Ikulibambila Makani Aapegwa Basicikolo mu Cikolo
MAKANI aamwi ngomupegwa mucikolo amupa coolwe cakuyaambele. Amubikkile maano kapati, ikuyaambele kwanu bucebuce muyookubona nobeni alimwi kuyoobonwa abamwi. (1 Tim. 4:15) Icikolo ciyoomugwasya ikuba aluzibo lunji.
Sena mulalibilika nomulangila kuyookanana kumbungano? Cili buyo kabotu ikulimvwa boobo, nokuba kuti mwali kutola lubazu mucikolo kwaciindi cili mbocibede. Pele kuli zintu zimwi zikonzya kumugwasya kutalibilika kapati. Nomuli kuŋanda, amube acilengwa cakubala cakupozya bunji bwaziindi. Lyamiswaangano yambungano, amutole lubazu mukwiingula lyoonse alimwi ikuti kamuli basikumwaya, amutole lubazu lyoonse mumulimo wamumuunda. Eeci ciyoomupa kuzyibila kukanana kunkamu yabantu. Kunze lyaboobo, amulibambile kabotu makani aapegwa basicikolo kakucili ciindi alimwi akwaainduluka kwaakanana cakupozya. Amuyeeye kuti munookananina baswiilizi ibasamausya. Kacitanasika ciindi cakukanana makani aali woonse, amupaile kuli Jehova. Ulabaabila muuya uusalala babelesi bakwe ibamukumbila.—Lk. 11:13; Flp. 4:6, 7.
Mutaciindilizyi muzintu nzyomuyeeyela kuti inga mwacita. Cilatola ciindi cili mbocibede ikujana luzibo lwakuba mwaambi amwiiyi uucibwene. (Mik. 6:8) Ikuti naa mwakatalika ino-ino ikutola lubazu mucikolo, mutalangili kubandika makani munzila iili kabotu mpoonya-mpoonya. Muciindi caboobo, amubelekele kuyaambele mucibeela cakukanana comwe buyo aciindi acimwi. Amubale cibalo cibandika cibeela eeci mubbuku eeli. Ikuti kacikonzyeka, amwiinduluke twaambo tugwasya kuyaambele mucibeela cimwi cakukanana itupedwe mucibalo eeco. Eeci ciyoomugwasya ikuba aluzibo mumakani aajatikizya kaambo mpomuyoolangwa kacitanasika ciindi cakukanana makani aanu mumbungano. Mwacita boobo, ciyoomugwasya ikuyaambele.
Mbokulibambilwa Cibeela Cakubala
Ikulibambila kubala kubuleya kubikkilizya zinji kunze lyakwaamba mabala aali mucibalo ncomupedwe. Amusole kumvwisya cini ncaamba makani. Mbobamupeda buyo cibeela cakuyoobala, amucibale kamujisi makanze aayo. Amucimvwisye icaambwa mukaambo akamwi amuzeezo uuli mumuncali aumwi kutegwa cimugwasye ikutubala munzila iiluzi twaambo amuzeezo uuli kabotu. Eelyo nocikonzyeka, amulange mubbuku lipandulula mabala ikutegwa muzyibe mbwaayelede kubalwa mabala ngomutazyi. Amwaamvwisye makani. Ibana basyoonto inga bayandika kugwasyigwa abazyali babo kucita boobo.
Sena mwapegwa cibeela camu Bbaibbele naa mincali yamucibalo camu Ngazi Yamulindizi yakuyoobala? Ikuti kakuli mateepu aakuswiilila aajisi zibalo eezyi mumwaambo wanu, cilakonzya kumugwasya kapati ikwaaswiilila akubikkila maano mbwaabalwa mabala, mbwaakankaizyigwa alimwi akucinca-cinca kwajwi. Mpoonya amusoleke ikuzibelesya eezyi mukubala kwanu.
Nomwatalika ikulibambila makani aanu, amucibale kabotu-kabotu ciiyo cibandika cibeela cakukanana eeco ncomupedwe. Ikuti kacikonzyeka, amucilange-lange mwamanizya kwiinduluka kubala cakupozya icibalo ncomupedwe kwaziindi zili mbozibede. Amusoleke kulubelesya oolo lulayo lulembedwe cakumaninina.
Lwiiyo oolu luyoomugwasya mumulimo wanu. Nomutola lubazu mumulimo wamumuunda, cimupa coolwe cakubalila bamwi. Mbwaanga Jwi lya Leza lili anguzu zyakucinca bukkale bwabantu, cilayandika kapati kuti kamulibala kabotu. (Heb. 4:12) Tamukonzyi kuzizyibila zibeela zyoonse ziyandika mukubala kabotu kwiinda mukubandika makani kwaciindi cakusaanguna naa zyobilo buyo. Mwaapostolo Paulo wakalembela mwaalu Munakristo iwakabelekede kale kwamyaka minji kuti: “Sungwaala kukubala [abuleya].”—1 Tim. 4:13.
Nomwapegwa Mutwe Wamakani Ambomweelede Kwaabandika
Nomwapegwa makani mucikolo aajatikizya mbomweelede kwaabandika, ino mbuti mbomweelede kwaakanana?
Kuli zintu zipati zyotatwe nzyomweelede kubikkila maano: (1) kaambo nkomupedwe kuyookanana, (2) mbomweelede kwaabandika amuntu ngomuyoobandika limwi, alimwi (3) alulayo ndomwaambilwa kubelekela.
Muyandika kujana twaambo tupandulula kaambo nkomwapegwa. Pele kamutanasakana, amuyeeye mbomweelede kwaabandika makani antoomwe amuntu ngomuyoobandika limwi, mbwaanga zintu eezyi zileendelana amakani ngomuyoobandika alimwi ambomuyoobandika. Ino muya kwaabandika buti? Sena muyootondezya mbokubandikwa makani mabotu kumuntu ngomuzyi? Antela sena muyootondezya cikozyanyo cicitika eelyo nomuyaanya muntu ciindi cakusaanguna? Sena muntu ooyo mupati naa mwana kulindinywe? Mizeezo iili buti njalangilwa kuba anjiyo kukaambo nkomulombozya kuyoobandika? Ino nzinzi nzyalangilwa kuti ulizizyi kale kujatikizya makani aayo? Ino makanze nzi ngomuyanda kuti amvwike mumakani aanu? Ibwiinguzi bwamibuzyo eeyi buyoomugwasya munzila iiyandika kapati kubona mpomweelede kubelekela.
Ino nkukuli nkomuyoojana twaambo itupandulula kaambo nkomwapegwa? Apeeji 33 kusika ku 38 mubbuku eeli, kuli mubandi wa “Mbokuvwuntauzyigwa.” Amuubale, mpoonya akuzyibelesya zibelesyo zyakuvwuntauzizya eezyo nzyomujisi. Kanji-kanji muyoojana twaambo tunji ntomutakonzyi kubelesya aciindi comwe. Amubale makani aali mbwaabede ikutegwa mubone twaambo tunji tuliko. Pele nomucita boobo, kumwi kamuyeeya mbomweelede kuubandika mubandi wanu amuntu ngomuyoobandika limwi. Amweenge twaambo tuli kabotu kubelesya.
Kamutanalibambila mbomuyoobandika makani aanu akusala twaambo twamamanino, amubale mubandi uubandika lulayo ndomwapegwa kuyoobelekela. Ikubelesya lulayo oolo nkakaambo kamwi kapati ncomwaapedwa makani aayo.
Ikuti mwaabandika muciindi ncomupedwe makani, tamukatyompwi pe nkaambo munoojisi ciindi cakwaamba twaambo twanu twamamanino mbwaanga caakukkwana ciindi muyoozyibisyigwa. Nokuba boobo, mumulimo wesu wamumuunda ikanji-kanji tatubikkilidwe ciindi buya pe. Aboobo nomulibambila makani, amubikkile maano kuciindi ncomupedwe ikapati kukuyiisya kabotu.
Malailile Aanzila Zyakubelesya. Amwaalange-lange malailile aapedwe apeeji 82 akusala nzila yomwe iinga yabelesyegwa mumulimo wanu eeyo iiyoomugwasya ikwaabelesya munzila iigwasya ncobeni makani ngomupedwe. Ikuti mwali kutola lubazu mucikolo kwaciindi cili mbocibede, eeci acimubede coolwe cikonzya kumugwasya kuyaambele akujana luzibo mumulimo wanu.
Ikuti mulangizi wa Cikolo Camulimo Weendelezyegwa a Leza wamwaambila mbomweelede kwaabandika makani, amwiibelesye nzila eeyo. Ibunji bwaziindi eezyi nzila zijatikizya kupa bumboni. Ikuti kunyina nomwakapede bumboni munzila yaambwa, amubuzye basikumwaya ibakaibelesya kale kuti bamugwasye. Ikuti kacikonzyeka, amusole kubandika kaambo nkomupedwe kwiinda mukwaakanana munzila yeelene ayeeyo njomuyoobelesya mucikolo. Eeci ciyoomugwasya kuzuzikizya makanze aanu aayandika kapati mulwiiyo lwanu.
Naayoobandikwa Mbuli Makani
Ikuti kamuli baalumi, mulakonzya kupegwa makani mafwaafwi akuyoobandika kumbungano. Mukulibambila makani aaya, itwaambo itweelede kusaanguna kulangwa-langwa tulikozyene atooto itwaambwa kale kujatikizya mibandi iibandikwa kaili mbuli zitondezyo. Ikwiindana kuliko mbaswiilizi alimwi ambwaabandikwa.
Ikanji-kanji ncibotu ikulibambila makani aanu munzila iiyoogwasya aumwi wabaswiilizi. Ibunji bwabaabo ibayoojanika balaazyi kale makani aantalisyo aakasimpe kamu Bbaibbele. Balakonzya kabaazyi kale makani aajatikizya kaambo nkomupedwe kuyoobandika. Amubikkile maano kuli zyeezyo nzyobazyi kale mumakani aanu. Amusoleke kubagwasya munzila imwi kweelana anzila njomuyoobelesya mukwaakanana. Amulibuzye kuti: ‘Ino mbuti mbondikonzya kubelesya makani aangu kuligwasya ndemwini alimwi abandiswiilila ikumvwisya mbwabede Jehova? Ino ncinzi cili mumakani aaya iciyootugwasya kuzyiba nzyayanda Leza? Ino mbuti makani aaya mbwaakonzya kutugwasya kusala zintu camaano munyika eeyi iizwide zisusi zyanyama?’ (Ef. 2:3) Ibwiinguzi bukkomanisya kumibuzyo eeyi bulakonzya kujanwa kwiinda mukuvwuntauzya. Nomubelesya Bbaibbele, amusoleke kucita zinji kunze lyakwiile kubala magwalo. Amupe twaambo tumvwika kumagwalo ngomubelesya alimwi amutondezye magwalo aaya mbwaagwasya mukukosola makani. (Inc. 17:2, 3) Mutabandiki twaambo tunji. Amubandike makani aanu munzila iyoobaubila-ubila baswiilizi ikwaayeeya.
Nomulibambila mweelede kubikkila maano ambomuyookanana makani. Mutacuubyi-ubyi eeci pe. Amwaainduluke-induluke makani cakupozya. Ikusoleka nkomusoleka mukwiiya akubelesya lulayo muzibeela zyakukanana zisiyene-siyene, kuyoomugwasya kapati ikuyaambele. Kunyina makani naa muli baambi bapya naa bacibwene, amulibambile bweelede kutegwa mukakanane calusinizyo alimwi akulimvwa kweendelana amakani aanu. Nomuzuzikizya cibeela acimwi ncomwapegwa mucikolo, amube amakanze aakubelesya cipego cakukanana ncomwakapegwa a Leza kumupa bulemu Jehova.—Int. 150:6.