CIIYO 36
Mutwe Wamakani Wapandululwa
BAAMBI bacizyi kukanana balizyi mbouyandika mutwe wamakani. Nobalibambila makani, mutwe wamakani ulabagwasya kubikkila maano kumakani aagaminide akuuyeeya kapati mutwe ooyo. Muciindi cakubikkilizya twaambo tunji, balakanana makani aabo munzila iibagwasya kapati baswiilizi. Ikuti kaambo kapati akamwi kakeendelana amutwe wamakani alimwi kakagwasyilizya kuupandulula, baswiilizi abalo balagwasyigwa kutuyeeya twaambo ooto akumvwisya mbotuyandika.
Nokuba kuti kulakonzya kwaambwa kuti mutwe wamakani aanu nkakaambo nkomubandika, muyoojana kuti imakani aanu anooli makani aagwasya ncobeni ikuti mutwe wamakani kamuubona kuti mmuzeezo umwi ooyo ngomuyanda kupandulula kwiinda mukubelesya twaambo ntomwalibambila. Bwami, Ibbaibbele abubuke, ntwaambo tubikkilizya makani manji kapati. Kulakonzya kuzwa mitwe yamakani minji mutwaambo ootu. Nzyeezyi zikozyanyo zimwi: “Bwami, Imfwulumende Ini-Ini,” “Bwami bwa Leza Buyoosandula Nyika Kuba Paradaiso,” “Ibbaibbele Lyakasololelwa Amuuya wa Leza,” “Ibbaibbele Lilakonzya Kutusololela Mubukkale Bwesu Mazuba Aano,” “Bubuke Bulabaumbulizya Ibali Mubuumba” a “Bulangizi bwa Bubuke Bulatugwasya Kwiima nji Notupenzyegwa.” Yoonse eeyi mitwe yamakani iyandika kupandululwa munzila zisiyene-siyene.
Kweelana amutwe wamakani wa Bbaibbele, ikukambauka kwakacitwa a Jesu Kristo mumulimo wakwe waanyika kwakakankaizya mutwe wamakani wakuti: “Bwami bwakujulu buli afwiifwi.” (Mt. 4:17) Ino mutwe wamakani ooyo wakapandululwa buti? Bwami oobo bulaambwa kwaziindi ziinda ku 110 mumabbuku aa Makani Mabotu one. Pele Jesu wakacita zinji kunze lyakubelesya bbala lyakuti “bwami” cakwiinduluka-induluka. Kwiinda muli zyeezyo nzyaakayiisya amumaleele ngaakacita, Jesu walo iwakaliko aciindi eeco wakacisalazya kuti wakali Mwana wa Leza, Mesiya, ooyo Jehova ngwaakali kuyoopa Bwami. Alimwi Jesu wakatondezya kuti kwiinda mulinguwe, inzila yakajalulwa kuli bamwi kuti bakatole lubazu mu Bwami oobo. Wakabwaamba bube bweelede kutondezyegwa abaabo ibakali kuyoopegwa coolwe eeco. Kwiinda mukuyiisya kwakwe amilimo iigambya njaakacita, wakacisalazya Bwami bwa Leza ncobuyoobacitila bantu alimwi wakatondezya kuti ikugusya madaimona nkwaakacita kwiinda mukugwasyigwa amuuya wa Leza, bwakali bumboni bwakuti ‘bwami bwa Leza bwabasikila’ aabo bakali kumuswiilila. (Lk. 11:20) Oobo mbo Bwami Jesu mbwaakalailila basikumutobela kupa bumboni.—Mt. 10:7; 24:14.
Ikubelesya Mutwe Wamakani Weelede. Kunyina nomulangilwa kupandulula mutwe wamakani mbubwenya Bbaibbele mbolipandulula, pele ikuba amutwe wamakani weelede kulayandika kapati.
Ikuti mutwe wamakani ngwakulisalila nobeni, kusaanguna amwaazyibe makanze aamakani aanu. Mpoonya nomusala twaambo tupati-pati twakubelesya mumakani aanu, amubone kuti twaambo ootu tuleendelana amutwe wamakani ngomwasala.
Ikuti mutwe wamakani wapegwa, cakusitikila amulange-lange ncowaamba akubona makani mbwaayelede kwaambwa. Zimwi ziindi kuyandika kubikkila maano kapati ikutegwa mumvwisye mbouyandika ambomukonzya kuupandulula mutwe wamakani ooyo. Nomuyandika kulisalila buya twaambo twakubelesya mukupandulula mutwe wamakani uupedwe, amutusale kabotu kutegwa mutwe wamakani ukankaizyigwe. Kulubazu lumwi, ikuti twaambo twapegwa, muyandika kutulanga-langa kubona mbomunga mwatubandika kweelana amutwe wamakani. Alimwi muyandika kubona ncaayandika makani kubaswiilizi ambaakani njomweelede kubikkila maano nomukanana. Eeci ciyoomugwasya ikuzyiba ncomweelede kukankaizya nomukanana.
Mbokukankaizyigwa Mutwe Wamakani. Ikutegwa mukankaizye mutwe wamakani munzila yeelede, mweelede kulibambila aakutalikila nomusala twaambo. Ikuti mwabelesya buyo twaambo tweendelana amutwe wamakani aanu akutobela njiisyo zyambokulibambilwa makani munzila mbotu, mutwe wamakani uyookankaizyigwa kakunyina penzi.
Ikwiinduluka kulakonzya kugwasya ikukankaizya mutwe wamakani. Muntu nayabila, imutwe waciyabilo inga ulawiinduluka mukuyabila kwakwe. Mutwe waciyabilo inga tawaambwi munzila njeena lyoonse. Zimwi ziindi inga waambwa buyo mumajwi masyoonto, aabona mumajwi aasiyene, pele munzila imwi sikuyabila cabusongo ulabikkilizya mutwe waciyabilo mukuyabila kwakwe koonse. Oobo mboweelede kuba amutwe wamakani. Ikwiinduluka majwi aayandika kapati aali mumutwe wamakani cili mbuli mutwe waciyabilo wiindulukwa-indulukwa. Ikubelesya mabala aindene aniini kulagwasya kwiindanya-indanya mabala mukwaamba mutwe wamakani. Ikubelesya nzila eeyi kuyoopa kuti mutwe wamakani ube nkakaambo bamuswiilila nkobanooyeeya.
Nzila eezyi taziyandiki buyo kumakani aakananwa acibumbili, pele amumibandi iicitwa mumulimo wamumuunda. Imubandi uubandikwa mumajwi masyoonto buyo ulaibalukwa ikuti mutwe wamakani wasalazyigwa. Malailile aapegwa lyaciiyo ca Bbaibbele alakonzya kwiibalukwa kakunyina penzi ikuti mutwe wamakani wakankaizyigwa. Ikubikkila maano nkomucita mukusala akukanana mitwe yamakani yeelede, kuyoomugwasya kuyaambele kuba mwaambi uucizyi kukanana amwiiyi uucizyi kuyiisya Ijwi lya Leza.