Mayo

Lhuwa latamanin tiku kaputsastalanimaka kxkachikinkan ankgonit latamakgo alakatanu países. Talakaskin pi nkatachuwinanaw kxtachuwinkan. Na tlan nakatsiniyaw makgapitsi tachuwin nema lakgatikgo. Chu alistalh tlan nakalitachuwinanaw sitio xla Internet jw.org chu nakamasiyaniyaw videos chu likgalhtawakga nema anan kxtachuwinkan (Deut. 10:19). Jehová kinkamaxkinitan tamakxtumit xla Xlatamat chu xtaskujut kstalanina Cristo xlakata tlan liwana nalichuwinanaw Dios. Tastakyaw nema masta kinkamakgtayayan liwana namakgalhtawakgenanaw. Natlatni tlan tuku tlawakgo akxni kamasiyanikgo xkamanankan namastakgo xtakgalhtinkan kxtachuwinkan chu chuna kamaxkikgo talakaskin namaxkgakgenan xmakgskgotkan. Xtakgalhtinkan kamanan nema xliputum xnakujkan mastakgo, tlawa pi makgapitsi latamanin nakatsikgo pi xaxlikana niku wilakgolh (1 Cor. 14:25). w18.06 22, 23:7-9

Kalilakpuwaw pi makgasata akinin makgat xwilaniw Jehová (Efes. 2:12). Pero xla xatapaxuwan kinkalimin kxkachikin (Os. 11:4; Juan 6:44). Chu Jesús xatapaxuwan kinkamakgamakglhtinan. Kinkamaxkin talakaskin namakgtapakgsiyaw kxfamilia Dios. Chuna la Jesús kinkamakgamakglhtinanitan maski makglakgalhinanin akinin, ¿la nakamakgamakglhtinanaw akinin latamanin? Xlakata talakatsuwima xlisputni uma kakilhtamaku, tlakg talhuwima tapapitsit, talaksakpaxkit chu tasitsi (Gál. 5:19-21; 2 Tim. 3:13). Pero akinin kskujnin Jehová putsayaw «ntastakat [o liskgalala] xala talhman» nema ni laksakpaxkinan chu tlawa pi kaʼanalh takaksni (Sant. 3:17, 18). Lu lipaxuwayaw pi kiʼamigoskan wankgo latamanin tiku xalak atanu kachikinin, kamakgamakglhtinanaw maski tanu xtalismaninkan chu asta tlan nakatsiniyaw xtachuwinkan. Komo chuna natlawayaw, nalipaxuwayaw takaksni nema «xtachuna akgtum kgalhtuchokgo» chu tuku xaʼakgstitum nema «xtachuna la takgayawana xalak pupunu» (Is. 48:17, 18). w18.06 12:18, 19

Soldado tiku ni xlin xtatunu nila x’an kʼguerra. Tatunu xlitlawakanit maktutu xuwa nema xlakgalhwaka chu nixkasakgali akxni xtatunukgo. Chuna la xtlawakanit lu xmakgapala chu tlan xtamakgkatsi akxni xtatunukan. Wa uma tuku xtatunukgo soldados xalak Roma akxni x’ankgo k’guerra, pero kstalaninanin Cristo wiliyaw akgtum tatunu nema kilhchanima akxni lichuwinanaw Dios (Is. 52:7; Rom. 10:15). Maski chuna, talakaskin ni napekuanaw akxni wi tiku nalitachuwinanaw xTachuwin Dios. Chatum kgawasa tiku kgalhi 20 kata wanikan Bo, lichuwinan: «Xapulana, xakpekuan nakkalitachuwinan xTachuwin Dios tiku kkata’an k’escuela. Max xlakata xakmaxanan. Pero nikkatsi tuku xlakata chuna xakmakgkatsi. Chu la uku klakgati kkalitachuwinan Dios amakgapitsin kamanan». Lhuwa kamanan akxilhkgonit pi tlakg tlan makgkatsikgo akxni lichuwinankgo Dios komo liwana lakkaxwilikgo tuku nawankgo. w18.05 29:9-11

Jesús xkawaninit x’apóstoles: «[Kintakaksni] kkamaxkiyan» (Juan 14:27). ¿La kinkamakgtayayan xtakaksni namastayaw xatlan tawakat? Akxni liskujaw lichuwinanaw Dios, katsiyaw pi Jehová chu Jesús tlan akxilha tuku tlawayaw. Chu uma kinkamakgtayayan ankgalhin nakgalhiyaw takaksni (Sal. 149:4; Rom. 5:3, 4; Col. 3:15). Akxni kawanilh apóstoles pi ankgalhin xkgalhikgolh tapaxuwan, Jesús kalitachuwinalh pi xlakaskinka nakgalhiyaw tapaxkit nema tlawa pi nakalilakgaputsayaw amakgapitsin (Juan 15:11-13). Alistalh kawanilh: «Kiʼamigos kkalimapakuwinitan». ¡Akgtum tlan tamaskiwin! ¿Chu tuku xtalakaskin xtlawakgolh apóstoles xlakata chuntiya xlipaxuwakgolh uma? Chuntiya xmastakgolh xatawakat (Juan 15:14-16). Xtitaxtunita akgtiy kata akxni Jesús lichuwinalh: «Xtamapakgsin Dios talakatsuwinit» (Mat. 10:7). Wa xlakata, akxni awatiya katsisni xwi unu kKatiyatni, kamakgpuwantinilh natayanikgo chu chuntiya xtlawakgolh uma taskujut (Mat. 24:13; Mar. 3:14). w18.05 20, 21:15, 16

Kgawasa, kalakkaxwili pi lu naliskuja xlakata namakgapaxuwaya Jehová chu nalakkaxwiliya tlakg naskujniya. Max amakgapitsi kamanan tiku na watiya kata kgalhikgo la wix ankgalhin paxuwakgo chu max nawanikgoyan pi nachuna katlawa. Chuna la natitaxtu kilhtamaku nalitasiya komo xlikana liskujpat tuku lakkaxwilinita. Ni kamasta talakaskin pi tuku namatlawiputunkgoyan amakgapitsin natlawa pi nialh kuenta natlawaya. Pulaklhuwa tuku tlan natlawaya xlakata amakgapitsi kamanan ni namatlawikgoyan tuku nitlan. Akgtum liʼakxilhtit, katamakgatlini tuku natlawa pi max natlawaputuna tuku nitlan (Prov. 22:3). Chu kalilakpuwanti tuku lu nitlan nakitaxtu komo natlawaya tuku nitlan. Nachuna kalakapastakti pi lakaskina xtamakgtaykan amakgapitsin. Komo nataktujuya, tapaxuwan namakgamakglhtinana tastakyaw nema namaxkikgoyan minatlatni chu amakgapitsi natalan tiku lhuwata tuku katsinikgo (1 Ped. 5:5, 6). ¿Taktujuya xlakata nakgaxpata tastakyaw nema namaxkikana? w18.04 28, 29:14-16

Jesús kamakatsinilh makgapitsi congregaciones xla Asia Menor, xtaskujutkan tiku kstalanimakgolh. Akgtum liʼakxilhtit, congregación xla Tiatira, kawanilh: «Klakgapasa mintatlaw, chu mintapaxkit, chu mintaskujut, chu mintakanajla, chu mintapaxuwanaliyan, chu mintatlaw ntu awatiya tlawanita mpi tlakg kgalhiy xkakni, ni xawa ntu mpulana tlawanita» (Rev. 2:19). Ni kajwatiya kawanilh pi xmaliwakakgonit xtaskujutkan, wata kawanilh lakwan tachuwin xlakata xtayatkan nema xkamatlawi lakwan taskujut. Xlikana pi kastakyawalh makgapitsi kstalaninanin xala ama congregación. Pero maski chuna, kawanilh lakwan tachuwin akxni kastakyawalh (Rev. 2:27, 28). Jesús wa xʼakgxakga congregaciones, chu kgalhi lhuwa limapakgsin. Wa xlakata, ni xlilat nakinkapaxtikatsiniyan tuku tlawayaw xpalakata. Pero maski chuna, kinkalimasiyaniyan pi kinkapaxtikatsiniyan. Lu tlan liʼakxilhtit kawilinilh lakgkgolotsin. w19.02 16:10

Kxapulana siglo, Jehová kamaklakaskilh lakgkgolotsin tiku xpulalinankgo xlakata nakamakgpuwantinikgo putum kstalaninanin Cristo, chu tiku xpulalinkgo congregaciones. Umakgolh natalan, kamalakgachalh chatiy tiku xmakgpulalinankgo, Pedro chu Juan, xlakata kskinikgolh Jehová pi tiku xalaksasti kstalaninanin Cristo xmakglhtinankgolh espíritu santo (Hech. 8:5, 14-17). Xlikana pi uma tamakgtay lu makgpuwantinilh Felipe chu tiku kstalaninanin Cristo xlitaxtukgonit. La uku, Lakgkgolotsin tiku Pulalinkgo xTatayananin Jehová kamakgpuwantini tiku wilakgolh kBetel, tiku putum kilhtamaku skujnanimakgolh Jehová, chu putum natalan tiku xaxlikana kstalaninanin Cristo. Chuna la kxapulana siglo, putum lipaxuwayaw pi kinkamakgpuwantinikgoyan. Nachuna kkata 2015 Lakgkgolotsin tiku Pulalinankgo makgpitsikgolh folleto Kalakgtaspitti Jehová xlakata nakamakgpuwantinikan latamanin xlikalanka Katiyatni pi kalakgtaspitkgolh Jehová. w18.04 19:18-20

Lhuwa latamanin lakpuwankgo pi komo niti nakamapakgsi tlakg tlan nakakitaxtuni. Pero uma nixlikana, xlakata natlawaya tuku wix lakaskina lu tuwa. Xlikana pi natlawaya tuku lakaskina tlan nalitamakgtayaya. Pero ¿la xtawilalh kakilhtamaku komo putum xtlawaw tuku akinin lakaskinaw? Maktum libro lichuwinan: «Limapakgsin nema anan akgatunu kachikinin liwana talakkaxwilinit xlakata kinkawaniyan tuku tlan chu tuku nitlan chu ni namalakatsaliyaw tuku natlawayaw». Xlikana, uma lu liwana lakkaxwilikanit. Kalilakpuwaw la xlilhuwa limapakgsin wilikgonit latamanin, nachuna lhuwa anan abogados chu jueces. Pero Jesucristo masiyalh la tlan ni tuwa natlawayaw tuku lakaskinaw. Pulaktiy tuku natlawayaw. Pulana, nakatsiyaw tuku xaxlikana nema masiyalh. Chu xlipulaktiy, talakaskin kstalaninanin nawanaw. Komo chuna natlawayaw tlan nalaksakaw tuku natlawayaw. ¿Tuku kilhchanima uma? Jesús lichuwinalh: «Xlipaks wa nti yuma ntlaway ntalakgalhin, tastaninit ntalakgalhin [pero komo] wa xaKam, xkamalakgtaxtin, [...] xalakgtaxtun nawanatit» (Juan 8:34, 36). w18.04 6, 7:13, 14

Kimputumkan tlan makgkatsiyaw akxni wi tiku lilakgaputsa tuku makgkatsiyaw chu la wilanaw. Umakgolh latamanin makgkatsikgo tuku makgkatsiyaw chu akgatekgskgo tuku lakpuwanaw. Akxilhkgo tuku maklakaskinaw chu kinkamakgtayakgoyan, lakgachunin chuna tlawakgo maski ni nakaskiniyaw. Lanka xtapalh kaʼakxilhaw tiku makgkatsikgo tuku makgkatsiyaw chu tlawakgo tuku wan texto xala uku «kalapaxkitit la linatalan». Putum akinin kstalaninanin Cristo limasiyaputunaw pi kalilakgaputsayaw amakgapitsin. Xlikana, max tuwa makgkatsiyaw chuna natlawayaw. ¿Tuku xlakata? Xlakata makglakgalhinanin akinin (Rom. 3:23). Max tuwa makgkatsiyaw chuna natlawayaw xlakata la kinkamakgastakkanitan chu tuku titaxtunitaw. Chu max na nakinkapasayan xtayatkan latamanin, xlakata kʼuma xaʼawatiya kilhtamaku lhuwa latamanin ni lilakgaputsakgo tuku makgkatsikgo amakgapitsin chu kaj xʼakstukan kapaxkikan (2 Tim. 3:1, 2). Talakaskin nastalaniyaw xliʼakxilhtit Jehová chu Jesús. w19.03 14:1-3

Xlipulakkaw Limapakgsin xwan pi ni nakgalhiputuna tuku tapakgsini achatum (Deut. 5:21; Rom. 7:7). Jehová wi tuku xlakaskinka kamasiyanilh xlakskujnin: xtalakaskin kuenta natlawakgo xtapuwankan chu tuku xmakgkatsikgo. Xla katsi pi tuku nitlan tlawakan, anta minacha kkintalakapastaknikan chu tuku makgkatsiyaw. Wa uma tuku akgspulalh mapakgsina David. Xla tlan xlikatsi, pero akgtum kilhtamaku kgalhiputulh chatum puskat tiku xkgalhi xchixku, chu uma tuku xlakpuwan matlawilh akgtum talakgalhin (Sant. 1:14, 15). Tatlawalh talakgxtumit xalimaxana ama puskat, xʼakgskgawiputun xchixku chu alistalh mamakgnininalh kʼakgtum guerra (2 Sam. 11:2-4; 12:7-11). Jehová ni kajwatiya akxilha la tasiyayaw. Akxilha tuku wi kkinakujkan, tuku xlikana lakpuwanaw (1 Sam. 16:7). Nila matsekgniyaw tuku lakpuwanaw, tuku makgkatsiyaw chu tuku tlawayaw. Chu lakaskin pi namachokgoyaw tuku makgkatsiyaw xlakata ni natlawayaw tuku nitlan (2 Crón. 16:9; Mat. 5:27-30). w19.02 21:9; 22:11

Biblia wan pi Moisés «wa tlakg tiku ni tlankajwa xwanit xliputum lakchixkuwin tiku xlamakgolh kkatiyatni» (Núm. 12:3). ¿Kilhchanima pi ni tliwakga xwanit, ni xkatsi tuku natlawa chu xpekuan? Chuna wankgo makgapitsi latamanin akxni lichuwinankgo tiku tlan likatsi. Pero Moisés kskujni Dios tiku ni pekuan, ankgalhin xkatsi tuku xtlawa chu asta talalakatawakalh mapakgsina xalak Egipto. Pulalilh akgtutu millones latamanin kxakaskakni tiyat chu kamakgtayalh kachikin Israel nakatlajakgo xtalamakgasitsinkan. Akinin ni kgalhiyaw taʼakglhuwit nema Moisés xkgalhi, pero chali chali latamanin o taʼakglhuwit nema kgalhiyaw tlawa pi tuwa tlan nalikatsiyaw. Pero Jehová wan pi «tiku tlan likatsikgo wa nakamaxkikan katiyatni» (Sal. 37:11, SXP). Kakinkakgalhskinkan: «¿Tlan nakwan pi akit tlan klikatsi? ¿Amakgapitsi nachuna nawankgo pi tlan klikatsi?». w19.02 8:1, 2

Latamanin kinkamaxkikanitan talakapastakni. Adán chu Eva xkgalhikgo talakapastakni. ¿Tuku xlakata katsiyaw? Xlakata akxni ni kgalhakgaxmatkgolh Dios tatsekgkgolh. Uma masiya pi xtalakapastaknikan xkawani pi nitlan tuku xtlawakgonit. Talakapastakni, wa tuku kgalhiyaw nema kinkawaniyan tuku tlan chu tuku nitlan nema kinkapulalinan kkilatamatkan. Tlan tamalakxtumiyaw tuku limatlawanikan barco. Komo xatlan tuku limatlawanikan namakgtaya tiku lin barco xlakata tlan namatlawani. Pero ¿tuku nala komo tuku limatlawanikan barco ni lu tlan? Max un chu takgayawana lakatanu niku nalin. Nachuna, akgtum talakapastakni nema liwana stakyawakanit nakinkapulalinan kxatlan tiji chu akgtum nitlan talakapastakni max kalipekua nakinkawiliyan. Akgtum talakapastakni nema ni liwana stakyawakanit ni kinkawaniyan tuku nitlan chu tuku ni kilitlawatkan (1 Tim. 4:1, 2). Asta max natlawa nalakpuwanaw pi «tuku nitlan xatlan». w18.06 16:1-3

Kuentajkilitlawatkan chu kililakgmakgatkan talakpuwan nema anan kkakilhtamaku maski ni tasiya. Akgtum liʼakxilhtit, max akgtum tamakatsinin namakgpuwantininan namakgtayakan política. O max akgtum tamakatsinin malaknu talakpuwan nema anan kkakilhtamaku xlakata tuku tlan natlawaya kmilatamat. Kmakgapitsi lilakgastan chu libros, masiyakan pi ni anan tuku tlakg xlakaskinka nixawa akinin o kifamiliajkan. Pero uma talakapastakni lakatsala tuku masiya Biblia xlakata anta wan pi komo napaxkiyaw Jehová tlan nakgalhiyaw tapaxuwan chu nakapaxkiyaw kifamiliajkan (Mat. 22:36-39). Uma ni wamputun pi ni tlan nalilakgastananaw tuku xatlan. Pero talakaskin nalakpuwanaw: «¿Tlan nakakxilha talakapastakni xalak kakilhtamaku maski ni tasiya? ¿Kkawani kinkamanan tuku tlan naʼakxilhkgo chu tuku tlan nalikgalhtawakgakgo o ni? ¿Chu akit liwana kkatsi tuku kilitlawat? ¿Kkamasiyani kinkamanan tuku lakpuwan Jehová xlakata ni nakapasa xtalakapastakni kakilhtamaku?». w18.11 22: 18, 19

Jehová nakinkalimasiyaniyan pi kinkatawilan, kinkamasiyaniyan xtapaxkit chu kuenta kinkatlawayan. Xla liwana kinkalimasiyaniyan xtapaxkit: «Xlakata lu tlan kʼakxilhan kkilakatin, lu tlan akxilhkana chu akit lu kpaxkinitan» (Is. 43:4). Nitu anan tiku natlawa pi Jehová nialh nakapaxki xlakskujnin. Xla nikxni kintikamakgxtakgni (Is. 54:10). Ni malaknu pi namasputu putum kintaʼakglhuwitkan, pero nachuna ni katimastalh talakaskin pi ankgalhin nakinkamakgapatinanan nema litaxtu la kgalhtuchokgo nema kinkamajikswiyan o la lhkuyat nema kinkalhkuyuyan. Liwana kinkawaniyan pi xla nakinkamakgtayayan xlakata tlan natayaniyaw. Chu kinkamakgtayayan ni lu nalilakgaputsayaw xlakata ni namakgxtakgaw Jehová asta maski naniyaw (Is. 41:13). Komo nalipawanaw xtamalaknun Jehová, xla nakinkatatawilayan, nachuna natayaniyaw taʼakglhuwit chu ni katipekuaw. w19.01 3:4-6

Komo wix kajku stakpat, max lhuwata tastakyaw makglhtinanita xlakata tuku natlawaya kmilatamat. Max makgalhtawakgenanin chu amakgapitsin makgpuwantinikgoyan tlakg nakgalhtawakgaya xlakata natlajaya lhuwa tumin. Pero Jehová tanu tastakyaw masta xlakata tuku natlawaya kmilatamat. Xlikana, xla lakaskin pi kuenta natlawaya mintakgalhtawakga xlakata tlan nalitamakgtayaya akxni nataxtuya kʼescuela (Col. 3:23). Pero akxni nalaksaka tuku tlakg xlakaskinka, waniyan pi kamasta talakaskin napulalinan xtastakyaw. Uma namakgtayayan kuenta natlawaya tuku xla lakaskin natlawayaw kʼuma xlisputni kakilhtamaku (Mat. 24:14). Kalakapastakti pi Jehová katsi tuku nala kkakilhtamaku chu pi nialh makgas tsankga namasputukan (Is. 46:10; Mat. 24:3, 36). Nachuna, liwana kinkalakgapasan. Katsi tuku kinkamakgapaxuwayan chu tuku kinkamakgalipuwanan. Wa xlakata, maski makgapitsi tastakyaw tlan takgaxmata, pero komo ni kBiblia takilhtinit uma nitlan. w18.12 19:1, 2

David lichuwinalh pi «tiku tlan likatsikgo wa nakamaxkikan katiyatni, chu xlikana lu napaxuwakgo xlakata naʼanan lhuwa takaksni». Nachuna lichuwinalh: «Tiku xa’akgstitum xlakan nawan katiyatni, chu putum kilhtamaku nalatamakgo anta» (Sal. 37:11, 29, SXP; 2 Sam. 23:2). Uma tamalaknun tlawalh pi putum tiku xtlawaputunkgo xtalakaskin Dios liwana xkanajlakgolh pi xʼama min kilhtamaku akxni xtawilalh akgtum paraíso xtachuna la jardín xaʼEdén, xlakata kajwatiya tiku tlan likatsikgo nalatamakgo kKatiyatni. Titaxtulh kilhtamaku, lhuwa israelitas tiku xwankgo pi xkakninanikgo Dios makgxtakgkgolh. Wa xlakata, Jehová mastalh talakaskin pi babilonios xkaʼakgchipakgolh, xlinkgolh tuku xwilakgo kkachikin chu makgapitsi kachilinkgoka (2 Crón. 36:15-21; Jer. 4:22-27). Pero xpalakachuwinanin Dios lichuwinankgolh pi 70 kata alistalh israelitas xʼamakgo taspitparakgo kxkachikinkan. Umakgolh tuku xlichuwinankanit kgantaxtulh, pero nachuna wi tuku kinkamasiyaniyan. w18.12 4:9, 10

Tastakyaw xalak kakilhtamaku ni tatalakxtumi tuku lakpuwan Jehová. Wa xlakata, ¿xlilat nalakpuwanaw pi makgapitsi umakgolh tastakyaw tlakg kinkamakgtayayan nixawa xtastakyaw Biblia? Jesús wa: «Xliskgalala Dios [...] litasiyuma kxlatamat wanti xlikana akgatekgsma» (Mat. 11:19). Maski kakilhtamaku lhuwa tuku xalaksasti maxtuma, nitu la tlawa xlakata nalakkaxtlawa laklanka taʼakglhuwit nema kinkaliminiyan lhuwa talipuwan chuna la guerras, talaksakpaxkit o xlakata tuku nitlan. Nachuna, uma kakilhtamaku masta talakaskin pi natlawakan talakgxtumit xalimaxana. ¿Makgtayananit uma xlakata nialh naʼan tajatat, taʼakglhuwit chu talamakgasitsin kfamilia? Nichuna, wata litalhuwinit. Pero xlakskujnin Dios, tlakg xatapaxuwan wilakgo xfamiliajkan, ni kgalhikgo tajatat xlakata talakgxtumit chu katakgalhikgo takaksni xnatalan (Is. 2:4; Hech. 10:34, 35; 1 Cor. 6:9-11). ¿Ni xlikana pi tlakg lanka xtalakapastakni Dios nixawa xalak kakilhtamaku? w18.11 20:8-10

Xlikana pi liskujaw xlakata tlan nakatalalinaw chu tlan nakalikatsiniyaw kintalilakgapasnikan. Pero talakaskin kuenta natlawayaw pi ni nakgalhakgaxmatmakganaw Jehová kaj xlakata nakamakgapaxuwayaw. Chuntiya kaliskujwi tlan nakatalalinaw tiku xalak kifamiliajkan, kajwatiya kiʼamikgoskan kaliʼakxilhaw tiku paxkikgo Jehová. Tiku lilatamakgo xaxlikana talakaskin xasanto nawankgo (Is. 35:8; 1 Ped. 1:14-16). Akxni lakgapaswi xlimapakgsin Jehová, tlawaw talakgpalit kkilatamatkan. Makgapitsi lu lhuwa tuku lakgpalikgolh kxlatamatkan. Maski chuna, nikxni nalilakgpaliyaw xaskulunku kintalakapastaknikan tuku xaxkajwa xtalakapastakni kakilhtamaku. ¿Tuku nakinkamakgtayayan? Nalilakpuwanaw la xlilhuwa xtapalh xokgolh Jehová xlakata xasantos nawanaw: xkgalhni xKgawasa, Jesucristo (1 Ped. 1:18, 19). Komo kkintalakapastaknikan chu kkinakujkan liwana lhkawilinitaw la xlilhuwa xtapalh kgalhi xtamakamastan Jesús, chuntiya xaskulunku nawanaw kxlakatin Jehová. w18.11 11:10, 11

Lhuwa natalan tiku putum kilhtamaku skujnanimakgo Jehová, kanajlakgo pi xlakata kaj wa liskujkgolh nalichuwinankgo Dios kamakgtayalh nakatsikgo tuku natlawakgo maski wi tuku lakapala talakgpalilh kxlatamatkan. Komo natlawayaw putum tuku matlaniyaw chu nalipawanaw Jehová, chuntiya nakgalhiyaw takaksni. Asta max naʼakxilhaw pi akxni lismaniyaw tuku talakgpali, lu kinkamakgtayayan kkintakanajlakan. Komo wi tuku natalakgpali kkilatamatkan, max xasasti taskujut kxkachikin Jehová, tajatat o xlakata kifamiliajkan, liwana kakatsiw pi Jehová lu kinkalilakgaputsayan chu nakinkamakgtayayan (Heb. 4:16; 1 Ped. 5:6, 7). Katlawaw putum tuku matlaniyaw. Tlakg katalakatsuwiniw kinTlatkan xalak akgapun, katlawaniw oración chu kamastaw talakaskin pi xla nakinkakuentajtlawayan. Komo chuna natlawayaw chuntiya nakgalhiyaw takaksni maski wi tuku lakapala natalakgpali. w18.10 30:17; 31:19, 22

Biblia makglhuwa lichuwinan la Jehová kalimasiyaninit xlakskujnin pi kaʼakgatekgsni. Akgtum liʼakxilhtit, makgtayalh Samuel namaxki akgtum tamakatsinin xapuxku sacerdote Elí. Anta kxLimapakgsin Jehová xwan pi laktsu kamanan xkalimasiyanikgolh kakni tiku tlakg xkgalhikgoya kata, liwaka tiku xkgalhi limapakgsin o tiku xpulalin kachikin (Éx. 22:28; Lev. 19:32). Wa xlakata, tuwa nalilakpuwanaw pi Samuel xlakgalh Elí xlakata namaxki tamakatsinin xlakata tuku x’ama akgspula. Biblia lichuwinan pi xpekuan xlakata na’an wani uma tamakatsinin Elí. Pero Dios liwana makatsinilh Elí pi wa tiku xtasanima Samuel. Wa xlakata Elí wanilh Samuel pi xwanilh putum tuku xwanikanit. Samuel kgalhakgaxmatnalh chu wanilh putum tuku xwanikanit. Tuku wanilh Samuel ni kaks xmalakawanilh xlakata chatum xlakskujni Dios xmaxkinita akgtum tamakatsinin nema xtachuna (1 Sam. 2:27-36). Uma tuku lichuwinaw kinkamasiyaniyan pi Jehová lu skgalala chu kinka’akgatekgsniyan. w18.09 23:2; 24:4, 5

Latamanin xalak uma kakilhtamaku, lu lismanikgonit wankgo taʼakgsanin. Maktum revista lichuwinan: «La uku latamanin lu lismanikgonit akgskgawinankgo, xtachuna la tuku nila makgxtakgkgo». Latamanin akgskgawinankgo xlakata nitu nakatlawanikan, namatsekgkgo tuku nitlan tlawakgonit, nakgalhikgo tuku tlakg xatlan chu xlakata tlakg nalitlajakgo tumin. Artículo na lichuwinan pi latamanin «ni tuwa makgkatsikgo nakawanikgo taʼakgsanin, maski laktsu o laklanka, tiku ni kalakgapaskgo, tiku kataskujkgo, xʼamigos chu tiku xalak xfamilia». ¿Tuku nitlan kitaxtu xlakata akgskgawinankan? Nialhti katilipawan chu laktlawa la katalalinaw amakgapitsin. David wanilh Jehová kʼakgtum oración: «Wix lakaskina nakwan tu xaxlikana» (Sal. 51:6, SXP). Xlikana, xla liwana xkatsi pi tuku tlakg xlakaskinka wa nalinaw tuku xaxlikana anta kkinakujkan. Akinin xlakskujnin Dios ankgalhin lawaniyaw tuku xaxlikana (Zac. 8:16). w18.10 7:4; 8:9, 10; 10:19

Akxni israelitas taxtukgolh kʼEgipto, kkata 1513 akxni nina xmin Cristo, max liwaka akgtutu millón xwankgonit. Xwilakgo lhuwa latamanin, tiku laktsu kamanan asta tiku xlinkgoya kata chu nachuna tiku max xtatatlakgo. Xlakata napulalinkan lhuwa latamanin, xtalakaskin nakaʼakgatekgsnikan. Chuna tlawalh Jehová akxni maklakaskilh Moisés. Chuna israelitas ni pekuankgolh akxni taxtukgocha kʼEgipto nema kajwatiya xlakgapaskgo (Sal. 78:52). ¿Tuku tlawalh Jehová xlakata ni xpekuankgolh? Liwana kamamakxtumikgolh chuna la komo xʼamakgolh talatlawanankgo (Éx. 13:18). Xlakata makxtum taxtukgolh, kamakgtayalh nakatsikgo pi Jehová xkapulalima. Nachuna, Jehová tlawalh pi xkatsikgolh pi anta xkatawi akxni maklakaskilh akgtum «puklhni» kakuwani chu «lhkuyat» katsisni (Sal. 78:14,). Xtachuna la komo xkawanima: «Ni kapekuantit. Unu kwi xlakata nakkapulalinan chu nakkakuentajtlawayan». w18.09 26:11, 12

Makgapitsin xlakskujnin Dios lu nitlan xmakgkatsikgo chu asta xniputunkgo. Akgtum liʼakxilhtit, xlakata lu xlipuwama, Job wa pi lu nitlan xmakgkatsi chu lu xniputun (Job 7:16). Nachuna, xlakata Jonás nichuna kitaxtunilh la xlakpuwanit niku xmalakgachakanit, lu nitlan makgkatsilh chu wa: «Chu la uku, Jehová, kakimakglhti kilatamat xlakata tlakg tlan nakni nixawa naklatama» (Jon. 4:3). Chu palakachuwina Elías na lu nitlan makgkatsilh chu asta skinilh Dios pi xmaxkilh talakaskin pi xnilh. Wanilh: «¡Tlantiya! La uku, oh Jehová kakimakglhti kilatamat, xlakata akit ni tlakg tlan nixawa kinatlatni tiku nikgonita» (1 Rey. 19:4). Pero Jehová lu lhuwa xtapalh xkaliʼakxilha umakgolh xlakskujnin chu xla xlakaskin pi xlatamakgolh. Nitu kawanilh xlakata tuku xmakgkatsikgo, wata xatapaxuwan kamakgtayalh xlakata chuntiya naskujnanikgo chu nalatamakgo. w18.09 13:4

Tiku taskujmakgo Jehová litalakgapaskgo xlakata lu tlan kamakgamakglhtinankgo amakgapitsin. Anta ktatsokgni xaGriego, akxni matitaxtikan tachuwin «tlan kamakgamakglhtinankan amakgapitsin» kilhchanima «kalimasiyanikan talakgalhaman tiku ni kalakgapaskan» (Heb. 13:2; nota). Biblia limin lhuwa liʼakxilhtit nema kinkamasiyaniyan la nakamakgamakglhtinanaw amakgapitsin (Gén. 18:1-5). Tlan tuku tlawayaw akxni limaxtuyaw kilhtamaku xlakata nakamakgtayayaw amakgapitsin maski «wanti makxtum tawanitaw ktakanajla» o ni (Gál. 6:10). Makgtayayaw Dios akxni tlan kamakgamakglhtinanaw tiku putum kilhtamaku skujnanikgo Dios akxni lakgapaxialhnankgo congregación (3 Juan 5, 8). Akxni chuna tlawakgo tlan «makxtum nalamakgpuwantiniyaw» (Rom. 1:11, 12). Biblia kamakgpuwantini natalan lakchixkuwin pi akxtum kataskujkgolh Jehová akxni naliskujkgo xlakata siervos ministeriales chu lakgkgolotsin nalitaxtukgo (1 Tim. 3:1, 8, 9; 1 Ped. 5:2, 3). Tiku chuna tlawakgo kamatliwakglhkgo natalan chu kamakgtayakgo (Hech. 6:1-4). Tiku lakgayakgolh uma taskujut max nakinkawanikgoyan pi lu lipaxuwakan akxni kamakgtayakan amakgapitsin. w18.08 24:6, 7; 25:10

Maski Timoteo xkgalhi limapakgsin xlakata nakastakyawa natalan tiku xlinkgoya kata, xtalakaskin nakalimasiyani kakni chu xkalakgalhamalh. ¿Tuku nakitaxtu komo chatum tala tiku lina kata natlawa akgtum talakgalhin o lichuwinan tuku ni lakgati Dios? Jehová ni wa katiʼakxilhli kaj xlakata la tasiya chu ni katilakpuwa pi ni katistakyawalh kaj xlakata lina kata. Kaʼakxilhwi tastakyaw nema tekgsaw k’Isaías 65:20: «Makglakgalhina maski akgtum ciento kata nakgalhi». Tekgsaw akgtum tastakyaw nema xtachuna tuku maʼakxilhnika Ezequiel (Ezeq. 9:5-7). Wa xlakata tuku tlakg xlakaskinka natlawayaw wa namaxkiyaw kakni «Kgolotsin» Jehová (Dan. 7:9, 10, 13, 14). Chuna akinin ni katipekuaw akxni nawaniyaw tuku xlitlawat chatum tala maski kaj xatukuya kata xkgalhilh (Gál. 6:1). w18.08 11:13, 14

Xaxlikana kstalaninanin Cristo talakaskin pi liwana naʼakxilhaw tamakatsinin nema nakinkamaxkikanan xlakata tlan tuku natlawayaw (Prov. 3:21-23; 8:4, 5). Komo ni chuna natlawayaw, max Satanás chu xkakilhtamaku nalaktlawa tuku lakapastakaw (Efes. 5:6; Col. 2:8). Xlakata tlan tuku nalakapastakaw, xlakaskinka nakatsiyaw putum tuku lalh. La uku lu lhuwa tuku kinkamakatsinikanan. Ksitios xla Internet, ktelevisión chu atanu, lu lhuwa tuku lichuwinankan. Nachuna, lhuwa latamanin kalakgchin lhuwa correos, mensajes, chu xtamakatsinin xʼamigoskan chu xtalilakgapasnikan xlakata kamakgtayaputunkgo. Pero nachuna wilakgolh latamanin tiku wankgo pi tlan likatsikgo pero malakgatumikgo nixaxlikana tamakatsinin chu tanu tuku lichuwinankgo. Wa xlakata, kuenta natlawayaw chu liwana naʼakxilhaw, tuku likgalhtawakgayaw chu tuku kgaxmataw. w18.08 3:1, 3

Akxni xlakgchanit kilhtamaku xlakata xKgawasa xlakachilh unu kKatiyatni, Jehová laksakli chatum tsumat tiku ni tlankajwa xwanit, xwanikan María, xlakata wa namalakachini. Xla xlama kNazaret, akgtum aktsu kachikin chu lakgamakgat xwi kJerusalén, chu kxtemplo Jehová (Luc. 1:26-33). María limasiyalh pi tliwakga xwi xtakanajla akxni tachuwinalh Elisabet (Luc. 1:46-55). Xlikana, Jehová x’akxilhnit María chu xlakata ni xmakgxtakga maxkilh uma talakgalhaman nema xla max ni xkgalhkgalhi. Jehová ni wa kamakatsinilh laklanka mapakgsinanin xalak Jerusalén chu xalak Belén pi Jesús xlakachinit. Wata kamalakgachalh xʼángeles xlakata wa nakamakatsinikgo xkuentajtlawananin borregos tiku xlamakgolh lakatsu kBelén (Luc. 2:8-14). Xlakan lakgapaxialhnankgolh Jesús akxni lakachilh (Luc. 2:15-17). Xlikana pi María chu José lipaxuwakgolh akxni akxilhkgolh pi maxkika kakni Jesús. w18.07 9, 10:11, 12

¿Tuku xlakata Jehová lu sitsinilh Salomón? Biblia lichuwinan: «Xlakata xnaku xtamakgatlininit Jehová [...] tiku makgtiy xtasiyuninit. Chu xlakata uma limapakgsilh pi ni xkakninanilh atanu dioses; pero xla ni tlawalh tuku Jehová xwaninit». Jehová nialh makgtayalh chu nialh makgamakglhtinalh. Xkamanan Salomón tiku x’amakgolh mapakgsinankgo alistalh ni xmapakgsinankgolh kputum kachikin chu nachuna lhuwa tuku nitlan xpatikgolh (1 Rey. 11:9-13). Chuna la titaxtulh Salomón, pulaktum tuku katuwa nawili kintakanajlakan wa pi nakatalalinaw tiku ni akgatekgskgo chu ni maxkikgo kakni xlimapakgsin Jehová. Max makgapitsi wa tiku kata’anaw kcongregación chu ni tliwakga xtakanajlakan. Max tiku xalak kifamiliajkan, tiku lakatsu katawilaw, tiku kataskujaw o kata’anaw k’escuela ni skujnanikgo Dios. Komo tiku katalalinaw ni maxkikgo kakni xlimapakgsin Dios, max alistalh nalaktlawayaw la talalinaw Jehová. w18.07 19:9, 10

Satanás maklakaskin películas chu programas nema taxtu ktelevisión xlakata nakalaktlawani xtalakapastaknikan latamanin. Katsi pi tuku taxtu anta ni kajwatiya lilakgastananaw wata nachuna laktlawa kintalakapastaknikan, tuku makgkatsiyaw chu tuku tlawayaw. Jesús limaklakaskilh li’akxilhtit akxni xmasiya. Akgtum li’akxilhtit, limaklakaskilh parábola xla samaritano tiku tlan xlikatsi chu xla kgawasa tiku laktlawamilh tuku xkgalhi (Mat. 13:34; Luc. 10:29-37; 15:11-32). Tiku lixkajwanankgonit xtalakapastakni Satanás lhuwa tuku nalimaklakaskinkgo xlakata nakinkalaktlawakgoyan. Wa xlakata talakaskin lu kuenta natlawayaw. Xlikana, wilakgolh películas chu programas nema tlan nalilakgastananaw chu ni maxkajwi kintalakapastaknikan. Wa xlakata liwana kalaksakwi tuku na’akxilhaw. Kakinkakgalhskinkan: «¿Uma programa o película kimasiyani pi tlan naktlawa tuku nixatlan?» (Gál. 5:19-21; Efes. 2:1-3). Komo akxilhaw pi kgalhi xtalakapastakni Satanás, katamakgatliniw chuna la natamakgatliniyaw akgtum tajatat nema pasanan. w19.01 15, 16:6, 7

Xtachuna la takgnu xmakgtaya x’akgxakga soldado, «ntakgalhkgalhitin xla lakgtaxtut» makgtaya kintalakapastaknikan (1 Tes. 5:8; Prov. 3:21). Satanás max tlan natlawa pi nialh namaklakaskinaw takgnu xa’espiritual. ¿La natlawa? Kalilakpuwanti tuku tlawalh kxpalakata Jesús. Xla liwana xkatsi pi Jesús x’ama kamapakgsi latamanin kkilhtamaku nema aku mima. Pero pulana xtalakaskin napatinan chu nani. Wa xlakata Satanás xtlawaputun pi tlakg lakapala xkgalhilh tamapakgsin. Wanilh pi komo kaj makgtum xkakninanilh, lakapala xmakglhtinalh tamapakgsin (Luc. 4:5-7). Nachuna, Satanás katsi pi Jehová malaknunit pi lhuwa tuku nakinkamaxkiyan kxasasti Katiyatni. Pero pulana talakaskin nakgalhkgalhiyaw chu max natitaxtuyaw taʼakglhuwit. Wa xlakata Satanás tlawaputun pi kalipaxuwaw latamat la uku. Lakaskin pi pulana naputsayaw tuku xalak kakilhtamaku chu alistalh nawiliyaw tuku xla Jehová (Mat. 6: 31-33). w18.05 30, 31:15-17

Jehová lakaskin pi wix napaxuwaya. Chu lu napaxuwaya komo kajwatiya naskujnaniya Jehová chu ankgalhin naskiniya xtamakgtay. Komo chuna natlawaya, akxilha la Jehová napulalinan, namakgtayayan chu nasikulunatlawayan. Kalilakpuwanti putum lakwan tastakyaw nema maxkiyan kBiblia chu kakgaxpatti umakgolh tachuwin: «Kalakapastakti lu xaTlan miMalakatsukina la uku akxni kgawasaku wix» (Ecl. 12:1). Talakaskin pi nakawaniyaw lakwan tachuwin kamanan tiku skujnanimakgolh Dios xlakata lu liskujkgo tlakg naskujnanikgo Jehová maski titaxtukgo lhuwa taʼakglhuwit. Liskujkgo xlakata tlakg lichuwinankgo Dios chu ni mastakgo talakaskin pi tuku xalak kakilhtamaku nakamatlawi tuku nitlan. Kgawasa, liwana kakatsi pi tuku liskujpat ni kaj chuna katiwa chu kakatsi pi amakgapitsin natalan paxkikgoyan chu namakgtayakgoyan. Komo ankgalhin naskiniya xtamakgtay Jehová tlan nakitaxtuniyan kmilatamat. w18.04 29:17, 19