Septiembre

Kxkilhtamaku Jesús, makgapitsi ni kajwatiya xʼakxilhputunkgo pi xla tlan makgalhtawakgena xlitaxtu. Xlakata Jesús ni tlawalh tuku kskinimakgolh, akgchakgxkgolh chu lakgmakgankgolh (Mat. 16:4). ¿Tuku wan Biblia? Akxni lichuwinalh Mesías, Isaías wa: «Ni pixlanka katichuwinalh, ni katitakgaxmatli kkatijin xtachuwin» (Is. 42:1, 2). Akxni Jesús lichuwinalh Dios, ni tlawalh pi lu xlakaskinka xliʼakxilhka. Ni tlawalh laklanka templos, ni wililh lhakgat nema xlitasiyalh pi xlakaskinka xlitaxtu, ni lakaskilh nalimapakuwikan la tiku xlakaskinka. Akxni xlakputsananimaka, ni tlawalh milagro xlakata kaks xmalakawanilh mapakgsina Herodes (Luc. 23:8-11). Xlikana pi akxni lichuwinalh Dios tlawalh makgapitsi milagros, pero tuku tlakg xlakaskinka xakxilha wa nalichuwinan tamakatsinin. Kawanilh kstalaninanin: «Wa uma kilimalakgachakanit» (Mar. 1:38). w21.05 4:9, 10

Kaputsayaw tiku kxnakujkan makgamakglhtinamputunkgo «xaxlikana tuku masta latamat nema ni kgalhi xlisputni» (Hech. 13:48). Xlakata kstalaninanin Cristo nalitaxtukgo, talakaskin nakamakgtayayaw 1) naʼakgatekgskgo, 2) namakgamakglhtinankgo chu 3) nalilatamakgo tuku katsinimakgo kBiblia (Col. 2:6, 7; 1 Tes. 2:13). Putum xalak congregación tlan nakamakgtayakgo, nakalimasiyanikgo tapaxkit chu tlan nakamakgamakglhtinankgo akxni naʼankgo ktamakxtumit tiku kamakgalhtawakgemaka (Juan 13:35). Tiku makgalhtawakgema nalimaxtu kilhtamaku chu litliwakga xlakata namakgtaya nalakgmakgan takanajla o talismanin nema “tliwakglh wi” kxtalakapastakni (2 Cor. 10:4, 5). Max natalakaskin lhuwa papaʼ xlakata chatum lataman natlawa umakgolh talakgpalit chu tlan natamunu, pero tlan nakitaxtu. w21.07 3:6

¿Liwana katsiyaw pi xtatayananin Jehová masiyayaw xaxlikana, chu pi Dios makgamakglhtinan kintakakninkan? Apóstol Pablo liwana xkatsi pi tuku xkanajla xaxlikana xwanit (1 Tes. 1:5). Xla xkanajla xlakata xlikgalhtawakga xTachuwin Dios. Xkanajla pi «wa Dios masta putum tuku tatsokgnit kxaSanto Tatsokgni» (2 Tim. 3:16). Akxni likgalhtawakgalh, Pablo tekgsli tuku liwana xlimasiya pi Jesús wa Mesías tiku xwankanit pi namin. Pero xpulalinanin takanajla xala amacha kilhtamaku ni kuenta tlawakgolh tuku xlichuwinankanit. Umakgolh lakgaputiyunanin xwankgo pi kskujnanimakgo Dios, pero tuku xtlawakgo nichuna xlimasiya (Tito 1:16). Pero Pablo ni xlakpuwama kaj makgapitsi tuku lichuwinan xTachuwin Dios nakanajla chu amakgapitsi nalakgmakgan. Liwana xlakkaxwilinit namasiya chu nalilatama «putum xtastakyaw Dios» (Hech. 20:27). w21.10 18:1, 2

Maski akinin chanananaw chu munuwilinanaw, wa «Dios tiku tlawa pi nastaka» (1 Cor. 3:6, 7). Jehová xtapalh kaʼakxilha putum latamanin. Xlakata nina min lisputni, kinkamaxkiyan talakgalhaman akxtum nataskujaw xKgawasa xlakata nakalimin kxkachikin lhuwa latamanin (Ageo 2:7). Akxni lichuwinanaw Dios, litaxtuyaw la tiku kalakgmaxtukgo tiku taʼakgtaputanukgonit xlakata wi niku tapanknalh. Maski kaj makgapitsi lakgmaxtunanin tekgskgo latamanin, taskujut nema tlawakgo xputumkan, lu xlakaskinka. Nachuna akxni lichuwinanaw Dios: ni katsiyaw la xlilhuwa latamanin tlan chuntiya nakalakgmaxtukan kxkakilhtamaku Satanás, pero Jehová tlan nakinkamaklakaskinan xlakata nakamakgtayayaw. Andreas, tiku lama kBolivia, wan: «Kkatsi pi akxni wi tiku lakgapasa xaxlikana chu tamunu, chuna la xlakata lhuwa tiku makgtayanankgolh». Wa xlakata chuntiya kalichuwinaw Dios. Komo chuna natlawayaw Jehová nakinkasikulunatlawayan chu lu napaxuwayaw. w21.05 19:19, 20

Chatum talatna makgniputun animal nema stalanima. Xlakata tlan chuna natlawa, maklakaskin tipalhuwa liʼakgsiyat chuna la lichuwinan Biblia (Job 18:8-10). ¿Chu la tlawa xlakata animal natawakayacha kxliʼakgsiyat? Liwana akxilha xlakata nakatsi niku tatsuwi, tuku lakgati chu tuku tlakg tlan liʼakgsiyat nawan. Satanás nachuna tlawa. Lu kuenta tlawa tuku tlawaputunaw chu tuku lakgatiyaw. Alistalh, kinkawiliniyan liʼakgsiyat. Maski chuna, Biblia kinkawaniyan tuku natlawayaw xlakata ni natawakayachaw kxliʼakgsiyat. Chu na kinkawaniyan tuku tlan natlawayaw komo natawakayachaw. Pulaktiy xliʼakgsiyat nema lu tlan kitaxtuni: wa tatlankit chu lhuwa tuku kgalhiputunkan. Lata makgasa maklakaskima uma chu lu tlan kitaxtuninit. Xla xtachuna tiku chipa tsiktsi, tiku wilini tuku lakgati xlakata natawakayacha kliʼakgsiyat (Sal. 91:3). Pero Jehová kinkawaniyan tuku maskuju Satanás xlakata ni nakinkaʼakgskgawiyan (2 Cor. 2:11). w21.06 14:1, 2

Kinatalankan tiku linkgoya kata xtachuna la diamantes: lu xtapalh litaxtukgo. Xtachuwin Dios tamalakxtumi xʼaktsasatkan la akgtum corona (Prov. 20:29). Pero max ni kuenta natlawayaw la xlilhuwa xtapalh litaxtukgo. Lakgkgawasan tiku lu xtapalh kaliʼakxilhkgo natalan tiku linkgoya kata tekgskgo tuku tlakg xtapalh nixawa diamantes. Jehová lu xtapalh kaliʼakxilha natalan tiku linkgoya kata. Liwana kalakgapasa chu lu xtapalh kaʼakxilha. Lu paxuwa xlakata kamatitaxtinikgo lakgkgawasan liskgalala nema kgalhikgo xlakata makgasa skujnanikgonit Dios (Job 12:12; Prov. 1:1-4). Na lu xtapalh kaliʼakxilha xlakata lhuwa tuku tayanikgonit (Mal. 3:16). Maski kgalhikgonit taʼakglhuwit kxlatamatkan, limasiyakgonit pi lu lipawankgo Jehová. Tlakg matliwakglhkgonit xtakgalhkgalhinkan nixawa akxni lakgapaskgolh xaxlikana. Jehová kapaxki xlakata chuntiya lichuwinamakgolh xtukuwani (Sal. 92:12-15). w21.09 2:2, 3

Tlan kitaxtu komo kinkalakputsananikanan kiʼakstukan chu nakinkakgalhskinkanan: «¿Talakaskin naktamalakxtumi tuku tlawakgo amakgapitsin tuku akit ktlawa xlakata tlan nakmakgkatsi? ¿Tuku kimakgpuwantini nakmakgtayanan kcongregación? ¿Chuna ktlawa kaj xlakata tlakg xlakaskinka klitaxtuputun nixawa chatum tala? ¿O chuna ktlawa xlakata kmaxkiputun Jehová tuku tlakg tlan?». ¿Tuku xlakata xlakaskinka nakgalhtiyaw umakgolh takgalhskinin? Biblia wan pi ni katamalakxtumiw tuku tlawakgo amakgapitsin tuku tlawayaw. ¿Tuku xlakata? Xlakata uma max natlawa pi tlankajwa nakinkamakgkatsikanan o namakgkatsiyaw pi nitu litaxtuyaw chu nataxlajwaniyaw (Rom. 12:3). Kalakapastakwi pi Jehová ni kinkalimin kxkachikin xlakata stlan tasiyayaw, katsiniyaw chuwinanaw o lu kinkalakgapaskanan, wata kinkalimin xlakata katsi pi xʼamaw paxkiyaw chu kgalhakgaxmataw xKgawasa (Juan 6:44; 1 Cor. 1:26-31). w21.07 14, 15:3, 4

Kilitlawatkan oración, kilikgalhtawakgatkan chu kililakpuwanatkan xTachuwin Dios. Chuntiya katlawaw uma, chu kaskiniw Jehová pi kakinkamaxkin xlitliwakga. Xʼespíritu santo nakinkamakgtayayan ni natamalakxtumiyaw tuku tlawayaw chu tuku tlawakgo amakgapitsin. Jehová na nakinkamakgtayayan naʼakxilhaw komo tlankajwananaw o lakgkatsalakananaw, chu nakinkamakgtayayan tunkun nalakgpaliyaw umakgolh tayat (2 Crón. 6:29, 30). Jehová katsi tuku wi kkinakujkan, katsi pi talatlawamaw xʼespíritu kakilhtamaku chu tuku nitlan tlawaputunaw. Akxni Jehová akxilha pi lu liskujmaw natayaniyaw kʼuma tatalatlaw tlakg kinkapaxkiyan. Xlakata nakinkawaniyan la kinkapaxkiyan, Jehová limaklakaskin xliʼakxilhtit chatum tse tiku lu paxki kskgata (Is. 49:15). Jehová lu kinkapaxkiyan akxni akxilha pi lu liskujaw natlawayaw tuku matlaniyaw chu uma lu kinkamakgapaxuwayan. w21.07 24, 25:17-19

Napaxuwayaw komo namakgantaxtiyaw kaxatukawa taskujut nema nakinkalakgayawakanan la skujnaniyaw Jehová. Kaliskujwi nalichuwinanaw Dios chu kamakgtayanaw ktaskujut nema tlawakan kcongregación (Hech. 18:5; Heb. 10:24, 25). Kalakkaxwiliw tuku kgalhtinanaw ktamakxtumit xlakata nakamaʼakgpuwantiniyaw amakgapitsin. Liwana kamakgantaxtiw tuku kinkalakgchanan xaʼitat semana. Komo nakinkaskinikanan kamakgtayanaw kʼakgtum taskujut kcongregación, sokg kachaw chu kamakgantaxtiw. Ni kalakpuwaw pi makgapitsi taskujut ni lu xlakaskinka chu pi ni talakaskin nalimaxtuyaw kilhtamaku. Kaliskujwi xlakata tlakg tlan natlawayaw tuku katsiniyaw (Prov. 22:29). Akxni tlakg lhuwa taskujut kgalhiyaw chu tlakg tlan makgantaxtiyaw, tlakg lakapala nastaka kintakanajlakan chu napaxuwayaw (Gál. 6:4). Chu tlakg ni tuwa katimakgkatsiw napaxuwayaw akxni amakgapitsin namakglhtinankgo tuku lakgchamputunaw (Gál. 5:26). w21.08 22:11

Kililakgmakganatkan tatlankit chu kilimastatkan talakaskin pi Jehová nakinkamasiyaniyan. Chuna la akgtum tajatat tlan mapalhi kxnujut kinakujkan chu tlawa pi nialh liwana naskuja, tatlankit natlawa pi tuwa namakgkatsiyaw nakgalhakgaxmataw Jehová. Fariseos mastakgolh talakaskin pi xtapalhilh xnakujkan chu ni xkanajlakgolh tuku liwana xlimasiya pi Jesús xKgawasa Dios xwanit (Juan 12:37-40). Uma nitlan tayat tlawalh pi xmakgatsankgakgolh talakgalhaman nalatamakgo putum kilhtamaku (Mat. 23:13, 33). Lu xlakaskinka namastayaw talakaskin pi xTachuwin Dios chu xʼespíritu nalakgpali kintayatkan, kintalakapastaknikan chu tuku laksakaw. Xlakata Santiago tataktujulh mastalh talakaskin pi Jehová xmasiyanilh. Chu uma tlawalh pi lu tlan makgalhtawakgena xlitaxtulh. w22.01 10:7

Komo chuntiya natlawaniyaw oración Jehová, nakinkakgaxmatniyan chu nakinkakgalhtiyan (Col. 4:2). Max ni tunkun kinkakgalhtiyan, pero chuna natlawa «akxni xlilat» (Heb. 4:16). Nikxni kalakpuwaw pi nitlan tuku tlawama komo ni kinkakgalhtiyan akxni lakpuwanaw pi xlilat. Akgtum liʼakxilhtit, lhuwa natalan akglhuwata kata skinikgonit Jehová pi akxilhputunkgo akxni xTamapakgsin namasputu uma kakilhtamaku. Asta Jesús wa pi kaskiw pi kamilh xTamapakgsin Dios (Mat. 6:10). Pero ni xlilat nialh xkanajlaniw Dios xlakata ni milh lisputni akxni akinin xlakpuwanaw pi xliminat xwanit (Hab. 2:3; Mat. 24:44). Limasiyayaw liskgalala akxni chuntiya tlawayaw oración chu kgalhkgalhiyaw pi Jehová wi tuku katlawalh. Xlisputni kakilhtamaku nachin akxni xlilat, Jehová lakkaxwilinita tukuya «kilhtamaku chu tukuya hora». Chu lu tlan nakitaxtu xpalakata putum latamanin (Mat. 24:36; 2 Ped. 3:15). w21.08 10:10, 11

Tiku linkgoya kata chu taktujukgo akgatekgskgo pi nialhla lhuwa tuku tlawakgo. Akgtum liʼakxilhtit, akxni superintendentes de circuito makgatsikgo 70 kata, atanu taskujut kalakgayawakan. Max xapulana lu tuwa namakgkatsikgo xlakata lu xlakgatikgo xtaskujutkan. Pero akgatekgskgo pi natalan tiku tlakg lakgkgawasanku tlakg tlan natlawakgo uma taskujut. Xlakan likatsikgo chuna la levitas, tiku xmakgxtakgkgo taskujut nema xtlawakgo ktabernáculo akxni xmakgatsikgo 50 kata. Umakgolh levitas xlipaxuwakgo kaxatukawa taskujut, tlawakgolh putum tuku xmatlanikgo chu kamakgtayakgolh tiku lakgkgawasanku xwankgonit (Núm. 8:25, 26). La uku, maski superintendentes de circuito tiku makgatsikgo 70 kata nialh kalakgapaxialhnankgo congregaciones, chuntiya makgtayanankgo chu makgpuwantininankgo kxcongregacióneskan. w21.09 8, 9:3, 4

Anta kLucas 15:11-32 Jesús lichuwinalh chatum kgawasa tiku laktlawamilh tuku xkgalhi. Chatum kgawasa tiku kgalhakgaxmatmakgalh xtlat, makgxtakgli xchik chu «alh kʼatanu país». Anta lilh xlatamat chuna la lakgatilh. Pero akxni lakgchilh taʼakglhuwit tsukulh lilakpuwan tuku nitlan xtlawanit chu akxilhli pi tlakg tlan la xwi kxchik xtlat. Chuna la wa Jesús, uma kgawasa «liwana lakapastaknalh». Lakpuwa nataspita chu naskini xtlat pi xtapatilh. Lu tlan tuku xlaksaknit. Uma ni kaj akgtum tlan liʼakxilhtit nema lu stlan takgaxmata. Tlan nakamakgtaya lakgkgolotsin. Tlan nakamakgtaya akxni katsiputunkgo komo chatum tiku tlawanit akgtum lanka talakgalhin xlikana nitlan limakgkatsi xtalakgalhin. w21.10 5:14, 15

¿Tuku ni katilakchikimika o katimasputuka? Apóstol Pablo wa: «Komo namakglhtinanaw Tamapakgsin nema nila lakchikikan, [kamaxkiw] xasanto kintaskujutkan chuna la xla lakgati, napekuaniyaw chu lu namaxkiyaw kakni» (Heb. 12:28). Akxni titaxtunita nawan xaʼawatiya talakchikit, kajwatiya xTamapakgsin Dios tliwakglh wi nawan (Sal. 110:5, 6; Dan. 2:44). Nialh lhuwa kilhtamaku anan. Latamanin xlilaksakatkan komo chuntiya nalatamakgo la wan uma kakilhtamaku chu nakamalakgsputukan o nalatamakgo chuna la wan Dios chu namakgamakglhtinankgo latamat (Heb. 12:25). Akxni lichuwinanaw Dios kamakgtayayaw nalaksakkgo uma tuku lu xlakaskinka. Putum kilhtamaku kalakapastakwi tuku wa kiMalanakan Jesús: «Uma xatlan tamakatsinin xla Tamapakgsin natalichuwinan kxlilakgatum katiyatni xlakata natamakatsininan kputum laklanka kachikinin, chu alistalh namin lisputni» (Mat. 24:14). w21.09 19:19, 20

Lakgkgolotsin, kalakgayawakanitantit nakamakgoxomixiyatit natalan tiku xalak xfamilia makgxtakgkgonit Jehová (1 Tes. 5:14). Kakatachuwinantit akxni nina tsuku tamakxtumit chu akxni sputnita. Kakalakgapaxialhnantit chu katlawatit oración xpalakatakan. Kakalitachuwinantit Dios chu kakawanitit naʼankgo kminchikkan akxni nakakninaniyatit Dios kfamilia. Lakgkgolotsin nakalimasiyanikgo xborrego Jehová tiku patinamakgolh pi kalakgalhamankgo, kapaxkikgo chu nakamakgtayakgo (1 Tes. 2:7, 8). Jehová «ni lakaskin pi wi tiku namalakgsputukan, wata lakaskin pi putum latamanin kamakgxtakgkgolh tuku nitlan tlawamakgolh» (2 Ped. 3:9). Maski chatum lataman natlawa lanka talakgalhin, xlatamat chuntiya lu xtapalh kxlakatin Dios. Kalakapastakti pi Jehová mastalh tuku lu xtapalh xlakata xkinkalakgmaxtun: xlatamat xKgawasa tiku paxki. Dios kalimasiyani tapaxkit tiku makgxtakgkgonit akxni kamakgtaya nalakgtaspitkgo, chuna la kgawasa tiku xtsankganit nema lichuwinalh Jesús (Luc. 15:11-32). w21.09 30, 31:17-19

¿Chu komo wix nialhla lichuwinana Dios xlakata nialh kgalhiya litliwakga o xlakata tatatlaya? Maski chuna, tlan nalipaxuwaya tuku tlawaya xlakata makgtayanana ktaskujut nema tlawayaw. Akgtum liʼakxilhtit, kalilakpuwanti akxni David chu ksoldados kamakgatlajakgolh amalequitas chu kakilakgmaxtukgolh xfamiliaskan chu tuku xkamakgkgalhankanit. Akgtiy ciento soldados tiku xtlakgwankgonit ni ankgolh makgtalatlawanankgo, wata tamakgxtakgkgolh xlakata nakuentajtlawakgo tuku xkgalhikgo. Akxni xkitalatlawanankgonit, David wa pi putum tuku xmakglhtinakgonit lakxtum xtamakgpitsilh (1 Sam. 30:21-25). Nachuna kitaxtu akxni kamakgalhtawakgeyaw latamanin kxlikalanka katiyatni. Kimputumkan tiku maxkiyaw Jehová tuku kgalhiyaw, tlan napaxuwayaw makgatunu akxni makgtayayaw chatum lataman naʼan ktiji nema linan klatamat. Paxtikatsiniyaw Jehová xlakata xtapalh akxilha taskujut nema tlawayaw. Xla akxilha la xlilhuwa skujaw, pi lu paxkiyaw chu kinkasikulunatlawayan xpalakata uma. Na kinkamasiyaniyan tuku natlawayaw xlakata nalipaxuwayaw taskujut nema tlawayaw (Juan 14:12). Liwana kakatsiw uma: namakgapaxuwayaw Dios komo ni nataxlajwaniyaw. w21.10 28:15-17

Akxni akxilhaw pi kgolomaw max lilakgaputsayaw pi nialh katiskujnaniw Jehová chuna la xapulana. Max nialh lhuwa litliwakga katikgalhiw, pero tlan nalimaklakaskinaw liskgalala chu tuku katsininitaw xlakata nakalimakgtayayaw tiku lakgkgawasanku tlakg lhuwa tuku nalimakgtayanankgo kxkachikin Jehová, chu namakgamakglhtinankgo tuku nakalakgayawakan. Tiku linkgoya kata xlitaktujutkan xlakata nakamakgtayakgo tiku lakgkgawasanku. Tiku taktujukgo xlakaskinka kaʼakxilha amakgapitsin (Filip. 2:3, 4). Tiku laklankata chu taktujukgo akgatekgskgo pi max pulaklhuwa la tlan wi tuku natlawakan. Wa xlakata ni lakpuwankgo pi natlawakan taskujut chuna la xlakan xtlawakgo xapulana (Ecl. 7:10). Maski lhuwa tuku tlan xkamasiyanikgolh amakgapitsin, lakapastakkgo pi «xlakata tuku lama kkakilhtamaku talakgpalima» max natalakaskin nakatsinikgo tlawakgo tuku xalaksasti (1 Cor. 7:31). w21.09 8:1, 3

Jehová nikxni kinkaskiniyan tuku natlawa pi nakinkamaktujuyan. Xla lu xasanto. Uma liwana xlitasiya tuku xtatsokgtawilanit kplaca xaʼoro nema xwakanilh tuku xlitaʼakgchi sacerdote tiku tlakg xkgalhi limapakgsin niku xwan: «Taskulunkit wa lakgchan Jehová» (Éx. 28:36-38). Tiku xʼakxilha tuku xwan kʼuma placa, xmalakapastaka pi Jehová wa tiku tlakg xasanto. ¿Chu komo chatum israelita nila xʼakxilha tuku xwan placa xlakata nila xlakgtalakatsuwi sacerdote? ¿Xʼanan atanu la xkatsilh pi Jehová xasanto? Chuna. Putum israelitas, tlan xkgaxmatkgo uma akxni xkalikgalhtawakganikan limapakgsin (Deut. 31:9-12). Komo anta xtawilaw xkgaxmatwi umakgolh tachuwin: «Akit Jehová miDioskan [...] chu wixin xasantos miliwanatkan, xlakata akit xasanto, wixin xasantos miliwanatkan xlakata akit, Jehová, xasanto» (Lev. 11:44, 45; 20:7, 26). w21.12 3:6, 7

Max makgapitsi natalan lu lilakgaputsakgo xlakata nakgalhikgo tuku maklakaskinkgo. Max anta kxkachikinkan ni anan taskujut. Max tuwa kakitaxtuni natlajakgo tumin xlakata nakuentajtlawakgo xfamiliaskan. O max tiku xmasta tumin kfamilia nilha chu amakgapitsi nialh kaʼakchani xtuminkan. Komo nialh lu nalakgaputsayaw chu nalipawanaw Jehová, lu tlan nakinkakitaxtuniyan. Kinkamalaknuniyan pi komo wa pulana wiliyaw xla nakinkamaxkiyan tuku maklakaskinaw (Mat. 6:32, 33). Xla ankgalhin makgantaxtinit uma (Deut. 8:4, 15, 16; Sal. 37:25). Komo Jehová kakuentajtlawa tsiktsi chu xanat, ni kililakgaputsatkan xlakata tuku naliwayanaw o tuku nalilhakgananaw (Mat. 6:26-30; Filip. 4:6, 7). Chuna la tapaxkit tlawa pi natlatni nakamaxkikgo xkamanan tuku maklakaskinkgo, tapaxkit na natlawa pi kinTlatkan xalak akgapun nakamaxki tuku maklakaskinkgo xlakskujnin. w21.12 17:4, 5; 18:8

¿Minit kilhtamaku wi tiku kinkatlawanin tuku nitlan, max chatum tala? Kalilakpuwaw xliʼakxilhtit José, xkuentajkan xnatalan titaxtulh tuku nitlan. Pero xla kajwatiya skujnanilh Jehová, chu xla sikulunatlawalh xlakata tayanilh. Titaxtulh kilhtamaku, katapatilh xnatalan chu akxilhli xtasikulunalin Jehová (Gén. 45:5). Chuna la José, na kgalhiyaw takgoxamixat akxni talakatsuwiniyaw Jehová chu mastayaw talakaskin pi wa kalakkaxtlawalh tuku kinkatlawanimakan (Sal. 7:17; 73:28). Komo tayanimaw tuku nitlan kinkatlawanimakan o atanu taʼakglhuwit, kalakapastakwi pi Jehová katalakatsuwini «tiku lu lipuwamakgolh» (Sal. 34:18). Xla kinkapaxkiyan xlakata kgalhkgalhinanaw chu xlakata makamaxkiyaw kintakukakan (Sal. 55:22). Xla xJuezkan putum latamanin chu putum akxilha (1 Ped. 3:12). Komo titaxtuyaw taʼakglhuwit nema nila lakkaxtlawayaw, kalakapastakwi pi kilikgalhkgalhinatkan asta akxni Jehová nalakkaxtlawa. w21.08 11:14; 12:16

Limasiyayaw liskgalala akxni limaklakaskinaw kilatamatkan xlakata tlakg napaxkiyaw Jehová. Liwana kililakkaxwilitkan tuku tlakg xlakaskinka. Xlakata liwana namaklakaskinaw kinkilhtamakujkan, kililaksakatkan tuku tlakg xlakaskinka. Wa uma tuku lalh akxni Jesús alh kalakgapaxialhnan María chu Marta. Xlakata Marta lu tlan xkamakgamakglhtinan amakgapitsin chu xpaxuwama akxni Jesús kalakgapaxialhnalh, tsukulh tlawani liwat. Pero María, xtala Marta, liwana maklakaskilh xkilhtamaku, paxtutawi Jesús chu kgaxmatli tuku xkamasiyaniputun. Nila wanaw pi Marta nitlan tuku tlawalh, pero Jesús wa pi «María laksakli tuku tlakg xatlan» (Luc. 10:38-42). Max María patsankgalh tuku walh amacha kilhtamaku, pero max nikxni patsankgalh tuku Jesús kamasiyanilh. Liwana tasiya pi María lu xtapalh xʼakxilha nalimaxtuni kilhtamaku Jesús, chu na xtapalh liʼakxilhaw nalimaxtuniyaw kilhtamaku Jehová. w22.01 27:5, 6

Maski Acab taktujulh, tuku tlawalh alistalh limasiyalh pi ni xlikana nitlan xlimakgkatsi xtalakgalhin. Ni masputulh la xkakninanikan Baal kʼIsrael chu ni maʼakgpuwantinilh kachikin pi xkakninanilh Jehová. Akxni Acab xmakgnikanita, Jehová masiyalh tuku xlakpuwan xpalakata. Jehú, xpalakachuwina Dios, wa pi uma chixku “lixkajni xlikatsi” (2 Crón. 19:1, 2). Komo Acab xlikana nitlan xtilimakgkatsilh xtalakgalhin, palakachuwina ni xwa pi xkatamakgtanuma «tiku lixkajnit likatsikgo» chu «tiku ni akxilhputunkgo Jehová». Maski Acab tsinu lilipuwa tuku nitlan xtlawanit, ni makgxtakgli xtalakgalhin. ¿Tuku kinkamasiyaniyan? Akxni Elías makatsinilh Acab tuku xʼamaka limalakgaxokgekan xfamilia, taktujulh. Pero alistalh limasiyalh pi ni xlikana nitlan xlimakgkatsi tuku xtlawanit. Uma kinkamasiyaniyan pi akxni wi tiku tlawa talakgalhin xlimasiyat pi nitlan limakgkatsi tuku tlawanit. w21.10 3:4, 5, 7, 8

Isaías chu xpuskat ankgalhin skujnikgolh Jehová. Isaías palakachuwina xwanit chu xpuskat max nachuna, xlakata Biblia limapakuwi «palakachuwina» (Is. 8:1-4). Uma tamakgaxtokgat xlakaskinka xʼakxilhkgo nakakninanikgo Jehová. ¿La tlan nastalanikgo xliʼakxilhtitkan tiku tamakgaxtokgkgonit? Natlawakgo tuku matlanikgo xlakata naskujnanikgo Jehová. Xlakata tlakg nakanajlanikgo Dios tlan akxtum nalikgalhtawakgakgo tuku lichuwinanit Biblia pi xʼama kgantaxtu chu la uma ankgalhin kgantaxtu (Tito 1:2). Tlan nalilakpuwankgo la namakgmakgantaxtikgo tuku lichuwinanit Biblia. Akgtum liʼakxilhtit, tuku wa Jesús xlakata xʼamaka lichuwinankan xalaktlan tamakatsinin kxlikalanka katiyatni akxni nina xmilh lisputni. Akxni akgtum tamakgaxtokgat tlakg liwana nakanajla pi tuku lichuwinanit Biblia kgantaxtuma, tlakg naskujnaniputunkgo Jehová. w21.11 16:9, 10

Jesús xlakaskin pi xtse tlan xtawi, xlakata max xninita xchixku. Jesús wanilh Juan pi xkuentajtlawalh xtse, xkatsi pi xla xʼama makgtaya chuntiya kskujnanilh Jehová. Lata uma kilhtamaku, María, liʼakxilhli Juan la xkgawasa chu Juan liʼakxilhli María chuna la xtse. Jesús limasiyanilh lanka tapaxkit uma puskat tiku kuentajtlawalh lata akxni xla lakachilh chu la uku akxtum xtawi akxni xla xʼamaja ni. Tuku katsiniyaw. Max namakgkatsiyaw pi tlakg lakatsu kawilaniw kinatalankan nixawa kifamiliajkan. Max kifamiliajkan nakinkasitsinikgoyan chu nakinkaʼakgxtakgmakgankgoyan. Pero, Jesús wa pi, komo lakatsu natawilaniyaw Jehová chu xkachikin, «akgtum ciento liwaka» namakglhtinanaw nixawa tuku namakgatsankgayaw. Lhuwa kinkamanankan, kinatsetnikan o kinatlatnikan nalitaxtukgo (Mar. 10:29, 30). ¿La makgkatsiyaw xlakata makgtapakgsiyaw kfamilia xaʼespiritual nema makxtum wi xlakata kimputumkan kanajlaniyaw chu paxkiyaw Jehová chu nachuna kinatalankan? (Col. 3:14; 1 Ped. 2:17). w21.04 9-11:7, 8

Akxni limasiyayaw tapaxkit nema ni makgxtakgnan, lhuwa tuku tlawayaw xlakata nakamakgtayayaw amakgapitsin. Chuna la makgasa, lhuwa xtatayananin Jehová xala uku laksakkgonit nakalimasiyanikgo xnatalan tapaxkit, asta tiku ni kalakgapaskgo. Akxni katsikgo pi wi tuku masputunan, tunkun kgalhskininankgo la tlan namakgtayanankgo. O, komo katsikgo pi chatum tala ni akchani xtumin, lakputsakgo la nakatsikgo tuku maklakaskin chu makgtayakgo. Tlawakgo chuna la kstalaninanin Cristo xalak Macedonia, tiku mastakgolh «asta tlakg lhuwa nixawa la xmatlanikgo» (2 Cor. 8:3). Chuna la umakgolh kstalaninanin Cristo, tlakg lhuwa tlawakgo nixawa la matlanikgo. Wi tuku limakgxtakgkgo xlakata nakamakgtayakgo xnatalankan tiku wi tuku maklakaskinkgo. La uku lakgkgolotsin kawanikgo laktlan tachuwin natalan xalak congregación xlakata tlan kalikatsinikgo chu kamakgtayakgo amakgapitsin. Akxni kawanikan laktlan Tachuwin kamatliwakglha xlakata chuntiya natayanikgo (Is. 32:1, 2). w21.11 11:14; 12:21

Min kilhtamaku putum maklakaskinaw tastakyaw. Lakgachunin, max akinin naskiniyaw tastakyaw tiku maxkiyaw kakni. Chu max namin kilhtamaku, chatum tala nakinkamaʼakxilhniyan pi amaw «ktiji nema nixatlan» (Gál. 6:1). O max nakinkastakyawakanan akxni tlawanitawa akgtum lanka talakgalhin. Kilikgalhakgaxmatatkan tastakyaw xlakata tlan nakinkakitaxtuniyan (Prov. 6:23). Texto xala uku kinkamakgpuwantiniyan nakgaxmataw «xtachuwinkan tiku lakgskgalalan». Ni anan tiku putum katsi; ankgalhin wi chatum tiku lhuwa tuku titaxtunit o tlakg katsi nixawa akinin (Prov. 12:15). Wa xlakata akxni kgaxmataw tastakyaw, limasiyayaw pi taktujuyaw, pi ni putum katsiyaw chu maklakaskinaw tamakgtay xlakata wi tuku nalakgchanaw. Jehová malakpuwanilh mapakgsina Salomón natsokgwili: «Niku anan lhuwa stakyawananin tlan kitaxtu» (Prov. 15:22). w22.02 8:1, 2

Tiku xlikana nitlan limakgkatsi xtalakgalhin, ni kajwatiya talakaskin nawan pi nitlan limakgkatsi tuku tlawanit. Na xlilakgpalit chuna la lakapastaknan chu la makgkatsi. Xlilakgmakganat nixatlan xtayat chu nakgalhakgaxmatpara xlimapakgsin Jehová (Ezeq. 33:14-16). Tuku tlakg xlakaskinka xliʼakxilhat wa pi tlan natalalimpara Jehová. ¿Tuku natlawayaw komo nakatsiyaw pi chatum kiʼamigojkan tlawanit akgtum lanka talakgalhin? Komo namatsekgputunaw xtalakgalhin, kaj nitlan tuku katitlawaniw. Chu uma nitlan katikitaxtulh, xlakata Jehová putum akxilhma (Prov. 5:21, 22). Kawaniw kiʼamigojkan pi lakgkgolotsin makgtayaputunkgo. Chu komo xla ni lichuwinamputun xtalakgalhin, akinin nakatachuwinanaw lakgkgolotsin. Chuna nalimasiyaniyaw pi xlikana makgtayaputunaw. w21.10 7:19-21

Kimputumkan na tlan wi tuku natlawayaw xpalakatakan amakgapitsin chuna la tlawalh Jesús. Biblia wan pi xla «skujni litaxtulh» (Filip. 2:7). Chatum tlan skujni putsa la namakgapaxuwa xmalana. Xlakata akinin xlakskujnin Jehová chu xlakskujnin kinatalankan, lhuwa tuku tlawaputunaw xpalakata kiDioskan chu kinatalankan. Kalilakpuwanti: «¿Tlan wi tuku naklimakgxtakga xlakata nakkamakgtaya amakgapitsin? ¿Xatapaxuwan ktalaknu akxni kaxakakan niku natlawakan asamblea o akxni kaxtlawakan Pukgalhtawakga?». Komo naʼakxilha pi wi tuku mililakgpalit, pero ni chuna tlawaputuna, katlawani oración Jehová xliputum minaku. Kawani la makgkatsiya chu kaskini pi kamaxkin litliwakga xlakata natlawaputuna chu “xlakata chuna natlawaya” (Filip. 2:13). w22.02 23:9-11

Jesús xkapaxki latamanin chu xkaʼakgatekgsni (Mat. 11:29, 30). Akgtum liʼakxilhtit, akxni chatum puskat xalak Fenicia tasaskinilh xmapaksalh xtsumat, xapulana Jesús ni tlawalh tuku skinika. Pero tlan likatsinilh chu mapaksalh xtsumat akxni akxilhli lanka xtakanajla (Mat. 15:22-28). Lakgachunin, maski tlan xlikatsi kastakyawalh tiku xkapaxki. Akgtum liʼakxilhtit, akxni Pedro maxlajwaniputulh Jesús xlakata ni xmakgantaxtilh xtalakaskin Jehová, xla stakyawalh kxlakatin amakgapitsi (Mar. 8:32, 33). Ni chuna tlawalh xlakata namaktuju Pedro, wata wi tuku xmasiyaniputun chu xkalistakyawaputun amakgapitsin kstalaninanin xlakata xmakgtayakgolh chu ni xmalaktlawikgolh namakgantaxti xtalakaskin Dios. Pedro maxanalh tsinu, pero tlan kitaxtunilh. Xlakata tlan nakalikatsiniyaw tiku kapaxkiyaw, namin kilhtamaku nakastakyawayaw. Kastalaniw xliʼakxilhtit Jesús chu kakilhtiyaw tastakyaw kxTachuwin Dios. w22.03 11:12, 13

Kakninaniyaw Jehová akxni malankiyaw (Sal. 34:1). Chuna tlawayaw akxni xatapaxuwan kalitachuwinanaw amakgapitsin xalaktlan xtayat chu tuku tlawanit. Pulaklhuwa tuku tlan nalichuwinanaw xlakata Jehová komo paxtikatsiniyaw. Komo nalimaxtuyaw kilhtamaku nalilakpuwanaw xtalakgalhaman chu putum tuku tlawanit kimpalakatakan, ankgalhin nakgalhiyaw laktlan tachuwin xlakata namalankiyaw. Akxni lichuwinanaw Dios, xtachuna la maxkimaw akgtum tamakamastan, limaklakaskinaw kinkilhnikan xlakata namalankiyaw. Chuna la pulana lakapastakaw tuku nawaniyaw Jehová akxni tlawaniyaw oración, na tlan nakitaxtu liwana nalilakpuwanaw tuku nakawaniyaw latamanin akxni nakatachuwinanaw. Lakaskinaw pi kintamakamastankan tlakg xatlan nawan. Wa xlakata, xatapaxuwan lichuwinanaw Dios. w22.03 21:8