Kamutanatalika Kukambauka, Inga Mwayandika Kuyandaula
1. Nkaambo nzi basikumwaya babelekela muzilawo mobabelesya myaambo minji ncobakambauka mumwaambo uubelesyegwa ambungano yabo?
1 Nibakamana kutambula muuya uusalala basikwiiya ba Jesu lya Pentekoste 33 C.E, “bakatalika kwaambaula mumyaambo yiindene-indene” kubantu bakazwide kumasena aakule. (Mil. 2:4) Akaambo kaceeci, bantu babalilwa ku 3,000 bakabbapatizyigwa. Kulibonya kuti bamuzwa kule banji bakaliizyi myaambo yakali kubelesyegwa, mbuli Chihebrayo naa Chigiliki. Pele Jehova wakasala kuti mulumbe wa Bwami ukambaukwe mumyaambo yabo. Masimpe ngakuti, bantu kanji-kanji balaatambula makani mabotu cakulisungula kuti kaali mumwaambo wabo. Nkakaambo kaako mazubaano basikumwaya babelekela muzilawo mobabelesya myaambo minji ncobakambauka kweelana amwaambo ngoibelesya mbungano yabo. (Bakamantene, p. 107, par. 2-3) Basikumwaya bamutubunga twamyaambo yakunze aacisi tabapegwi zilawo, pele balakambauka kulikoonse kujanika bantu baambaula mwaambo wabo mucilawo cambungano iilanganya kabunga aako.
2. (a) Ino mulimo wakuyandaula ncinzi, alimwi ino inga wacitilwa kuli? (b) Mbuti mbungano mbozikonzya kugwasyanya kubeleka muzilawo mubelesyegwa myaambo minji? (c) Ncinzi ncotweelede kucita kuti twajana muntu uubandika mwaambo uumbi pele watondezya luyandisisyo?
2 Ikuti naa mukkala mubusena mobabelesya buyo mwaambo omwe, nkokuti mulakonzya kukambauka kuŋanda aŋanda. Nokuba boobo, bukkale bulakonzya kwiindana kuti kamukkala mubusena mobabelesya myaambo minji. Mbungano zibelesya myaambo iimbi zilakonzya kuti azyalo zikambaukila mubusena mweena oomo. Nokuba kuti mbungano zimwi naa zyajana muntu uubelesya mwaambo wambungano yanu zilakonzya kumuzyibya kujatikizya muntu ooyo, mukuli wambungano yanu kuyandaula bantu babelesya mwaambo ngoibelesya mbungano. (Amubone kabbokesi kajisi mutwe wakuti “Amugwasyanye.”) Aboobo, mulakonzya kuunjila mulimo wakuyandaula bantu babelesya mwaambo umwi, calo ciyandika kuti mupange bubambe bwakuti muzyibe nkobakkala. Ino mulimo ooyu wakuyandaula bantu aaba inga wacitwa buti?
3. Ino ncinzi cikonzya kugwasya mbungano naa kabunga kuzyiba busena nkobeelede kuyandaula bantu alimwi aciindi ncobeelede kutola kucita mulimo ooyu?
3 Kupanga Bubambe Bwamulimo Wakuyandaula: Ciindi ncomutola mumulimo wakuyandaula bantu beelela mumasena mobabelesya myaambo minji ciyeeme abukkale bwakubusena ooko. Mucikozyanyo, ino mbanji buti bantu babelesya mwaambo ooyo mubusena oobo? Ino basikumwaya mbanji buti? Ino mbanji buti bantu bazyibidwe kuti balaubelesya mwaambo ooyo? Takuli kuti mbungano yeelede kuyandaula bantu beelela mumasena oonse pe, pele ilakonzya kubikkila kapati maano mumasena mukkala bantu banji mucilawo cambungano alimwi amuzilawo zilaafwaafwi. Nokuba boobo, kuba abubambe buli kabotu bwakuyandaula bantu beelela bulayandika kapati, nkaambo bupa coolwe kubantu banji cakulizyiba akulibelesya zyina lya Jehova.—Lom. 10:13, 14.
4. (a) Ino mulimo wakuyandaula bantu weelede kucitwa buti? (b) Ino ncinzi ncomukonzya kucita kutegwa mujane bantu baambaula mwaambo wanu?
4 Kutegwa mulimo wakuyandaula ubelekwe kabotu mubusena bumwi, kabunga kabaalu, kwaambisya mulangizi wamulimo, weelede kabamba alimwi akulanganya mulimo ooyu wakuyandaula. (1 Ko. 9:26) Mutubunga twamyaambo iimbi, kabunga kabaalu kambungano iilanganya kabunga aaka, kalasala mukwesu weelela, kwaambisya mwaalu naa mukutausi kuti keendelezya. Mbungano zinji alimwi atubunga zilijisi bubambe bwakuvwuntauzya mazyina aabantu bamwaambo umwi kwiinda mukubelesya bbuku lyamakkeyala (directory) naa Intaneti. Kumane mulimo wakuyandaula ulacitwa kwiinda mukubelesya fooni naa kuswaya-swaya kutegwa mubazyibe kabotu bantu mucilawo. Kuti kacikonzyeka kucita oobo, kabunga kabaalu kambungano iilanganya kabunga aako kalakonzya kubikka bubambe bwakuti mbungano yoonse ikatole lubazu mumulimo wakuyandaula ziindi zimwi.—Amubone kabbokesi kakuti “Mbomukonzya Kuyandaula Baabo Baambaula Mwaambo Wanu.”
5. (a) Ino ninzila nzi nzyobakonzya kubelesya basikumwaya babeleka mulimo wakuyandaula bantu? (b) Ncinzi ncotukonzya kwaamba kubantu notuli mumulimo wakuyandaula bantu?
5 Tweelede kuba amakanze mabotu ciindi coonse notuunka mumulimo wakuyandaula bantu. Akaambo kakuti mulimo ooyo ncibeela cabukambausi, nsamino yesu yeelede kutondezya kuti tuli bakambausi. Banji bacibona kuti cilagwasya kulibambila alimwi akuubandika mwaambo ooyo ciindi nobali mumulimo wakuyandaula beelela, calo capa kuti bazumanane kuba aabusungu alimwi akuuzyiba kabotu mwaambo. Tweelede kulemba lipooti yaciindi ncotubelesya mumulimo wakuyandaula bantu, kutali ciindi ncotubelesya kulemba maapu alimwi amweelwe wazilawo. Kuti naa twajana muntu uubandika mwaambo wesu, tweelede kubandika anguwe kujatikizya makani mabotu aa Bwami alimwi akwaambila mulangizi wamulimo naa sikumugwasilizya kutegwa alembwe akkaadi yacilawo. Oobo mboceelede kuba nokuba kuti muntu ooyo watondezya luyandisisyo naa pe. Nokuba kuti mulimo wakuyandaula bantu, mulimo uuyandika kapati, tweelede kubikkila maano kuzibeela zyoonse zyabukambausi.—Amubone kabbokesi kakuti: “Nzyomukonzya Kwaamba Mumulimo Wakuyandaula Bantu.”
6. Ino mbuyumuyumu nzi bujanika ciindi nomuyandaula basyaataambi?
6 Kuyandaula Basyaataambi: Kuyandaula basyaataambi kulakatazya, aboobo kuyandika kubikkila maano kapati alimwi akuzumanana. Syaataambi takonzyi kuzyibwa kwiinda mukutambaika zyina lyakwe, mbwalibonya naa mbwasamide. Kuyungizya waawo, banamukwasyi alimwi abalongwe balakonzya kukaka kupa makani aamba muntu ooyo kuli sikumwaya akaambo kakuyanda kumukwabilila. Mizeezo iitobela iijatikizya mbokuyandaulwa basyaataambi, ilakonzya kugwasya nociba ciindi nomuyandaula bantu baambaula.
7. (a) Mbuti mbotukonzya kubuzya-buzya muzilawo zimwi kutegwa tujane basyaataambi? (b) Mbuti mbotukonzya kupa kuti bamukamwini ŋanda balimvwe kwaanguluka?
7 Tubunga alimwi ambungano zibelesya mwaambo wakutambaika zyazwidilila kwiinda mukubuzya-buzya mobakkala basyaataambi. Ambweni mukamwini ŋanda wakabona simukobonyina, mubelesinyina naa sicikolonyina kabelesya mwaambo wakutambaika. Andiza wakabona cikwankwani citondezya kuti kuli bana bacikolo basyaataambi kubusena ooko. Ambweni ulijisi musazinyina syaataambi. Kamuyeeya kuti kuswaya kwanu kulakonzya kubapa kuyoowa bamukamwini ŋanda. Nokuba boobo, mulakonzya kupa kuti balimvwe kwaanguluka kwiinda mukumweta-mweta, akupandulula twaambo mubufwaafwi alimwi cabulemu. Bamwi bazwidilila kwiinda mukubelesya Bbaibbele naa DVD yamumwaambo wakutambaika ciindi nobasoleka kubandika abamukamwini ŋanda bazyi muntu syaataambi. Mpoonya balaamba kuti bayanda kubandika amuntu ooyo kujatikizya makani aamu Bbaibbele. Kuti bamukamwini ŋanda kabawayawaya kwaamba makani aajatikizya muntu ooyo, ambweni inga bazumina kubweza kkeyala yanu naa kapepa kakutamba bantu kumiswaangano yambungano kutegwa bakamupe syaataambi musazinyina naa mweenzinyina.
8. Mbuti mbungano ilaafwaafwi mboikonzya kugwasya mbungano yamwaambo wakutambaika?
8 Buzuba bomwe naa obilo mumwaka, mbungano iibelesya mwaambo wakutambaika ilakonzya kulomba mbungano zili afwaafwi kuti zibagwasye kuyandaula basyaataambi muzilawo mobabelesya myaambo minji. Aciindi aawa, imbungano iibelesya mwaambo wakutambaika noyeendelezya muswaangano wakulibambila kuya mumulimo wamumuunda ilakonzya kubikkilizya amalailile amboweelede kubelekwa mulimo alimwi akucita citondezyo. Mpoonya sikumwaya umwi aumwi uuzwa mumbungano iibelesya mwaambo wakutambaika weelede kubeleka abasikumwaya bamumbungano iitabelesyi mwaambo wakutambaika alimwi akupegwa maapu iitondezya cilawo cigaminide momuyanda kuyandaula basyaataambi.
9. Mbuti mboukonzya kucitwa mulimo wakuyandaula basyaataambi mumasena mobajanika mutubunga?
9 Alimwi mulakonzya kubayandaula basyaataambi mumasena aazyibidwe kuti balajanika-janika mutubunga. Basikumwaya beelede kusama kweelana abukkale. Inga cainda kubota kubandika cabupampu amuntu omwe naa bobilo bajanika abusena aawo, muciindi cakubandika ankamu yoonse. Ikuti mubandi walibonya kuti inga wazumanana, mulakonzya kupanga bubambe bwakuti mukaswaangane alimwi.
10. Mbuti basikumwaya mbobakonzya kuyandaula basyaataambi mumasena aamakwebo?
10 Nzila aimwi njakuba amamaapu aatondezya masena aamakwebo mpoonya akubelekela mumasena aawo aziindi ziindene-indene. Maapu yomwe ilakonzya kutondezya nkobasambalila mungwimba. Mpoonya imwi ilakonzya kutondezya mahotela naa masena aambi aamakwebo. Ikuti maapu imwi aimwi itondezya musyobo omwe wamakwebo, basikumwaya balakonzya kubelesya nzila yomwe yabukambausi kutegwa baizyibe kabotu nzila eeyo. Mucikozyanyo, akaambo kakuti mumahotela inga mwajanika beenzu basyaataambi, tulakonzya kubandika kujatikizya mulimo wesu kubabelesi akubasiila ma DVD eesu, alimwi atupepa twakutamba bantu kumiswaangano, kutegwa babape beenzu babo basyaataambi. Mumasena aambi mucitilwa makwebo, tulakonzya kubuzya-buzya naa kuli babelesi naa basikuula babelesya mwaambo wakutambaika. Kuti kakuli cikolo cabasyaataambi mucilawo, tulakonzya kusiya ma DVD kutegwa babikke mulaibbulali yacikolo.
11. Nkaambo nzi mulimo wakuyandaula bantu bamwaambo umwi ncocili cibeela cipati camulimo wakukambauka?
11 Mulimo Uuyandika Kapati: Zimwi ziindi inga cakatazya kapati kujana bantu baambaula mwaambo wanu. Kuyungizya waawo, bantu balalonga-longa, calo cikonzya kupa kuti cikatazye kuzumanana kubandika abantu baambaula mwaambo ngotuyanda. Nokuba boobo, muzilawo zinji mazubaano, mulimo wakuyandaula bantu baambaula mwaambo umwi ncibeela cipati camulimo wakukambuka. Jehova, iwakatupa mulimo wakukambauka tasalululi pe. (Mil. 10:34) Makanze aakwe ngakuti “bantu boonse bafwutulwe akuba aluzyibo lwini-lwini lwakasimpe.” (1 Ti. 2:3, 4) Aboobo, atubelekele antoomwe a Jehova alimwi ababelesima kutegwa tujane bantu bamyaambo yoonse aabo “bajisi myoyo mibotu.”—Lk. 8:15.
[Kabbokesi kali apeeji 5]
Amugwasyanye
Ikuti mbungano naa kabunga kayanda kugwasyigwa mukuyandaula bantu baambaula mwaambo uubelesyegwa mumbungano, mulangizi wamulimo weelede kuzyibya baalu bamumbungano zyamwaambo uumbi izilaafwaafwi. Inga cainda kubota kuzyibya mbungano zili afwaafwi naa eezyo zili mucilawo mujanika bantu banji baambaula mwaambo ngomuyanda. Mpoonya baalu bamumbungano eezyi balakonzya kwaambila basikumwaya kuti naa bajana muntu waambaula mwaambo ooyo, beelede kulemba kkeyala yamuntu ooyo akupa mulangizi wamulimo kutegwa akaitume kumbungano iiyandaula bantu bamumwaambo ooyo. Balangizi bamulimo boonse bali mumbungano zijatikizidwe beelede kubelekela antoomwe kutegwa bajane nzila iigwasya kumanizya cilawo cijisi bantu baambaula myaambo iindene-indene akubasololela bantu aaba mumbungano iibelesya mwaambo wabo.
Ikuti basikumwaya bajana muntu waambaula mwaambo uumbi (naa syaataambi) iwatondezya luyandisisyo lwakwiiya, beelede kufwambaana kulemba foomu yakuti Amuzumanane Amuntu Ooyu (S-43) akupa mulembi wambungano. Eeci ciyoopa kuti muntu ooyu afwambaane kugwasyigwa.—Amubone km 5/11 p. 3.
[Kabbokesi kali apeeji 6]
Mbomukonzya Kuyandaula Baabo Baambaula Mwaambo Wanu
• Amubuzye bantu bambi—ziiyo zya Bbaibbele, basazinyoko, babelesinyoko, alimwi abambi buyo.
• Amubelesye bbuku lyamanamba aamafooni kutegwa mubone mazyina aamumwaambo ngomuyandaula. Mulongo wamanamba aamafooni ulakonzya kujanika aa Intaneti alimwi akukkampani yamafooni.
• Cabupampu amubayandaule mumasena aabuleya, mbuli mumalaibbulali, maofesi aamfwulumende alimwi amuzikolo zipati.
• Amubone zyakwaambilizya mumiteende zijatikizya milimo yaabuleya iicitika kubusena ooko yamumwaambo umwi.
• Amuunke mumasena aamakwebo mobajanika bantu baambaula myaambo njomuyandaula.
• Inga mwalomba kuti mubikke tebulu lyamabbuku afwaafwi acintoolo, cikolo, naa abusena atantilwa bbaasi aawo aajanika bantu banji baambaula mwaambo ngomuyandaula.
• Ikuti mulawo wacisi canu kauzumizya, amuule bbuku naa pulogilamu yaakkompyuta iigwasya kuyandaula masena aaindene-indene aa Intaneti.
[Kabbokesi kali apeeji 7]
Nzyomukonzya Kwaamba Mumulimo Wakuyandaula Bantu
Kumweta-mweta alimwi akubikkila maano kulakonzya kupa kuti bantu balimvwe kwaanguluka. Kanji-kanji cilagwasya kutondezya bbuku lyamwaambo ooyu.
Mwamana kwaanzyanya, mulakonzya kwaamba kuti: tuyaabuyandaula bantu baambaula mwaambo wa ․․․․․ kutegwa tubandike ambabo bulangizi bwamu Bbaibbele. Sena kuli ngomuzyi waambaula mwaambo ooyo?”
Ciindi nomuyandaula basyaataambi, mulakonzya kwaamba kuti: “Kamwaamba? Ndilomba kuti ndimutondezye cintu cimwi. [Kwiinda mukubelesya kavidiyo kamumaanza, mulakonzya kweebelela kapango komwe kuzwa mu DVD ya Busanduluzi Bwanyika Mpya.] Eeci ncibeela camu Bbaibbele camumwaambo Wakutambaika waku America. Kunze lya Bbaibbele, tulijisi mavidiyo manji aatabbadelwi alo akapangilwa kugwasya basyataambi. Sena kuli basyaataambi naa bantu bajisi buyumuyumu bwakumvwa ibabelesya mwaambo wakutambaika?” Kuti bamukamwini ŋanda kunyina syaataambi ngobayeeyede, inga cabota kuti bamwaambila kubusena buli boonse nkomukonzya kubajana, mbuli kucikolo, kumilimo, naa basimukobonyoko.