Kuliyumya Ciindi Ngomukwetene Limwi Naafwa
IBBAIBBELE cakutainda mumbali lyaamba kuti: Mwaalumi weelede ‘kuyanda mukaintu wakwe mbubonya mbwaliyanda mwini.’ Awalo mukaintu weelede “kumulemeka kapati mulumaakwe.” Boonse bobilo beelede kwiizuzikizya milimo yabo kabali “nyama yomwe buyo.” (Ef. 5:33; Matl. 2:23, 24) Mukuya kwaciindi, cilongwe cabo cilayuma, alwalo luyando ndobajisi kuli umwi amweenzinyina lulakomena. Eeci mulakonzya kucikozyanisya kuzisamu zyobilo zibambene izikomenena antoomwe. Kumvwana kwabanabukwetene kubapa kuti kababikkilana maano kapati.
Pele mbuti kuti mwaalumi naa mukaintu wafwa? Kuti caba boobo, nkokuti cilongwe eeco icakali ciyumu, cilamana. Ooyo iwafwidwa mulumi naa mukaintu ulacaala kapenga mumoyo, kalendelelwa, alimwi andiza ulakonzya kunyema naa kulipa mulandu. Mumyaka iili 58 njobakakkala mucikwati ba Daniella, bakazyiba bantu banji ibakafwidwa.a Pele ciindi balumi babo nobakafwa, bakaamba kuti: “Kunyina nondakali kucimvwisya eeci pe. Tokonzyi kukumvwisya kufwidwa kusikila ciindi nolyakucitikila penzi eeli.”
BUUMBA IBULIBONYA KUTI TABUKAMANI
Basikuvwuntauzya baamba kuti kunyina cintu cipa kutyompwa kapati kwiinda kufwidwa muntu ngomukwetene limwi ngomuyandisya. Bantu banji ibakafwidwa balaazumina makani aaya. Kwainda myaka minji kuzwa ciindi balumi baba Millie nobakafwa. Nobakali kupandulula buumi mbobubede kuzwa ciindi nobakafwidwa, bakaamba kuti: “Ndilimvwa mbuli kuti ndili mulema.” Bakaamba boobu kutondezya mbobalimvwa akaambo kakufwidwa mulumi ngobakakwetene limwi kwamyaka iili 25.
Ba Susan bakali kuyeeya kuti bamukabafwu ibakacili kulila bamaalumi babo nokuba kuti kwainda myaka bakali kuciindizya kulila. Mpoonya balumi babo mbobakakwetene limwi kwamyaka iili 38 bakafwa. Nokuba kuti lino kwainda myaka iili 20, bakaamba kuti “buzuba abuzuba ndilabayeeya.” Kanji-kanji balalila akaambo kakubayeeya.
Bbaibbele litondezya kuti buumba ibuboola akaambo kakufwidwa muntu ngomukwetene limwi bulapenzya kapati alimwi bulatola ciindi. Ciindi Sara naakafwa, Abrahamu mulumaakwe “wakanjila kukulila Sara akoomoka.” (Matl. 23:1, 2) Nokuba kuti wakali kusyoma mububuke, Abrahamu wakausa kapati ciindi muyandwa wakwe naakafwa. (Heb. 11:17-19) Rakele naakafwa, cakamutolela ciindi Jakobo kuti acileke kumuyeeya mukaakwe. Wakali kubaambila bana bakwe kujatikizya bubotu bwamukaakwe.—Matl. 44:27; 48:7.
Nciiyo nzi ncotweelede kwiiya kuzikozyanyo eezyi zyamu Magwalo? Kanji-kanji aabo bafwidwa muntu ngobakwetene limwi cilabatolela myaka minji kabacili mubuumba. Tweelede kubeetelela nobali mubuumba, tatweelede kuyeeya kuti tabajisi nguzu zyakuliyumya, tweelede kubona kuti ooku nkusweekelwa kupati. Inga bayandika kuti tubaumbulizye akubagwasya kwaciindi cili mbocibede.
MUTALIBILIKI AZYINTU ZIBOOLA KUMBELE
Buumi mbobapona ibakafwidwa buliindene abuumi mbobakali kupona kabatanakwata naa kukwatwa. Nobali mucikwati, mulumi ulizyi mbwakonzya kumuumbulizya mukaakwe akumupa kukkomana nauside naa kunyongana. Ikuti mulumi wafwa, luyando aluumbulizyo ndwaakali kutambula kuzwa kumulumaakwe alwalo lulamana. Mbubwenya buyo, ciindi nobali aantoomwe, mukaintu inga wazyiba mbwakonzya kupa kuti mulumaakwe akkomane akulimvwa kukwabililwa. Ijwi libombe, akubikkila maano nkwatondezya mukaakwe kuzyintu nzyabikkila maano anzyayanda, ulakukkomanina kapati . Ikuti mukaintu wafwa, mulumi ulakonzya kulimvwa kubula mpindu. Aboobo, bamwi ibafwidwa muntu ngobakwetene limwi inga balalibilika alimwi balayoowa akaambo kazyintu ziboola kumbele. Ninjiisyo nzi zyamu Bbaibbele izikonzya kubagwasya kulimvwa kukwabililwa akuba aluumuno?
“Mutani kulibiliki zyabuzuba butobela, nkaambo buzuba butobela bunooli azyakulibilika zyambubo. Buzuba buli boonse bulijisi mapenzi aambubo.” (Mt. 6:34) Majwi aaya aa Jesu ajatikizya zyintu zyakumubili, nokuba boobo abagwasya banji kuliyumya nobali mubuumba bwakufwidwa muntu ngobakwetene limwi. Nokwakainda myezi kuzwa ciindi bakaintu babo nobakafwa, ba Charles bakalemba kuti: “Ndilabayeeya kapati ba Monique, alimwi ziindi zimwi inga cilaindila. Nokuba boobo, inga ndiyeeya kuti kulimvwa boobo kuli buyo kabotu alimwi kuti mukuya kwaciindi buumba bunakuyaabuceya.”
Ba Charles bakeelede kuliyumya kwaciindi cili mbocibede. Ino bakacikonzya buti kucita oobo? Bakaamba kuti: “Kwiinda mukugwasyigwa a Jehova, ndakacikonzya kucita oobo kakunyina kulibilika azyakumbele.” Ba Charles bakacikonzya kuliyumya nokuba kuti bakali mubuumba. Buumba bwabo tiibwakafwambaana kumana, nokuba boobo tiibakatyompedwe kapati pe. Ikuti mwakafwidwa, amusole kuliyumya mumapenzi aayo kwiinda mukutalibilika azyakumbele. Tamukonzyi kuzyiba bubotu mbomukonzya kujana naa mbomukonzya kukulwaizyigwa buzuba bumwi abumwi.
Kuzwa kumatalikilo, Jehova taakwe naakali kuyanda kuti bantu kabafwa pe. Mukwiimpana, bantu balafwa akaambo kakuti lufwu “milimo ya Diabolosi.” (1 Jo. 3:8; Lom. 6:23) Kwiinda mulufwu Saatani usola kubikka bantu banji mubuzike akubapa kuyoowa akubula bulangizi. (Heb. 2:14, 15) Saatani ulakkomana ikuti muntu katajisi bulangizi bwakujana lukkomano lwini-lwini akukkutila lino alimwi anomuba munyika mpya ya Leza. Aboobo, buumba mbobasikilwa aabo ibafwidwa muntu ngobakwetene limwi bulaboola akaambo kacibi ca Adamu alimwi abumpelenge bwa Saatani. (Lom. 5:12) Jehova uyakuzibambulula zyintu nzyaanyonganya Saatani, uyakunyonyoona cilwanyo cakwe calunya, nkokuti lufwu. Akati kabaabo ibayakwaangununwa kuzyintu ziyoosya Saatani nzyaleta balabikkilizya abaabo ibakafwidwa, mbuli ndinywe.
Kujatikizya baabo ibayakubusyigwa akuba abuumi ano anyika, cakutadooneka kunakuli kucinca muzilongwe akati kabantu. Amuyeeye buyo bazyali, bamakaapa, alimwi abasinsiku bamwi ibayakubusyigwa akuba abuumi kusikila bakalondoke kabali abana babo abazyukulu. Kucembaala kuyakumana. Sena bana-bana bayakuyandika kwiiya kubabona munzila iindene ambobababona mazuba aano bamasyaanene babo ibakali kupona kaindi? Sena tamuyeeyi kuti kucinca ooku kuyakugwasya kutegwa mikwasyi kainookkomene?
Kuli mibuzyo minji iikonzya kubuzyigwa iijatikizya baabo ibayakubusyigwa, mibuzyo imwi ilakonzya kujatikizya baabo ibakafwidwa ngobakakwetene limwi ziindi zyobilo naa kwiinda waawo. Ba Saduki bakabuzya mubuzyo uujatikizya mukaintu umwi iwakafwidwa mulumi wakusaanguna, wabili, kusikila mane bamaalumi basika kuciloba. (Lk. 20:27-33) Ino ciyakuba buti kuli baaba boonse baakubusyigwa? Tatuzyi pe, alimwi kunyina kaambo ncotweelede kutalika kuyeeyela naa kunyonganizyigwa azyintu nzyotutazyi. Mukaambo aaka tweelede buyo kusyoma Leza. Cintu cimwi ncotusinizyide ncakuti—kufwumbwa Jehova ncayakucita kumbele cinakuli cintu cibotu, cikkomanisya, kutali ciyoosya pe.
BULANGIZI BWABUBUKE BULATUUMBULIZYA
Njiisyo iijatikizya kubusyigwa kwabayandwa besu bafwide ilapandululwa kabotu-kabotu mu Jwi lya Leza. Zibalo zyamu Bbaibbele izyaamba zyabubuke zisinizya kuti ‘aabo boonse ibali muzyuumbwe bayoomvwa ijwi lya Jesu akuzwa mulinzizyo.’ (Joh. 5:28, 29) Bantu ibanooli abuumi aciindi eeco bayakukkomana kubatambula aabo ibayakubusyigwa kuzwa kulufwu. Kulubazu lumwi, tatuzyi bwini mbobayakukkomana aabo ibayakubusyigwa.
Baakutalika kubuka bantu bafwide, nyika iyakuzula alukkomano lutanabwenwe. Mabbiliyoni aabantu bafwide lino bayakupona alimwi antoomwe abaumi. (Mk. 5:39-42; Ciy. 20:13) Kuzinzibala kuyeeya kujatikizya maleele aaya aalangilwa kumbele kweelede kubaumbulizya boonse ibakafwidwa bayandwa babo.
Sena kuli muntu iweelede kuyakuusa bwaakucitika bubuke? Bbaibbele liingula kuti peepe. Kweelana alugwalo lwa Isaya 25:8, Jehova ‘uyakulumenenena lufwu mane kukabe kutamani.’ Eeci cilabikkilizya akugwisya zyintu zyoonse zibi iziboola akaambo kalufwu, nkaambo businsimi bulazumanana kwaamba kuti: “Mwami Jehova uyoosindula misozi kumasyu oonse.” Ikuti muluuside akaambo kakuti ngomukwetene limwi wakafwa, cakutadooneka bubuke buyakupa kuti mukakkomane.
Kunyina muntu uuzimvwisya cakumaninina zyintu zyoonse Leza nzyayakucita munyika mpya. Jehova waamba kuti: “Mbubonya mbuli ijulu mbulisumpwidwe kwiinda nyika, mbubonya obo inzila zyangu zilisumpwidwe kwiinda inzila zyanu amiyeeyo yangu kwiinda miyeeyo yanu.” (Is. 55:9) Cisyomezyo ncaakaamba Jesu kujatikizya bubuke ibulangilwa cilatugwasya kusyoma Jehova, mbubwenya mbwaakacita Abrahamu. Cintu ciyandika kapati ncayelede kucita Munakristo umwi aumwi, nkucita ncatwaambila Leza kutegwa ‘tweelele kuyookkala mubweende bwazyintu oobo buboola’ antoomwe abaabo ibayakubusyigwa.—Lk. 20:35.
IKAAMBO NCOTWEELEDE KUBA ABULANGIZI
Muciindi cakuyoowa, amuyumye bulangizi bwanu. Akaambo kakulanga zyintu munzila yabuntu, bantu banji banyina bulangizi. Pele Jehova ulatupa kaambo ncotweelede kubeda abulangizi bwazyintu zibotu. Tatukonzyi kuzyiba bwini Jehova mbwayakukkutya nzyotuyanda, nokuba boobo tatweelede kudooneka akuyeeya kuti takonzyi kucita oobo. Mwaapostolo Paulo wakalemba kuti: “Bulangizi ibwalibonya tabucili bulangizi pe, nkaambo ikuti naa muntu wacibona cintu, sena inga ucicilangila? Pele ikuti katulangila cintu ncotutaboni, tulazumanana kucilindila cakuliyumya.” (Lom. 8:24, 25) Ikuba abulangizi buyumu muzisyomezyo zya Leza kuyoomugwasya kuliyumya. Kwiinda mukuliyumya, muyakuzibona zyintu zibotu kumbele ciindi Jehova ‘naayoopa moyo wanu nzyuuyanda.’ Uyookkutya “kusukama kwabaumi boonse.”—Int. 37:4; 145:16; Lk. 21:19.
Ciindi Jesu naakali afwaafwi kufwa, baapostolo bakwe bakausa. Jesu wakabaumbulizya kwiinda mukwaamba kuti: “Imyoyo yanu itapengi. Amusyome Leza, alimwi amundisyome andime.” Alimwi wakabaambila kuti: “Tandikamusiyi mubuumba mbuli bamucaala. Ndilaboola kulindinywe.” (Joh. 14:1-4, 18, 27) Majwi aakwe akali kuyoopa basikumutobela bananike ikaambo kakubeda aabulangizi alimwi akuliyumya ciindi coonse. Aabo ibayanda kuyakubabona baakubusyigwa ibayandwa babo bafwide beelede kuba abulangizi. Jehova alimwi a Mwanaakwe tabakabalekelezyi kabauside pe. Mulakonzya kuba masimpe kujatikizya makani aaya!
[Bupanduluzi buyungizidwe]
a Mazyina acincwa.
[Cifwanikiso icili apeeji 28]
Leza ulakonzya kumugwasya kuliyumya nomwafwidwa kutegwa mutalibiliki azyintu ziboola kumbele
[Kabbokesi kali apeeji 29]
Amubayumyeyumye Aabo Ibali Mubuumba Nobafwidwa
Kwaciindi cili mbocibede kuzwa ciindi Munakristo iwakakwete naa iwakakwetwe naafwa, bantu banji balasika kuŋanda yamalila kuswaya yooyo wakafwidwa kutegwa bamuumbulizye alimwi akumugwasya munzila ziindene-indene. Mucikozyanyo, mukamufwu inga walumba akaambo kakubikkilwa maano abanamukwasyi alimwi abalongwe. Pele buumba bwakwe bulakonzya kutola ciindi kuti bumane aboobo inga wayandika kuumbulizyigwa akugwasyigwa kwaciindi cili mbocibede. Bbaibbele lyaamba kuti: “Muzwalani ulayandisya kuziindi zyoonse, alimwi munyina wazyalilwa mapenzi.”—Tus. 17:17.
Ino mweelede kumwaanzya buti muntu iwafwidwa? Bbaibbele lyaamba kuti: “Nyoonse amube amuzeezo omwe, amweetelelane, amutondezye luyando lwabunyina, amube amoyo mutete walubomba alimwi amulicesye.” (1 Pe. 3:8) Kwaciindi cili mbocibede kuzwa ngobakakwetene limwi naakafwa, Munakristo takonzyi kulimvwa kabotu. Aboobo, nokuba kuti majwi aakuti “Zyeenda buti zyintu?” naa “Mulimvwide buti?” ngakuyanda kuzyiba mbwapona, inga tiicabota kubelesya majwi aayo. Ooyo uuli mubuumba ulakonzya kulibuzya kuti, ‘Sena tozyi mbondilimvwa?’ naa kuti, ‘Ino inga ndalimvwa buti kabotu nendili mubuumba?’ Aboobo, inga cagwasya kwaamba majwi mabotu cakusinizya mbuli aakuti “Ndakkomana kumubona,” naa “Cilandikulwaizya kumubona mumbungano.”
Mulakonzya kumutamba muntu iwakafwidwa ngobakakwetene limwi kucakulya naa kuyakweendeenda anguwe. Ba Marcos ibakafwidwa bakaintu bakaumbulizyigwa abalongwe ibakali kubaswaya. Makani nzi balongwe ngobakali kwaamba? Ba Marcos bakaamba kuti: “Tiibakali kwaamba zinji kujatikizya mapenzi aangu, muciindi caboobo bakali kwaamba kufwumbwa cintu cikulwaizya.” Mukamufwu uulaazyina lyakuti Nina wakaamba kuti: “Balongwe bangu kanji-kanji baamba majwi mabotu aciindi ceelede. Zimwi ziindi taakwe ncobaamba—inga bayanda buyo kuba andime.”
Ikuti muntu iwakafwidwa ngobakakwetene limwi uyanda kwaamba kujatikizya penzi ilyakacitika, amumuswiilile cakubikkila maano alimwi akukkazyika moyo. Tamweelede kubuzya mibuzyo kutegwa muzyibe zyintu zinji. Tamweelede kukosola makani. Tamweelede kupa lulayo kujatikizya mbwayelede kutondezya buumba bwakwe naa kulampa kwaciindi ncayelede kutola kauside. Tamweelede kutyompwa kuti sikufwidwa waamba kuti uyanda kuba alikke. Mulakonzya kupiluka ciindi cimbi. Amuzumanane kutondezya luyando.—Joh. 13:34, 35.
[Kabbokesi kali apeeji 30]
Sena Mulijisi Mibuzyo Iijatikizya Zyintu Ziboola Kumbele?
Tacigambyi kulibuzya kujatikizya kuzuzikizyigwa kwazisyomezyo zya Jehova. Kanji-kanji Abrahamu wakali kuyeeya kujatikizya cisyomezyo cakuti Leza uyoomupa mwana. Jehova wakamuyumyayumya kukkazyika moyo. Mwaalumi ooyu uusyomeka tanaakatyompwa pe.—Matl. 15:2-5; Heb. 6:10-15.
Naakatambula mulumbe uujatikizya lufwu lwa Josefa, Jakobo wakamuzimba kapati mwanaakwe. Nokwakainda myaka, Jakobo wakacili kumulila mwanaakwe ngwaakali kuyeeya kuti wakalifwide. Pele Jehova wakamubambila cilongezyo Jakobo iwakali kusyomeka, cintu calo ncaatakali kuyeeyela kuti inga cacitika. Mukuya kwaciindi, Jakobo wakayanzana alimwi a Josefa, alimwi wakakkomana kubonana abazyukulu bakwe. Jakobo wakati: “Teendakali kuyeeya kubona busyu bwako, pele Leza wandibonya alunyungu lwako.”—Matl. 37:33-35; 48:11.
Ncinzi ncotukonzya kwiiya kuzwa kumakani aaya? Kusaanguna, atusyome kuti kunyina cintu cikonzya kumulesya Leza Singuzuzyoonse kuti atazuzikizyi kuyanda kwakwe. Cabili ncakuti, ikuti twapaila akucita kweelana akuyanda kwa Jehova, uyakutubikkila maano cino ciindi alimwi uyakuzuzikizya cakumaninina nzyotuyandika alimwi anzyotuyanda kumbele. Paulo wakalemba kuti: “Kuli yooyo uukonzya kucita zyintu zinji kapati kwiinda aali zyeezyo nzyotumulomba naa nzyotuyeeyela, kweelana anguzu zyakwe zibeleka mulindiswe, kulinguwe akube bulemu kwiinda mumbungano alimwi akwiinda muli Kilisito Jesu kumazyalani oonse mane kukabe kutamani. Ameni.”—Ef. 3:20, 21.
[Cifwanikiso icili apeeji 31]
Amusyome cisyomezyo ca Jehova cakumbele ciindi nokunooli lukkomano