Ijwi Lyeelede

IKUTI mwaambi nakanana kubuleya katalimvwisyi kabotu, ibamwi akati kabaswiilizi inga batalika kugunka. Ikuti sikumwaya kaambaula ajwi lyaansi-ansi nali mumulimo wamumuunda, mwiniŋanda takamuswiilili pe. Alimwi kumiswaangano, ikuti baswiilizi kabaingula ajwi lyaansi-ansi, aabo bayoojanika tabakakulwaizyigwi pe. (Heb. 10:24, 25) Kulubazu lumwi, ikuti mwaambi watola jwi mujulu aawo mpateelede kucita boobo, ulakonzya kubanyonganya bamuswiilila—nokuba kubanyemya.—Tus. 27:14.

Amubabikkile Maano Ibamuswiilila. Ino mbaani mbomukananina? sena mmuntu omwe? mmukwasyi? nkabunga kabantu baswaangana kuti baunke mumulimo wamumuunda? nimbungano yoonse? naa ninkamu yabantu bali amuswaangano mupati? Takudoonekwi kuti ijwi lyeelela abusena bumwi talikonzyi kweelela kubusena bumbi.

Kwaziindi zili mbozibede, ibabelesi ba Leza bali kukanana kumakamu-makamu aabantu. Nokwakali kwaabwa tempele mu Jerusalemu kuciindi ca Solomoni, kwakanyina mincini yamajwi. Aboobo Solomoni wakaimikila acibumbili akubalongezya bantu “ajwi ipati.” (1 Bam. 8:55; 2 Mak. 6:13) Nokwakainda myaanda yamyaka kuzwa ciindi nowakatilwa muuya uusalala lya Pentekoste mu 33 C.E., inkamu yabantu—mwalo bamwi mobakali aluyandisyo, alimwi abambi bakali kusampaula—yakali kazingulukide kakamu kasyoonto ka Banakristo mu Jerusalemu. Icabusongo, Petro “wakaima . . . wakoompolola.” (Inc. 2:14) Wakapa bumboni buyandika kapati.

Mbuti mbomunga mwazyiba naa ijwi lyanu lilalimvwisya kweelana abusena mpomubede? Mbobaboneka bamuswiilila ncitondezyo cibotu kapati. Ikuti mwabona kuti ibamwi akati kabamuswiilila batalika kuteya matwi buya kutegwa bamvwe, mweelede kucinca ijwi lyanu.

Kunyina makani naa twaambaula kumuntu omwe antela kunkamu yabantu, ncibotu kubikkila maano kubantu batuswiilila. Ikuti umwi kali apenzi lyakumvwa, muyooyandika kutola jwi mujulu. Pele ikuti kamoongolola buya, eeci ciyoobakalazya aabo ibatola ciindi kumvwa akaambo kakucembaala. Mane mulakonzya kubonwa kuti munyina mulemyo. Muziinga zimwi, ikuti muntu kaambaula ajwi lili mujulu kapati inga wabonwa kuti ulinyemede.

Amubikkile Maano Kusabila Kukonzya Kumunyonganya. Nomutola lubazu mumulimo wamumuunda, zimwi ziindi inga mulacinca-cinca ijwi kweelana abukkale aciindi eeco. Mucimwi ciindi nomwaambaula inga kakuli myootokala iisabila, ibana bayobeka, babwa bakuwa, inyimbo zilila naa cipekupeku cililisya kapati. Kulubazu lumwi, mumasena oomo maanda mwaayakidwe mumidadada, mwiniŋanda ulakonzya kufwa nsoni ikuti kamwaambaula ajwi lili mujulu cakuti abasimukobonyina boonse balamvwa.

Ibakwesu bakanana makani mumbungano naa kumiswaangano mipati abalo beelede kubikkila maano kuzintu ziindene-indene. Kukanana kunkamu yabaswiilizi iikkede anze kuliimpene akukanana makani muŋanda iiyakidwe kabotu. Bamisyinali bobilo kucisi ca Latin America bakali kwiinzyanya kukanana makani aabuleya kunze lyaŋanda yamuntu umwi wakali aluyandisyo, kakuli mubbuwa lyazisobano lyakali afwaafwi kwakali kubboloka musili alimwi munsi-munsi kwakali kulila muziingini cakutaleka!

Nomukanana makani kulakonzya kucitika cimwi cintu cikonzya kumupa kuti mwiime kusikila kunyonganizyigwa ooko kwamana naa ikutola jwi mujulu akuzumanana kukanana. Mucikozyanyo, ikuti kamuswaanganina muŋanda ivwumbidwe amasenke, mpoonya kwatalika kuwa mvwula, ibamuswiilila inga cabakatazya kumvwa nzyomwaamba. Ikulila kwamwana akusabila kucitwa abaabo ibaccelwa kuboola akwalo kulakonzya kumunyonganya. Amusoleke kwiima naa kutola jwi mujulu nokuli zintu zinyonganya ikutegwa bamuswiilila bagwasyigwe amakani ngomukanana.

Mulakonzya kugwasyigwa amuncini uutola jwi mujulu ikuti kamuujisi. Pele eeci tacaambi kuti mwaambi tayandiki kutola jwi mujulu akaambo kakuti kuli muncini ooyu eelyo nayandika kucita boobo. Mumasena oomo magesi mwaazima-zima, ibaambi beelede kuzumanana kukanana noliba leelyo nobatakonzyi kubelesya maikkulofooni.

Amwaalange-Lange Makani Aabandikwa. Alimwi ikuti mwaciteelela icaambwa mumakani, ciyoomugwasya ikuzyiba bupati bwajwi liyandika mukwaakanana. Ikuti caambwa kaciyandika kwaambwa canguzu, mutaaubyi-ubyi makani kwiinda mukukanana ajwi libombe. Mucikozyanyo, nomubala zibeela zijatikizya kusinganya mu Magwalo, mweelede kuzibala ajwi lyanguzu kwiinda mbomunga mwabala nomubala cibalo calulayo lwaamba zyakuyandana. Ijwi lyeelede kweendelana amakani, pele amubone kuti tamuciti oobo munzila iyoomuletela mpuwo.

Amubone Mbaakani Njomujisi. Ikuti kamuyanda kukulwaizya bamuswiilila kucita cintu cimwi, muyooyandika kwaambaula canguzu. Ikuti kamuyanda kugwasya bamuswiilila kucinca mizeezo yabo, mutatoli jwi mujulu nkaambo inga mwabanyemya. Ikuti kamusoleka kubaumbulizya inga cainda kubota kukanana ajwi libombe.

Kutola Jwi Mujulu Nokuyandika Kucita Boobo. Nomuyanda kuti muntu uujisi bubi amvwe nzyomuyanda kumwaambila, ikutola jwi mujulu kulagwasya. Ibazyali balizyi oobu, nkakaambo kaako nobaita bana babo ciindi nobali mukusobana balatola jwi mujulu. Sicuuno weelede kutola jwi mujulu ciindi naambila bantu kuti bakkale ansi eelyo muswaangano wambungano naa muswaangano mupati nouyanda kutalika. Basikumwaya nobatola lubazu mumulimo wamumuunda, kabacili munzila balakonzya kwaanzya bantu aabo babeleka anze cakutambikizyanya.

Noliba leelyo muntu namuswiilila, cilayandika kapati ikukanana ajwi lilimvwisya. Ikuti mwaambi kadedema kukanana, ibantu balakonzya kuyeeya kuti tanaakalibambila akuti tazisyomi nzyaamba.

Nomupa malailile, mulakonzya kubakulwaizya bantu kubweza ntaamu ikuti kamwaambaula ajwi mpati. (Inc. 14:9, 10) Mbubwenya buyo, ikucenjezya cakoongolola kulakonzya kuvwuna muntu kuntenda imwi. Sikulindilila ntolongo umwi ku Filipi wakatiilijaye nkaambo wakayeeya kuti baange baloboka. “Paulo wakoompolola ejwi pati wati, Utalibisyi, mpotuli toonse.” Munzila eeyi sikulindilila ntolongo ulya tanaakalijaya pe. Mpoonya Paulo a Sila bakamupa bumboni sikulindilila ntolongo amukwasyi wakwe, eelyo boonse bakakatambula kasimpe.—Inc. 16:27-33.

Mbomukonzya Kukanana a Jwi Lilimvwisya. Ibamwi bayandika kusoleka kapati ikutegwa kabalimvwisya nobakanana. Cimwi ciindi akaambo kakukanana ajwi lyuuba-uba muntu takonzyi kulimvwisya nakanana. Pele ulakonzya kuyaambele ikuti wasoleka nokuba kuti inga kacaambaula ajwi lyuuba-uba. Amubone kuti muyoya kabotu alimwi akukkala naa kwiimikila. Amusoleke kukkala cakunongomana akwiimikila kabotu. Amuzwisye camba akuyoya muya munji. Amubone kuti mwanjizya muya munji mumapunga. Ikuti kamuyoya muya munji, muyoocikonzya ikukanana ajwi limvwika.

Ipenzi ndyobajisi bamwi ndyakupozomoka kwaambaula. Ambweni cilengwa eeci bakacijana akaambo kakubelekela anze naa abusena aakali kusabila kapati. Kulubazu lumwi, balakonzya bakakomena abantu bakali kupozomoka buya kwaambaula akunjilana mukanwa. Aboobo, bayeeya kuti bapozomoka nobalaamvwugwe. Mbobaya buyaambele mukutobela lulayo lwamu Bbaibbele lwakusama “moyo waluzyalo, buuya, lulifwiinsyo, lubombo, abusicamba,” bayootalika kucinca jwi lyabo nobabandika abamwi.—Kol. 3:12.

Ikulibambila kabotu, iluzibo lujanwa kwiinda mukutola lubazu lyoonse mumulimo wamumuunda akupaila kuli Jehova kuyoomugwasya kunookanana ajwi limvwika. Kunyina makani naa mubandika acibumbili naa amuntu mumulimo wamumuunda, amusoleke kubikkila maano mbomukonzya kumugwasya ooyo ngomubandika limwi kwiinda mukubona kuti ulazimvwa nzyomwaamba.—Tus. 18:21.