CIIYO 46
Zikozyanyo Zyabukkale Mbobazyi
CILAYANDIKA kapati kuti kufwumbwa zikozyanyo nzyomubelesya kazyeendelana amakani ngomubandika. Pele ikutegwa zibe zyeezyo zigwasya, cilayandika kapati kuti kazili zyeezyo nzyobakonzya kumvwa baswiilizi.
Ino mbuti baswiilizi basiyene-siyene mbobakonzya kumugwasya kusala zikozyanyo nzyomuya kukanana? Ino ncinzi Jesu Kristo ncaakacita? Noliba naakali kukanana kunkamu naa kuli basikwiiya bakwe, Jesu kunyina naakabelesya zikozyanyo zyabukkale bwakali kujanika buyo kumasi aakali kunze lya Israyeli. Zikozyanyo zili boobo nizyatali zibidwe kubaswiilizi. Mucikozyanyo, Jesu kunyina naakaamba zyabukkale bwabwami bwa Egepita naa zyabukombi bwaku India. Pele zikozyanyo zyakwe zyakali zyazintu nzyobazyi bantu nyika yoonse. Wakaamba zyakusuma zisani, kucita makwebo, kusweekelwa cintu cimwi ciyandisi akujanika kumapobwe aabwiinga. Wakalizyi bantu mbobacita nobali mubukkale busiyene-siyene, aboobo wakalubelesya luzibo ndwaakajisi. (Mk. 2:21; Lk. 14:7-11; 15:8, 9; 19:15-23) Mbwaanga kukambauka kwakwe kwakali gamikidwe ikapati kubana Israyeli, zikozyanyo zya Jesu bunji bwaziindi zyakali kwaamba zintu amilimo njobakali kucita mubuumi bwabo. Aboobo wakaamba zintu mbuli bulimi, mbozicita mbelele zyaitwa amweembezi wazyo akubelesyegwa kwankomwi zyazipaya kuyobweda waini. (Mk. 2:22; 4:2-9; Joh. 10:1-5) Alimwi wakaamba zikozyanyo zyakacitika kaindi nzyobazyi boonse—ikulengwa kwabana bukwetene bakusaanguna, Zambangulwe yakumazuba aa Nowa, kunyonyoonwa kwa Sodoma a Gomora, lufwu lwamuka Loti azimwi buyo. (Mt. 10:15; 19:4-6; 24:37-39; Lk. 17:32) Sena andinywe mulaibikkila maano kapati milimo njobazyi kabotu ibamuswiilila kubikkilizya abukkale mobakakomenena nomusala zikozyanyo?
Ino kuti kamutakananini inkamu pele muntu omwe naa bantu buyo basyoonto? Amusale cikozyanyo iceendelana kapati ankamu nsyoonto eeyo. Jesu naakakambauka kumwanakazi muna Samariya amugoti munsi amunzi wa Sukari, wakaamba zya “maanzi aabuumi,” ‘kutafwa nyota limbi,’ a “bulolo bwamaanzi . . . aatuntumukila kubuumi ubutamani”—zyoonse eezyi akali maambilambali aakali kweendelana amulimo wamwanakazi uulya. (Joh. 4:7-15) Alimwi naakabandika abaalumi ibakali kusanzya tunsabwe twabo, maambilambali ngaakabelesya akali kukuma mulimo wakuzuba nswi. (Lk. 5:2-11) Muzikozyanyo zyoonse zyobilo, wakali kukonzya kwaamba zyabulimi, mbwaanga bakali kukkala mucilawo cilimwa, pele cakali kugwasya kapati kwaamba zyamulimo ngobakali kucita nkaambo wakabagwasya kuubona mulimo ooyo. Sena mulabikkila maano kucita oobo?
Nokuba kuti Jesu wakabikkila maano “kumbelele zisweekede zyamukowa wa-Israyeli luzutu,” imwaapostolo Paulo wakatumwa ikutali buyo kubana Israyeli pele akuli Bamasi. (Mt. 15:24; Inc. 9:15) Sena eeci cakamugwasya mukukanana Paulo nkwaakacita? Inzya. Naakali kulembela Banakristo mu Korinto, wakaamba zyakusiyana kubalika, ciyanza cakulida mumatempele aapaililwa zibumbwa alimwi azyamapobwe aakusekelela kuzunda, zintu zyalo aabo Bamasi nzyobakazyi kabotu.—1 Kor. 8:1-10; 9:24, 25; 2 Kor. 2:14-16.
Sena mulabikkila maano mbuli Jesu a Paulo mbobakacita mukusala zikozyanyo zyakubelesya mukuyiisya kwanu? Sena mulabikkila maano mbobakakomena alimwi amilimo njobakutauka bamuswiilila? Masimpe, kuli kucinca kwacitika munyika kuzwa mumwaanda wamyaka wakusaanguna. Bantu banji bali acoolwe cakuswiilila kuzintu zicitika munyika kwiinda mukweebelela cipekupeku. Bukkale mumasi aakunze kanji-kanji balibuzyi kabotu. Ooko nkozili boobo zintu, tuuli mulandu ikubelesya makani aali boobo muzikozyanyo. Nokuba boobo, izintu zibakulwaizya kapati bantu kanji-kanji zibikkilizya buumi bwabo—munzi wabo, mukwasyi wabo, mulimo ngobacita, cakulya ncobalya ambobuca nkobakkala.
Ikuti cikozyanyo ncomujisi kaciyanda bupanduluzi bunji, mulakonzya kuti kamwaamba cintu ncobatazyi kabotu baswiilizi. Cikozyanyo cili boobo cilakonzya kuzibaanya buyo kaambo kaambwa. Aboobo, ibaswiilizi balakonzya kwiibaluka cikozyanyo ncomwaamba pele ikutali kasimpe kamu Magwalo nkomwali kwaamba.
Muciindi cakukozyanisya zintu zikatazya, Jesu wakabelesya zintu zyuuba-uba. Wakabelesya zintu zisyoonto kupandulula zintu zipati azintu zyuuba-uba kupandulula zintu zikatazya. Kwiinda mukukozyanisya zintu zicitika abuzuba alimwi amakani aakumuuya, Jesu wakagwasya bantu kumvwisya akwaayeeya makani aakumuuya. Ncibotu kaka cikozyanyo eeco kwiiya!