizya kubweza ntaamu imwi.
Amulange-lange makani Joshua ngaakaambila bana Israyeli aalembedwe kubbuku lya Joshua 24:1-15. Imbaakani yakwe yakali yakukulwaizya bantu ikusala kutobela bukombi bwakasimpe cakutazungaana kwiinda mukulyaandaanya cakumaninina kubukombi bwamituni ibwakali kucitwa azisi zyakeengelede. Nkaambo nzi kucita boobo ncokwakali kuyandika kapati? Ikuduma kwabukombi bwakubeja kwakali kunoosofwaazya cilongwe ncobakajisi bantu bamucisi eeco a Jehova. Ibantu bakaingula kukukombelezya kwa Joshua akwaamba kuti: “Cilatondwa kulindiswe ikuleka Jehova kutegwa tumanine baleza bambi milimo. . . . Tuyoobelekela Jehova milimo.” Nkabela bakacita oobo!—Jos. 24:16, 18, 31.
Nomuswiilila makani, amusoleke ikubona mbaakani yamakani aayo. Amulange-lange twaambo mwaambi ntwaamba mbotugwasya ikuzuzikizya mbaakani eeyo. Amulibuzye imakani aayo ncaayanda kuti mucite.
Ikuswiilila Ciindi Camibandi
Ciiyo ca Ngazi Yamulindizi, Ciiyo Cabbuku Cambungano azibeela zimwi zya Muswaangano Wamulimo zilijisi zibeela zyamibandi yakubuzya akwiingula makani aasimbidwe aazwa mu Bbaibbele.
Ikuswiilila ciindi camubandi, munzila imwi cili mbuli kutola lubazu mumubandi. Ikutegwa mugwasyigwe kapati, amuswiililisye. Amubikkile maano nkoutozya mubandi. Amubikkile maano sikweendelezya mbwakankaizya mutwe wamakani atwaambo tupati-pati. Mumizeezo yanu amwiingule mibuzyo njabuzya. Amuswiilile bamwi nobapandulula akupa cikozyanyo cambotukonzya kwaabelesya makani. Ikuteelela makani mbuli mbobaateelela bamwi kuyoomugwasya kwaamvwa munzila imbi kujatikizya makani ngomuzi kale. Amutole lubazu mukuyumizyanya kwiinda mukupa bwiinguzi butondezya lusyomo ndomujisi.—Rom. 1:12.
Ikwaabalila limwi makani aabikkidwe mumulongo kuyoomugwasya ikubikkila maano kumubandi akubatobela bamwi nobaingula. Ikuti bukkale bwanu kabutamuzumizyi ikulibambila makani oonse, amusoleke kutola ciindi cisyoonto kwaabala buyo makani aayookananwa kumuswaangano. Ikucita boobo kuyoomugwasya kujana mpindu mumibandi.
Ikuswiilila Kumiswaangano Mipati
Kumiswaangano mipati, kulalangilwa kuba zintu zinjaanji zikonzya kutunyonganya kwiinda notuli kumiswaangano yambungano. Eeci cilakonzya kupa kuti cituyumine kuswiilila. Ino ncinzi cikonzya kutugwasya?
Iciyandika kapati, nkufwambaana koona akukatalukwa masiku. Kautanatalika muswaangano abuzuba, amuuyeeye mutwe wamakani. Amulange-lange mutwe wamakani aamwi, mpoonya amweezyeezye zitiibandikwe. Amulibelesye kabotu Bbaibbele lyanu. Ibantu banji bajana kuti ikulemba twaambo tupati-pati mubufwaafwi cilabagwasya ikuzumanana kubikkila maano kuzintu zyaambwa. Amulembe kaambo nkomwamvwa mumakani nkomulombozya kubelesya mubuumi bwanu amumulimo. Amutubandike twaambo tumwi ntomwamvwa eelyo nomuboola anomuzwa kubusena bucitilwa muswaangano abuzuba. Eeci ciyoomugwasya ikwaaibaluka makani ngomwaiya.
Ikuyiisya Bana Kuswiilila
Bazyali Banakristo balakonzya kubagwasya bana babo nobaba bavwanda, ikuba a “busongo bwakufutulwa” kwiinda mukubatoleezya kumiswaangano yambungano amipati. (2 Timo. 3:15) Mbwaanga bana baliindene mbobalilemeka alimwi aciindi ncobakonzya kutola kababikkila maano, ibupampu bulayandika ikutegwa mubagwasye ikwiiya kuswiilila kabotu. Ambweni twaambo ootu tutobela tuyoomugwasya mukucita boobo.
Nomuli kuŋanda, amusale ziindi bana banu nobanooyandika kukkala ansi kabaumwine wii pele buyo kubala naa kweebelela zifwanikiso izili mumabbuku eesu aa Bunakristo. Kumiswaangano, mutanoobapi tudooli naa zintu zyakusobanya amuzeezo wakuti bajate bubi batamukatazyi. Mbubwenya buyo mbucakabede mu Israyeli yansiku, asunu bana basyoonto balajanika “kuti baswiilile, baiye.” (Dt. 31:12) Ikuti kacikonzyeka, ibazyali bamwi balapa bana babo ibasyoonto kapati mabbuku aabo aabageme aayo aayiigwa. Mbobaya bukomena bana, amubagwasye ikulibambila kutola lubazu mumiswaangano eeyo iiyanda kutola lubazu kwabaswiilizi.
Imagwalo alatondezya ikweendelana kuliko akati kakuswiilila Jehova akumumvwida. Aka kaambo kajisi bumboni mumajwi aa Musa ngaakaambila bana Israyeli aakuti: “Kuzibwe kuti buumi alufu, lulongezyo alutuko, zyoonse ndazibika kuti mulisalile. Amusale buumi . . . Amuyandisye Jehova Leza wanu, amuswiilile ijwi lyakwe, amumukakatile.” (Dt. 30:19, 20) Mazuba aano, ikuswiilila malailile Jehova ngapa alimwi akwaabelesya cakusyomeka mubukkale bwesu cilayandika kapati ikuti katuyanda kuti Leza atukkomanine alimwi akutulongezya abuumi butamani. Aboobo, cilayandika kapati kaka ikutobela lulayo lwa Jesu lwakuti: “Amucenjele mbomumvwa”!—Lk. 8:18.