NAMBA WAN SAMUEL
1 I gat wanpela man i stap long Ramataem-sofim*+ long ples maunten bilong Efraim,+ nem bilong em Elkana.+ Em i pikinini man bilong Jeroham, na Jeroham em i pikinini man bilong Elihu, na Elihu em i pikinini man bilong Tohu, na Tohu em i pikinini man bilong Suf, em man bilong lain Efraim. 2 Elkana i gat tupela meri; nem bilong wanpela em Hana na nem bilong narapela em Penina. Penina i karim ol pikinini, tasol Hana nogat. 3 Wanpela taim long olgeta yia dispela man i save go long Silo bilong mekim sakrifais na lotu* long Jehova, bosman bilong bikpela lain ami.*+ Hopni na Finias+ em tupela pikinini man bilong Eli i mekim wok olsem pris bilong Jehova long dispela ples.+
4 Wanpela taim Elkana i mekim sakrifais, na em i tilim mit bilong sakrifais long meri bilong em, Penina, na long ol pikinini man na ol pikinini meri bilong em.+ 5 Tasol em i givim wanpela spesel hap bilong mit bilong sakrifais long Hana, long wanem, em i laikim tru Hana; Jehova i bin pasim bel bilong em na em i no inap karim pikinini. 6 Na Penina* i ting long Jehova i pasim bel bilong Hana, na em i save tok bilas long em bilong mekim em i bel hevi. 7 Long olgeta yia, Penina i save mekim olsem long em; olgeta taim ol i go long haus bilong Jehova,+ Penina* i save tok bilas long Hana na em i save pilim nogut tru na em i save krai na i no save kaikai. 8 Na man bilong em Elkana i tokim em olsem: “Hana, wai na yu krai? Wai na yu no laik kaikai? Yu no ken bel hevi.* Maski sapos yu gat 10-pela pikinini man o nogat, yu save olsem mi laikim yu.”
9 Ol i stap long Silo na ol i kaikai na dring pinis, orait Hana i kirap na i go. Long dispela taim, pris Eli i sindaun i stap klostu long dua bilong banis bilong tempel*+ bilong Jehova. 10 Hana i pilim nogut tru na em i krai moa yet na em i beten long Jehova.+ 11 Na em i mekim tok promis olsem: “Jehova, bosman bilong bikpela lain ami, mi laik yu lukim mi wokmeri bilong yu na lukim hevi mi karim na tingim mi, na givim mi wanpela pikinini man.+ Sapos yu mekim olsem, bai mi givim em long yu, Jehova, na bai em i mekim wok bilong yu long laip olgeta bilong em. Na ol i no ken katim gras bilong em.”+
12 Em i beten longpela taim long Jehova, na Eli i wok long lukluk long maus bilong em. 13 Hana i beten long tingting, na Eli i lukim lips bilong em i muv, tasol em i no harim Hana i toktok. Olsem na Eli i ting em i spak. 14 Na Eli i tokim em olsem: “Wai na yu spak? Yu mas lusim pasin bilong dring wain.” 15 Na Hana i bekim tok olsem: “Bikman, mi no spak! Na mi no dring wain o sampela kain strongpela alkohol. Mi gat bikpela bel hevi;* na mi beten na kamapim hevi bilong mi long Jehova.+ 16 Yu no ken ting mi, wokmeri bilong yu, i wanpela meri nogut. Nogat. Mi pilim nogut tru, olsem na mi wok long beten i stap.” 17 Orait Eli i tokim em olsem: “Yu ken go wantaim bel isi na God bilong Israel i ken givim yu samting em yu bin askim em long en.”+ 18 Na Hana i tok olsem: “Mi laik bai yu belgut yet long mi wokmeri bilong yu.” Na em i lusim em na i go na em i kaikai na em i no bel hevi moa.
19 Orait ol i kirap long bikmoning na brukim skru long Jehova, na bihain ol i go bek long haus bilong ol long Rama.+ Elkana i slip wantaim meri bilong em Hana, na Jehova i tingim Hana na i bekim beten bilong em.+ 20 Long yia bihain* Hana i gat bel na em i karim wanpela pikinini man. Na em i kolim nem bilong em+ Samuel,* long wanem, em i tok, “mi bin askim Jehova na em i givim mi dispela pikinini.”
21 Bihain Elkana wantaim ol famili bilong em i go long Silo bilong mekim sakrifais long Jehova olsem ol i save mekim long olgeta yia,+ na tu, long mekim ofa bilong inapim tok promis em i bin mekim. 22 Tasol Hana i no go wantaim ol.+ Em i tokim man bilong em olsem: “Taim pikinini i bikpela na i lusim susu pinis, orait bai mi bringim em i go long haus bilong Jehova; na em bai i stap olgeta long hap.”+ 23 Na Elkana i tokim em olsem: “Sapos yu ting i gutpela long mekim olsem, orait yu ken i stap long ples inap long pikinini i lusim susu. Na Jehova i ken mekim tok bilong yu i kamap tru.” Olsem na em i stap long ples na i lukautim pikinini man bilong em i go inap long em i lusim susu.
24 Bihain, taim pikinini i lusim susu pinis, em i kisim em i go long Silo. Na em i bringim tu wanpela bulmakau man i gat 3-pela krismas, 1-pela ifa* bilong plaua, na wanpela bikpela sospen i gat wain.+ Dispela mangi i yangpela yet na mama i kisim em i go long haus bilong Jehova long Silo.+ 25 Orait ol i kilim i dai dispela bulmakau man na bringim dispela mangi i go long Eli. 26 Na em i tok olsem: “Bikman, mi tok tru long yu, mi dispela meri i bin sanap long hia na beten long Jehova.+ 27 Mi bin beten askim Jehova long givim mi wanpela pikinini man na em i harim beten bilong mi na givim mi dispela pikinini man.+ 28 Olsem na nau mi laik givim em long Jehova. Na long laip olgeta bilong em, em i bilong Jehova.”
Orait em* i brukim skru long ai bilong Jehova.
2 Na Hana i beten olsem:
“Jehova yu mekim mi amamas tru;+
Jehova i litimapim kom* bilong mi.
Mi no pret long tokaut stret long ol birua bilong mi.
Long wanem, mi amamas long yu kisim bek mi.
2 Jehova, i no gat wanpela i holi olsem yu,
Na i no gat narapela God i olsem yu,+
Na i no gat wanpela ston i strong olsem God bilong mipela.+
3 Jehova em God i save long olgeta samting;+
Na em i save skelim gut pasin bilong ol man,
Olsem na yupela i no ken mekim toktok long pasin antap,
Na yupela i no ken mekim tok bilong litimapim nem bilong yupela yet.
4 Ol banara bilong ol strongpela soldia i bruk nabaut,
Tasol ol man i no gat strong, ol i kamap strong.+
5 Ol man bipo i gat planti kaikai, nau ol i mas wok na bai ol i kisim kaikai.
Na ol man bipo ol i sot long kaikai, nau ol bai i no hangre moa.+
Na meri i no inap karim pikinini bipo, nau em i karim 7-pela pikinini.+
Na meri i bin karim planti pikinini man bipo, nau em i no inap karim pikinini moa.*
6 Jehova i gat strong bilong kilim man i dai na givim laip long man;*
Em i gat strong long salim man i go long Matmat,* na kirapim bek man i dai pinis.+
7 Jehova i save mekim man i kamap rabis, na em i save mekim man i gat planti samting;+
Em i save daunim man na em i save givim biknem long man.+
8 Em i save litimapim man i no gat nem i stap long das;
Em i save litimapim rabisman i stap rabis long sit bilong paia,*+
Na mekim ol i sindaun wantaim ol prins.
Na givim ol wok i gat namba.
Em inap mekim olsem, long wanem, ol strongpela samting bilong holim dispela graun i bilong Jehova yet.+
Na em yet i bin wokim graun antap long ol dispela samting.
9 Em i save lukautim ol man i save stap gut long em.+
Tasol ol man nogut, ol bai bagarap long ples tudak.+
Maski man i gat strong, em i no inap win long strong bilong em yet.+
10 Jehova bai bagarapim tru ol man i pait long em;*+
Em i stap long heven na em bai pairap strong long ol olsem tanda i pairap.+
Jehova bai skelim pasin bilong ol manmeri long olgeta hap bilong graun.+
Em bai givim strong long king em i bin makim.+
Na litimapim kom bilong man em i bin anointim.”*+
11 Orait Elkana i go bek long haus bilong em long Rama, tasol liklik mangi i stap na em i kamap wokman* bilong Jehova+ na i stap aninit long lukaut bilong pris Eli.
12 Tupela pikinini man bilong Eli, tupela i man nogut;+ tupela i no save rispek long Jehova. 13 Taim ol manmeri i kisim sakrifais i kam, tupela i no save kisim hap bilong mit bilong sakrifais em ol pris tasol i ken kisim, nogat.+ Taim wanpela man i ofaim sakrifais na mit i boil yet i stap, dispela tupela pris i save salim wokman bilong tupela i go bilong kisim mit. Orait wokman i save kisim fok i gat tripela tit na karim i go. 14 Na em bai sutim fok i go insait long wanpela bilong ol pot na wanem hap mit i pas long fok, em i save kisim i go long pris. Ol i save mekim olsem long olgeta ofa em ol Israel i bringim i kam long Silo. 15 Na tu, taim man i laik mekim sakrifais i no kukim yet gris bilong mit long paia,+ wokman bilong pris i save kam na tokim em olsem: “Givim sampela mit long pris na bai em i ken rostim long paia. Pris i no laikim mit yupela i boilim, em i laik bai yupela i givim em mit i no tan yet.” 16 Na sapos dispela man i tok: “Larim ol i kukim gris bilong mit long paia pastaim+ na bihain yu ken kisim wanem hap bilong mit em yu laikim,” orait wokman bilong pris i save tok: “Nogat, yu mas givim mi nau tasol; sapos yu no givim mi, mi yet bai kisim!” 17 Ol dispela man i no soim rispek long ofa bilong Jehova taim ol i mekim dispela pasin,+ olsem na ol i mekim bikpela sin long ai bilong Jehova.
18 Long dispela taim, Samuel i mekim wok+ bilong* Jehova maski em i liklik mangi tasol. Em i save werim wanpela laplap ifot.*+ 19 Long olgeta yia mama bilong em i save wokim wanpela liklik longpela siot i no gat han. Na taim mama na papa bilong em i kam bilong mekim sakrifais long olgeta yia, mama bilong em i save kisim dispela siot i kam na givim long em.+ 20 Na Eli i blesim Elkana na meri bilong em na i tok: “Jehova i ken mekim dispela meri bilong yu i karim wanpela pikinini bilong senisim pikinini yu givim long Jehova.”+ Na tupela i go bek long ples bilong ol. 21 Orait Jehova i tingim Hana olsem na em i karim pikinini gen;+ em i karim 3-pela pikinini man na 2-pela pikinini meri. Na liklik mangi Samuel i wok long kamap bikpela na i mekim wok bilong* Jehova.+
22 Long dispela taim Eli i lapun tru. Na em i save harim stori bilong olgeta samting tupela pikinini man bilong em i save mekim+ long ol Israel. Na em i harim stori tu olsem tupela i save slip wantaim ol meri i save mekim wok long dua bilong haus sel bilong bung.+ 23 Na em i save tokim tupela olsem: “Wai na yutupela i save mekim ol dispela kain pasin? Ol manmeri i save tokim mi long ol pasin nogut yutupela i save mekim. 24 Tupela pikinini man bilong mi, yutupela i mas lusim dispela pasin. Ol manmeri bilong Jehova i stori nabaut long pasin bilong yutupela na mi harim, na dispela i no gutpela. 25 Sapos wanpela man i mekim sin long narapela man, orait wanpela man i ken askim Jehova long lusim rong bilong em;* tasol sapos man i mekim sin long Jehova,+ husat inap prea bilong helpim em?” Tasol tupela i no harim tok bilong papa bilong tupela, long wanem, Jehova i tingting pinis long kilim tupela i dai.+ 26 Long dispela taim, liklik mangi Samuel i wok long kamap bikpela na Jehova na ol manmeri tu i laikim em moa yet.+
27 Wanpela profet bilong God i kam long Eli na i tokim em olsem: “Jehova i tok, ‘Taim ol tumbuna bilong yu i bin i stap sleiv bilong* Fero.*+ 28 Na namel long olgeta lain bilong Israel, mi bin makim tumbuna bilong yu+ long mekim wok olsem pris bilong mi. Na em i mas mekim ol sakrifais long alta,+ kukim paura i kamapim smok i gat gutpela smel,* na werim ifot taim em i mekim wok bilong mi; olsem na mi givim tok orait long em na ol tumbuna pikinini bilong em long kisim hap mit bilong olgeta ofa em ol Israel* i kukim long paia olsem sakrifais long mi.+ 29 Wai na yupela i rabisim* ol sakrifais na ofa bilong mi em mi bin tok long mekim long haus bilong mi?+ Yu wok long givim bikpela ona long tupela pikinini man bilong yu winim mi, long wanem, yupela i kaikai ol gutpela hap bilong olgeta ofa em ol manmeri bilong mi em ol Israel i save bringim i kam, na yupela i kamap patpela.+
30 “‘Olsem na God bilong ol Israel, Jehova i tok olsem: “Mi bin tok olsem oltaim lain bilong yu na lain bilong ol tumbuna papa bilong yu bai mekim wok bilong mi.”+ Tasol nau Jehova i tokaut olsem: “Mi no inap larim yupela i mekim olsem i go yet. Ol man i givim ona long mi, bai mi givim ona long ol,+ na ol man i no laikim mi, bai mi no laikim ol.” 31 Harim! Wanpela taim bai kamap na bai mi pinisim strong* bilong yu na bilong ol tumbuna bilong yu. Na bai i no gat wanpela man long lain bilong yu bai i stap i go inap long em i kamap lapun.+ 32 Na bai yu lukim mi mekim ol gutpela samting long ol Israel, tasol yu bai lukim wanpela birua i stap long haus bilong mi.+ Na bihain bai i no gat wanpela man long lain bilong yu bai inap kamap lapun. 33 Tasol bai mi larim wanpela man tasol long lain bilong yu i mekim wok bilong mi long alta, na bai yu lukim ol samting nogut i kamap na dispela bai mekim yu i bel hevi stret. Na planti lain bilong yu i kamap bihain, ol birua bai kilim ol i dai long bainat.+ 34 Tupela pikinini man bilong yu, Hopni na Finias, tupela bai i dai long wanpela de tasol. Taim dispela samting i painim tupela, bai yu save olsem dispela tok bilong mi i tru.+ 35 Na mi bai makim wanpela pris i save mekim tru wok bilong mi.+ Na em bai mekim ol samting i stret wantaim laik bilong mi; na mi bai larim lain bilong em i mekim wok pris oltaim, na em bai stap olsem pris bilong man mi bin anointim. 36 Na wanem man long lain bilong yu i stap yet, em bai go na brukim skru long dispela pris na askim em long givim wok long em na bai em i ken kisim mani na kaikai. Em bai askim olsem: “Inap yu makim mi long mekim wok olsem pris bai mi ken kisim sampela hap kaikai?”’”+
3 Liklik mangi Samuel i mekim wok+ bilong Jehova na em i stap aninit long lukaut bilong Eli. Long dispela taim, Jehova i save givim tok bilong em wan wan taim tasol; na visen+ i no save kamap tumas.
2 Ai bilong Eli i no gutpela moa na em i no inap lukluk gut;+ orait wanpela taim em i slip i stap long rum bilong em, 3 na lam bilong God+ i lait i stap, na dispela samting i kamap. Samuel i slip i stap long tempel*+ bilong Jehova, em hap we Bokis Kontrak bilong God i stap long en, 4 na Jehova i singautim Samuel. Na em i bekim tok olsem: “Yes, mi stap.” 5 Na em i ran i go long Eli na em i tok: “Mi harim yu singautim mi, olsem na mi kam.” Tasol em i tok: “Mi no singautim yu. Yu go bek na slip.” Orait em i go bek na slip. 6 Na Jehova i singaut gen: “Samuel!” Orait Samuel i kirap na i go long Eli na i tok: “Mi harim yu singautim mi, olsem na mi kam.” Tasol em i tok: “Pikinini, mi no singautim yu. Yu go bek gen na slip.” 7 (Long dispela taim Samuel i no save gut yet long Jehova, na Jehova i no bin toktok wantaim em bipo.)+ 8 Orait Jehova i singautim em gen namba 3 taim: “Samuel!” Orait em i kirap na i go long Eli na i tok: “Mi harim yu singautim mi, olsem na mi kam.”
Nau Eli i luksave olsem Jehova i wok long singautim dispela mangi. 9 So Eli i tokim Samuel olsem: “Yu go bek na slip na sapos em i singautim yu gen, yu mas tok, ‘Jehova, yu ken tokim mi. Mi wokman bilong yu, na mi putim yau long tok bilong yu.’” Na Samuel i go bek na i slip long rum bilong em.
10 Orait Jehova i singaut gen olsem em i bin mekim long pastaim, em i tok: “Samuel, Samuel!” Na Samuel i bekim tok olsem: “Yu ken tokim mi, mi wokman bilong yu na mi putim yau long tok bilong yu.” 11 Na Jehova i tokim Samuel olsem: “Harim! Bai mi mekim wanpela samting long Israel na man i harim, tupela yau bilong em bai sanap.+ 12 Long dispela taim bai mi mekim olgeta samting olsem mi bin tok long mekim+ long lain bilong Eli. 13 Yu mas tokim em olsem bai mi mekim save long lain bilong em oltaim oltaim, long wanem, pasin tupela pikinini man bilong em i mekim i bagarapim nem bilong God.+ Na em i save long dispela,+ tasol em i no pasim tupela long mekim olsem.+ 14 Olsem na mi tok tru antap long lain bilong Eli olsem, i no gat wanpela sakrifais o ofa inap tekewe sin bilong ol.”+
15 Orait Samuel i slip inap long moning; na long moningtaim em i kirap na opim ol dua long haus bilong Jehova. Samuel i pret long tokim Eli long visen em i bin lukim. 16 Na Eli i singautim Samuel olsem: “Samuel, pikinini bilong mi, yu kam!” Na em i tok: “Yes, mi kam nau.” 17 Na Eli i askim em olsem: “Em i mekim wanem tok long yu? Plis, no ken haitim wanpela tok long mi. Sapos yu haitim wanpela tok em i kamapim long yu, orait God i ken mekim save tru long yu.” 18 Olsem na Samuel i tokim em long olgeta samting na em i no haitim wanpela tok long em. Eli i harim na i tok: “Jehova yet i mekim dispela tok. Wanem samting em i laik mekim na i stret long ai bilong em, orait em i ken mekim tasol.”
19 Na Samuel i wok long kamap bikpela, na Jehova i stap wantaim em.+ Olsem na olgeta samting Samuel i tok long en, God i save mekim ol dispela samting i kamap.* 20 Olsem na olgeta manmeri bilong Israel, kirap long Dan i go inap long Berseba, i luksave olsem Jehova i makim Samuel long i stap profet bilong em. 21 Jehova i wok yet long kamap long Silo, long wanem, long rot bilong tok bilong Jehova, Jehova i kamapim em yet long Samuel long Silo.+
4 Na Samuel i save givim tok long ol Israel.
Bihain ol Israel i go bilong pait wantaim ol Filistia; ol i wokim kem klostu long Ebeneser, na ol Filistia i wokim kem long Afek. 2 Ol Filistia i lainim ol soldia bilong ol na kirapim pait long ol Israel. Pait i kamap bikpela tru na ol Filistia i winim ol Israel na kilim i dai 4,000 man. 3 Taim ol soldia i kam bek long kem, ol hetman bilong Israel i tok: “Wai na Jehova i larim ol Filistia i winim yumi?*+ Kam, yumi go kisim Bokis Kontrak bilong Jehova long Silo+ na bringim i kam, olsem na taim yumi go pait, em bai i stap wantaim yumi na em bai kisim bek yumi long han bilong ol birua bilong yumi.” 4 Olsem na ol manmeri i salim sampela man i go long Silo, na ol i bringim i kam Bokis Kontrak bilong Jehova, bosman bilong bikpela lain ami,* husat i save sindaun long sia king antap* long ol serap.*+ Tupela pikinini man bilong Eli, em Hopni na Finias,+ tupela tu i kam wantaim Bokis Kontrak bilong God tru.
5 Taim ol i bringim Bokis Kontrak bilong Jehova i kam kamap long kem, ol Israel i lukim na ol i singaut strong na bikpela nois tru i kamap, na dispela i mekim na graun i guria. 6 Taim ol Filistia i harim singaut bilong ol, ol i tok: “Wai na ol Hibru i singaut strong insait long kem bilong ol?” Bihain ol i kisim save olsem Bokis Kontrak bilong Jehova i kam pinis long kem. 7 Na ol Filistia i pret na ol i tok: “God i kam pinis long kem!”+ Olsem na ol i tok: “Tarangu tru long yumi, bipo kain samting olsem i no bin kamap! 8 Tarangu tru long yumi! Husat bai seivim yumi long han bilong dispela strongpela God? Em dispela God tasol i bin mekim kain kain samting long ol Isip na kilim ol i dai long ples nating.+ 9 Yupela ol man Filistia, yupela i mas strongim bel na pait olsem ol man tru. Sapos nogat, bai yupela i kamap wokboi bilong ol Hibru olsem ol i bin stap wokboi bilong yupela.+ Olsem na yupela i mas pait olsem ol man tru!” 10 Olsem na ol Filistia i pait strong na winim ol Israel,+ na ol Israel i ranawe i go long ples bilong ol. Ol i kilim i dai planti soldia bilong Israel; inap 30,000 soldia i dai long pait. 11 Na tu, ol Filistia i kisim Bokis Kontrak bilong God, na ol i kilim i dai tupela pikinini man bilong Eli, em Hopni na Finias.+
12 Long dispela de, wanpela man bilong lain Benjamin i lusim ples bilong pait na i ran i go long Silo. Klos bilong en i bruk na graun i stap long het bilong em.+ 13 Eli i sindaun long sia long arere bilong rot na em i wok long wet i stap. Em i tingting planti i stap long Bokis Kontrak bilong God tru,+ na dispela man i kam kamap long Silo. Dispela man i go toksave long ol manmeri i stap long taun long ol Israel i lus long pait na olgeta manmeri i kirap long singaut na krai. 14 Taim Eli i harim ol manmeri i krai, em i askim olsem: “Wai na ol manmeri i krai?” Na dispela man i hariap i go long Eli na stori long em long ol samting i bin kamap. 15 (Long dispela taim Eli i gat 98 krismas, na ai bilong em i op i stap, tasol em i no inap lukluk.)+ 16 Na dispela man i tokim Eli olsem: “Tude tasol mi ranawe lusim ples bilong pait na mi kam!” Na Eli i askim em olsem: “Pikinini, wanem samting i kamap?” 17 Na man i bringim toksave i kam i bekim tok olsem: “Ol Filistia i winim ol Israel na kilim i dai planti bilong ol, olsem na ol Israel i ranawe long ol;+ na tu, ol i kilim i dai tupela pikinini man bilong yu, Hopni na Finias,+ na ol i kisim Bokis Kontrak bilong God tru.”+
18 Taim Eli i harim tok dispela man i mekim long Bokis Kontrak bilong God tru, em i pundaun i go baksait long sia bilong em klostu long geit. Em i lapun pinis na i patpela tumas, olsem na taim em i pundaun em i brukim nek bilong em na i dai. Em i bin bosim ol Israel inap 40 yia. 19 Long dispela taim tambu meri bilong em, em meri bilong Finias, em i gat bel na taim bilong em long karim pikinini i klostu. Em i harim tok olsem ol i kisim Bokis Kontrak bilong God tru, na tambu papa bilong em na man bilong em, tupela i dai pinis. Dispela i mekim na wantu pen bilong karim pikinini i kamap na em i karim pikinini. 20 Dispela meri i laik i dai, na ol meri i sanap klostu long em i tok: “Yu no ken pret, yu karim wanpela pikinini man pinis.” Tasol em i no putim yau long tok bilong ol dispela meri na em i no bekim tok. 21 Na em i givim nem Ikabot*+ long dispela pikinini, em i tok: “Samting i givim glori long Israel, ol birua i karim i go pinis.”+ Em i tok olsem, long wanem, em i tingim ol birua i kisim Bokis Kontrak bilong God tru na em i tingim samting i painim tambu papa bilong em na man bilong em.+ 22 Em i tok: “Samting i givim glori long Israel, ol birua i karim i go pinis, long wanem, ol birua i kisim pinis Bokis Kontrak bilong God tru.”+
5 Ol Filistia i kisim pinis Bokis Kontrak+ bilong God tru, na ol i lusim Ebeneser na bringim Bokis Kontrak i go long Asdot. 2 Na ol Filistia i karim Bokis Kontrak bilong God tru i go insait long haus* bilong Dagon na putim klostu long Dagon.+ 3 Long moningtaim tru long neks de, ol manmeri bilong Asdot i kirap na lukim olsem stetiu bilong Dagon i pundaun pes i go daun long graun klostu long Bokis Kontrak bilong Jehova.+ Orait ol i apim stetiu bilong Dagon na sanapim gen long ples bilong en.+ 4 Na long neks de long moningtaim tru, ol i lukim stetiu bilong Dagon i pundaun gen pes i go daun long graun klostu long Bokis Kontrak bilong Jehova. Het wantaim tupela han bilong Dagon i bruk na i slip i stap long floa klostu long dua. Tasol hap bilong stetiu i luk olsem pis,* em i no bruk na i stap gut. 5 Olsem na i kam inap long nau, ol pris bilong Dagon na ol manmeri i save go insait long haus bilong Dagon, ol i no save wokabaut long floa klostu long dua bilong haus bilong Dagon long Asdot.
6 Jehova i mekim save long ol Asdot. Em i mekim ol buk nogut* i kamap long skin bilong ol na ol manmeri i stap klostu long Asdot. Na ol dispela buk i bagarapim skin bilong ol.+ 7 Taim ol man bilong Asdot i lukim dispela hevi i kamap, ol i tok: “Yumi no ken larim Bokis Kontrak bilong God bilong ol Israel i stap wantaim yumi, long wanem, em i mekim save long yumi na god bilong yumi Dagon.” 8 Olsem na ol i salim toksave i go long ol king bilong ol Filistia na ol i kam bung na ol i askim ol olsem: “Mipela bai mekim wanem long Bokis Kontrak bilong God bilong ol Israel?” Na ol i bekim tok olsem: “Kisim Bokis Kontrak bilong God bilong ol Israel i go long Get.”+ Orait ol i kisim Bokis Kontrak bilong God bilong ol Israel i go long Get.
9 Taim ol i kisim Bokis Kontrak i go long dispela taun, Jehova i mekim save long ol manmeri bilong dispela taun tu na ol i pret nogut tru. Em i mekim ol buk nogut i kamap long ol manmeri, kirap long ol pikinini i go inap long ol bikpela manmeri.+ 10 So ol manmeri bilong Get i salim Bokis Kontrak bilong God tru i go long Ekron.+ Na taim Bokis Kontrak bilong God tru i kamap pinis long hap, ol manmeri bilong Ekron i singaut strong olsem: “Ol i laik kilim yumi na ol manmeri bilong yumi i dai, olsem na ol i bringim Bokis Kontrak bilong God bilong ol Israel i kam!”+ 11 Orait ol i salim toksave i go long ol king bilong ol Filistia i kam bung na ol i tokim ol olsem: “Salim Bokis Kontrak bilong God bilong ol Israel i go bek; larim em i go bek long ples bilong en na bai yumi na ol manmeri bilong yumi i no ken i dai.” Long wanem, olgeta manmeri long taun i pret nogut tru, nogut ol i dai; God tru i bin mekim save tru long ol.+ 12 Na ol manmeri i no dai, em i mekim ol buk nogut i kamap long ol. Na ol manmeri bilong taun i lukluk i go antap long skai na ol i krai nogut tru.
6 Bokis Kontrak+ bilong Jehova i stap inap 7-pela mun long hap bilong ol Filistia. 2 Na ol Filistia i singautim ol man i save tokaut long ol samting bai kamap bihain+ na ol pris long i kam, na ol i askim ol olsem: “Bai mipela i mekim wanem long Bokis Kontrak bilong Jehova? Yupela i mas tokim mipela long ol samting mipela i mas mekim bilong salim Bokis Kontrak i go bek long ples bilong en.” 3 Na ol i bekim tok olsem: “Sapos yupela i laik salim Bokis Kontrak bilong Jehova, em God bilong ol Israel, i go bek long ples bilong en, orait yupela i no ken salim i go bek nating, nogat. Yupela i mas salim wantaim ofa bilong mekim i dai asua.+ Sapos yupela i mekim olsem, bai yupela i kamap orait, na bai yupela i save long as na em i mekim save long yupela.” 4 Orait ol manmeri i tok: “Bai mipela salim wanem kain ofa bilong mekim i dai asua?” Na ol i tok: “Kisim gol na wokim 5-pela imis bilong ol buk nogut* na wokim tu 5-pela imis bilong ol rat na salim i go. Namba bilong ol dispela buk nogut na rat i mas stret long namba bilong ol king bilong ol Filistia.+ Long wanem, wankain sik i bin kamap long yupela olgeta i kamap tu long ol king bilong yupela. 5 Yupela i mas wokim ol dispela imis bilong ol buk nogut na imis bilong ol rat+ em ol i bagarapim kantri bilong yumi. Na yupela i mas givim ona long God bilong ol Israel. Sapos yupela i mekim olsem, ating em bai i no mekim save moa long yupela na long god bilong yumi na long kantri bilong yumi.+ 6 Yupela i save long ol samting i bin painim Fero na ol manmeri bilong Isip. Het bilong ol i strong na ol i no harim tok,+ olsem na God i mekim save tru long ol.+ Na ol i larim ol Israel i lusim Isip na i go.+ Olsem na yupela i no ken het strong. 7 Orait harim, yupela i mas wokim wanpela nupela karis na kisim 2-pela bulmakau meri em pikinini bilong ol i no bin lusim susu yet, na ol i no bin pasim hap plang* long 2-pela bilong mekim wok. Na yupela i mas kisim dispela 2-pela bulmakau i go pasim long karis, na kisim ol pikinini bilong ol i go bek long banis bulmakau. 8 Orait kisim Bokis Kontrak bilong Jehova na putim antap long dispela karis. Na kisim ol samting yupela i bin wokim long gol, em yupela i laik givim olsem ofa bilong mekim i dai asua, na putim insait long wanpela boks na putim klostu long Bokis Kontrak.+ Orait yupela i mas mekim olsem na salim Bokis Kontrak i go. 9 Na yupela i mas lukluk i stap. Sapos bulmakau i bihainim rot i go long Bet-semes,+ em ples bilong Bokis Kontrak, orait yupela i ken save olsem God bilong ol Israel i bin mekim ol dispela samting nogut i kamap long yumi. Tasol sapos bulmakau i bihainim narapela rot, orait bai yumi save olsem em i no bin mekim save long yumi, nogat; ol hevi i kamap nating tasol.”
10 Orait ol i bihainim dispela tok. Ol i kisim tupela bulmakau meri em pikinini bilong ol i no bin lusim susu yet na ol i pasim karis long tupela. Na ol i kisim ol pikinini bilong dispela tupela bulmakau na putim long banis bulmakau. 11 Orait ol i kisim Bokis Kontrak bilong Jehova na boks i gat ol imis bilong ol rat na ol buk nogut na ol i putim antap long karis. 12 Na tupela bulmakau i wokabaut i go na ol i bihainim stret rot i go long Bet-semes.+ Tupela i no abrusim dispela rot. Nogat tru. Tupela i wok long singaut na wokabaut i go bihainim dispela bikrot; tupela i no tanim liklik i go long rait sait o left sait bilong rot. Na ol king bilong ol Filistia i wokabaut bihainim karis i go inap long baundri bilong Bet-semes. 13 Ol manmeri bilong Bet-semes i wok long katim wit long ples daun. Na ol i lukluk i go long rot na lukim Bokis Kontrak, na ol i amamas tru. 14 Karis i go kamap long graun bilong Josua, em wanpela man bilong Bet-semes, na i stop klostu long wanpela bikpela ston. Orait ol manmeri i kisim ol plang bilong karis na brukim na mekim paia long en.+ Na ol i kilim i dai dispela tupela bulmakau na mekim ofa bilong paia i kukim olgeta long Jehova.
15 Na ol Livai+ i kisim Bokis Kontrak bilong Jehova na boks i gat ol samting ol i bin wokim long gol, na ol i putim antap long dispela bikpela ston. Na long dispela de ol manmeri bilong Bet-semes+ i mekim ol ofa bilong paia i kukim olgeta na ol sakrifais long Jehova.
16 Ol 5-pela king bilong Filistia i lukim ol dispela samting ol manmeri i mekim, na ol i go bek long Ekron long dispela de yet. 17 Ol Filistia i salim ol imis bilong ol buk nogut em ol i bin wokim long gol long Jehova olsem ofa bilong mekim i dai asua.+ Wan wan imis i makim ol taun bilong ol Filistia, em taun Asdot,+ Gasa, Askelon, Get,+ na Ekron.+ 18 Na ol i salim tu ol imis bilong rat em ol i bin wokim long gol. Wan wan imis i makim olgeta taun bilong ol Filistia em ol 5-pela king bilong ol i bosim. Em ol taun i gat strongpela banis na ol liklik ples long kantri bilong ol.
Na dispela bikpela ston em ol i bin putim Bokis Kontrak bilong Jehova antap long en i stap yet i kam inap long nau olsem mak bilong olgeta samting i bin kamap long graun bilong Josua, em man bilong Bet-semes. 19 Tasol God i kilim i dai ol man bilong Bet-semes, long wanem, ol i lukluk long Bokis Kontrak bilong Jehova. Em i kilim i dai 50,070* manmeri. Olsem na ol manmeri i krai sori, long wanem, Jehova i kilim i dai planti manmeri tru.+ 20 Olsem na ol manmeri bilong Bet-semes i tok: “Husat inap i go klostu long Jehova, em God holi?+ Na em i mas lusim yumi na i go long husat?”+ 21 Na ol i salim ol man i go tokim ol manmeri bilong Kiriat-jearim+ olsem: “Ol Filistia i bringim i kam bek Bokis Kontrak bilong Jehova long mipela. Olsem na yupela kam daun na kisim Bokis Kontrak i go.”+
7 Orait ol man bilong Kiriat-jearim i kam kisim Bokis Kontrak bilong Jehova i go na ol i putim long haus bilong Abinadap+ i stap antap long wanpela liklik maunten. Na ol i makim pikinini man bilong em Eleasar long lukautim Bokis Kontrak bilong Jehova.
2 Bokis Kontrak i stap long Kiriat-jearim longpela taim tru inap olsem 20 yia, na ol Israel i wok long singaut* long Jehova i mas helpim ol.+ 3 Na Samuel i tokim ol Israel olsem: “Sapos long bel olgeta yupela i laik kam bek long Jehova,+ orait yupela i mas rausim ol giaman god+ na ol imis bilong Astoret.+ Na yupela i mas givim bel olgeta long Jehova na lotu long em wanpela tasol,+ na em bai kisim bek yupela long han bilong ol Filistia.”+ 4 Orait ol Israel i rausim ol imis bilong Bal na bilong Astoret na ol i lotu long Jehova wanpela tasol.+
5 Orait Samuel i tok: “Yupela olgeta Israel i mas kam bung long Mispa,+ na bai mi prea long Jehova long helpim yupela.”+ 6 Orait ol i kam bung long Mispa, na long ai bilong Jehova ol i kisim wara na kapsaitim na ol i tambu long kaikai long dispela de.*+ Na ol i tok olsem: “Mipela i bin mekim sin long ai bilong Jehova.”+ Na Samuel i stap long Mispa na i save harim kot+ bilong ol manmeri bilong Israel na stretim hevi bilong ol.
7 Ol Filistia i harim olsem ol Israel i bung long Mispa, olsem na ol king bilong ol Filistia+ i go bilong pait long ol Israel. Taim ol Israel i harim olsem ol Filistia i kam, ol i pret. 8 Na ol i tokim Samuel olsem: “Plis, yu mas wok yet long prea long Jehova, God bilong yumi long helpim mipela+ na long kisim bek mipela long han bilong ol Filistia.” 9 Na Samuel i kisim wanpela pikinini sipsip na i kilim i dai na kukim olgeta long paia olsem ofa bilong paia i kukim olgeta+ long Jehova; na Samuel i prea long Jehova long helpim ol Israel, na Jehova i harim prea bilong em na i helpim ol.+ 10 Taim Samuel i mekim yet ofa bilong paia i kukim olgeta, ol Filistia i kam bilong pait long ol Israel. Orait long dispela de Jehova i mekim tanda i pairap strong+ na Em i mekim ol Filistia i paul nabaut+ na ol Israel i winim ol long pait.+ 11 Na ol man bilong Israel i lusim Mispa na ol i ranim ol Filistia, ol i kilim i dai ol Filistia i go inap long hap saut bilong Bet-kar. 12 Na bihain Samuel i kisim wanpela ston+ na sanapim namel long Mispa na Jesana, na em i givim nem Ebeneser* long dispela ston, long wanem, em i tok: “I kam inap long nau Jehova i bin helpim yumi.”+ 13 Ol Israel i daunim ol Filistia, na ol Filistia i no kam gen long kantri bilong ol Israel+ na pait long ol; na long taim Samuel i stap laip, Jehova i pasim ol Filistia long i kam pait.+ 14 Na tu, ol Israel i kisim bek ol taun bilong ol, stat long Ekron i go inap long Get, em bipo ol Filistia i bin kisim. Ol i kisim ol taun bilong ol long han bilong ol Filistia.
Na tu, i no gat pait moa namel long ol Israel na ol Amor.+ Ol i sindaun gut wantaim.
15 Samuel i stap hetman bilong ol Israel i go inap long taim em i dai.+ 16 Long olgeta yia em i save go long Betel,+ Gilgal,+ na Mispa,+ na em i save harim kot bilong ol Israel long ol dispela ples na stretim hevi bilong ol. 17 Taim em i mekim olsem pinis, em i save go bek long Rama,+ long wanem, haus bilong em i stap long Rama. Long dispela hap tu, em i save harim kot bilong ol Israel. Na em i wokim wanpela alta bilong Jehova long Rama.+
8 Taim Samuel i kamap lapun, em i makim tupela pikinini man bilong em long i stap hetman bilong ol Israel. 2 Nem bilong fesbon pikinini man bilong em, em Joel na namba 2 em Abiya;+ tupela i stap long Berseba na tupela i save harim kot bilong ol manmeri na stretim hevi bilong ol. 3 Tasol tupela i no bihainim pasin bilong papa bilong tupela; tupela i bihainim pasin giaman bilong kisim ol samting.+ Na tupela i save kisim grismani,+ na paulim kot.+
4 Orait ol lida bilong Israel i bung wantaim na i go lukim Samuel long Rama. 5 Na ol i tokim em: “Harim! Yu lapun pinis na tupela pikinini man bilong yu i no save bihainim pasin bilong yu. Olsem na mipela i laik bai yu makim wanpela man long kamap king na bosim mipela* wankain olsem ol arapela kantri.”+ 6 Tasol dispela i no amamasim* Samuel taim ol i tok olsem: “Makim wanpela man long kamap king na bosim mipela.” Olsem na Samuel i beten long Jehova. 7 Na Jehova i tokim Samuel olsem: “Harim tok bilong ol manmeri long olgeta samting ol i tokim yu long en; yu no ken ting ol i les long yu na ol i laik rausim yu. Nogat. Ol i no laik mi stap king bilong ol na ol i rausim mi.+ 8 Stat long taim mi kisim ol long Isip na bringim ol i kam inap long nau; ol i mekim yet wankain pasin; ol i givim baksait long mi+ na lotu long ol arapela god.+ Na nau ol i givim baksait long yu tu. 9 Orait mi laik bai yu mas bihainim tok bilong ol. Tasol yu mas givim tok lukaut long ol long ol samting bai kamap; yu mas tokim ol long ol samting king i bosim ol bai i gat rait long mekim long ol.”
10 Orait Samuel i go long ol dispela manmeri i bin askim em long makim king, na em i tokim ol long olgeta tok em Jehova i bin tokim em. 11 Em i tok: “Long taim yupela i gat king, orait king bai mekim ol dispela samting long yupela.+ Em bai mekim ol pikinini man bilong yupela+ i kamap soldia i save sanap long karis bilong pait.+ Na em bai mekim sampela i kamap soldia i save sindaun long hos+ na sampela bai ran i go paslain long ol karis bilong em long taim em i laik i go long wanpela hap. 12 Na em bai makim sampela i stap kepten bilong 1,000 soldia+ na sampela i stap kepten bilong 50 soldia.+ Na em bai mekim sampela pikinini bilong yupela i brukim graun long gaden bilong em,+ na sampela bai bungim kaikai i redi long gaden bilong em,+ na sampela bai wokim ol samting bilong pait, na sampela bai wokim ol samting bilong ol karis bilong em.+ 13 Na em bai kisim ol pikinini meri bilong yupela na ol bai kamap ol meri bilong wokim ol paura i gat gutpela smel,* na kukim kaikai, na wokim ol bret samting bilong em.+ 14 Na em bai kisim ol gutpela gutpela kaikai long graun bilong yupela, na long gaden wain na gaden oliv bilong yupela,+ na givim long ol wokman bilong em. 15 Na em bai kisim wanpela hap bilong ol kaikai i redi long gaden bilong yupela na ol greip i mau long gaden wain bilong yupela em yupela i bin tilim long 10-pela hap, na em bai givim long ol ofisa na ol wokman bilong em. 16 Na em bai kisim ol wokboi na ol wokmeri bilong yupela, na ol gutpela bulmakau, na ol donki bilong yupela long mekim wok bilong em.+ 17 Em bai kisim wanpela hap bilong olgeta sipsip bilong yupela em yupela i bin tilim long 10-pela hap.+ Na yupela bai i stap ol wokboi bilong em. 18 Taim king yupela i makim i kamap na em i mekim ol dispela pasin long yupela, orait bai yupela i singaut long kisim helpim,+ tasol Jehova bai i no inap harim na helpim yupela.”
19 Tasol ol dispela manmeri i no harim tok bilong Samuel na ol i tokim em olsem: “Maski, mipela i laik bai yu makim wanpela man long kamap king na bosim mipela. 20 Na bai mipela i kamap olsem ol arapela kantri na king bilong mipela bai bosim mipela.* Na long taim bilong pait em bai i go pas long mipela na pait long ol birua.” 21 Taim Samuel i harim pinis olgeta tok bilong ol dispela manmeri, orait em i go tokim Jehova long olgeta dispela samting. 22 Na Jehova i tokim Samuel olsem: “Yu mas bihainim tok bilong ol na makim wanpela man long kamap king na bosim ol.”+ Na Samuel i go na tokim ol man bilong Israel olsem: “Yupela olgeta i mas i go bek long taun bilong yupela.”
9 I gat wanpela man nem bilong em Kis+ bilong lain Benjamin, em i bilong lain tumbuna pikinini bilong Abiel, na Abiel em i pikinini man bilong Seror, na Seror em i pikinini man bilong Bekorat, na Bekorat em i bilong lain tumbuna pikinini bilong Afia. Dispela man Kis bilong lain Benjamin,+ em i wanpela maniman tru. 2 Na em i gat wanpela pikinini man nem bilong em Sol.+ Em i yangpela man na em i luk nais tru winim ol arapela Israel. Na em i longpela* man stret winim ol arapela manmeri.
3 Wanpela taim ol donki* bilong Kis i lus, olsem na em i tokim pikinini man bilong em Sol olsem: “Yu kisim wanpela wokboi na yutupela go painim ol donki.” 4 Orait tupela i kirap i go long ples maunten bilong Efraim na i go long graun bilong Salisa, tasol tupela i no painim ol donki. Bihain tupela i go long graun bilong Seialim, tasol ol donki i no stap long hap. Tupela i go long olgeta hap graun bilong lain Benjamin, tasol tupela i no painim yet ol donki.
5 Orait tupela i go kamap long graun bilong Suf, na Sol i tokim wokboi i stap wantaim em olsem: “Kam, yumi go bek. Sapos nogat, papa bilong mi bai wari long yumi na em bai no moa tingting planti long ol donki i lus.”+ 6 Tasol wokboi i tok: “Harim, i gat wanpela wokman bilong God i stap long taun i stap klostu, em wanpela man ol manmeri i save givim biknem long em. Na olgeta tok em i save autim i save kamap tru.+ Yumi go lukim em. Ating em inap tokim yumi long wanem rot yumi mas go long en.” 7 Na Sol i tokim wokboi bilong em olsem: “Sapos yumi go lukim em, bai yumi kisim wanem samting i go givim long em? Kaikai bilong yumi i pinis na beg i stap nating; yumi no gat wanpela samting bilong givim long wokman bilong God tru olsem presen. Olsem na bai yumi givim em wanem samting?” 8 Na wokboi i tokim Sol: “Harim! Mi gat wanpela liklik silva koin* i stap. Mi bai givim long wokman bilong God tru, na em bai tokim yumi long wanem rot yumi ken bihainim.” 9 (Bipo long Israel, sapos man i laik i go askim God long wanpela samting, em i save tok: “Kam, yumi go lukim man i save kamapim mining bilong ol visen.”+ Long wanem, long bipo ol i save kolim ol profet olsem ol man bilong kamapim mining bilong ol visen.) 10 Na Sol i tokim wokboi bilong em olsem: “Tok yu mekim i gutpela. Goan yumi go.” Orait tupela i go long taun em wokman bilong God tru i stap long en.
11 Taim tupela i wokabaut i go antap long liklik maunten em dispela taun i stap long en, tupela i bungim ol yangpela meri i laik go kisim wara. Na tupela i askim ol: “Man bilong kamapim mining bilong ol visen+ i stap long dispela taun o nogat?” 12 Na ol yangpela meri i bekim tok olsem: “Yes, em i stap. Nau tasol em i go olsem. Yutupela go hariap bai yutupela bungim em. Em i go long taun, long wanem, nau ol manmeri i mekim sakrifais+ long ples lotu.*+ 13 Taim yutupela i go insait long taun, bai yutupela i bungim em paslain long em i go antap long ples lotu* bilong kaikai. Ol manmeri i no inap kaikai inap long em i go kamap, long wanem, em tasol i save blesim ol sakrifais. Taim em i blesim ol sakrifais pinis, orait ol manmeri em ol i bin invaitim ol, ol i ken kaikai. Olsem na yutupela i mas go hariap bai yutupela i lukim em.” 14 Orait tupela i go long dispela taun. Taim tupela i go insait long taun, tupela i lukim Samuel i wokabaut i kam. Em i kam bilong bungim tupela bai ol i ken go wantaim antap long ples lotu.*
15 Long de paslain long Sol i kam long dispela taun, Jehova i bin tokim Samuel olsem: 16 “Tumora long kain taim olsem, bai mi salim wanpela man bilong lain Benjamin i kam.+ Yu mas anointim* em long kamap king bilong ol Israel, em ol manmeri bilong mi.+ Na em bai kisim bek ol manmeri bilong mi long han bilong ol Filistia, long wanem, mi lukim hevi ol manmeri bilong mi i karim na mi harim krai bilong ol.”+ 17 Taim Samuel i lukim Sol, Jehova i tokim em olsem: “Em dispela man tasol mi bin tokim yu long en olsem, ‘Dispela man bai bosim ol manmeri bilong mi.’”+
18 Orait Sol i go bungim Samuel long geit bilong taun na i askim em olsem: “Haus bilong man i save kamapim mining bilong ol visen i stap we? Inap yu tokim mi?” 19 Na Samuel i tokim Sol olsem: “Em mi tasol, mi dispela man bilong kamapim mining bilong ol visen. Yutupela go paslain long mi antap long ples lotu,* na tude bai yutupela i kaikai wantaim mi.+ Na tumora long moning bai mi tokim yu long olgeta samting em yu laik save long en,* na bihain bai mi salim yu i go. 20 Na ol dispela donki i bin lus 3-pela de i go pinis,+ yu no ken wari long ol, ol i painim ol pinis. Na olgeta gutpela samting bilong Israel, ol i bilong husat? Ol i bilong yu na bilong olgeta famili bilong papa bilong yu.”+ 21 Na Sol i tok: “Mi bilong traib bilong Benjamin, na em i wanpela liklik lain tasol insait long lain bilong Israel,+ na famili bilong mi i no gat nem namel long traib bilong Benjamin. Olsem na wai na yu mekim kain tok olsem long mi?”
22 Orait Samuel i kisim Sol wantaim wokboi bilong em i go long rum bilong kaikai na em i givim nambawan ples sindaun long tupela; i gat olsem 30 man ol i bin invaitim long kaikai em ol i sindaun pinis long tebol. 23 Na Samuel i tokim man bilong kukim kaikai olsem: “Bringim dispela hap mit em mi bin givim long yu na tokim yu olsem, ‘Putim dispela hap mit i stap.’” 24 Orait na man bilong kukim kaikai i go na kisim lek bilong abus na bringim i kam na putim antap long tebol klostu long Sol. Na Samuel i tok olsem: “Dispela hap mit i stap long fran bilong yu, ol i bin putim i stap bilong yu. Yu kaikai, long wanem, ol i bin larim i stap bilong yu long kaikai long dispela bung. Mi bin tokim ol olsem, ‘Mi invaitim sampela lain long kam kaikai.’” Olsem na Sol i kaikai wantaim Samuel long dispela de. 25 Na bihain ol i lusim dispela ples lotu* na ol i go daun+ long taun. Na Samuel i kisim Sol i go long rup* bilong haus bilong em na i toktok wantaim Sol. 26 Na long bikmoning tru ol i kirap, na taim san i kam antap, Samuel i singaut long Sol long rup bilong haus na i tokim em olsem: “Redim ol samting bilong yu, na bai mi salim yu i go.” Olsem na Sol i redim ol samting na em wantaim Samuel i lusim haus na i go. 27 Taim ol i wokabaut i go daun na i go olsem long arere bilong taun, Samuel i tokim Sol olsem: “Tokim wokboi+ long i go pas. Tasol yu sanap pastaim na bai mi tokim yu long ol tok bilong God.” Olsem na wokboi i wokabaut i go pas.
10 Orait Samuel i kisim wanpela liklik jak i gat oil na em i kapsaitim oil long het bilong Sol.+ Na em i givim kis long em na i tokim em olsem: “Jehova i anointim* yu long i stap king+ na bosim ol manmeri bilong em.+ 2 Taim yu lusim mi na wokabaut i go kamap long Selsa, long graun bilong Benjamin bai yu bungim tupela man klostu long matmat bilong Resel.+ Na tupela bai tokim yu olsem, ‘Ol dispela donki em yu wok long painim, ol i painim pinis. Na papa bilong yu i no wari moa long ol,+ nogat, nau em i wari long yu. Na em i wok long tok olsem: “Pikinini bilong mi i no kam bek yet, olsem na bai mi mekim wanem?”’ 3 Orait yu bai lusim dispela hap na wokabaut i go moa, na bai yu go kamap long bikpela diwai long Tabor na bai yu bungim tripela man. Ol i laik i go long Betel+ bilong lotu long God tru. Wanpela bilong ol bai karim 3-pela yangpela meme, na narapela bai karim 3-pela bret, na narapela bai karim wanpela bikpela sospen wain. 4 Ol bai tok gude long yu na givim 2-pela bret long yu. Orait yu mas kisim dispela 2-pela bret. 5 Na bihain bai yu go kamap long wanpela liklik maunten bilong God tru, em dispela hap i gat wanpela kem bilong ol soldia bilong Filistia. Taim yu go kamap long taun, bai yu bungim sampela profet em ol i lusim ples lotu* na i kam daun. Na sampela lain bai go pas long ol na pilaim wanpela kain samting olsem gita na paitim tambarin na harp* na winim flut taim ol profet i wok long mekim ol tok profet. 6 Orait spirit bilong Jehova bai i kamap strong long yu,+ na bai yu bung wantaim ol na mekim tok profet. Na i olsem yu senis na kamap narapela man.+ 7 Taim ol dispela samting i kamap long yu, orait bai yu save olsem God tru i stap wantaim yu. Na wanem samting yu ting i gutpela long mekim, orait yu ken mekim. 8 Na yu ken i go paslain long mi long Gilgal.+ Yu mas wetim mi long dispela ples inap 7-pela de na bai mi kam bungim yu. Mi bai kam daun long dispela hap na mekim ol sakrifais bilong paia i kukim olgeta na ol sakrifais bilong kamap wanbel wantaim God. Na bihain bai mi tokim yu long wanem samting yu mas mekim.”
9 Orait taim Sol i tanim na lusim Samuel na i go, God i mekim tingting bilong em i senis na em i mekim pasin olsem bilong narapela man. Na olgeta samting em i tokim em long en i kamap tru long dispela de. 10 Sol na wokboi bilong em i lusim dispela hap na wokabaut i go kamap antap long liklik maunten, na wanpela lain profet i bungim em. Na wantu spirit bilong God i kamap strong long em+ na em i bung wantaim ol dispela profet na mekim tok profet.+ 11 Ol manmeri i save long em long bipo, ol i lukim em i mekim tok profet wantaim ol dispela profet, na ol i toktok long ol yet olsem: “Wanem samting i kamap long pikinini man bilong Kis? Sol tu i wanpela profet, a?” 12 Orait wanpela man bilong dispela ples i bekim tok olsem: “Na olsem wanem long ol dispela profet? Husat i papa bilong ol?” Olsem na dispela hap tok i kamap olsem: “Sol tu i wanpela profet, a?”+
13 Taim em i mekim tok profet pinis, em i go long ples lotu.* 14 Orait bihain ankol bilong Sol i askim em na wokboi bilong em olsem: “Yutupela go we na kam?” Na Sol i bekim tok olsem: “Mitupela i go painim ol donki i bin lus,+ tasol mitupela painim painim na nogat, olsem na mitupela i go lukim Samuel.” 15 Na ankol bilong Sol i askim tupela olsem: “Samuel i tok wanem long yutupela?” 16 Na Sol i bekim tok bilong em olsem: “Em i tokim mipela olsem ol i painim pinis ol donki.” Tasol Sol i no tokim em long tok Samuel i mekim long em bai kamap king.
17 Orait Samuel i singautim olgeta manmeri i kam bung long Mispa+ long ai bilong Jehova. 18 Na em i tokim ol Israel olsem: “Jehova, em God bilong yupela ol Israel, em i tok olsem, ‘Mi bin kisim yupela long Isip na bringim yupela i kam. Na mi bin kisim bek yupela long han bilong ol Isip+ na long han bilong ol arapela kantri em ol i bin mekim nogut long yupela. 19 Tasol yupela i givim baksait long God bilong yupela+ em Seivia bilong yupela long olgeta hevi yupela i bin karim. Na yupela i tok olsem: “Yu mas makim wanpela man long kamap king na bosim mipela.” Orait nau yupela i mas sanap wantaim ol traib na famili* bilong yupela yet long ai bilong Jehova.’”
20 Olsem na Samuel i tokim olgeta traib bilong Israel long i kam klostu,+ na satu i makim traib bilong Benjamin.+ 21 Orait Samuel i tokim traib bilong Benjamin long i kam klostu, na satu i makim lain bilong Matri. Na Samuel i tokim lain bilong Matri long i kam klostu, na satu i makim Sol, em pikinini man bilong Kis.+ Na ol i go painim em, tasol ol i no lukim em. 22 Olsem na ol i askim Jehova olsem:+ “Sol i stap long hia o nogat?” Na Jehova i bekim tok olsem: “Em i hait i stap namel long ol kago.” 23 Orait ol i ran i go na kisim em i kam. Na taim em i sanap wantaim ol manmeri, ol i lukim olsem em i longpela* man stret winim ol arapela manmeri.+ 24 Na Samuel i tokim olgeta manmeri olsem: “Lukim dispela man em Jehova i bin makim,+ i no gat narapela i olsem em namel long olgeta manmeri.” Na ol i singaut bikmaus olsem: “King i ken i stap longtaim!”
25 Na Samuel i tokim ol manmeri long ol samting em king bai mekim+ long ol na em i raitim long wanpela buk na putim i stap long ai bilong Jehova. Na Samuel i salim olgeta manmeri i go bek long ples bilong ol. 26 Sol tu i go bek long ples bilong em long Gibea. Na Jehova i kirapim tingting bilong sampela strongpela man na ol i go wantaim Sol. 27 Tasol sampela man nogut i tok: “Hau bai dispela man i kisim bek yumi?”+ Na ol i no laikim Sol, olsem na ol i no bringim ol presen i go long em.+ Tasol Sol i no mekim wanpela tok long ol.*
11 Bihain Nahas, king bilong ol Amon,+ i kisim ol soldia bilong em na ol i kam banisim taun Jabes+ long Gileat. Na ol man bilong Jabes i tokim Nahas olsem: “Yu wokim kontrak wantaim mipela, na mipela bai i stap aninit long yu.” 2 Tasol Nahas i tokim ol olsem: “I gat wanpela rot tasol bilong mi long wokim kontrak wantaim yupela. Mi mas kamautim rait sait ai bilong yupela. Mi bai mekim olsem bilong semim yupela olgeta Israel.” 3 Na ol hetman bilong Jabes i bekim tok long em olsem: “Inap yu wet 7-pela de pastaim na bai mipela i ken salim sampela man i go long olgeta hap bilong Israel na askim ol long kam helpim mipela? Na sapos i no gat man bilong helpim mipela, orait bai mipela i larim yu i bosim mipela.” 4 Na ol i salim ol man i bringim tok i go long olgeta hap bilong Israel na ol i go kamap long Gibea,+ em ples Sol i stap long en.* Na ol i autim dispela tok long ol manmeri, na taim ol manmeri i harim, ol i krai nogut tru.
5 Sol i lusim hap em ol bulmakau i kaikai gras long en na em i wokabaut bihainim ol bulmakau i kam, na Sol i tok: “Wanem samting i kamap? Wai na ol manmeri i krai?” Orait ol i tokim em long ol tok em ol man bilong Jabes i bin mekim. 6 Sol i harim dispela tok ol i mekim, na spirit bilong God i kamap strong long em,+ na em i belhat moa yet. 7 Olsem na em i kisim 2-pela bulmakau man na kilim na katim katim mit bilong tupela. Na em i givim long ol man na tokim ol long karim i go long olgeta hap bilong Israel. Na Sol i tokim ol long autim dispela tok: “Husat man i no helpim Sol na Samuel, wankain samting bai painim ol bulmakau bilong em!” Na Jehova i mekim ol manmeri i pret, olsem na olgeta i gat wanpela tingting na ol i kam bung. 8 Olgeta i kam bung pinis long Besek, orait Sol i kaunim namba bilong ol. I gat 30,000 man Juda na 300,000 man Israel. 9 Na Sol na ol soldia i tokim ol dispela man bilong Jabes olsem: “Yupela go tokim ol manmeri bilong Jabes long Gileat olsem, ‘Tumora klostu long belo bai mipela i helpim yupela na rausim ol birua.’” Orait ol i go bek na tokim ol manmeri bilong Jabes long dispela tok. Taim ol manmeri i harim dispela tok, ol i amamas tru. 10 Olsem na ol man bilong Jabes i tokim Nahas olsem: “Tumora bai mipela kam, na wanem samting yu laik mekim long mipela, orait yu ken mekim tasol.”+
11 Long neks de, Sol i tilim ol soldia i go long 3-pela lain. Na klostu long tulait* ol i go insait long kem bilong ol Amon na pait long ol na kilim ol i dai.+ Ol i mekim olsem i go inap klostu long belo. Na ol wan wan Amon i no kisim bagarap, ol i ranawe nabaut. 12 Orait bihain ol manmeri i tokim Samuel olsem: “Husat ol man i bin tok, ‘Sol i no ken i stap king bilong yumi?’+ Kisim ol i kam bai mipela i kilim ol i dai.” 13 Tasol Sol i tok olsem: “Nogat. Yumi no inap kilim i dai wanpela man long dispela de,+ long wanem, tude Jehova i bin kisim bek yumi ol Israel long han bilong ol birua.”
14 Orait Samuel i tokim ol manmeri olsem: “Yupela kam na yumi go long Gilgal+ na strongim tok gen olsem, Sol em i king bilong yumi.”+ 15 Olsem na olgeta manmeri i go long Gilgal. Na long dispela hap ol i tokaut long ai bilong Jehova olsem Sol em i king bilong ol. Na ol i mekim ol sakrifais bilong kamap wanbel wantaim God long ai bilong Jehova.+ Na Sol na olgeta manmeri bilong Israel i amamas moa yet.+
12 Orait Samuel i tokim ol Israel olsem: “Mi mekim pinis* olgeta samting em yupela i askim mi long mekim, na mi makim wanpela king bilong bosim yupela.+ 2 Na em bai stiaim* yupela.+ Tasol mi lapun pinis na gras bilong mi i waitpela. Na ol pikinini man bilong mi i stap wantaim yupela.+ Mi bin stiaim yupela kirap long taim mi yangpela yet i kam inap nau.+ 3 Nau mi sanap i stap long ai bilong yupela. Sapos mi bin mekim wanpela rong, orait yupela i mas tokaut stret long ai bilong Jehova na man em i bin anointim.*+ Ating mi bin kisim bulmakau man o donki bilong wanpela man, a?+ O ating mi bin giamanim wanpela man na stilim ol samting bilong em, a? O ating mi bin mekim nogut long wanpela man? Ating mi bin larim wanpela man i givim braib* long mi bilong paulim kot?+ Sapos mi bin mekim wanpela bilong ol dispela samting, orait nau bai mi bekim dispela samting long yupela.”+ 4 Na ol i bekim tok olsem: “Nogat, yu no bin giamanim mipela na stilim ol samting bilong mipela, o mekim nogut long mipela. Na yu no bin larim wanpela i givim grismani long yu.” 5 Na Samuel i tokim ol olsem: “Tete Jehova na man em i bin anointim i harim pinis tok bilong yupela olsem mi no bin mekim wanpela rong long yupela.”* Na ol i bekim tok olsem: “Tru tumas, em i harim pinis olgeta tok mipela i mekim.”
6 Na Samuel i tokim ol manmeri olsem: “Jehova, em man i bin makim Moses na Aron long kisim ol tumbuna papa bilong yupela long Isip na bringim ol i kam long hia,+ em i harim pinis ol tok yupela i mekim. 7 Orait nau yupela i mas putim yau gut na mi bai kotim yupela long ai bilong Jehova. Mi bai stori long olgeta samting em Jehova i bin mekim bilong helpim yupela na ol tumbuna papa bilong yupela.
8 “Taim Jekop i bin go long Isip+ na ol tumbuna papa bilong yupela i wok long singaut long Jehova i helpim ol,+ Jehova i salim Moses+ na Aron long kisim ol tumbuna papa bilong yupela long Isip na bringim ol i kam sindaun long dispela ples.+ 9 Tasol ol i lusim tingting long Jehova, em God bilong ol, olsem na em i putim*+ ol long han bilong Sisera,+ em kepten bilong ol ami bilong Hasor, na long han bilong ol Filistia,+ na long han bilong king bilong Moap.+ Olgeta dispela lain i save kam pait long ol. 10 Na ol i singaut long Jehova long helpim ol+ na ol i tok, ‘Jehova, mipela i bin lusim yu na lotu long ol imis bilong Bal+ na imis bilong Astoret,+ olsem na mipela i mekim sin pinis;+ nau mipela i laik askim yu long kisim bek mipela long han bilong ol birua bilong mipela na bai mipela i lotu long yu wanpela tasol.’ 11 Orait Jehova i salim Jerubal+ na Bedan na Jepta,+ na mi Samuel,+ long helpim yupela. Na mipela wan wan i kisim bek yupela long han bilong ol birua bilong yupela, olsem na yupela i stap gut.+ 12 Bihain yupela i lukim Nahas,+ em king bilong ol Amon, em i kam bilong pait long yupela. Na maski Jehova God i stap olsem king bilong yupela,+ yupela i tokim mi olsem, ‘Mipela i laik bai yu makim wanpela man long kamap king bilong mipela!’+ 13 Orait em hia dispela king yupela i laikim, em yupela i bin askim long en. Harim! Jehova i makim em bilong i stap king bilong yupela.+ 14 Sapos yupela wantaim king bilong yupela i pret long Jehova,+ em God bilong yupela, na sapos yupela i lotuim em+ na bihainim tok bilong em,+ na yupela i no bikhet na sakim tok bilong Jehova, na oltaim yupela i bihainim Jehova, orait dispela i gutpela. 15 Tasol sapos yupela i no bihainim tok bilong Jehova na yupela i bikhet na sakim tok bilong Jehova, orait Jehova bai mekim save long yupela na ol papa bilong yupela.+ 16 Orait nau yupela bai lukim wanpela bikpela samting Jehova bai mekim long ai bilong yupela. 17 Yupela save, nau em i taim bilong kisim wit i redi pinis long gaden. Tasol bai mi beten long Jehova long mekim tanda i pairap na ren i pundaun; taim dispela samting i kamap, orait bai yupela i save olsem yupela i bin mekim sin taim yupela i askim Jehova long givim yupela wanpela king.”+
18 Orait Samuel i beten long Jehova na Jehova i mekim tanda i pairap na ren i pundaun long dispela de. Ol manmeri i lukim na ol i pret nogut tru long Jehova na long Samuel. 19 Na ol i tokim Samuel olsem: “Bikman, mipela i laik bai yu beten long Jehova, em God bilong yu, na askim em long marimari long mipela ol wokman bilong yu,+ na bai mipela i no ken i dai. Mipela i bin mekim planti sin na nau mipela i mekim narapela sin gen taim mipela i askim yu long givim mipela wanpela king.”
20 Na Samuel i bekim tok bilong ol manmeri olsem: “Yupela i no ken pret. Tru, yupela i bin mekim sin pinis. Tasol yupela i no ken givim baksait long Jehova.+ Nogat. Yupela i mas bihainim em tru na givim bel olgeta long lotuim Jehova.+ 21 Na yupela i no ken bihainim ol giaman god+ we ol i no inap helpim yupela+ na ol i no inap kisim bek yupela, long wanem, ol i no gat strong bilong helpim yupela. 22 Jehova yet i bin makim yupela long kamap lain manmeri bilong em.+ Jehova i no inap givim baksait long ol manmeri bilong em,+ long wanem, em i tingim nem bilong em.+ 23 Tasol wok bilong mi em bilong beten long God i helpim yupela, na mi no inap lusim dispela pasin, long wanem, mi no laik mekim sin long Jehova. Na mi bai wok yet long skulim yupela long ol gutpela na stretpela pasin em yupela i mas bihainim. 24 Yupela i mas tingim ol bikpela samting God i bin mekim bilong helpim yupela,+ na yupela i mas pret long Jehova,+ na givim bel olgeta long lotuim em. 25 Tasol sapos yupela i strong yet long mekim pasin nogut, orait yupela bai i kisim bagarap,+ yupela wantaim king bilong yupela.”+
13 Sol i gat . . .* krismas long taim em i kamap king+ bilong ol Israel. Em i stap king inap 2-pela yia pinis, 2 orait bihain em i makim 3,000 man namel long Israel; 2,000 bilong ol dispela man i stap wantaim Sol long Mikmas na long ples maunten bilong Betel. Na 1,000 bilong ol i stap wantaim Jonatan+ long Gibea+ long graun bilong lain Benjamin. Na Sol i salim ol arapela manmeri i go bek long ples bilong ol. 3 Orait Jonatan i pait long ol soldia bilong Filistia+ long Geba+ na winim ol, na ol arapela Filistia i harim stori bilong dispela samting. Na Sol i tokim ol man long winim kom bilong sipsip man+ long olgeta hap bilong Israel. Na em i tok: “Olgeta Hibru i mas harim krai bilong trampet na i kam bung!” 4 Ol Israel i harim olsem Sol i pait long ol Filistia na em i winim ol na nau ol Filistia i heitim ol Israel. Orait ol man bilong bringim toksave i tokim ol manmeri long i go bung wantaim Sol long Gilgal.+
5 Ol Filistia tu i kam bung bilong pait long ol Israel. Ol i gat 30,000 karis bilong pait na 6,000 soldia i sindaun long ol hos. Ol soldia bilong ol i planti tru olsem wesan bilong nambis;+ na ol i go long Mikmas long hap is bilong Bet-aven+ na wokim kem long dispela hap. 6 Orait ol i pait na ol Filistia i pait strong tru na ol Israel i kisim taim stret; olsem na sampela i go hait insait long ol keiv,+ na sampela i go hait insait long ol bikpela hul, na sampela i hait namel long ol bikpela ston, na sampela i go hait long ol hul insait long graun, na sampela i go hait insait long ol hul we ol i save bungim wara long en. 7 Sampela bilong ol Hibru i brukim Wara Jordan na i go long graun bilong lain Gat na long Gileat.+ Tasol Sol i stap yet long Gilgal, na ol manmeri i stap wantaim em, ol i pret nogut tru. 8 Sol i stap long Gilgal na wetim Samuel i stap inap 7-pela de olsem Samuel i bin makim. Tasol dispela 7-pela de i go pinis na Samuel i no kam, na ol manmeri i wok long lusim Sol na i go. 9 Olsem na Sol i tok: “Yupela kisim sakrifais bilong paia i kukim olgeta na ol sakrifais bilong kamap wanbel wantaim God na bringim i kam long mi.” Orait ol i bringim na em i mekim sakrifais bilong paia i kukim olgeta.+
10 Taim Sol i mekim sakrifais bilong paia i kukim olgeta pinis, orait Samuel i kam kamap. Na Sol i go bungim em na tok gude long em. 11 Na Samuel i tokim Sol olsem: “Wai na yu mekim dispela pasin?” Na Sol i tok: “Mi lukim ol manmeri i lusim mi na i go,+ na yu no kam long taim yu bin makim. Na mi lukim ol Filistia i wokim kem bilong ol long Mikmas.+ 12 Olsem na mi tingting long mi yet olsem, ‘Ol Filistia bai kam na pait long mi long Gilgal, na mi no bin givim wanpela samting long Jehova bilong mekim em i belgut long mi.’ Olsem na mi ting olsem mi mas mekim sakrifais bilong paia i kukim olgeta.”
13 Orait Samuel i tokim Sol olsem: “Yu mekim longlong pasin stret. Yu no bihainim tok em God bilong yu, Jehova, i bin givim long yu.+ Sapos yu bin bihainim tok bilong em, orait Jehova bai larim yu na ol lain bilong yu i bosim Israel oltaim. 14 Tasol nau yu no inap i stap king longpela taim.+ Yu no bin bihainim tok bilong Jehova,+ olsem na Jehova bai painim wanpela man i save mekim ol samting i stret wantaim ol tingting i stap long bel bilong em.+ Na Jehova bai putim dispela man i stap king na bosim ol manmeri bilong em.”+
15 Orait Samuel i lusim Gilgal na go long Gibea long graun bilong lain Benjamin. Na Sol i kaunim namba bilong lain i stap yet wantaim em; inap olsem 600 man i stap.+ 16 Sol wantaim pikinini man bilong em Jonatan na ol man i stap wantaim tupela, ol i go i stap long Geba+ long graun bilong lain Benjamin. Na ol Filistia i stap long kem bilong ol long Mikmas.+ 17 Na ol soldia bilong ol Filistia i bruk i go long 3-pela lain na ol i go pait long ol Israel. Wanpela lain i bihainim rot i go olsem long Ofra, long graun bilong Sual; 18 narapela lain i go olsem long rot i go long Bet-horon;+ na namba 3 lain i go olsem long rot i go long baundri bilong veli bilong Seboem klostu long ples nating.
19 Long dispela taim i no gat wanpela man long Israel inap long wokim ol samting long ain, long wanem, ol Filistia i bin tok olsem: “Mipela i no laik bai ol Hibru i wokim bainat na spia.” 20 Olsem na olgeta Israel i save go long ol Filistia bai ol i ken sapim ol ain bilong brukim graun, ol matok, ol tamiok na ol naip. 21 Na pe bilong mekim dispela wok em 1-pela pim* bilong sapim ol ain bilong brukim graun, ol matok, ol fok i gat 3-pela tit, ol tamiok, na tu, bilong stretim hariap hap ain bilong stiaim ol bulmakau. 22 Long taim bilong pait, Sol wantaim pikinini man bilong em, Jonatan; tupela tasol i gat ol samting bilong pait. Tasol ol man i stap wantaim Sol na Jonatan,+ ol i no gat bainat na spia.
23 Orait wanpela lain soldia bilong ol Filistia i save was i stap long trek i ran namel long tupela kil bilong maunten klostu long Mikmas.+
14 Wanpela de Jonatan,+ pikinini man bilong Sol i tokim wokman bilong em i save karim ol samting bilong em long pait, olsem: “Yumi go long autstesin bilong ol Filistia i stap long hapsait.” Tasol Jonatan i no toksave long papa bilong em olsem em bai i go. 2 Long dispela taim Sol i stap long Mikron klostu long Gibea+ long as bilong wanpela diwai pomigranet.* Na i gat olsem 600 soldia i stap wantaim em.+ 3 (Ahiya i werim ifot.*+ Ahiya em i pikinini man bilong Ahitup,+ em bikpela brata bilong Ikabot,+ na pikinini man bilong Finias.+ Na Finias em i pikinini man bilong Eli,+ na Eli em i pris bilong Jehova i stap long Silo.)+ Tasol ol soldia i no save olsem Jonatan i go pinis. 4 Jonatan i bihainim trek i go long autstesin bilong ol Filistia. Na em i go kamap long hap we trek i go namel long tupela kil bilong maunten. Long dispela hap i gat 2-pela bikpela ston, wanpela long hap na narapela long hapsait. Dispela tupela bikpela ston i luk olsem tit; nem bilong wanpela em Boses na nem bilong narapela em Sene. 5 Wanpela i stap long hap not na i lukluk i go olsem long Mikmas, na narapela i stap long hap saut na i lukluk i go olsem long Geba.+
6 Na Jonatan i tokim wokman bilong em i save karim ol samting bilong em long pait, olsem: “Yumi go long autstesin bilong ol man em ol i no bin katim skin,*+ em ol i stap long hapsait. Ating Jehova bai helpim yumi long winim pait. Long wanem, i no gat wanpela samting bai pasim Jehova, em inap kisim bek lain bilong em long rot bilong planti manmeri o long rot bilong liklik lain tasol.”+ 7 Na wokman bilong em i save karim ol samting bilong em long pait, i tokim em olsem: “Em orait, yu laik mekim wanem samting, yu ken mekim tasol. Na wanem hap yu laik i go, yu go tasol, bai mi bihainim yu.” 8 Na Jonatan i tok olsem: “Mitupela go long hapsait bilong maunten na larim ol Filistia i lukim yumi. 9 Na sapos ol i tok olsem: ‘Sanap long hap i stap inap mipela i kam!’ Orait yumi bai sanap tasol long hap yumi stap long en na yumi no ken go long ol. 10 Tasol sapos ol i tok: ‘Yutupela kam!’ Orait bai yumi go, long wanem, dispela em mak i soim olsem Jehova bai helpim yumi na bai yumi winim ol.”+
11 Orait tupela i go na sanap long ples klia bai ol Filistia inap lukim tupela. Na ol Filistia i tok: “Lukim! Ol Hibru i kam ausait long ol hul em ol i bin hait long en.”+ 12 Olsem na ol Filistia i singaut long Jonatan na wokman bilong em olsem: “Yutupela kam na mipela bai mekim save long yutupela!”+ Na Jonatan i tokim wokman bilong em olsem: “Yu bihainim mi na yumi go, long wanem, Jehova bai helpim yumi ol Israel na bai yumi winim ol.”+ 13 Na Jonatan i wokabaut long hanlek i go antap long sait bilong klif na wokman bilong em i bihainim em i go; na Jonatan i paitim ol Filistia na ol i pundaun i stap na wokman bilong em i kam na kilim ol i dai. 14 Jonatan na wokman bilong em i kirapim pait long ol Filistia na tupela i kilim i dai inap olsem 20 man. Dispela samting i kamap insait long wanpela liklik hap graun.*
15 Orait bikpela pret i kamap long ol soldia bilong Filistia i stap long kem na long ol soldia i stap long autstesin, na long ol arapela soldia i save raun na pait.+ Na graun i guria, na God i mekim ol Filistia i pret. 16 Ol man em Sol i putim long Gibea,+ long graun bilong ol Benjamin bilong was i stap, ol i lukluk i go long hap bilong ol Filistia na ol i lukim ol soldia i pret na i ran i go i kam nabaut.+
17 Orait Sol i tokim ol soldia i stap wantaim em olsem: “Kaunim ol soldia na bai yumi save husat i no stap wantaim yumi.” Taim ol i kaunim ol soldia, ol i lukim olsem Jonatan na wokman bilong em i save karim ol samting bilong em long pait, tupela i no stap. 18 Na Sol i tokim Ahiya olsem:+ “Bringim Bokis Kontrak bilong God tru i kam!” (Long dispela taim* Bokis Kontrak bilong God tru i stap wantaim ol Israel.) 19 Sol i toktok long pris i stap, na ol soldia long kem bilong Filistia i singaut moa yet na ran i go i kam nabaut insait long kem bilong ol olsem ol longlong man. Na Sol i tokim pris olsem: “Maski, lusim samting yu mekim.”* 20 Olsem na Sol wantaim ol soldia i stap wantaim em, ol i bung na i go bilong pait long ol Filistia. Na ol i lukim ol Filistia i ran i go i kam nabaut na pait namel long ol yet. 21 Na sampela Hibru i bin i stap long sait bilong ol Filistia, ol i stap long dispela kem bilong ol Filistia. Nau ol i lusim ol Filistia na ol i go bung wantaim ol soldia bilong Israel em Sol na Jonatan i bosim. 22 Ol soldia bilong Israel em ol i bin hait+ i stap long ples maunten bilong Efraim, ol i harim olsem ol Filistia i ranawe. Olsem na ol tu i kam na helpim lain bilong ol long ranim ol Filistia. 23 Na ol i pait yet i go abrusim Bet-aven.+ Na long dispela de Jehova i helpim ol Israel na ol i winim pait.+
24 Tasol strong bilong ol man bilong Israel i pinis olgeta long dispela de, long wanem, Sol i bin mekim tok tru antap em ol i mas bihainim, em i tok: “Mi mas bekim rong bilong ol birua bilong mi, olsem na yupela olgeta i no ken kaikai i go inap long apinun. Sapos wanpela man i kaikai wanpela kaikai,* orait bagarap i ken painim em!” Olsem na i no gat wanpela bilong ol soldia i kaikai.+
25 Na ol soldia* i go kamap long bus na i gat hani i stap nabaut long graun. 26 Taim ol soldia i go insait long bus, ol i lukim hani i wok long kapsait i kam daun, tasol i no gat wanpela i kisim na kaikai, long wanem, ol i pret long tok tru antap em Sol i bin mekim. 27 Tasol Jonatan i no bin harim papa bilong em i mekim dispela tok tru antap.+ Olsem na em i putim stik em i holim i go insait long hani na em i kaikai. Na taim em i kaikai pinis, em i kisim strong gen.* 28 Na wanpela bilong ol soldia i tok olsem: “Papa bilong yu i bin mekim strongpela tok tru antap na tokim ol man olsem, ‘Sapos wanpela man i kaikai long dispela de, orait bagarap i ken painim em!’+ Olsem na ol soldia i taiet stret.” 29 Tasol Jonatan i tok olsem: “Dispela tok papa bilong mi i mekim i givim bikpela hevi* long ol soldia. Yupela lukim mi. Mi kaikai liklik hani tasol na mi kisim strong gen. 30 Sapos ol soldia i kaikai ol kaikai+ yumi kisim long ol birua long dispela de, orait ol bai i gat strong. Na ol inap kilim i dai planti moa Filistia.”
31 Long dispela de ol Israel i pait na kilim i dai ol Filistia kirap long Mikmas i go inap long Aijalon,+ na ol i taiet nogut tru. 32 Olsem na ol i ran i go hariap na kisim ol sipsip, ol bulmakau, na ol yangpela bulmakau em ol i bin kisim long ol birua. Na ol i kilim ol dispela animal i dai na kaikai mit i gat blut i stap yet long en.+ 33 Olsem na sampela man i go tokim Sol olsem: “Harim! Ol man i kaikai mit i gat blut long en.+ Ol i mekim sin long Jehova.” Taim Sol i harim dispela tok, em i tok: “Yupela i no bihainim tok bilong God. Orait yupela go kisim wanpela bikpela ston na tantanim i kam long mi.” 34 Na Sol i tok moa olsem: “Yupela go na tokim ol man olsem, ‘Olgeta wan wan i mas bringim bulmakau man na sipsip bilong ol i kam long hia na ol i ken kilim i dai na kaikai. Yupela i no ken kaikai mit i gat blut long en na mekim sin long Jehova.’”+ Olsem na long dispela nait, olgeta wan wan i bringim bulmakau man bilong ol i kam na kilim long dispela hap. 35 Na Sol i wokim alta bilong Jehova.+ Dispela em i fes alta Sol i wokim bilong Jehova.
36 Bihain Sol i tok olsem: “Goan, yumi go daun na pait long ol Filistia long nait i go inap long san i kam antap na kisim ol samting bilong ol. Na yumi mas kilim olgeta i dai.” Na ol i tok olsem: “Em orait, wanem samting yu laik mekim, yu mekim tasol.” Tasol pris i tok olsem: “I gutpela yumi prea long God na askim em pastaim.”+ 37 Orait Sol i askim God olsem: “Mi ken go daun na pait long ol Filistia o nogat?+ Na yu bai helpim mipela ol Israel long winim pait o nogat?” Tasol long dispela taim God i no bekim tok long em. 38 Olsem na Sol i tok: “Yupela ol ofisa bilong ol soldia, yupela kam. Na yumi bai painimaut husat i bin mekim sin long nau. 39 Mi tok tru antap long Jehova husat i stap laip, em man i bin kisim bek yumi ol Israel olsem, man i mekim sin em i mas dai, maski em i husat. Sapos Jonatan i mekim sin, maski em i pikinini bilong mi, em i mas i dai.” Tasol ol manmeri i no bekim tok bilong em. 40 Na em i tokim ol olsem: “Yupela sanap long wanpela sait, na mi wantaim pikinini man bilong mi Jonatan, mitupela bai sanap long narapela sait.” Na ol i tokim Sol olsem: “Em orait, yumi mekim olsem yu tok.”
41 Na Sol i tokim Jehova olsem: “God bilong ol Israel, bekim tok bilong mipela long rot bilong Tumim!”*+ Na God i makim Jonatan na Sol, na ol soldia nogat. 42 Orait nau Sol i tok olsem: “Pilai satu*+ bilong painimaut husat i bin mekim sin, mi o pikinini man bilong mi Jonatan.” Na ol i mekim olsem na ston i makim Jonatan. 43 Na Sol i askim Jonatan olsem: “Yu bin mekim wanem, tokim mi?” So Jonatan i tokim em olsem: “Mi bin kisim liklik hani long arere bilong stik na mi kaikai.+ Em orait! Mi ken i dai!”
44 Orait Sol i tok: “Yes Jonatan, yu mas i dai, sapos mipela i no kilim yu i dai, orait God i ken mekim save tru long mi.”+ 45 Tasol ol soldia i tokim Sol olsem: “Jonatan i bin helpim yumi ol Israel na yumi winim pait,* olsem na em i no ken i dai.+ Mipela i tok tru antap long Jehova i stap laip, i no gat wanpela gras long het bilong em bai pundaun long graun, long wanem, tude God i bin helpim em na em i mekim dispela samting.”+ Long dispela rot, ol soldia i kisim bek Jonatan na em i no i dai.
46 Na Sol i no ranim moa ol Filistia. Na ol Filistia i go bek long ples bilong ol.
47 Wok king bilong Sol i kamap strong moa. Na em i pait long ol birua bilong ol Israel i stap long olgeta hap. Em i pait long ol Moap,+ ol Amon,+ ol Idom,+ ol king bilong Soba,+ na ol Filistia;+ na wanem lain em i go pait long ol, em i winim ol tasol. 48 Na em i pait strong long ol Amalek+ na winim ol long pait. Na em i kisim bek ol Israel long han bilong ol birua bilong ol.
49 Ol pikinini man bilong Sol em Jonatan, Isvi, na Malki-sua.+ Na em i gat tupela pikinini meri; nem bilong bikpela em Merap+ na nem bilong liklik em Mikal.+ 50 Nem bilong meri bilong Sol em Ahinoam, pikinini bilong Ahimas. Na nem bilong kepten bilong ami bilong Sol em Apner,+ pikinini man bilong Ner. Ner em i ankol bilong Sol. 51 Papa bilong Sol em Kis.+ Na Ner+ em i papa bilong Apner. Na Ner em i pikinini man bilong Abiel.
52 Long taim Sol i stap king, ol soldia bilong em i save pait strong long ol Filistia.+ Na sapos Sol i lukim wanpela strongpela man i no save pret i stap nating, orait em i save kisim em na mekim em i kamap soldia bilong em.+
15 Na Samuel i tokim Sol olsem: “Jehova i salim mi bilong anointim* yu long i stap king bilong ol Israel,+ em ol manmeri bilong em. Orait nau yu mas harim tok Jehova i mekim.+ 2 Jehova, bosman bilong bikpela lain ami,* i tok olsem: ‘Taim ol Israel i lusim Isip na i kam, ol Amalek i bin mekim nogut long ol, olsem na ol Amalek i gat asua long ai bilong mi.+ 3 Orait nau yu mas i go na pait long ol Amalek+ na kilim ol i dai na bagarapim olgeta samting bilong ol.+ Yu no ken larim wanpela i stap laip;* yu mas kilim olgeta i dai,+ ol man na ol meri, ol pikinini na ol bebi, ol bulmakau man na ol sipsip, ol kamel na ol donki.’”+ 4 Orait Sol i singautim olgeta soldia i kam bung long Telaim na em i kaunim namba bilong ol. I gat 10,000 soldia bilong lain Juda+ na 200,000 soldia bilong ol arapela lain bilong Israel.
5 Orait Sol i kisim ol soldia bilong em i go klostu long taun bilong ol Amalek na ol i hait i stap long veli.* 6 Na Sol i tokim ol Kin olsem:+ “Yupela i mas lusim ol Amalek na i go. Nogut mipela i kilim yupela wantaim ol Amalek.+ Yupela i bin soim gutpela pasin laikim* long ol manmeri bilong Israel+ long taim ol i bin lusim Isip na i kam, olsem na mi no laik kilim yupela i dai.” Orait ol Kin i lusim ol Amalek na i go. 7 Na Sol i pait long ol Amalek+ kirap long Havila+ i go inap long Suer,+ em ples i stap klostu long Isip. Na em i winim ol Amalek long pait. 8 Em i holimpas Agak,+ king bilong ol Amalek, na em i no kilim em i dai. Tasol olgeta arapela manmeri em i kilim ol i dai long bainat.+ 9 Tasol Sol na ol soldia i no kilim i dai* Agak, na ol i no kilim i dai tu ol gutpela gutpela sipsip na bulmakau, ol patpela animal, ol sipsip man, na ol i no bagarapim olgeta gutpela samting.+ Ol i no laik mekim olsem. Tasol olgeta samting i no gutpela, ol i bagarapim.
10 Orait Jehova i tokim Samuel olsem: 11 “Mi bel hevi olsem mi bin makim Sol long kamap king, long wanem, em i givim baksait long mi na em i no bihainim ol tok bilong mi.”+ Samuel i harim dispela tok na em i bel hevi tru, na long nait olgeta em i wok long beten strong long Jehova.+ 12 Long moningtaim tru Samuel i kirap na i go bilong bungim Sol, tasol ol i tokim Samuel olsem: “Sol i go long Karmel+ na long hap em i sanapim wanpela ston bilong makim biknem em i kisim.+ Em i mekim pinis na em i go long Gilgal.” 13 Orait Samuel i go na bungim Sol, na Sol i tokim em olsem: “Jehova i ken blesim yu. Mi bihainim pinis tok bilong Jehova.” 14 Tasol Samuel i tok: “Tru, a? Na bilong wanem mi harim singaut bilong ol sipsip na ol bulmakau?”+ 15 Na Sol i tok: “Ol soldia i bin kisim ol dispela animal long ol Amalek. Ol i no kilim* ol gutpela gutpela sipsip na bulmakau, ol i larim ol i stap bilong mekim sakrifais long Jehova, em God bilong yu. Tasol ol arapela samting mipela i bin bagarapim olgeta.” 16 Na Samuel i tokim Sol: “Wet pastaim! Na mi bai tokim yu long samting Jehova i tokim mi long en long asde nait.”+ Na Sol i tok: “Em orait, yu tok!”
17 Na Samuel i tok: “Bipo yu bin ting olsem yu samting nating,+ tasol yu bin kamap lida bilong lain Israel. Jehova i bin anointim yu olsem king bilong ol Israel.+ 18 Na bihain Jehova i salim yu i go pait long ol Amalek na em i tok, ‘Yu mas kilim i dai ol Amalek em ol manmeri bilong mekim sin.+ Yu mas pait long ol i go inap long yu pinisim ol olgeta.’+ 19 Tasol wai na yu no bihainim tok bilong Jehova? Na wai na yu hariap i go kisim ol samting bilong ol Amalek?+ Jehova i no laikim tru pasin yu bin mekim!”
20 Tasol Sol i tokim Samuel olsem: “Mi bin bihainim tok bilong Jehova! Na mi go pait long ol Amalek olsem Jehova i bin tokim mi, na mi bringim Agak i kam, em king bilong ol Amalek. Na mi kilim i dai olgeta manmeri bilong Amalek.+ 21 God i bin tok long mipela i mas kilim i dai olgeta animal. Tasol ol soldia i ting long bringim ol gutpela gutpela sipsip na bulmakau i kam long Gilgal bilong mekim sakrifais long Jehova, em God bilong yumi.”+
22 Tasol Samuel i tokim em olsem: “Yu ting Jehova i laikim tasol ol ofa bilong paia i kukim olgeta na ol sakrifais?+ O Jehova i laik yumi bihainim tok bilong em? Harim! Pasin bilong bihainim tok i winim pasin bilong mekim sakrifais.+ Na pasin bilong harim tok em i winim ol gris+ bilong ol sipsip. 23 Pasin bilong bikhet+ i nogut tru wankain olsem wok man i save mekim bilong givim save long ol samting i stap hait.+ Na pasin bilong hambak i olsem pasin bilong wokim ol mejik na lotuim ol giaman god.* Yu bin givim baksait long tok bilong Jehova,+ olsem na em i givim baksait long yu na yu no ken i stap king moa.”+
24 Na Sol i bekim tok bilong Samuel olsem: “Mi mekim sin pinis, long wanem, mi sakim tok bilong Jehova na tok bilong yu. Mi bin pret long ol soldia olsem na mi harim tok bilong ol. 25 Tasol nau, mi laik bai yu lusim sin bilong mi na kam wantaim mi na bai mi ken lotu long Jehova.”+ 26 Tasol Samuel i tokim Sol olsem: “Mi no inap kam wantaim yu, long wanem, yu bin givim baksait long tok bilong Jehova, na Jehova i givim baksait long yu na yu no ken i stap king bilong Israel.”+ 27 Orait Samuel i tanim na i laik i go, tasol Sol i holim arere bilong longpela siot bilong Samuel, em siot i no gat han, na siot i bruk. 28 Na Samuel i tokim em olsem: “Harim! Nau Jehova i rausim yu long wok king long Israel. Na em bai givim dispela wok long narapela man. Dispela man em i gutpela man moa winim yu.+ 29 Na dispela tok, em God Bikpela bilong Israel+ i mekim, bai kamap tru+ na em i no inap senisim tingting bilong em, long wanem, Em i no olsem ol man, olsem na em i no inap senisim tingting bilong em, nogat tru.”+
30 Taim Sol i harim dispela tok, em i tok: “Mi mekim sin pinis. Mi laik bai yu kam wantaim mi na bai mi ken lotu long Jehova, em God bilong yumi.+ Na bai mi no ken kisim sem long ai bilong ol hetman na long ai bilong ol manmeri bilong Israel.” 31 Olsem na Samuel i go wantaim Sol na Sol i lotu long Jehova. 32 Na Samuel i tok: “Kisim Agak, king bilong ol Amalek i kam.” Orait, Agak i pret* wantaim na i kam long Samuel, tasol em i tingting long em yet olsem: ‘Ating ol bai i no kilim mi i dai.’ 33 Tasol Samuel i tok: “Yu bin kilim i dai planti man, na mama bilong ol dispela man i no gat pikinini moa. Olsem tasol, nau mama bilong yu bai i no gat pikinini.” Na Samuel i kisim bainat na i katim Agak i go liklik liklik long ai bilong Jehova long Gilgal.+
34 Orait bihain Samuel i go long Rama na Sol i go long haus bilong em long Gibea. 35 Samuel i ting long Sol na em i bel hevi.+ Na Samuel i no lukim Sol gen i go inap long Samuel i dai. Na Jehova i bel hevi olsem em i bin makim Sol long kamap king bilong ol Israel.+
16 Bihain Jehova i tokim Samuel olsem: “Mi givim baksait pinis long Sol na em i no ken i stap king bilong ol Israel moa.+ Olsem na wanem taim bai bel hevi bilong yu long Sol i pinis?+ Kisim wanpela kom bilong animal na pulimapim oil long en,+ na yu mas karim i go lukim Jesi,+ em wanpela man bilong Betlehem, long wanem, mi makim wanpela pikinini man bilong em long kamap king.”+ 2 Tasol Samuel i tok: “Bai mi mekim olsem wanem? Sapos Sol i harim dispela samting mi mekim, em bai kilim mi i dai.”+ Orait Jehova i bekim tok bilong em olsem: “Yu mas kisim wanpela bulmakau meri na i go, na yu mas tok olsem, ‘Mi kam bilong mekim sakrifais long Jehova.’ 3 Na yu mas singautim Jesi long kam long dispela sakrifais; na bai mi tokim yu long wanem samting yu mas mekim. Na man mi tokim yu long en, em dispela man yu mas anointim* bilong kamap king.”+
4 Orait Samuel i bihainim tok bilong Jehova. Em i go long Betlehem+ na taim ol hetman bilong taun i bungim em, ol i pret na ol i askim em: “Olsem wanem? Ol samting i orait, o nogat?” 5 Na Samuel i tok: “Yes, ol samting i orait. Mi kam tasol bilong mekim sakrifais long Jehova. Yupela i mas mekim yupela yet i kamap klin long ai bilong God pastaim, na bihain kam wantaim mi bilong mekim sakrifais.” Na Samuel i go bungim Jesi na ol pikinini man bilong em na em i mekim ol i kamap klin long ai bilong God. Na bihain em i tokim ol long kam long ples we ol i mekim sakrifais. 6 Ol i go kamap, na Samuel i lukim Eliap+ na em i tingting olsem: “Ating em dispela man tasol Jehova i makim.” 7 Tasol Jehova i tokim Samuel olsem: “Yu no ken ting em i longpela man na em i luk nais na bai mi makim em, nogat.+ Mi no laik bai em i kamap king. Long wanem, mi no save skelim ol man olsem ol man i save skelim. Nogat. Ol man i save lukluk long bodi. Tasol Jehova i save lukim bel bilong man.”+ 8 Na Jesi i singautim Abinadap+ i kam, na bringim em i go long Samuel. Tasol Samuel i tok: “Jehova i no makim em.” 9 Orait Jesi i bringim Samar i kam.+ Tasol Samuel i tok: “Em tu, Jehova i no makim em.” 10 Jesi i bringim 7-pela pikinini man bilong em i kam long ai bilong Samuel. Tasol Samuel i tokim Jesi olsem: “Jehova i no makim wanpela bilong ol.”
11 Orait Samuel i tokim Jesi olsem: “Em tasol olgeta pikinini man bilong yu?” Na Jesi i tok: “Nogat, laspela pikinini+ man i no stap long hia; em i lukautim ol sipsip.”+ Orait Samuel i tokim Jesi olsem: “Salim wanpela i go kisim em i kam. Em i mas kam pastaim na bai yumi ken kaikai.” 12 Olsem na Jesi i salim wanpela i go kisim em i kam. Em i yangpela man na em i gat naispela ai na em i luk nais tru.+ Orait Jehova i tokim Samuel: “Em dispela man tasol mi makim, yu ken anointim em!”+ 13 Na Samuel i kisim kom bilong animal i gat oil long en+ na em i anointim Devit long ai bilong ol brata bilong em. Na kirap long dispela de na i go, spirit bilong Jehova i kam i stap long Devit.+ Orait bihain Samuel i go long Rama.+
14 Na spirit bilong Jehova i lusim Sol+ na Jehova i larim tingting nogut bilong em yet i bagarapim tingting bilong em na i mekim em i pret nogut tru.+ 15 Orait ol wokman bilong Sol i tokim em olsem: “King, God i larim tingting nogut bilong yu yet i bagarapim yu na i mekim yu i pret nogut tru. 16 Olsem na king sapos yu laik, bai mipela ol wokman bilong yu i go painim wanpela man i save gut long pilaim harp.*+ Na taim God i larim tingting nogut i kamap long yu na i bosim tingting bilong yu, orait dispela man bai pilaim harp na bai tingting bilong yu i ken kamap orait gen.” 17 Olsem na Sol i tokim ol wokman bilong em olsem: “Em gutpela. Yupela go na painim wanpela man i save gut long pilaim musik, na yupela bringim em i kam long mi.”
18 Na wanpela wokman bilong em i tok: “Harim! Mi bin lukim wanpela pikinini man bilong Jesi bilong Betlehem i save gut long pilaim musik. Na em i strongpela man bilong pait.+ Em i save gut long pasin bilong toktok, na em i luk nais tru.+ Na Jehova i stap wantaim em.”+ 19 Na Sol i salim ol man i go tokim Jesi olsem: “Mi laik yu salim pikinini man bilong yu, Devit, em dispela man i save lukautim ol sipsip, long i kam long mi.”+ 20 Orait Jesi i kisim sampela kaikai, na wanpela beg* i gat wain, na putim antap long donki. Na em i salim tu wanpela yangpela meme. Em i givim ol dispela samting long Devit, pikinini man bilong em, long bringim i go long Sol. 21 Orait Devit i go kamap long Sol na i mekim wok bilong em.+ Na Sol i laikim tumas Devit na em i givim wok long em long karim ol samting bilong em long pait. 22 Na Sol i salim tok i go long Jesi olsem: “Mi laikim Devit, na mi laik bai yu larim em i stap wantaim mi na mekim wok bilong mi.” 23 Na taim God i larim tingting nogut i kamap long Sol+ na i bosim tingting bilong em, orait Devit i save pilaim harp, na taim Sol i harim, dispela i save mekim tingting bilong em i stap isi na em i kamap orait gen.
17 Ol Filistia+ i bungim ol soldia* bilong ol bilong redi long pait. Ol i go bung long Soko,+ em wanpela taun bilong ol Juda. Na ol i wokim kem bilong ol long Efes-damim,+ namel long Soko na Aseka.+ 2 Sol wantaim ol soldia bilong Israel i go bung long Veli* Bilong Ila+ na wokim kem. Ol i lainim ol soldia bilong ol na redi long pait long ol Filistia. 3 Ol Filistia i stap long wanpela sait bilong maunten na ol Israel i stap long narapela sait bilong maunten na veli i stap namel long dispela tupela lain.
4 Orait wanpela strongpela man bilong pait i lusim kem bilong ol Filistia na i kam sanap long ples klia; nem bilong em Goliat,+ em i bilong taun Get.+ Longpela bilong em inap olsem 6-pela kiubit na 1-pela span.* 5 Em i putim hat ol i wokim long kopa na werim klos pait* ol i wokim long kopa.+ Hevi bilong klos pait bilong em em 5,000 sekel.* 6 Na em i karamapim lek bilong em long hap kopa, kirap long skru i go daun. Na em i karim wanpela kopa spia+ long baksait bilong em. 7 Stik bilong spia bilong em i kain olsem ba bilong masin bilong wivim laplap.+ Na hevi bilong ain tit bilong dispela spia em inap olsem 600 sekel;* na man i save karim hap plang bilong em long pait i wokabaut i go pas long em. 8 Orait Goliat i sanap na i singaut i go long ol Israel+ olsem: “Wai na yupela i lainim ol soldia bilong yupela olsem? Yupela i laik pait, a? Mi wanpela soldia bilong Filistia na yupela ol wokman tasol bilong Sol. Goan, yupela makim wanpela man i kam pait long mi. 9 Sapos mitupela i pait na em kilim mi i dai, orait mipela bai kamap ol wokman bilong yupela. Tasol sapos mi kilim em i dai, orait yupela bai kamap ol wokman bilong mipela.” 10 Na Goliat* i tok moa olsem: “Nau mi salensim yupela ol soldia bilong Israel.+ Salim wanpela man bilong yupela i kam pait long mi!”
11 Taim Sol na ol soldia bilong Israel i harim dispela tok bilong dispela man Filistia, ol i pret nogut tru.
12 Devit em i pikinini man bilong Jesi. Na em i stap long taun Efrata,+ em Betlehem,+ long Juda. Jesi+ i gat 8-pela pikinini man.+ Long taim Sol i stap king, Jesi em i lapun pinis. 13 Tripela bikpela pikinini man bilong Jesi i go wantaim Sol long pait.+ Nem bilong ol dispela 3-pela pikinini i go long pait i olsem, fesbon em Eliap,+ namba 2 em Abinadap,+ na namba 3 em Samar.+ 14 Devit em i las bon.+ Na 3-pela bikpela brata bilong em i go wantaim Sol.
15 Taim Devit i mekim wok bilong Sol, em i save lusim Sol na i go kam long Betlehem bilong lukautim ol sipsip+ bilong papa bilong em. 16 Inap 40 de, long olgeta moning na long olgeta apinun, Goliat* i save kam sanap long ples klia bai ol Israel i ken lukim em.
17 Orait Jesi i tokim Devit pikinini man bilong em olsem: “Kisim 1-pela ifa* bilong wit samting ol i kukim long paia na 10-pela bret na karim i go hariap long ol brata bilong yu i stap long kem. 18 Na kisim tu dispela 10-pela sis* na givim long kepten i bosim lain soldia em ol brata bilong yu i insait long en; na tu, yu mas askim ol brata bilong yu sapos ol i stap orait o nogat. Na yu mas kisim wanpela samting long ol na bringim i kam bek bai mi ken save ol i stap orait.” 19 Ol brata bilong Devit i stap wantaim Sol na ol arapela soldia bilong Israel long Veli* Bilong Ila+ bilong redi long pait long ol Filistia.+
20 Orait long neks de, Devit i kirap long bikmoning na em i tokim wanpela man long lukautim ol sipsip; na em i kisim ol samting na em i go olsem Jesi i bin tokim em long mekim. Taim em i go kamap long kem, ol ami bilong Israel i lusim kem na wokabaut i go long ples bilong pait. Ol i singaut bikmaus wantaim na wokabaut i go. 21 Na ol ami bilong Israel i lain long wanpela sait na ol ami bilong Filistia i lain long narapela sait na ol i redi long pait. 22 Devit i lusim ol samting bilong em i stap wantaim man bilong lukautim ol kago na em i ran i go long ples bilong pait. Taim em i kamap long hap, em i askim ol brata bilong em sapos ol i stap orait o nogat.+
23 Devit i toktok yet i stap wantaim ol na Goliat,+ dispela strongpela man bilong pait, bilong taun Get long Filistia, em i kam. Em i lusim lain ami bilong Filistia na em i kam mekim wankain tok long ol Israel olsem bipo,+ na Devit i harim em. 24 Taim ol soldia bilong Israel i lukim em, ol i pret nogut tru+ na ol i ranawe. 25 Na ol soldia bilong Israel i toktok long ol yet olsem: “Lukim dispela man, em i save kam na tok bilas long yumi ol Israel.+ King i tok em bai givim planti mani samting long man i kilim i dai dispela man Filistia. Na em bai larim pikinini meri bilong em i maritim man i kilim i dai dispela man.+ Na king bai i no inap kisim takis long lain bilong papa bilong em na em bai i no inap tokim ol long mekim olkain wok bilong em.”
26 Orait Devit i askim ol man i stap klostu long em olsem: “King bai mekim wanem samting long man i kilim i dai dispela Filistia na pinisim sem em yumi ol Israel i kisim? Dispela man Filistia i no bin katim skin, em i husat na em i mekim tok bilas long lain ami bilong God i gat laip?”+ 27 Na ol soldia i tokim em long wankain tok olsem ol i bin mekim long bipo: “King bai mekim dispela samting long man i kilim i dai dispela Filistia.” 28 Taim Eliap,+ bikbrata bilong Devit i harim em i toktok wantaim ol soldia, em i belhat long Devit na i tokim Devit olsem: “Wai na yu kam long hia? Na husat i lukautim ol sipsip i stap long ples nating?+ Mi save long pasin bikhet bilong yu na pasin hambak bilong yu; yu kam tasol long hia bilong lukim pait.” 29 Na Devit i tokim em olsem: “Mi laik save tasol na mi askim. I gat rong long en, a?” 30 Orait Devit i tanim na i go askim narapela man long wankain samting olsem pastaim em i bin mekim.+ Na ol i bekim wankain tok long em.+
31 Sampela man i harim tok Devit i mekim na ol i go tokim Sol. Olsem na Sol i tok long Devit i go lukim em. 32 Na Devit i tokim Sol olsem: “Ol soldia bilong Israel i no ken pret long dispela man. Mi wokman bilong yu, mi bai go pait long dispela man Filistia.”+ 33 Tasol Sol i tokim Devit olsem: “Yu no inap pait long dispela man Filistia, long wanem, yu mangi nating tasol,+ na em i bin stap soldia* kirap long taim em i yangpela yet.” 34 Na Devit i tokim Sol olsem: “Bikman bilong mi, mi bin lukautim ol sipsip bilong papa bilong mi na wanpela taim wanpela laion+ i kam na i kisim wanpela sipsip i go na narapela taim bea i kam na kisim sipsip i go. 35 Orait mi ranim laion na bea na paitim ol na kisim bek sipsip. Na taim laion o bea i tanim na i laik kilim mi, mi holim em long gras bilong en* na paitim em na kilim em i dai. 36 King, mi bin kilim i dai laion na bea, na bai mi mekim wankain long dispela man Filistia i no katim skin. Long wanem, em i tok bilas long lain ami bilong God i gat laip.”+ 37 Na Devit i tok moa olsem: “Jehova i bin kisim bek mi long han bilong laion na bea, olsem na nau tu em bai kisim bek mi long han bilong dispela Filistia.”+ Orait Sol i tokim Devit olsem: “Em orait, yu ken i go. Na Jehova i ken i stap wantaim yu.”
38 Orait Sol i givim ol klos pait bilong em long Devit. Em i putim kopa hat long het bilong Devit, na em i putim klos pait long Devit bilong karamapim bodi bilong em. 39 Na Devit i hangamapim bainat bilong Sol long klos pait bilong em na i traim long wokabaut tasol em i no inap, long wanem, bipo em i no bin werim ol dispela kain samting. Olsem na Devit i tokim Sol: “Mi no inap werim ol dispela samting na i go pait, long wanem, mi no lain long werim ol dispela kain samting.” Olsem na Devit i rausim ol dispela samting. 40 Na Devit i kisim stik wokabaut bilong em na em i go long hap we wara i bin ron long en bipo, na em i kisim 5-pela raunpela ston na putim insait long poket bilong beg bilong em. Na em i holim katapel*+ bilong em na em i wokabaut i go long Goliat.*
41 Na Goliat* i wok long wokabaut i go klostu long Devit, na man i save karim hap plang bilong em long pait i wokabaut i go pas long em. 42 Taim Goliat* i lukim olsem Devit i yangpela mangi na i luk nais, olsem na long ai bilong em, em i ting Devit i samting nating tasol.+ 43 Na Goliat* i tokim Devit: “Yu ting mi wanem, mi dok+ na yu kisim stik i kam bilong paitim mi, a?” Orait Goliat* i singautim ol god bilong em long bagarapim Devit. 44 Na Goliat* i tokim Devit: “Yu kam na bai mi kilim yu i dai na givim bodi bilong yu long ol pisin na ol wel animal na bai ol i kaikai.”
45 Na Devit i bekim tok bilong Goliat* olsem: “Yu holim bainat na tupela spia+ na yu kam long pait long mi. Tasol mi kam pait long yu long nem bilong Jehova, bosman bilong bikpela lain ami,*+ em God bilong lain ami bilong Israel. Em dispela God yu wok long tok bilas long em.+ 46 Nau long dispela de tasol bai Jehova i givim yu long han bilong mi.+ Na bai mi kilim yu i dai na katim nek bilong yu; na tete bai mi givim bodi bilong ol soldia bilong yupela ol Filistia long ol pisin na long ol wel animal; na ol manmeri bilong olgeta hap bilong graun bai save olsem, God bilong mipela ol Israel, em i God tru.+ 47 Na olgeta man i stap hia bai lukim Jehova i kisim bek lain bilong em. Em bai i no mekim olsem long rot bilong bainat na spia, nogat.+ Dispela pait em i pait bilong Jehova yet+ na em bai givim yupela olgeta long han bilong mipela.”+
48 Orait Goliat* i wokabaut i kam klostu long Devit. Na kwiktaim Devit i ran i go bilong pait long Goliat.* 49 Orait Devit i putim han i go insait long beg bilong em na kisim wanpela ston na putim long katapel na i sutim i go. Na ston i paitim poret bilong Goliat* na i go insait. Na em i pundaun pes i go daun long graun.+ 50 Olsem na Devit i winim Goliat* long pait, maski em i no gat bainat. Em i kilim i dai Goliat* long katapel na ston.+ 51 Na Devit i ran i go klostu long em. Na em i pulim bainat bilong Goliat*+ long paus bilong bainat na katim nek bilong em. Taim ol Filistia i lukim dispela strongpela soldia bilong ol i dai pinis, olgeta i ranawe.+
52 Orait ol soldia bilong Israel na Juda i singaut bikmaus na ranim ol Filistia kirap long dispela veli+ i go olgeta long banis bilong Ekron.+ Na ol Filistia em ol i bin kilim i dai, bodi bilong ol i stap nabaut long rot i go olsem long Saraim+ na i go moa olsem long Get na Ekron. 53 Ol Israel i ranim ol Filistia pinis, orait ol i kam bek long kem bilong ol Filistia na kisim olgeta samting bilong ol.
54 Na Devit i kisim het bilong Goliat* i go long Jerusalem, tasol em i kisim ol samting bilong Goliat* long pait na putim long haus sel bilong em yet.+
55 Sol i lukim Devit i go pait long Goliat* na em i askim Apner,+ kepten bilong ami: “Apner, dispela mangi em pikinini man bilong husat?”+ Na Apner i tok: “King, mi tok tru long yu, mi no save!” 56 Orait king i tok: “Yu go painimaut em pikinini bilong husat.” 57 Taim Devit i kilim i dai Goliat* pinis, em i go bek long kem. Na Apner i kisim em i go long Sol. Devit i holim yet het bilong Goliat*+ na kisim i go wantaim em. 58 Na Sol i askim em olsem: “Yangpela man, yu pikinini bilong husat?” Na Devit i bekim tok olsem: “King, mi pikinini bilong Jesi,+ em man bilong taun Betlehem.”+
18 Sol i toktok wantaim Devit pinis, na bihain Jonatan+ na Devit i kamap gutpela pren na ol i laikim tru narapela narapela. Na Jonatan i laikim tru Devit olsem em i laikim em yet.+ 2 Kirap long dispela taim, Sol i kisim Devit i go stap wantaim em na em i no larim em i go bek long haus bilong papa bilong em.+ 3 Jonatan i laikim Devit olsem em i laikim em yet,+ olsem na Jonatan na Devit i wokim kontrak+ long i stap pren. 4 Orait Jonatan i rausim longpela siot bilong em i no gat han na em i givim long Devit. Na em i givim tu klos, bainat, banara, na belt bilong em long Devit. 5 Sol i save tokim Devit long i go pait, na long olgeta taim em i go pait, em i save win.+ Olsem na Sol i makim em long bosim ol soldia bilong em.+ Olgeta manmeri na ol wokman bilong Sol i lukim dispela samting Sol i mekim na ol i amamas.
6 Taim Devit na ol soldia bilong em i save go pait long ol Filistia na winim ol long pait na kam bek, ol meri bilong olgeta taun bilong Israel i save kam ausait long ol taun bilong bungim King Sol. Ol i save amamas na singsing+ na danis, na ol i save paitim ol tambarin+ na pilaim ol lut.* 7 Ol meri i save amamas na singsing olsem:
“Sol i kilim i dai planti tausen man,
Na Devit i kilim i dai planti planti tausen.”+
8 Sol i harim dispela song na em i no amamas. Em i belhat+ na i tok: “Ol i tok olsem Devit i kilim i dai planti planti tausen man, tasol ol i tok mi kilim i dai planti tausen. Ating i no longtaim na ol bai laikim em i kamap king!”+ 9 Kirap long dispela taim na i go, Sol i save saspek long Devit.
10 Orait long de bihain God i larim tingting nogut i kamap long Sol+ na i bosim tingting bilong em na em i mekim narakain pasin* insait long haus. Long dispela taim Devit i wok long pilaim harp*+ i stap olsem em i save mekim. Na Sol i holim wanpela spia i stap,+ 11 na em i tingting long em yet olsem: ‘Bai mi sutim Devit long spia!’ Orait em i tromoi spia+ long Devit, tasol Devit i abrusim spia. Sol i mekim olsem tupela taim. 12 Sol i pret long Devit, long wanem, Jehova i stap wantaim em+ na i no stap moa wantaim Sol.+ 13 Olsem na Sol i no larim Devit i stap moa wantaim em. Em i makim Devit long i stap kepten bilong 1,000 soldia. Na Devit i save kisim ol soldia i go pait long ol birua.*+ 14 Jehova i stap wantaim Devit+ olsem na olgeta samting em i mekim i save kamap gutpela.+ 15 Sol i lukim olsem ol samting Devit i save mekim i kamap gutpela tru, na em i pret moa yet long Devit. 16 Tasol olgeta Israel na Juda i laikim Devit, long wanem, em i save go pas long ol soldia long pait.
17 Orait bihain Sol i tokim Devit olsem: “Mi bai givim yu Merap,+ bikpela pikinini meri bilong mi na bai yu maritim em.+ Tasol yu mas wok strong yet olsem soldia bilong mi na go long ol pait em Jehova i laik bai yumi mekim.”+ Sol i tok olsem, long wanem, em i tingting long em yet olsem: ‘Mi yet i no ken kilim em i dai. I gutpela moa ol Filistia i kilim em i dai.’+ 18 Orait Devit i tokim Sol olsem: “Mi man nating tasol, na ol wanblut bilong mi, em ol lain bilong papa, ol tu i no gat nem. Olsem na hau bai mi kamap tambu bilong king?”+ 19 Tasol long taim bilong marit, Sol i no givim Merap, pikinini meri bilong em long Devit. Nogat. Em i givim Merap pinis long Adriel,+ em man bilong taun Mehola.
20 Bihain, Mikal+ pikinini meri bilong Sol i laikim tumas Devit, na Sol i harim stori long dispela samting na em i amamas. 21 Olsem na Sol i tingting olsem: “Em sans bilong mi long trikim Devit. Sapos mi givim pikinini meri bilong mi long em, rot bai op long mi larim ol Filistia i kilim em i dai.”+ Na Sol i tokim Devit namba 2 taim olsem: “Mi laik bai yu maritim pikinini meri bilong mi.”* 22 Orait Sol i tokim ol wokman bilong em olsem: “Yupela i mas i go lukim Devit taim em wanpela tasol i stap, na yupela i mas tokim em olsem, ‘Harim! King i amamas long yu, na olgeta wokman bilong em tu i laikim yu. Olsem na yu mas maritim pikinini meri bilong king.’” 23 Orait ol wokman bilong Sol i go tokim Devit long dispela samting, na Devit i tok: “Mi rabisman na mi no gat nem. Olsem na yupela i ting em liklik samting tasol long maritim pikinini meri bilong king, a?”+ 24 Na ol wokman bilong Sol i go tokim em long tok Devit i mekim.
25 Orait Sol i tok olsem: “Yupela i mas tokim Devit olsem, ‘King i laik bai yu givim wanpela samting tasol bilong baim meri.+ Em i laik bai yu mas kilim i dai 100 soldia bilong Filistia bilong bekim rong bilong ol dispela birua bilong king. Na yu mas katim skin bilong sem+ bilong ol na givim long em olsem braitprais.’” Sol i ting long dispela rot em bai salim Devit i go bai ol Filistia i ken kilim em i dai. 26 Olsem na ol wokman bilong king i go tokim Devit long tok bilong king. Na Devit i wanbel long mekim samting king i tok long en bai em i ken maritim pikinini meri bilong king.+ Olsem na paslain long taim we king i makim bilong bringim ol dispela skin, 27 Devit wantaim ol soldia bilong em i go na kilim i dai 200 man bilong Filistia. Na Devit i katim skin bilong sem bilong ol na bringim i kam long king. Em i mekim olsem bai em i ken maritim pikinini meri bilong king. Olsem na Sol i givim Mikal, pikinini meri bilong em long Devit olsem meri bilong em.+ 28 Sol i luksave olsem Jehova i stap wantaim Devit+ na em i lukim tu olsem Mikal, pikinini meri bilong em i laikim tru Devit.+ 29 Olsem na Sol i pret moa yet long Devit, na i birua long Devit oltaim.+
30 Ol kepten bilong ami bilong Filistia i save kam pait long ol Israel, tasol long olgeta taim Devit i save pait strong na winim ol Filistia. Ol arapela kepten bilong ol soldia bilong Sol i no save pait strong olsem Devit;+ na ol man i save givim biknem long Devit.+
19 Sol i laik kilim Devit i dai,+ olsem na em i tokim pikinini man bilong em Jonatan na olgeta wokman bilong em long dispela samting. 2 Jonatan i laikim tumas Devit,+ olsem na em i go tokim Devit olsem: “Papa bilong mi Sol i laik kilim yu i dai. Olsem na tumora long moning yu mas was gut na go long wanpela ples hait na stap long hap. 3 Orait bai mi na papa i wokabaut i go klostu long hap yu hait long en. Na bai mi toktok wantaim papa bilong mi long yu, na sapos mi painimaut long samting em i laik mekim long yu, orait bai mi toksave long yu.”+
4 Orait Jonatan i stori long gutpela pasin bilong Devit+ long papa bilong em. Em i tok olsem: “King, yu no ken mekim nogut* long wokman bilong yu Devit, long wanem, em i no mekim wanpela rong long yu. Ol samting em i bin mekim i bilong helpim yu tasol. 5 Em i no wari long laip bilong em yet taim em i pait long Goliat,*+ na Jehova i helpim ol Israel long winim pait. Yu lukim dispela samting em i bin mekim na yu bin amamas tru. Olsem na wai na yu laik kilim i dai nating Devit, em man i no gat asua?”+ 6 Sol i harim dispela tok bilong Jonatan na em i mekim tok tru antap olsem: “Mi tok tru antap long Jehova husat i stap laip, mi no ken kilim Devit i dai.” 7 Orait bihain Jonatan i singautim Devit i kam na em i tokim Devit long olgeta tok em papa bilong em i bin mekim. Na Jonatan i kisim Devit i go long Sol na Devit i mekim wankain wok bilong Sol olsem bipo em i save mekim.+
8 Orait bihain ol Filistia i kam pait gen long ol Israel. Na Devit i go pait long ol na kilim i dai planti tru bilong ol, na ol i ranawe nabaut.
9 Bihain Jehova i larim tingting nogut i kamap long Sol+ na i bosim tingting bilong em. Long dispela taim, Sol i sindaun insait long haus bilong em na i holim wanpela spia i stap. Na Devit i wok long pilaim harp.*+ 10 Na Sol i tromoi spia long Devit bilong sutim em, tasol Devit i abrusim spia na spia i go pas long wol. Na Devit i ranawe long dispela nait. 11 Sol i salim ol man i go was long haus bilong Devit bai Devit i no ken ranawe, na long moning ol i ken kilim em i dai.+ Tasol Mikal, meri bilong Devit, i tokim em olsem: “Yu mas ranawe nau long nait, sapos nogat, tumora ol bai kilim yu i dai.” 12 Olsem na kwiktaim Mikal i helpim Devit long go aut long windo na ranawe i go. 13 Na Mikal i kisim wanpela stetiu bilong terafim* na slipim long bet, na em i kisim wanpela laplap em ol i bin wokim long gras bilong meme na putim long hap we het bilong em i stap, na em i karamapim terafim long wanpela laplap.
14 Orait Sol i salim ol man i go bilong kisim Devit, tasol Mikal i tokim ol olsem: “Devit i sik.” 15 Orait ol i go na tokim Sol, na Sol i salim ol i go bek gen long lukim Devit. Na em i tokim ol olsem: “Yupela go na karim em wantaim bet bilong em i kam na bai mi kilim em i dai.”+ 16 Taim ol dispela man i go bek na i go insait long haus, ol i lukim stetiu bilong terafim* i stap long bet na laplap ol i wokim long gras bilong meme i stap long hap we het bilong em i stap. 17 Na Sol i tokim Mikal olsem: “Wai na yu trikim mi na yu larim birua bilong mi i ranawe?”+ Na Mikal i bekim tok long Sol olsem: “Em i tokim mi olsem, ‘Sapos yu no larim mi ranawe, bai mi kilim yu i dai!’”
18 Devit i ranawe i go kamap long Samuel long Rama.+ Na em i tokim Samuel long olgeta samting Sol i bin mekim long em. Orait em na Samuel i go i stap long Naiot.+ 19 Bihain ol i tokim Sol olsem: “Harim! Devit i stap long Naiot long Rama.” 20 Orait wantu tasol Sol i salim ol man i go bilong holimpas Devit. Taim ol i go kamap long Naiot, ol i lukim sampela lapun profet i mekim tok profet na Samuel i stap hetman bilong ol. Orait spirit bilong God i kam i stap long ol dispela man em Sol i salim, na ol tu i mekim pasin olsem ol profet.
21 Taim ol man i tokim Sol long dispela samting, kwiktaim em i salim ol arapela man i go, na ol tu i mekim pasin olsem ol profet. So Sol i salim namba 3 lain i go, tasol ol tu i mekim pasin olsem ol profet. 22 Orait Sol yet i go long Rama. Taim em i kamap long bikpela hulwara i stap long Seku, em i askim ol man olsem: “Samuel na Devit i stap we?” Na ol i tok: “Tupela i stap long Naiot+ long Rama.” 23 Orait taim Sol i lusim dispela hap na i wokabaut i go long Naiot long Rama, spirit bilong God i kam i stap long em, na em tu i mekim pasin olsem wanpela profet taim em i wokabaut long rot i go inap em i kamap long Naiot long Rama. 24 Na em i rausim ol klos bilong em na i mekim pasin olsem profet* long ai bilong Samuel. Na em i slip skin nating* long dispela de olgeta na long nait tu. Dispela samting i kamap long Sol, em as bilong wanpela tok ol Israel i save mekim, em olsem: “Sol tu i wanpela profet, a?”+
20 Orait Devit i lusim Naiot long Rama na em i ranawe i go. Na em i go kamap long Jonatan na i tokim em olsem: “Mi mekim wanem rong+ na papa bilong yu i laik kilim mi i dai? Mi no bin mekim wanpela rong o pasin nogut long em.” 2 Orait Jonatan i bekim tok long em olsem: “Dispela samting i no ken kamap!+ Yu no inap i dai. Harim! Papa bilong mi i save tokim mi long olgeta samting em i laik mekim, maski em liklik samting o bikpela samting. Olsem na em i no inap haitim kain samting olsem long mi. Em bai i no inap kilim yu i dai.” 3 Tasol Devit i tok moa olsem: “Papa bilong yu i save olsem yu laikim mi,+ olsem na ating em bai ting long em yet olsem, ‘Jonatan i no ken save long dispela samting, nogut em i bel hevi.’ Tasol mi tok tru antap long Jehova husat i stap laip na long yu i stap laip olsem, i no longtaim na ol bai kilim mi i dai!”+
4 Na Jonatan i tokim Devit olsem: “Yu laik bai mi mekim wanem samting bilong helpim yu? Yu tok tasol na bai mi mekim.” 5 Orait Devit i tokim Jonatan olsem: “Tumora em de bilong mekim bung bilong nupela mun,+ na mi mas i go kaikai wantaim king; mi laik bai yu larim mi go, na mi bai hait ausait long taun inap long haptumora long apinun tru. 6 Na sapos papa bilong yu i lukim olsem mi no stap na em i askim yu, orait yu mas tok olsem, ‘Devit i laik i go hariap long ples bilong em, long Betlehem,+ long wanem, long dispela taim long olgeta yia famili bilong em i save bung wantaim na mekim sakrifais.+ Olsem na em i askim mi long larim em i go. Na mi tok orait long em.’ 7 Na sapos papa bilong yu i bekim tok olsem, ‘Em gutpela,’ orait yu ken save olsem hevi i no inap painim mi, wokman bilong yu. Tasol sapos em i belhat, orait yu ken save olsem em i laik mekim nogut long mi. 8 Yu bin wokim kontrak wantaim mi, wokman bilong yu, long ai bilong Jehova+ long i stap pren bilong mi, wokman bilong yu, olsem na yu mas soim gutpela pasin laikim* long mi.+ Tasol sapos mi gat asua,+ orait mobeta yu yet i kilim mi i dai na yu no ken kisim mi i go long papa bilong yu na em i kilim mi i dai.”
9 Na Jonatan i tokim em olsem: “Yu no ken kisim kain tingting olsem! Sapos mi save olsem papa bilong mi i laik mekim nogut long yu, orait bai mi tokim yu.”+ 10 Orait Devit i tokim Jonatan olsem: “Taim yu tokim papa bilong yu na sapos em i kros, husat bai kam tokim mi?” 11 Na Jonatan i tokim Devit olsem: “Kam, yumi go ausait long taun.” Orait tupela i wokabaut i go ausait long taun. 12 Na Jonatan i tokim Devit olsem: “Long ai bilong Jehova, em God bilong ol Israel, long tumora o long hap tumora long wankain taim olsem nau, bai mi toktok wantaim papa bilong mi long yu. Na sapos em i no kros long yu,* orait bai mi tokim yu. 13 Tasol sapos papa bilong mi i laik kilim yu i dai, orait mi bai tokim yu. Na sapos mi no tokim yu na mi no larim yu i go wantaim bel isi, orait Jehova i ken mekim save moa yet long mi.* Jehova i bin i stap wantaim papa bilong mi,+ na em i ken i stap wantaim yu tu.+ 14 Na mi laik bai yu soim gutpela pasin laikim* long mi olsem Jehova i save mekim, long taim mi stap laip na bihain long taim mi dai.+ 15 Oltaim yu mas soim gutpela pasin laikim* tu long ol lain pikinini bilong mi,+ na tu, long taim Jehova i pinisim olgeta birua bilong yu.”* 16 Orait Jonatan i wokim kontrak wantaim Devit na lain tumbuna pikinini bilong em na em i tok olsem, “Jehova bai mekim save long ol birua bilong yu.”* 17 Na Jonatan i tokim Devit gen long em i mas mekim tok tru antap long laikim em oltaim, long wanem, Jonatan i laikim tumas Devit olsem em i laikim em yet.+
18 Na Jonatan i tokim Devit olsem: “Tumora em de bilong mekim bung bilong nupela mun.+ Na yu bai no stap long kaikai, olsem na papa bilong mi bai painim yu. 19 Na long haptumora tu bai yu no stap, olsem na em bai laik save yu go we. Yu mas kam long dispela ples em yu bin hait long en long de bipo.* Na yu mas stap klostu long ston i stap long hia. 20 Orait mi bai kisim banara na i kam na mekim olsem mi sutim spia long wanpela mak, na bai mi sutim 3-pela spia i go long wanpela sait bilong ston. 21 Na mi bai tokim wokman bilong mi olsem, ‘Yu go painim ol spia.’ Na sapos mi tokim em olsem, ‘Lukim! Ol spia i stap long hap klostu long yu, go na kisim,’ sapos yu harim mi tok olsem, orait yu ken kam bek. Long wanem, mi tok tru antap long Jehova husat i stap laip, yu bai stap gut na bagarap bai i no inap painim yu. 22 Tasol sapos mi tokim wokman olsem, ‘Lukim! Ol spia i stap long hap i go abrusim yu,’ orait Devit, yu mas i go, long wanem, Jehova yet i salim yu i go. 23 Na long tok promis yu na mi i bin mekim,+ Jehova bai i stap olsem witnes bilong dispela kontrak mitupela i bin mekim inap oltaim oltaim.”+
24 Olsem na Devit i go hait ausait long taun. Na long de bilong bung bilong nupela mun, king i go sindaun long sia bilong em long kaikai.+ 25 Na king i sindaun long sia we em i save sindaun long en klostu long wol. Na Jonatan i sindaun long sia i feisim king na Apner+ i sindaun long sia klostu long king. Tasol sia bilong Devit i stap nating. 26 Sol i lukim olsem Devit i no stap, tasol em i no mekim wanpela tok long dispela de. Em i tingting long em yet olsem, ‘Ating sampela samting i bin kamap long em na i mekim em i kamap doti long ai bilong God,+ olsem na em i no klin.’ 27 Na long neks de tu,* sia bilong Devit i stap nating gen. Orait Sol i askim pikinini man bilong em Jonatan olsem: “Wai na pikinini man bilong Jesi+ i no kam long kaikai long asde na long nau tu?” 28 Na Jonatan i bekim tok long Sol olsem: “Devit i bin askim mi long larim em i go long Betlehem.+ 29 Em i tok olsem, ‘Mi laik bai yu larim mi i go, long wanem, famili bilong mi i laik mekim sakrifais long ples, na brata bilong mi i bin salim tok long mi mas i go bung wantaim ol. Olsem na sapos i orait long yu, mi laik bai yu larim mi i go lukim ol.’ Na mi larim em i go, olsem na em i no kam kaikai wantaim yu.” 30 Na Sol i belhat nogut tru long Jonatan, na em i tokim em olsem: “Yu wanpela bikhet pikinini.* Yu ting mi no save olsem yu stap long sait bilong pikinini man bilong Jesi, a? Dispela pasin bilong yu i bringim sem long yu yet na long mama bilong yu. 31 Taim dispela pikinini man bilong Jesi i stap yet, yu na wok king bilong yu i no inap i stap oltaim.+ Olsem na salim wanpela man i go na kisim em i kam, long wanem, i stret em i mas i dai.”*+
32 Tasol Jonatan i bekim tok bilong papa bilong em Sol olsem: “Wai na em i mas i dai?+ Em i bin mekim wanem rong?” 33 Sol i harim dispela tok na em i tromoi spia bilong em long Jonatan bilong sutim em.+ Nau Jonatan i save olsem papa bilong em i tingting pinis long kilim Devit i dai.+ 34 Jonatan i belhat moa yet na wantu em i lusim tebol na i go. Na em i no kaikai long dispela de. Em i tingim papa bilong em i bin mekim tok i daunim Devit na em i bel hevi tru.+
35 Long moningtaim long neks de, Jonatan i go ausait long taun bilong bungim Devit olsem tupela i bin pasim tok long en. Na wanpela yangpela wokman i go wantaim em.+ 36 Na em i tokim wokman bilong em olsem: “Mi bai sutim ol spia na yu mas ran i go na painim ol.” Orait wokman i ran i go na Jonatan i sutim spia i go abrusim em na i go pundaun long hap. 37 Taim wokman i go kamap long hap we spia i pundaun long en, Jonatan i singaut olsem: “Ating spia i stap long hap i go abrusim yu, yu go liklik moa.” 38 Na Jonatan i singaut gen long wokman olsem: “Yu go hariap! No ken westim taim!” Na wokman bilong Jonatan i kisim ol spia na i kam bek long em. 39 Wokman bilong Jonatan i no save long as na Jonatan i tok olsem; Jonatan na Devit tasol i save. 40 Orait Jonatan i givim banara bilong em long wokman bilong em na tokim em olsem: “Yu kisim ol dispela samting i go bek long taun.”
41 Taim wokman bilong Jonatan i go pinis, Devit i kirap na lusim ples klostu long hap saut. Na em i kam na putim pes i go daun long graun na i brukim skru 3-pela taim. Na tupela i kis long narapela narapela na krai. Tasol Devit i krai moa yet winim Jonatan. 42 Jonatan i tokim Devit: “Yu ken i go wantaim bel isi. Yumi bin mekim tok tru antap+ long nem bilong Jehova olsem, ‘Jehova bai i stap olsem witnes bilong kontrak namel long yu na mi na namel long pikinini bilong yu na pikinini bilong mi i kamap bihain inap oltaim oltaim.’”+
Orait Devit i lusim Jonatan na i go, na Jonatan i go bek long taun.
21 Devit i ranawe i go kamap long Nop+ na i go lukim pris Ahimelek. Na Ahimelek i guria taim em i lukim Devit na i tokim em olsem: “Wai na yu wanpela tasol i kam?”+ 2 Orait Devit i bekim tok long pris Ahimelek olsem: “King i bin givim mi wanpela wok, tasol em i tok, ‘Mi no ken tokim wanpela man long dispela wok em i salim mi long mekim.’ Na mi bin pasim tok wantaim ol man bilong mi long mi bai bungim ol long wanpela hap. 3 Sapos yu gat 5-pela bret i stap, mi laik bai yu givim mi. Sapos nogat, orait wanem arapela kaikai i stap yu ken givim mi.” 4 Tasol pris i tokim Devit olsem: “Mi no gat bret nating i stap, bret holi tasol i stap.+ Sapos ol man bilong yu i stap longwe long ol meri,*+ orait yu ken kisim dispela bret.” 5 Na Devit i tokim pris olsem: “Mipela i no bin slip wantaim ol meri long dispela taim. Olgeta taim mipela i save go pait, ol man i save stap klin long ai bilong God+ long ol dispela taim. Na nau tu mipela i gat bikpela wok, olsem na ol i stap klin tru!” 6 Olsem na pris i givim dispela bret holi+ long Devit. Dispela bret ol i bin putim long ai bilong God, em tasol i stap. I no gat narapela kaikai i stap. Ol i bin rausim dispela bret na ol i putim nupela bret i stap long ai bilong Jehova.
7 Long dispela taim wanpela wokman bilong Sol, nem bilong em Doek,+ em man Idom,+ em i stap insait long haus lotu sel long ai bilong Jehova. Em i save lukautim ol wasman bilong ol sipsip bilong Sol.
8 Orait Devit i tokim Ahimelek olsem: “Yu gat wanpela spia o bainat i stap? Sapos yu gat, inap yu givim mi? King i hariapim mi long mekim wok bilong em, olsem na mi no kisim wanpela bainat o spia samting bilong pait i kam.” 9 Na pris i tok olsem: “Bainat bilong Goliat+ i stap, em dispela man Filistia yu bin kilim i dai long Veli* Bilong Ila.+ Ol i bin karamapim long laplap na putim i stap baksait long ifot.*+ Sapos yu laik, orait yu ken kisim dispela bainat, long wanem, em dispela wanpela bainat tasol i stap.” Na Devit i tok: “Yu ken givim mi. I no gat narapela bainat i winim dispela bainat.”
10 Orait long dispela de yet, Devit i lusim dispela hap na i ranawe+ long Sol na em i go kamap long King Akis bilong Get.+ 11 Na ol wokman bilong Akis i tokim em olsem: “Dispela man em mas Devit tasol, king bilong kantri bilong em. Em dispela man tasol ol i bin danis na singsing long em olsem,
‘Sol i kilim i dai planti tausen man,
Na Devit i kilim i dai planti planti tausen.’”+
12 Devit i tingting long dispela tok ol i mekim na em i pret nogut tru+ long King Akis bilong Get. 13 Olsem na long ai bilong king na ol wokman bilong em, Devit i giaman na mekim olsem em i longlong+ taim ol i laik holim em.* Na em i rait nabaut long dua bilong taun na em i larim mauswara bilong em i ran i kam daun long mausgras bilong em. 14 Na Akis i tokim ol wokman bilong em olsem: “Dispela man em i longlong man! Wai na yupela bringim em i kam long mi? 15 Yupela i ting mi no gat planti longlong man i stap long kantri bilong mi, a? I gat planti i stap, olsem na wai na yupela i bringim dispela man i kam long mekim longlong pasin long ai bilong mi? Em i no ken i stap long haus bilong mi.”
22 Olsem na Devit i lusim dispela hap+ na i ranawe i go hait long keiv bilong Adulam.+ Taim ol brata bilong em na olgeta famili bilong papa bilong em i harim olsem em i hait long dispela hap, ol i go na stap wantaim em. 2 Na olgeta man i gat hevi, na ol man i gat dinau, na ol man i gat kros long ol arapela, ol i go stap wantaim Devit na em i kamap lida bilong ol. I gat olsem 400 man i stap wantaim Devit.
3 Orait bihain Devit i lusim dispela hap na i go long Mispe long Moap. Na em i go tokim king bilong Moap olsem:+ “Inap papa na mama bilong mi i kam i stap wantaim yu inap long mi save long samting God i laik mekim long mi?” 4 Na king i orait long dispela, olsem na Devit i bringim papamama bilong em i kam i stap wantaim king long taim Devit i hait i stap long ol maunten.+
5 Bihain profet Gat+ i tokim Devit olsem: “Yu no ken i stap moa long dispela ples. Yu mas lusim dispela hap na i go long graun bilong Juda.”+ Olsem na Devit i lusim dispela hap na i go i stap long bikbus bilong Heret.
6 Sol i sindaun aninit long wanpela diwai tamarisk antap long wanpela liklik maunten long Gibea+ na em i holim spia bilong em i stap. Na ol wokman bilong em i sanap raunim em. Na sampela man i toksave long Sol long ples Devit na ol man i stap wantaim em i hait long en. 7 Na Sol i tokim ol wokman bilong em olsem: “Yupela ol man bilong lain Benjamin, yupela harim gut. Yupela ting pikinini man bilong Jesi+ bai givim graun na gaden wain long yupela, a? Na yupela ting em bai makim yupela long kamap kepten bilong bosim 1,000 soldia na kepten bilong bosim 100 soldia, a?+ 8 Yupela olgeta i pasim tok long bagarapim mi! I no gat wanpela bilong yupela i bin tokim mi long pikinini man bilong mi i bin wokim kontrak wantaim pikinini man bilong Jesi!+ Na i no gat wanpela bilong yupela i bin sori long mi na tokim mi olsem pikinini man bilong mi i kirapim Devit, dispela wokman bilong mi, long birua long mi na nau em i laik kilim mi i dai.”
9 Orait Doek+ em man Idom, em i sanap wantaim ol. Em i gat namba namel long ol wokman bilong Sol. Em i tok:+ “Mi bin lukim pikinini man bilong Jesi i go long Nop na em i go lukim Ahimelek em pikinini man bilong Ahitup.+ 10 Na Ahimelek i askim Jehova long wanem samting Devit bai mekim. Na em i givim sampela kaikai long em na givim tu bainat bilong Goliat em dispela man Filistia.”+ 11 Orait king i salim sampela man i go kisim pris Ahimelek, pikinini man bilong Ahitup, na olgeta pris long famili bilong papa bilong em i stap long Nop na bringim ol i kam. Na olgeta i kam long king.
12 Sol i tok: “Pikinini man bilong Ahitup, mi gat tok long yu!” Na Ahimelek i tok: “Yes bikman, yu tok.” 13 Na Sol i tok: “Wai na yu wantaim pikinini man bilong Jesi i pasim tok long bagarapim mi? Yu bin givim em bret na wanpela bainat na yu askim God long wanem samting Devit bai mekim. Olsem na nau em i birua long mi na i laik kilim mi i dai.” 14 Na Ahimelek i tokim king olsem: “Devit em man yu ken bilip tru long em. I no gat wanpela wokman bilong yu i olsem em.+ Na em i tambu man bilong yu+ na em i save bosim ol soldia bilong yu, na ol man long haus bilong yu i lukim gutpela pasin bilong em na ol i givim biknem long em.+ 15 Dispela em i no fes taim bilong mi long askim God long wanem samting Devit i mas mekim.+ Mi no bin pasim tok long bagarapim yu! Bikman bilong mi, yu no ken sutim tok long mi na long olgeta famili bilong papa bilong mi, long wanem, mi no save liklik long samting yu toktok long en.”+
16 Tasol king i tok: “Ahimelek, yu mas i dai,+ yu na olgeta famili bilong papa bilong yu i mas i dai.”+ 17 Na king i tokim ol gad* i sanap raunim em olsem: “Yupela kilim i dai olgeta pris bilong Jehova, long wanem, ol i stap long sait bilong Devit! Ol i save olsem em i bin ranawe long mi, tasol ol i no tokim mi!” Tasol ol soldia bilong king i no laik kilim i dai ol pris bilong Jehova. 18 Olsem na king i tokim Doek olsem:+ “Yu go kilim i dai olgeta pris!” Orait Doek, em man Idom,+ em i go na kilim i dai ol pris. Long dispela de em i kilim i dai 85 pris i werim laplap ifot.*+ 19 Em i kilim i dai tu ol manmeri bilong Nop,+ em taun bilong ol pris, long bainat. Em i kilim i dai ol man na ol meri, ol pikinini na ol bebi, na ol bulmakau man, ol donki, na ol sipsip.
20 Tasol ol i no kilim i dai Abiatar.+ Abiatar em i pikinini man bilong Ahimelek, na Ahimelek em i pikinini man bilong Ahitup. Abiatar i ranawe long ol na i go long Devit. 21 Na Abiatar i tokim Devit olsem: “Sol i kilim i dai ol pris bilong Jehova.” 22 Na Devit i tokim Abiatar olsem: “Mi sori tru. Mi tingim, long dispela de+ mi bin go lukim papa bilong yu, mi bin lukim Doek dispela man Idom, em tu i stap, na mi save em bai go tokim Sol. Em asua bilong mi tasol na olgeta famili bilong papa bilong yu i dai. 23 Tasol yu no ken pret. Yu mas stap wantaim mi, long wanem, man i laik kilim yu i dai, em i laik kilim mi tu i dai; bai mi lukautim yu na bai yu inap i stap gut.”+
23 Bihain ol i tokim Devit olsem: “Ol Filistia i wok long pait long ol man bilong taun Keila.+ Na ol i stilim ol samting long ples bilong krungutim wit samting.”* 2 Orait Devit i askim Jehova olsem:+ “Em orait long mi go pait long ol Filistia, o nogat?” Na Jehova i tokim Devit olsem: “Em orait, yu go pait long ol Filistia na helpim ol manmeri bilong Keila bai ol i no ken bagarap.” 3 Tasol ol man i stap wantaim Devit i tokim em olsem: “Harim! Yumi stap hia long Juda na yumi pret;+ na i wankain tu sapos yumi go long Keila na pait long ol Filistia!”+ 4 Orait Devit i askim Jehova gen,+ na Jehova i tokim em olsem: “Kirap; go daun long Keila, long wanem, mi bai putim ol Filistia long han bilong yupela.”+ 5 Orait Devit wantaim lain bilong em i go long Keila na pait long ol Filistia; na em i kilim i dai planti Filistia na kisim ol bulmakau na sipsip bilong ol. Na Devit i helpim ol manmeri bilong Keila+ na ol i no bagarap.
6 Taim Abiatar+ pikinini man bilong Ahimelek i ranawe i go long Devit long Keila, em i bin kisim ifot* tu i go wantaim em. 7 Na sampela man i tokim Sol olsem: “Devit i go i stap long taun Keila.” Na Sol i tok olsem: “Nau God i putim em long han bilong mi.*+ Devit i go i stap long wanpela taun i gat banis na strongpela dua, na long dispela rot em i kalabusim em yet.” 8 Orait Sol i singautim olgeta man i kam bilong i go pait. Na ol i wokabaut i go long Keila bilong banisim Devit na lain bilong em. 9 Taim Devit i harim olsem Sol i laik mekim nogut long em, Devit i tokim pris Abiatar olsem: “Bringim ifot i kam.”+ 10 Orait Devit i tok olsem: “Jehova, God bilong Israel, mi wokman bilong yu, mi harim olsem Sol i save mi stap hia long Keila, na em i laik i kam na bagarapim dispela taun.+ 11 Olsem na mi laik save, ol bikman* bilong taun Keila bai givim mi long han bilong Sol o nogat? Na mi harim olsem Sol bai kam long hia, em tru o nogat? Jehova, God bilong Israel, plis mi laik bai yu mas tokim mi.” Na Jehova i tok: “Yes, Sol bai kam.” 12 Na Devit i askim em olsem: “Ol bikman bilong taun Keila bai givim mi na lain bilong mi long han bilong Sol o nogat?” Na Jehova i tok: “Yes, ol bai mekim olsem.”
13 Taim Devit i harim dispela tok, orait wantu em i kisim lain bilong em, nau namba bilong ol inap olsem 600,+ na ol i lusim Keila na i go. Na ol i go nabaut long narapela narapela hap. Taim Sol i harim olsem Devit i lusim Keila na i ranawe i go pinis, em i no go painim em. 14 Na Devit i go i stap long ol ples nogut long ol maunten long ples nating bilong Sif.+ Sol i wok long painim Devit,+ tasol Jehova i no larim Sol i painim em. 15 Taim Devit i stap long ples nating bilong Sif long Hores, em i save olsem* Sol i wok long painim em bilong kilim em i dai.
16 Jonatan, pikinini man bilong Sol, i go lukim Devit long Hores. Na em i mekim tok bilong helpim Devit long bilip strong* long Jehova.+ 17 Jonatan i tokim em olsem: “Yu no ken pret. Papa bilong mi i no inap bagarapim yu; yu bai kamap king bilong Israel+ na mi bai stap aninit long yu; na papa bilong mi i save tu long dispela samting.”+ 18 Na long ai bilong Jehova, tupela i wokim kontrak.+ Na Devit i stap long Hores na Jonatan i go bek long ples bilong em.
19 Bihain ol man bilong Sif i go lukim Sol long Gibea+ na i tokim em olsem: “Devit i hait i stap long ples bilong mipela+ long ples nogut bilong Hores,+ long liklik maunten bilong Hakila+ i stap long hap saut* bilong Jesimon.*+ 20 King, wanem taim yu laik, orait yu ken i kam. Mipela bai putim Devit long han bilong yu.”+ 21 Na Sol i tokim ol olsem: “Jehova i ken blesim yupela, long wanem, yupela i mekim pasin sori long mi. 22 Yupela i mas i go na painimaut gut wanem hap em i stap na husat i bin lukim em, long wanem, mi harim olsem em i smat tru long pasin bilong trik. 23 Yupela i mas painimaut gut wanem ol hap em i save hait na kam bek na tokim mi. Na bai mi go wantaim yupela, na sapos em i stap long dispela hap, orait bai mi go painim em. Na maski sapos mi mas painim em namel long olgeta lain* bilong Juda, mi bai mekim olsem.”
24 Orait ol dispela man i lusim Sol na i go paslain long em long Sif.+ Na Devit na lain bilong em i stap long ples nating bilong Maon+ long Araba+ long hap saut bilong Jesimon. 25 Sol na ol soldia bilong em i go long dispela hap bilong painim Devit.+ Tasol sampela man i tokim Devit long dispela samting, olsem na wantu em i ranawe i go long ples nogut i gat ston,+ long narapela hap bilong ples nating bilong Maon. Taim Sol i harim olsem Devit i go long dispela hap, em i bihainim Devit i go long ples nating bilong Maon. 26 Na Sol wantaim ol soldia bilong em i kam kamap long wanpela sait bilong maunten, na Devit wantaim lain bilong em i stap long narapela sait bilong maunten. Devit i hariap long ranawe+ long Sol, tasol Sol wantaim ol soldia bilong em i kam klostu tru long Devit wantaim lain bilong em.+ 27 Tasol wanpela man i kam na tokim Sol olsem: “Ol Filistia i kam pait long kantri bilong yumi, olsem na yu mas kam bek hariap!” 28 Taim Sol i harim dispela tok, em wantaim ol soldia bilong em i no moa bihainim Devit.+ Ol i lusim na ol i go bek long pait long ol Filistia. Olsem na ol i kolim dispela ples, Ples Ston Bilong Bruk.
29 Na Devit i lusim dispela hap na i go i stap long ol ples nogut long hap bilong En-gedi.+
24 Sol i pait pinis long ol Filistia na i kam bek, na ol i tokim em olsem: “Harim! Devit i stap long ples nating bilong En-gedi.”+
2 Olsem na Sol i makim 3,000 man bilong Israel na em i kisim ol i go painim Devit wantaim lain bilong em. Ol i wokabaut i go long maunten we i gat ol ston em ol meme i save stap long en. 3 Na ol i go kamap long wanpela keiv i stap klostu long rot we i gat sampela banis bilong sipsip.* Na Sol i pilim olsem em i laik i go long toilet,* olsem na em i go insait long dispela keiv. Na Devit wantaim lain bilong em i sindaun i stap insait tru long dispela keiv.+ 4 Na ol man i stap wantaim Devit i tokim em olsem: “Goan. Nau em i gutpela taim bilong yu. ‘Harim! Jehova i putim birua bilong yu long han bilong yu,+ na yu laik mekim wanem samting long em, orait yu ken mekim.’” Olsem na Devit i wokabaut isi isi i go klostu long Sol na katim arere long daunbilo bilong longpela siot bilong Sol. Tasol Sol i no save. 5 Devit i katim pinis arere long daunbilo bilong longpela siot bilong Sol, na bel bilong em i kotim em+ long pasin em i bin mekim. 6 Na em i tokim ol man i stap wantaim em olsem: “Jehova i no inap orait liklik long mi mekim kain pasin olsem long bikman bilong mi, em man Jehova i bin anointim.* Mi no ken kilim em i dai, long wanem, Jehova yet i bin anointim em.”+ 7 Devit i mekim dispela tok na dispela i pasim* ol man i stap wantaim em na ol i no bagarapim Sol. Na Sol i toilet pinis na i lusim keiv na i go.
8 Orait Devit i lusim keiv na i go ausait na i singaut long Sol olsem: “King, bikman bilong mi!”+ Sol i harim na em i tanim na i lukim Devit. Devit i brukim skru na i putim pes i go daun long graun. 9 Na Devit i tokim Sol olsem: “Wai na yu putim yau long tok bilong ol man em ol i tok, ‘Harim! Devit i wok long painim yu bilong mekim nogut long yu’?+ 10 Harim, nau tasol yu stap insait long keiv na Jehova i putim yu long han bilong mi. Na wanpela man i tokim mi long kilim yu i dai,+ tasol mi sori long yu na mi tok olsem, ‘Mi no ken kilim yu i dai, bikman bilong mi, long wanem, Jehova yet i bin anointim yu na yu kamap king.’+ 11 Papa bilong mi, lukim dispela hap klos mi holim; mi bin katim dispela long arere long daunbilo bilong longpela siot bilong yu, na mi inap long kilim yu tu, tasol mi no mekim. Olsem na nau yu ken save olsem mi no gat tingting long mekim nogut long yu o bikhet long yu. Na mi no mekim wanpela rong long yu,+ tasol yu wok long painim mi bilong kilim mi i dai.+ 12 Jehova i ken i stap jas na skelim mitupela.+ Na Jehova i ken mekim save long yu bilong bekim pasin yu bin mekim long mi.+ Tasol mi yet mi bai i no inap mekim nogut long yu.+ 13 I gat wanpela savetok bilong bipo i olsem, ‘Man nogut i save mekim pasin nogut,’ tasol mi no inap mekim nogut long yu. 14 King bilong Israel, yu wok long ranim mi, a? Tasol mi husat? Mi olsem dok i dai pinis. Mi olsem laus tasol.+ 15 Jehova i ken i stap jas. Na em bai skelim pasin bilong yu na mi, na em bai sapotim sait bilong mi+ na skelim mi na kisim bek mi long han bilong yu.”
16 Taim Devit i mekim dispela tok pinis, Sol i tok: “Devit, pikinini man bilong mi, em nek bilong yu a?”+ Na Sol i krai bikpela. 17 Na em i tokim Devit olsem: “Yu stretpela man moa winim mi, long wanem, yu mekim gutpela pasin long mi, tasol mi mekim pasin nogut long yu.+ 18 Tude yu soim gutpela pasin long mi na yu no kilim mi i dai taim Jehova i putim mi long han bilong yu.+ 19 Sapos wanpela man i gat rot bilong bagarapim birua bilong em, orait em i no inap larim em i go nating, nogat. Tasol nau yu bin mekim gutpela pasin long mi, olsem na Jehova i ken mekim gut long yu.+ 20 Na harim! Mi save olsem yu bai kamap king+ na wok king bilong yu bai i stap oltaim. 21 Olsem na mi laik bai yu mekim tok tru antap long nem bilong Jehova+ olsem, bai yu no ken kilim i dai ol lain tumbuna pikinini bilong mi. Nogut yu kilim ol i dai na bai nem bilong mi na lain bilong mi i pinis olgeta.”+ 22 Orait Devit i mekim tok tru antap pinis, na Sol i go bek long ples bilong em.+ Tasol Devit na lain bilong em i go bek long ples hait bilong ol.+
25 Bihain Samuel+ i dai; na olgeta manmeri bilong Israel i kam bung na krai sori long em. Na ol i planim em klostu long haus bilong em long Rama.+ Bihain long dispela, Devit i go long ples nating bilong Paran.
2 I gat wanpela man i stap long Maon,+ na ol samting bilong em i stap long taun Karmel.*+ Em i wanpela maniman tru; na em i gat 3,000 sipsip na 1,000 meme. Wanpela taim em i stap long taun Karmel na em i wok long katim gras bilong ol sipsip bilong em. 3 Nem bilong dispela man em Nabal,+ na nem bilong meri bilong em Abigel.+ Abigel i gat pasin bilong skelim gut ol samting na em i luk nais tru, tasol man bilong em i gat hatpela pasin na em i save mekim pasin nogut.+ Nabal em i bilong lain famili bilong Kalep.+ 4 Devit i stap long ples nating na em i harim olsem Nabal i wok long katim gras bilong ol sipsip bilong em. 5 Olsem na Devit i salim 10-pela man i go lukim em. Na Devit i tokim ol dispela man olsem: “Yupela go long taun Karmel na lukim Nabal, na long nem bilong mi, yupela i mas givim gude long em. 6 Na yupela i mas tokim em olsem, ‘Yu ken i stap gut* na yu ken i stap longpela taim. Na famili bilong yu na olgeta samting bilong yu tu i ken i stap gut. 7 Mi harim olsem yu wok long katim gras bilong ol sipsip bilong yu. Taim ol wasman bilong ol sipsip bilong yu i stap wantaim mipela, mipela i no bin mekim nogut long ol+ na mipela i no bin stilim wanpela sipsip bilong ol taim ol i stap long Karmel. 8 Sapos yu askim ol, ol bai tokim yu olsem mipela i tok tru. Nau em taim bilong yu long amamas,* olsem na sapos i orait long yu, plis mekim gut long ol man mi salim i kam. Sapos yu gat sampela kaikai i stap, orait plis givim long mipela ol wokman bilong yu na long Devit pikinini bilong yu.’”+
9 Orait ol dispela man i go na tokim Nabal long olgeta samting Devit i tok long en. Taim ol i tokim em pinis, 10 Nabal i bekim tok long ol dispela man olsem: “Devit pikinini man bilong Jesi, em husat na mi bai harim tok bilong em? Nau long dispela taim planti wokman i save ranawe long ol bosman bilong ol.+ 11 Yupela i kam long wanem hap, em mi no save. Olsem na wai bai mi givim yupela bret na wara na abus em mi bin kilim bilong ol man i bin katim gras bilong ol sipsip bilong mi. Nogat tru.”
12 Orait ol dispela man i go bek na tokim Devit long olgeta tok Nabal i mekim. 13 Devit i tokim ol lain bilong em olsem: “Yupela olgeta pasim bainat bilong yupela!”+ Na olgeta i pasim bainat bilong ol na Devit tu i pasim bainat bilong em. Na Devit i kisim olsem 400 man i go wantaim em na em i tokim 200 man long i stap bek na lukautim ol samting.
14 Wanpela wokman i go tokim Abigel, meri bilong Nabal olsem: “Harim! Devit i stap long ples nating na em i salim sampela man i kam givim gude long bosman bilong mipela, na bosman i mekim tok i bagarapim ol.+ 15 Tasol ol dispela man i bin mekim gutpela pasin long mipela. Ol i no mekim nogut long mipela na ol i no stilim wanpela samting bilong mipela long taim mipela i stap wantaim ol long ples nating.+ 16 Long dispela taim mipela i wok long lukautim ol sipsip, ol i stap olsem banis na lukautim mipela long san na long nait. 17 Olsem na nau yu mas tingting gut long wanem samting yu mas mekim, long wanem, bagarap bai painim bosman na yumi olgeta.+ Em i gat hatpela pasin* na i hatwok long toktok long em, olsem na mi kam tokim yu.”
18 Taim Abigel+ i harim dispela tok, kwiktaim em i kisim 200 bret, 2-pela bikpela sospen wain, 5-pela sipsip em ol i bin kilim, na wit samting ol i bin kukim long paia em skel bilong en inap olsem 5-pela siah,* na 100 greip keik* na 200 fik keik.* Em i putim olgeta dispela kaikai antap long ol donki.+ 19 Na em i tokim ol wokman bilong em olsem: “Yupela go pas long mi; mi bai bihainim yupela.” Tasol em i no tokim man bilong em Nabal long dispela samting em i mekim.
20 Em i sindaun long donki na bihainim rot we maunten i haitim em na i no gat man inap lukim em. Na Devit na ol man i kam wantaim em i bihainim dispela rot i kam na ol i bungim Abigel. 21 Devit i bin tok olsem: “Mi bin westim nating taim bilong mi long lukautim gut olgeta samting bilong dispela man long ples nating. Mi no bin stilim wanpela samting bilong em+ na nau em i bekim pasin nogut long mi.+ 22 Sapos mi no kilim i dai olgeta man* long lain bilong em long dispela nait, orait God i ken mekim save tru long ol birua bilong Devit.”*
23 Taim Abigel i lukim Devit, kwiktaim em i lusim donki na kalap i go daun. Na em i brukim skru na putim pes i go daun long graun long ai bilong Devit. 24 Orait em i go klostu long lek bilong Devit na brukim skru na i tok: “Bikman bilong mi, mi laik toktok wantaim yu. Na plis mi laik bai yu harim tok mi laik mekim. Bikman bilong mi, yu mas tingim samting i bin kamap long yu em asua bilong mi tasol. 25 Na yu no ken tingim tok em dispela krankiman Nabal+ i bin mekim, long wanem, pasin bilong em i wankain olsem mining bilong nem bilong em. Nem bilong em Nabal,* olsem na em i gat pasin kranki. Bikman bilong mi, mi yet i no bin lukim ol man em yu bin salim i kam. 26 Na harim, bikman bilong mi, mi tok tru antap long Jehova husat i stap laip na long yu i stap laip, Jehova yet i bin pasim yu+ na bai yu no gat asua long kapsaitim blut+ na bekim rong bilong ol birua bilong yu. Samting bai painim Nabal i ken painim tu ol birua bilong yu. 27 Olsem na bikman bilong mi, mi laik bai yu kisim dispela presen*+ em mi bringim i kam long yu na givim long ol man i stap wantaim yu.+ 28 Bikman bilong mi, plis, mi laik bai yu lusim rong bilong mi, wokmeri bilong yu. Yu save mekim ol pait em Jehova i laik bai yu mas mekim,+ olsem na Jehova bai mekim ol lain tumbuna pikinini bilong yu i mekim wok king oltaim.+ Na long i stap bilong yu, yu no bin mekim wanpela pasin nogut.+ 29 Sapos wanpela man i laik pait long yu na i laik kilim yu i dai, orait Jehova, God bilong yu, bai lukautim yu wankain olsem man i save lukautim gut ol samting i dia tumas insait long beg. Tasol ol birua bilong yu em bai rausim ol i go wankain olsem man i save putim ston long katapel* na sutim ston i go. 30 Na bikman bilong mi, Jehova bai mekim olgeta gutpela samting em i bin tok promis long mekim long yu na em bai makim yu long i stap king bilong ol Israel.+ 31 Na yu bai i no bel hevi o bel bilong yu i no inap kotim yu olsem yu bin kilim nating ol man i dai na bekim asua bilong ol birua bilong yu.+ Na bikman bilong mi, taim Jehova i mekim gut long yu, orait mi laik bai yu mas tingim mi, wokmeri nating bilong yu.”
32 Devit i harim dispela tok na em i tokim Abigel olsem: “Litimapim nem bilong Jehova, em God bilong Israel. Em i bin salim yu i kam tete na yu bungim mi! 33 God i ken blesim yu long gutpela tingting bilong yu! Long wanem, yu bin pasim mi na bai mi no gat asua long kapsaitim blut+ na long bekim rong bilong birua bilong mi. 34 Mi tok tru antap long Jehova husat i stap laip, em God bilong Israel, em i bin pasim mi long mekim nogut long yu.+ Sapos yu no bin kam hariap na bungim mi,+ orait long moning bai i no gat wanpela man* long lain bilong Nabal i stap laip.”+ 35 Na Devit i kisim ol samting em Abigel i bringim i kam na em i tokim Abigel olsem: “Yu ken i go wantaim bel isi long haus bilong yu. Mi harim pinis tok yu mekim, na mi bai mekim olsem yu tok.”
36 Orait Abigel i go bek long Nabal. Na em i lukim Nabal i mekim bikpela pati long haus olsem ol king i save mekim. Na Nabal* i amamas na i spak nogut tru. Na Abigel i no tokim em long wanpela samting inap long moningtaim. 37 Na long moning, taim tingting bilong Nabal i klia, Abigel i tokim em long ol samting i bin kamap. Taim Nabal i harim dispela tok, wantu klok bilong em i stop olsem bilong man i dai pinis na em i paralais na i stap olsem wanpela ston. 38 Inap olsem 10-pela de bihain, Jehova i mekim na Nabal i dai.
39 Taim Devit i harim olsem Nabal i dai pinis, em i tok: “Litimapim nem bilong Jehova, em i tingim pasin nogut Nabal i bin mekim long mi+ na em i bekim rong bilong em.+ Na em i pasim mi na mi no bin mekim pasin nogut.+ Na Jehova i mekim Nabal i kisim hevi long pasin nogut bilong em yet!” Orait Devit i salim tok i go bilong askim Abigel long maritim em. 40 Olsem na ol wokman bilong Devit i go kamap long Karmel long Abigel na ol i tokim em olsem: “Devit i salim mipela i kam bilong kisim yu i go bilong kamap meri bilong em.” 41 Abigel i harim dispela tok na em i brukim skru na i putim pes i go daun long graun na i tok: “Mi olsem wokmeri nating na mi redi long wasim lek+ bilong ol wokman bilong bikman bilong mi.” 42 Na kwiktaim Abigel+ i kirap na kisim donki bilong em na i sindaun long en. Na em i tokim 5-pela wokmeri bilong em long wokabaut bihainim em; na em i go wantaim ol dispela man em Devit i bin salim i kam. Na Abigel i kamap meri bilong Devit.
43 Devit i bin maritim tu Ahinoam+ bilong Jesril.+ Na tupela meri wantaim i stap meri bilong Devit.+
44 Mikal,+ pikinini meri bilong Sol, em tu i meri bilong Devit. Tasol Sol i givim em long Palti,+ em pikinini man bilong Lais bilong Galim.
26 Bihain sampela man bilong taun Sif+ i go lukim Sol long Gibea+ na ol i tokim em olsem: “Devit i hait i stap long liklik maunten Hakila long hap i go olsem long Jesimon.”*+ 2 Olsem na Sol i kisim 3,000 strongpela soldia bilong Israel na i go wantaim em long ples nating bilong Sif+ bilong painim Devit. 3 Na Sol i wokim kem long liklik maunten Hakila, klostu long rot long hap i go olsem long Jesimon. Devit i stap long ples nating na em i harim olsem Sol i kam long ples nating bilong painim em. 4 Olsem na Devit i salim ol man i go bilong lukstil long Sol, na ol i painimaut olsem Sol i kam pinis. 5 Orait bihain Devit i go long hap we kem bilong Sol i stap. Na em i lukim hap we Sol na kepten bilong ami bilong em, Apner,+ em pikinini man bilong Ner, i slip long en; Sol i slip namel long kem na ol soldia i slip raunim em. 6 Na Devit i tokim Ahimelek, em man bilong lain Hit,+ na Abisai,+ em brata bilong Joap, pikinini man bilong Seruia+ olsem: “Husat i laik go wantaim mi long kem bilong Sol?” Na Abisai i tok: “Mi bai go wantaim yu.” 7 Orait long nait Devit na Abisai i go long ples we ol soldia bilong Sol i wokim kem. Na tupela i lukim Sol i slip i dai namel long kem na spia bilong em i sanap long graun klostu long het bilong em; Apner wantaim ol soldia i slip raunim Sol.
8 Orait Abisai i tokim Devit olsem: “Nau God i putim birua bilong yu long han bilong yu.+ Larim mi sutim em long spia. Bai mi sutim em wanpela taim tasol na em bai i dai. I no gat wok long mi sutim em namba 2 taim.” 9 Tasol Devit i tokim Abisai olsem: “Yu no ken bagarapim em, long wanem, em man Jehova yet i bin anointim.*+ Na sapos wanpela man i apim han bilong kilim em i dai, orait dispela man bai i gat asua.”+ 10 Na Devit i tok moa olsem: “Mi tok tru antap long Jehova husat i stap laip, Jehova yet bai kilim em i dai,+ o em bai dai olsem ol arapela man i save dai,+ o ol birua bai kilim em i dai long taim bilong pait.+ 11 Jehova i no ken orait long mi kilim i dai dispela man Jehova i bin anointim!+ Olsem na yumi kisim spia i stap klostu long het bilong em na sospen wara na yumi go.” 12 Orait Devit i kisim spia na sospen wara i stap klostu long het bilong Sol na tupela i go. Na i no gat wanpela man i lukim+ tupela o i save long samting tupela i bin mekim. Na i no gat wanpela i bin kirap long dispela taim. Olgeta i slip i dai, long wanem, Jehova i mekim ol i slip i dai tru. 13 Orait Devit i wokabaut i go long hapsait na em i go sanap antap long wanpela maunten, longwe long kem bilong Sol.
14 Na Devit i singaut i go long ol soldia na long Apner+ pikinini man bilong Ner, olsem: “Apner, yu harim!” Na Apner i tok: “Yu husat man i singaut long king?” 15 Na Devit i bekim tok long Apner olsem: “Yu strongpela soldia. Wanem man long Israel i olsem yu? I no gat wanpela i olsem yu. Olsem na wai na yu no lukautim gut king, bikman bilong yu? Nau tasol wanpela soldia i bin i go insait long kem bilong kilim i dai king, bikman bilong yu.+ 16 Yu no bin mekim gut wok bilong yu. Yupela i no bin lukautim gut bikman bilong yupela, em man Jehova i bin anointim,+ olsem na mi tok tru antap long Jehova husat i stap laip, yupela i mas i dai. Harim! Yupela i go sekim spia bilong king na sospen wara+ i stap klostu long het bilong king, dispela tupela samting i stap o nogat?”
17 Sol i harim olsem em nek bilong Devit, olsem na em i tok: “Devit, pikinini bilong mi, em yu tasol, a?”+ Na Devit i tok olsem: “Yes king, bikman bilong mi, em mi tasol.” 18 Na Devit i tok moa: “Bikman bilong mi, mi mekim wanem samting na yu wok long painim mi?+ Na wanem rong mi mekim na mi gat asua?+ 19 King, bikman bilong mi, mi laik bai yu harim tok bilong mi, wokman bilong yu. Sapos Jehova yet i kirapim yu long kam bagarapim mi, orait mi bai mekim ofa bilong wit samting long em na em i ken orait long* ofa bilong mi. Tasol sapos ol man i bin kirapim yu+ long kam bagarapim mi, orait Jehova i ken bagarapim ol, long wanem, ol i mekim na mi pilim olsem mi no gat rait long i stap wantaim lain manmeri bilong Jehova.+ Ol i rausim mi i go na i olsem ol i tok, ‘Yu go lotuim ol arapela god!’ 20 King bilong Israel, yu no ken kilim mi i dai longwe long ai bilong Jehova. Mi olsem laus nating tasol,+ na yu kam painim mi olsem yu painim pisin patrids* long maunten.”
21 Orait Sol i tok: “Mi mekim sin pinis.+ Devit, pikinini bilong mi, yu mas kam bek. Mi no ken mekim nogut moa long yu, long wanem, tude yu tingim laip bilong mi i bikpela samting.+ Tru tumas, mi bin mekim pasin kranki na mekim bikpela rong.” 22 Orait Devit i tok: “Em hia spia bilong king. Salim wanpela man i kam na kisim. 23 Jehova yet bai bekim gutpela pasin long man i bihainim stretpela pasin+ na man i bihainim em tru. Tete Jehova i bin putim yu long han bilong mi, tasol mi no bin kilim yu i dai, long wanem, yu man Jehova i bin anointim.+ 24 Harim! Tude mi tingim laip bilong yu i bikpela samting, olsem tasol, mi laik bai Jehova i tingim laip bilong mi i bikpela samting long ai bilong em, na em i ken kisim bek mi long olgeta hevi.”+ 25 Orait Sol i bekim tok long Devit olsem: “God i ken blesim yu Devit, pikinini bilong mi. Na olgeta samting yu mekim i ken kamap gutpela tasol.”+ Orait Devit i lusim dispela hap na i go na Sol tu i go bek long ples bilong em.+
27 Bihain Devit i tingting long em yet olsem: “Ating wanpela taim bai kamap we Sol bai kilim mi i dai. Olsem na mobeta mi ranawe+ i go long kantri bilong ol Filistia; na Sol bai wok long painim mi long olgeta hap bilong Israel+ i go inap em i givap na em i no inap kilim mi i dai.” 2 Olsem na Devit wantaim 600 man+ i stap wantaim em ol i go long king bilong Get, nem bilong em Akis,+ em pikinini man bilong Maok. 3 Na Devit wantaim lain bilong em na famili bilong ol i stap wantaim Akis long Get. Na tupela meri bilong Devit i stap wantaim em. Nem bilong wanpela em, Ahinoam+ bilong Jesril, na narapela em Abigel+ bilong Karmel. Bipo man bilong Abigel em Nabal, tasol Nabal i dai pinis. 4 Sol i harim olsem Devit i ranawe i go i stap long Get, olsem na em i no moa painim Devit.+
5 Bihain Devit i tokim Akis olsem: “Sapos yu orait long mi, plis givim mi wanpela ples insait long wanpela bilong ol liklik taun bilong yu na bai mi ken i stap long en. Bikman bilong mi, i no gutpela long mi stap wantaim yu long taun bilong yu.” 6 Orait Akis i givim em taun Siklak+ long dispela de. Olsem na taun Siklak i kamap taun bilong ol king bilong Juda na i stap olsem i kam inap long nau.
7 Devit i stap long kantri Filistia inap 1-pela yia na 4-pela mun.+ 8 Na Devit wantaim ol man i stap wantaim em i save go pait long ol Gesur,+ ol Girsi, na ol Amalek.+ Ol dispela lain i stap long hap i kirap long Tilam i go inap long Suer+ na i go long Isip. 9 Taim Devit i go pait, em i save kilim i dai olgeta man na meri+ na em i save kisim ol klos, ol sipsip, ol bulmakau, ol donki, na ol kamel bilong ol. Taim em i mekim olsem pinis, em i save go bek long Akis. 10 Na taim Akis i save askim Devit olsem: “Nau yu go pait long wanem hap?” Devit i save bekim tok olsem: “Mi go pait long hap saut* bilong Juda,”+ o “Mi go pait long hap saut bilong Jeramel,”+ o “Mi go pait long hap saut bilong Kin.”+ 11 Taim Devit i go pait, em i save kilim i dai olgeta manmeri na em i no save bringim wanpela i go bek long Get. Em i ting olsem, “Nogut wanpela i go na tokaut long samting mipela i mekim na tok olsem, ‘Devit i mekim dispela samting.’” (Olgeta taim Devit i save bihainim dispela pasin taim em i stap long kantri Filistia.) 12 Na Akis i save bilipim tok bilong Devit na em i tingting long em yet olsem, ‘Tru tumas, lain bilong Devit, ol Israel, ol i heitim tru Devit. Olsem na em bai i stap wokman bilong mi oltaim.’
28 Bihain ol Filistia i bungim ol soldia bilong ol bilong i go pait long ol Israel.+ Na Akis i tokim Devit olsem: “Ating yu save pinis olsem yu na lain bilong yu i mas go wantaim mi long pait.”+ 2 Na Devit i tokim Akis olsem: “Bikman bilong mi, yu save long wok mi inap mekim.” Na Akis i tokim Devit olsem: “Mi save, olsem na mi makim yu long i stap gad bilong mi oltaim.”*+
3 Samuel i bin dai pinis na ol Israel i bin krai sori long em na ol i bin planim em long Rama, em taun bilong em.+ Na Sol i bin rausim long Israel ol man i save toktok wantaim ol daiman na ol man i save tokaut long ol samting bai kamap bihain.+
4 Ol Filistia i go bung na ol i wokim kem long Sunem.+ Na Sol i bungim olgeta soldia bilong Israel na ol i go wokim kem long Gilboa.+ 5 Sol i lukim kem bilong ol Filistia na em i pret nogut tru.+ 6 Sol i save askim Jehova+ long wanem samting em i mas mekim, tasol Jehova i no save bekim tok long em long ol driman, o long rot bilong Urim,*+ o long rot bilong ol profet. 7 Orait Sol i tokim ol wokman bilong em olsem: “Yupela go painim wanpela meri i save toktok wantaim ol daiman+ na bai mi go toktok wantaim em.” Na ol wokman bilong em i tok: “I gat wanpela meri i save toktok wantaim ol daiman i stap long taun En-dor.”+
8 Orait Sol i senisim klos bilong em na i werim narapela klos bai ol man i no ken luksave long em. Na em wantaim tupela wokman bilong em i go lukim dispela meri long nait. Em i tokim dispela meri olsem: “Mi laik bai yu mekim wok bilong yu long toktok wantaim ol man i dai+ na painimaut wanem samting bai kamap long bihain. Na mi bai tokim yu long man em yu bai singautim.” 9 Tasol dispela meri i tokim em olsem: “Yu save long samting Sol i bin mekim. Em i bin rausim long Israel ol man i save toktok wantaim ol daiman na ol man i save tokaut long ol samting bai kamap bihain.+ Olsem na watpo yu laik trikim mi na bai ol i ken kilim mi i dai?”+ 10 Na Sol i mekim tok tru antap long Jehova na i tokim dispela meri olsem: “Mi tok tru antap long Jehova husat i stap laip, yu bai i no gat asua sapos yu mekim dispela samting!” 11 Na dispela meri i askim Sol olsem: “Yu laik bai mi singautim husat?” Na Sol i tok: “Mi laik bai yu singautim Samuel.” 12 Na taim meri i lukim “Samuel”*+ i kamap, em i singaut nogut tru na i tokim Sol olsem: “Wai na yu trikim mi? Yu Sol tasol ya!” 13 Na king i tokim dispela meri olsem: “Yu no ken pret. Yu lukim wanem samting?” Na dispela meri i bekim tok long Sol olsem: “Mi lukim wanpela man i kain olsem wanpela god i kam antap long graun.” 14 Na Sol i askim dispela meri olsem: “Dispela man i luk olsem wanem?” Na meri i tok: “Em i wanpela lapun man i werim longpela siot i no gat han.”+ Na Sol i save em “Samuel” tasol, na em i brukim skru na putim pes i go daun long graun.
15 Na “Samuel” i tokim Sol olsem: “Wai na yu kirapim mi na singautim mi i kam?” Na Sol i tok: “Mi gat bikpela hevi tru. Ol Filistia i kam pait long mi, na God i lusim mi pinis. Em i no save toktok moa long mi long rot bilong ol profet o long driman;+ olsem na mi singautim yu na bai yu ken tokim mi long wanem samting mi mas mekim.”+
16 Na “Samuel” i tok: “Jehova i lusim yu pinis+ na i kamap birua bilong yu, olsem na wai na yu askim mi long wanem samting yu ken mekim? 17 Jehova bai mekim ol samting olsem em i bin tok long maus bilong mi. Jehova bai rausim yu long wok king bilong yu na em bai givim dispela wok long narapela man, em Devit.+ 18 Yu no bin bihainim tok bilong Jehova. Em i belhat long ol Amalek+ na em i bin tokim yu long kilim olgeta bilong ol i dai, tasol yu no mekim, olsem na nau Jehova i mekim dispela samting long yu. 19 Jehova bai putim yu na olgeta manmeri bilong Israel long han bilong ol Filistia.+ Tumora yu+ na ol pikinini man bilong yu+ bai i kam i stap wantaim mi. Na Jehova bai putim tu ol ami bilong Israel long han bilong ol Filistia.”+
20 Sol i harim dispela tok na em i pret nogut tru na em i pundaun i go daun long graun. Em i no gat strong, long wanem, em i no bin kaikai long dispela de olgeta i kam inap long nait. 21 Dispela meri i go long Sol na em i lukim olsem Sol i pret nogut tru na em i tokim Sol olsem: “Bikman, mi bin bihainim tok bilong yu na mi no wari long dai bai painim mi.+ Mi bin mekim samting yu tok long en. 22 Olsem na bikman, mi laik bai yu harim tok bilong mi. Mi laik givim yu sampela kaikai; na yu mas kaikai na bai yu ken kisim strong gen na i go bek.” 23 Tasol Sol i no laik na em i tok: “Mi no laik kaikai.” Tasol tupela wokman bilong em na dispela meri i strong long em i mas kaikai. Orait em i harim tok bilong ol na em i kirap long graun na sindaun long bet. 24 Dispela meri i gat wanpela yangpela patpela bulmakau i stap long hap bilong em. Kwiktaim em i kilim* dispela bulmakau na kukim na em i kisim plaua na tanim na wokim bret i no gat yis. 25 Na em i skelim kaikai long Sol na tupela wokman bilong em na ol i kaikai. Ol i kaikai pinis, orait long dispela nait yet ol i go bek.+
29 Ol Filistia+ i bringim ol ami bilong ol i kam bung long Afek. Na ol Israel i wokim kem bilong ol klostu long wara i stap long Jesril.+ 2 Na ol king bilong ol Filistia i go wantaim ol soldia bilong ol. Ol wan wan grup bilong ol soldia i gat 100 man na 1,000 man. Ol i go pas na Devit na lain bilong em wantaim Akis+ i wokabaut bihain long ol. 3 Tasol ol king bilong ol Filistia i tok: “Wai na ol dispela man Hibru i kam hia?” Na Akis i bekim tok bilong ol olsem: “Dispela man em Devit, wokman bilong King Sol bilong Israel. Devit i bin i stap wantaim mi winim wanpela yia.+ Long taim em i bin lusim lain bilong em na i kam i stap wantaim mi, mi no bin painim wanpela rong long em i kam inap long nau.” 4 Tasol ol king bilong ol Filistia i kros long em na i tokim em olsem: “Salim em i go bek+ long ples we yu bin givim long em. Yu no ken larim em i go wantaim yumi long pait, nogut em i tanim bek na pait long yumi.+ Nau rot i op bilong em i ken mekim bikman bilong em i amamas gen long em, sapos em i kilim i dai ol soldia bilong yumi. 5 Dispela man em Devit, na em tasol ol i bin danis na singsing long em olsem:
‘Sol i kilim i dai planti tausen man,
Na Devit i kilim i dai planti planti tausen.’”+
6 Olsem na Akis+ i singautim Devit i kam na i tokim em olsem: “Mi tok tru antap long Jehova husat i stap laip, mi save yu stretpela man na mi amamas long yu kam wantaim ol soldia bilong mi long pait.+ Kirap long taim yu kam i stap wantaim mi i kam inap long nau, mi no bin painim wanpela rong long yu.+ Tasol ol arapela king bilong ol Filistia i no trastim yu.+ 7 Olsem na yu ken i go bek wantaim bel isi na yu no ken mekim wanpela samting i mekim ol king bilong ol Filistia i no amamas long yu.” 8 Orait Devit i tokim Akis olsem: “Tasol bikman bilong mi, mi bin mekim wanem samting? Yu bin painim wanem rong long mi kirap long taim mi kam i stap wantaim yu i kam inap long nau? King, bikman bilong mi, i gat wanem as na mi no ken i go wantaim yu na pait long ol birua bilong yu?” 9 Na Akis i bekim tok long Devit olsem: “Long ai bilong mi, yu olsem wanpela ensel bilong God, yu gutpela man.+ Tasol ol king bilong ol Filistia i tok olsem, ‘No ken larim em i go wantaim yumi long pait.’ 10 Olsem na yu na lain i kam wantaim yu i mas kirap long bikmoning; yupela i mas kirap na lusim dispela hap long moning long taim tulait i bruk.”
11 So Devit na lain bilong em i kirap long bikmoning na ol i go bek long kantri Filistia. Na ol Filistia i go long Jesril.+
30 Devit na lain bilong em i wokabaut inap 3-pela de na ol i go kamap long taun Siklak.+ Ol Amalek+ i bin i kam pait long ol manmeri i stap long hap saut* na long Siklak. Na ol i bin kukim taun Siklak long paia. 2 Ol i kisim ol meri+ na olgeta samting i stap long taun, kirap long ol pikinini i go inap long ol bikpela manmeri. Ol i no bin kilim i dai wanpela, nogat, ol i kisim olgeta i go. 3 Taim Devit na lain bilong em i kam kamap long taun, ol i lukim olsem taun i paia pinis, na ol meri wantaim ol pikinini man na ol pikinini meri bilong ol i no stap. Ol birua i kisim ol i go. 4 Olsem na Devit na lain bilong em i krai nogut tru i go inap strong bilong ol i pinis olgeta. 5 Ol birua i kisim tu tupela meri bilong Devit, em Ahinoam bilong Jesril na Abigel, bipo em meri bilong Nabal, em man Karmel,+ tasol Nabal i bin dai pinis. 6 Ol man i stap wantaim Devit i tingim ol birua i kisim ol pikinini man na ol pikinini meri bilong ol i go, olsem na ol i kros long Devit. Na ol i tok long tromoi ston long em, dispela i mekim na Devit i tingting planti. Tasol Devit i kisim strong long Jehova, em God bilong em.+
7 Na Devit tokim pris Abiatar,+ pikinini man bilong Ahimelek olsem: “Plis bringim ifot* i kam.”+ Orait Abiatar i bringim ifot i kam long Devit. 8 Na Devit i askim Jehova olsem:+ “Em orait long mi go ranim ol dispela soldia i kam stilim ol samting na bagarapim taun o nogat? Na sapos mi go, bai mi bungim ol o nogat?” Na Em i bekim tok long em olsem: “Yu go ranim ol, bai yu bungim ol na yu bai kisim bek lain bilong yu.”+
9 Orait Devit wantaim 600 man+ i stap wantaim em ol i kirap na i go. Na ol i go kamap long Veli* Bilong Besor, na sampela bilong ol i stap bek long dispela hap. 10 Namba bilong ol dispela man em inap olsem 200. Ol i taiet, olsem na ol i stap bek na ol i no go long hapsait bilong Veli* Bilong Besor. Devit wantaim 400 man tasol i go.+
11 Ol i wokabaut i go na ol i lukim wanpela man Isip, na ol i kisim em i go long Devit. Na ol i givim em kaikai na wara, 12 na ol i givim em tu wanpela fik keik,* na tupela greip keik.* Em i kaikai pinis na em i kisim strong gen, long wanem, em i no bin kaikai na dring wara inap 3-pela de na 3-pela nait. 13 Na Devit i askim em olsem: “Yu wokman bilong husat na yu bilong wanem ples?” Na dispela man i tok: “Mi bilong Isip na mi wokboi bilong wanpela man Amalek. Inap 3-pela de i go pinis mi bin kisim sik na bosman bilong mi i lusim mi i stap long hia. 14 Mipela i go long hap saut* na pait long ol Keret+ na long hap bilong ol Juda na long hap saut* bilong ol Kalep.+ Na mipela i kukim taun Siklak long paia.” 15 Na Devit i tokim em olsem: “Yu inap kisim mi i go long dispela lain soldia i bin kam stilim ol samting na bagarapim taun?” Na em i bekim tok olsem: “Long ai bilong God yu mas mekim tok tru antap long mi olsem yu no inap kilim mi i dai na yu no inap putim mi long han bilong bosman bilong mi. Sapos yu mekim olsem, orait bai mi kisim yu i go long ol.”
16 Na dispela man i kisim Devit i go long dispela lain soldia. Ol i stap nabaut long dispela hap, na ol i wok long kaikai na mekim bikpela pati i stap, long wanem, ol i bin kisim planti samting long graun bilong ol Filistia na long graun bilong ol Juda. 17 Orait Devit i pait long ol kirap long bikmoning tru i go inap long apinun tru; na em i kilim ol i dai na i no gat wanpela i ranawe.+ Foa handret man tasol i sindaun long ol kamel na ranawe. 18 Na Devit i kisim bek olgeta samting em ol Amalek i bin kisim+ na Devit i kisim bek tupela meri bilong em. 19 Ol i kisim bek olgeta samting bilong ol, kirap long ol pikinini i go inap long ol bikpela manmeri. Ol i kisim bek ol pikinini man na ol pikinini meri bilong ol na ol samting em ol dispela soldia i bin kisim;+ Devit i kisim bek olgeta samting. 20 Na Devit i kisim olgeta sipsip na bulmakau bilong ol dispela soldia bilong ol Amalek. Na lain bilong Devit i kisim ol dispela animal i go pas long ol sipsip na ol bulmakau bilong ol yet, na ol i tok olsem: “Ol dispela animal i bilong Devit.”
21 Na ol i go kamap long ol dispela 200 man em ol i bin taiet na ol i no go wantaim Devit, ol i stap bek long hapsait bilong Veli* Bilong Besor.+ Na ol dispela man i kam bungim Devit na ol manmeri i kam wantaim em. Na Devit i go klostu long ol na i tok gude long ol. 22 Tasol sampela man i go wantaim Devit, ol i man nogut na krankiman. Ol i tok: “Ol dispela man i no go wantaim yumi, olsem na ol samting mipela i bin kisim long ol Amalek, mipela i no ken givim long ol. Ol i ken kisim tasol ol meri na ol pikinini bilong ol na i go.” 23 Tasol Devit i tok: “Ol brata bilong mi, yupela i no ken mekim kain pasin olsem long ol samting em Jehova i bin givim long yumi. Em i bin lukautim yumi na helpim yumi long daunim ol dispela soldia i bin kam stilim ol samting na bagarapim taun bilong yumi.+ 24 I no gat wanpela bai wanbel long tok bilong yupela. Ol man i go long pait bai kisim wankain skel olsem ol man i stap na i lukautim ol kago.+ Olgeta man bai kisim wankain skel bilong ol samting.”+ 25 Na kirap long dispela taim na i kam, Devit i tok ol i mas bihainim dispela pasin. Na dispela i stap olsem wanpela lo em ol Israel i save bihainim i kam inap long nau.
26 Devit i go bek long Siklak na em i salim sampela samting em i bin kisim long ol Amalek i go long ol pren bilong em, em ol hetman bilong lain Juda. Na em i tok: “Dispela em ol presen* bilong yupela, mipela i bin kisim long ol birua bilong Jehova.” 27 Em i salim ol dispela presen i go long ol hetman i stap long Betel,+ na long ol hetman i stap long Ramot long Negev,* na long ol hetman i stap long Jatir,+ 28 na long ol hetman i stap long Aroer, na long ol hetman i stap long Sifmot, long ol hetman i stap long Estemoa,+ 29 na long ol hetman i stap long Rakal, na long ol hetman i stap long ol taun bilong ol Jeramel,+ na long ol hetman i stap long ol taun bilong ol Kin,+ 30 na long ol hetman i stap long Horma,+ na long ol hetman i stap long Borasan, na long ol hetman i stap long Atak, 31 na long ol hetman i stap long Hebron.+ Na em i salim tu long olgeta ples em na ol man i stap wantaim em i bin raun long en.
31 Ol Filistia i wok long pait long ol Israel.+ Na ol Israel i ranawe long ol Filistia, na ol Filistia i kilim i dai planti bilong ol long Maunten Gilboa.+ 2 Na ol Filistia i wok long ranim Sol na ol pikinini man bilong em. Na ol i kilim i dai Jonatan,+ Abinadap, na Malki-sua, em ol pikinini man bilong Sol.+ 3 Na ol Filistia i pait strong tru na ol man bilong sut long banara i sutim ol banara na banara i kisim Sol na em i kisim bikpela bagarap.+ 4 Na Sol i tokim man i save karim ol samting bilong em long pait olsem: “Kisim bainat bilong yu na kilim mi i dai, nogut ol dispela man i no katim skin+ i kam na mekim nogut long mi na kilim mi i dai.” Tasol dispela man i pret nogut tru na em i no laik mekim samting em Sol i tok long en. Olsem na Sol i holim bainat na pundaun antap long sap bilong en.+ 5 Taim dispela man i lukim olsem Sol i dai,+ orait em tu i pundaun antap long sap bilong bainat bilong em yet na em i dai. 6 Olsem na long dispela de, Sol wantaim 3-pela pikinini man bilong em, na man i save karim ol samting bilong em long pait, na olgeta wokman bilong em tu i dai.+ 7 Ol manmeri bilong Israel i stap long veli* na long hap bilong Jordan i kisim save olsem ami bilong Israel i ranawe na Sol na ol pikinini man bilong em i dai pinis. Olsem na ol i lusim ol taun bilong ol na ranawe;+ na ol Filistia i kam sindaun long ol dispela taun.
8 Long neks de, ol Filistia i go bilong kisim ol samting bilong ol soldia bilong ol Israel em ol i dai pinis. Na ol i lukim bodi bilong Sol na 3-pela pikinini man bilong em i stap long Maunten Gilboa.+ 9 Orait ol i kisim ol klos pait bilong Sol na katim na rausim het bilong Sol. Na ol i salim tok long dispela samting i go long olgeta hap bilong Filistia+ long ol haus* bilong ol imis bilong ol+ na long ol manmeri bilong ol. 10 Na ol i putim ol klos pait bilong Sol long haus bilong ol imis bilong Astoret. Na bodi bilong em ol i nilim long banis bilong taun Bet-san.+ 11 Ol manmeri bilong taun Jabes-gileat+ i harim tok long ol samting em ol Filistia i bin mekim long Sol, 12 olsem na ol strongpela soldia bilong ol i wokabaut long nait olgeta i go kamap long Bet-san. Na ol i kisim bodi bilong Sol na bilong ol pikinini man bilong em long banis bilong taun Bet-san na bringim i go bek long Jabes na kukim long paia. 13 Na ol i kisim ol bun bilong ol+ na planim long as bilong diwai tamarisk long Jabes.+ Na ol i tambu long kaikai inap 7-pela de.
O, “long Rama, bilong lain Suf.”
O, “brukim skru.”
Dispela i makim ol ami long heven.
O, “meri birua bilong em.”
O, “meri birua bilong em.”
O, “Wai na yu pilim nogut tru?”
Dispela i makim haus lotu sel.
O, “Mi tingting planti stret.”
O ating, “Bihain.”
Mining bilong en, “Nem Bilong God.”
Skel bilong 1-pela ifa em inap olsem 22 lita. Lukim Apd. B14.
Em i klia olsem dispela em Elkana.
O, “givim strong long mi.” Lukim “Kom” long Dikseneri.
Hib., “em i drai.”
O, “kirapim bek man i dai pinis.”
O, “Sheol,” em matmat we olgeta man bai go long en. Lukim “Sheol” long Dikseneri.
O ating, “ples bilong rabis.”
O ating, “Ol man i birua long Jehova ol bai pret.”
Lukim “Anointim” long Dikseneri.
O, “mekim wok.”
O, “long ai.”
Lukim “Ifot” long Dikseneri.
O, “long ai bilong.”
O ating, “God bai skelim na wokim disisen bilong em.”
Hib., “long haus.”
Dispela em i no nem bilong king bilong Isip. Em i biknem tasol bilong king.
O ating, “mekim smok bilong sakrifais i go antap.”
Hib., “ol pikinini man bilong Israel.”
Hib., “kikim.”
Hib., “han.”
Dispela i makim haus lotu sel.
Hib., “pundaun long graun.”
Hib., “Wai na Jehova i daunim yumi?”
Dispela i makim ol ami long heven.
O ating, “namel.”
Lukim “Serap” long Dikseneri.
Mining bilong en, “Glori i Stap We?”
O, “tempel.”
Hib., “Dagon tasol.”
“Ol dispela buk i kamap long as bilong ol.”
“Ol dispela buk i kamap long as bilong ol.”
Lukim “Hap plang” long Dikseneri.
Hib., “70 man, 50,000 man.”
O, “krai.”
Ol i save mekim dispela pasin bilong soim olsem ol i sori long ol sin ol i bin mekim na ol i tanim bel.
Mining bilong en, “Ston Bilong Helpim.” Dispela i no wankain long “Ebeneser” long 4:1 na 5:1.
O, “mekim wok jas.”
Hib., “i no luk gutpela long ai bilong.”
O, “ol meri i save wokim pefium.”
O, “mekim wok jas.”
Hib., “em i longpela kirap long solda bilong em i go antap.”
Hib., “ol meri donki.”
Hib., “1⁄4 bilong 1-pela silva sekel,” 1⁄4 o (25 pesen) bilong 1-pela sekel em inap 11.4 gram. Lukim Apd. B14.
Hib., “ples antap.”
Hib., “ples antap.”
Hib., “ples antap.”
Lukim “Anointim” long Dikseneri.
Hib., “ples antap.”
Hib., “olgeta samting i stap long lewa bilong yu.”
Hib., “ples antap.”
Klostu olgeta rup bilong ol haus long Israel i flet na long dispela hap ol manmeri i save sindaun na kaikai wantaim, o wokabaut, o slip long en.
Lukim “Anointim” long Dikseneri.
Hib., “ples antap.”
Lukim “Harp” long Dikseneri.
Hib., “ples antap.”
O, “ol wan wan klen.”
Hib., “em i longpela kirap long solda bilong em i go antap.”
Hib., “Na em i olsem man i sot long toktok.”
Hib., “Gibea bilong Sol.”
Em klostu long 2:00 a.m. i go inap 6:00 a.m.
Hib., “bihainim tok bilong yupela long.”
Hib., “wokabaut i go pas long.”
Lukim “Anointim” long Dikseneri.
O, “grismani.”
Hib., “i no painim wanpela samting long han bilong mi.”
Hib., “salim.”
Long rait Hibru, namba bilong krismas bilong Sol i no stap.
Em mesamen bilong bipo bilong skelim hevi bilong ol samting. Hevi bilong 1-pela pim em inap olsem 7.8 gram.
Wanpela prut em kala bilong en i marun na i luk olsem apol.
Lukim “Ifot” long Dikseneri.
Lukim “Katim skin” long Dikseneri.
O, “long mak bilong hap graun em ol bulmakau inap brukim insait long wanpela de.”
Hib., “Long dispela de.”
Hib., “Rausim han bilong yu.”
Hib., “bret.”
Hib., “graun.”
Hib., “ai bilong em i lait.”
O, “i mekim nogut.”
Lukim “Urim na Tumim” long Dikseneri.
Lukim “Satu” long Dikseneri.
O, “kisim bek yumi.”
Lukim “Anointim” long Dikseneri.
Dispela i makim ol ami long heven.
O, “sori long ol.”
Lukim “Veli” long Dikseneri.
Lukim “Gutpela pasin laikim” long Dikseneri.
O, “sori long.”
O, “sori long.”
Hib., “ol terafim stetiu,” dispela i makim ol god bilong famili; ol imis.
O ating, “em i no pret.”
Lukim “Anointim” long Dikseneri.
Lukim “Harp” long Dikseneri.
Beg ol i wokim long skin bilong animal.
Hib., “ol kem.”
O, “Ples Daun.”
Longpela bilong em, em inap olsem 2.9 mita. Lukim Apd. B14.
Ol i wokim dispela klos pait long laplap o long skin bilong animal na i gat ol hap hap ain (ol dispela ain i luk olsem grile bilong pis) i karamapim.
Em inap olsem 57 kilogram. Lukim Apd. B14.
Em inap olsem 6.84 kilogram. Lukim Apd. B14.
Hib., “dispela man Filistia.”
Hib., “dispela man Filistia.”
Skel bilong 1-pela ifa em inap olsem 22 lita. Lukim Apd. B14.
Hib., “milk,” i luk olsem dispela i makim ol samting ol i wokim long milk.
O, “Ples Daun.”
O, “man bilong pait.”
O, “maus.” Hib., “mausgras bilong en.”
Wanpela rop ol i save putim ston insait long en na swingim swingim na larim ston i flai i go.
Hib., “dispela man Filistia.”
Hib., “dispela man Filistia.”
Hib., “dispela man Filistia.”
Hib., “dispela man Filistia.”
Hib., “dispela man Filistia.”
Hib., “dispela man Filistia.”
Hib., “dispela man Filistia.”
Dispela i makim ol ami long heven.
Hib., “dispela man Filistia.”
Hib., “dispela man Filistia.”
Hib., “dispela man Filistia.”
Hib., “dispela man Filistia.”
Hib., “dispela man Filistia.”
Hib., “dispela man Filistia.”
Hib., “dispela man Filistia.”
Hib., “dispela man Filistia.”
Hib., “dispela man Filistia.”
Hib., “dispela man Filistia.”
Hib., “dispela man Filistia.”
Wanpela samting bilong bipo bilong mekim musik na i gat ol string.
O, “mekim pasin olsem bilong wanpela profet.”
Lukim “Harp” long Dikseneri.
Hib., “Na em i save go na i kam bek long ai bilong ol manmeri.”
O, “yu kamap tambu man bilong mi.”
Hib., “sin.”
Hib., “dispela man Filistia.”
Lukim “Harp” long Dikseneri.
O, “god bilong famili; imis.”
O, “god bilong famili; imis.”
“Mekim pasin olsem profet.” Dispela hap tok inap makim narakain pasin ol profet i save mekim sampela taim. Taim ol arapela i lukim, i hatwok long ol i kliagut long as na ol i bihainim dispela kain pasin. Long ai bilong ol man i olsem ol i longlong.
Hib., “as nating.”
Lukim “Gutpela pasin laikim” long Dikseneri.
Hib., “Devit.”
Hib., “Jonatan.”
Lukim “Gutpela pasin laikim” long Dikseneri.
Lukim “Gutpela pasin laikim” long Dikseneri.
Hib., “Devit.”
Hib., “Devit.”
Hib., “long de bilong wok.”
Hib., “long de bihain long nupela mun.”
O, “pikinini man bilong meri nogut.”
Hib., “long wanem em i pikinini man bilong dai.”
O, “i no bin slip wantaim ol meri.”
O, “Ples Daun.”
Lukim “Ifot” long Dikseneri.
Hib., “em i stap long han bilong ol.”
Hib., “ol man bilong ran.”
Lukim “Ifot” long Dikseneri.
Lukim “Krungutim wit samting” long Dikseneri.
Lukim “Ifot” long Dikseneri.
Hib., “salim em i kam long han bilong mi.”
O ating, “ol asples.”
O ating, “pret long wanem.”
Hib., “em i strongim han bilong em.”
Hib., “long rait sait.”
O ating, “ples nating.”
Hib., “long ol tausen,” dispela i makim ol wan wan grup bilong 1,000 man.
“Dispela i makim ol ston wol em ol i save yusim olsem banis sipsip.”
Hib., “long karamapim lek bilong em.”
Lukim “Anointim” long Dikseneri.
O ating, “salim ol i go.”
Wanpela taun long Juda; i no wankain long Maunten Karmel.
O, “bel isi i ken i stap wantaim yu.”
Hib., “em wanpela gutpela de.”
O, “Em i yusles man.”
Skel bilong 1-pela siah em 7.33 lita. Lukim Apd. B14.
Dispela i makim ol greip em ol i bin draim na presim wantaim na i luk olsem keik.
Dispela i makim ol fik em ol i bin draim na presim wantaim na i luk olsem keik.
Hib., “wanpela i pispis long wol.” Em wanpela hap tok Hibru i makim tasol ol man em narapela i no rispektim.
O ating, “long Devit.”
Mining bilong en, “Krankiman; Man i no gat gutpela tingting.”
Hib., “blesing.”
Lukim ftn. long 1Sm 17:40.
Hib., “wanpela i pispis long wol.” Em wanpela hap tok Hibru i makim tasol ol man em narapela i no rispektim.
Hib., “lewa bilong Nabal.”
O ating, “ples nating.”
Lukim “Anointim” long Dikseneri.
Hib., “smelim.”
Em wanpela kain pisin i olsem kakaruk.
O, “Negev.”
Hib., “olsem wasman bilong het bilong mi long olgeta de.”
Lukim “Urim na Tumim” long Dikseneri.
Ol samting i kamap long hia em hau dispela meri i bin lukim ol samting. Spirit nogut i bin giamanim em na mekim olsem em i Samuel.
O, “sakrifaisim.”
O, “Negev.”
Lukim “Ifot” long Dikseneri.
Lukim “Veli” long Dikseneri.
Lukim “Veli” long Dikseneri.
Dispela i makim ol fik em ol i bin draim na presim wantaim na i luk olsem keik.
Dispela i makim ol greip em ol i bin draim na presim wantaim na i luk olsem keik.
O, “Negev.”
O, “Negev.”
Lukim “Veli” long Dikseneri.
Hib., “blesing.”
O, “hap saut.”
O, “ples daun.”
O, “ol tempel.”